1аьржа саг сергей есенин

      1АЬРЖА САГ           Сергей Есенин
Са доттаг1, доттаг1               
Со геттар, цамогаш ва               
Хац-кх мичара бенаб сона ер лазам.
Е из мух ба шокеттар               
Нах боацача, баьсса бай т1а,   
Е сентябрь беттар хьунаг1а,               
1омехкабеш керта хьо къаракъо.            
Керто са лергаш эгаду,               
Виро е хьазалго ткъамаш мо.            
Цун форта т1а когаш               
Хьеж хьагойта дукха цамогар.            
1аьржа саг ва,               
1аьржа саг ва,               
1аьржа саг ва               
метта йисте 1ахувш,               
1аьржа саг ва               
Вижача алийтац со еррига  бийсан.
1аьржа саг ва               
П1елг хьекхаш дегаза жай т1а 
Е сона т1а мерех луш вола,         
Веннача мозг1ара мо,               
Дешаш сона ваха-лелар               
Малаг1 хул эхьдоаций е къаракъашк,   
Т1алехкаш сагато а, кхерам а.    
1аьржа саг ва               
1аьржа, 1аьржа ва...               
«Ладувг1ал, ладувг1ал, –             
Бордашдетта цо сона, –               
Жай т1а хул дукха дикаш               
Уйлаш е белхаш.               
Из ва саг               
Ваьхар маьхка-мата               
Эггара б1ехачарех               
къу е поал хехка нах.               
Цу маьхка-мата декабрь бетта          
Лоа ц1ана да йилбазга кхачалца,      
Дарз-лоа хьекхача доладеш               
Самукъа тха хьувза йоач1ингаш         
Вар из саг харцон авантюрист,      
Х1аьта эггара лакхаг1а хул               
Е дикача марках, тайпах.               
Вар из т1ех хоз-товш ма вар,            
Цунца кхы, вар поэт,К тому ж поэт,
Дукха беце а,               
кхы а низо лаьца,               
Е маллаг1а цхьа кхалсага,         
Шовзткъа совг1а шу долаш,      
«Во-б1еха йи1иг, аьнна ц1ийоккхаш, – 
Е ший безаман яр».   
«Ираз, –  яьхад цо, –               
Кадайла я хьаькъале, кулгие.
деррига кадай доаца синош             
Ираздоацачан т1ехь даим бовза. 
Из-ам х1ама дац,          
Дукха 1азап хилар            
Яхьаш 1окагяь
Е харцон кулг оамалаш. 
Ду1ах е ха корзаг1ялар,
Вахар шалдалар,          
Хала д1акъастр дог1аш   
Кхы а хьона сагото йолаш,   
Хеталуш атта делалуш –
Эггара лакхера хула искусство». 
«1аьржа саг!               
Хьона могаргдац из!    
Хьо-м г1улкхе белха вац    
Вахаш хинк1алхьара         
Фуд сона ваха-лелара    
Г1аран-татан вол поэта.   
Боккъала дех, кхычарн      
Деша е дувца».         
1аьржа саг               
Бархьеж из духьал нийсса. 
Кхы б1аргаш къовлалу               
Сийна 1еторца.               
Ала г1ерташ мо сона,   
со жулик е къу ва,             
Иштта эхьдоацаш е чурваьнна   
Цхьанегар лочкъор даь ...      
Са доттаг1, са доттаг1,    
Со геттар, геттар могашвац.
Сайн хац сона мичара бенаб ер лазам.
Е мух ба шокетташ      
Цу нахбоаца е яьсса арен,
Е сентябрь хьуна котаргашта,
1адоаржабу керта хьо къаракъо.   
Г1оръяь шийла бийса...    
Сатийна я наькъашкъастача.
Со ца1 ва корага латташ, 
Хьежац хьаьшага, доттаг1чунга.
Еррига шаьра аре д1алаьца   
1амохка е к1аьда к1ираца,
Е гаьнаш яр баьреш мо,      
Чуйоаг1аш тха сомибеша.   
Цхьа-миччахь делха      
бийсанар зуламан оалхазар. 
Дахчана говрабаьреш            
Д1адувш баргий таташ.         
Хьал юха а из 1аьржавар    
Са к1ий-г1анда т1а 1аховш, 
хьалайеш ше тилла цилиндар
Юхалостаеш кхомбоаца сюртюк.      
«Ладувг1а, ладувг1а! –
Йишхаьлай цун, са юхьага хьежаш,
Ше дукха юхе хул               
Е юхехьа т1аверзаш. –    
Сона дайнадац, малаг1чарех   
Сийдоацачарех               
Иштт ца эшаш е 1овдала      
Н1аб йовра хало хулаш.      
Х1аьт кхет вай, г1алатваьннав! 
Х1анзарча бута. 
Фуд дезар кхы а моладе   
Н1абар тар кхета сага? 
Мегар-кх сома 1агишца   
Къайла йоаг1аргъя «из»,
Х1аьт хьо хургва дешаш            
Хьай данна баьдечур лирика?         
Эй, беза сона поэташ!
Сакъердаме къам да из.    
Царга даима сона корадоаг1аш   
Дега довза истори,
Босбуарги куристка мо      
Яьха мос йола уне-саг   
Къамаьлдувц диах (мирах),
Кхал-боршал 1аухаш г1ойле ейна.
Хац сона, кхетац со,   
Цхьан айлахьа,          
Хала мег Калуге,      
Е хала мег Рязани,    
Ваьхав к1аьнк          
Атта ахархой делале,   
1ажаг1а мосашйола,   
Сийна б1аргашца ...      
Х1аьт хилар из хьалкхувш,      
Цул совг1а поэт волаш,            
Дукха беце а,               
Ца1 хьалаццал низ болаш,      
Е маллаг1а йола кхалсаг,         
Шовзткъа шерийла т1ех йолаш,
Оалаш цох во догдоаца йи1иг   
Е сай бола безам».               
«1аьржа саг!   
Хьо дегаза хьаьша ва!               
Уж дешаш гаьнна             
Хьог1 д1а-х1а долхаш да».   
Со корзаг1ваьннав, дар диа-манна,      
Кхы а г1аттай са г1адж         
Духьа цу бата т1а,               
Мераж дукъа т1а....
Бут балар,
Корах сийна ерз сердала.   
Ай, хьо, бийса!               
Фуд 1а бийса, толхадаьр? 
Со цилиндар тилла латт.    
Цхьаккха саг вац соца.    
Со ца1 ва...
Кхы – деха кизгаца...
    (Таржамбаьр ва Мустафа Ганижев) 14. 03. 2025 ш)