Туга па Беларусi

ТУГА ПА БЕЛАРУСІ
леанід ПРАНЧАК

Балада развітання

Турботны лёс і час.
Расстанне – вырак долі.
Успомняцца не раз
Буслы на жніўным полі.

На выгане раўчук --
Крыніц глыбінных сокі,
Дзе я, малы хлапчук,
Кранаў рукой аблокі.

Быў выган, як Сусвет,
Падперазаны сцежкай.
Нязведаны сакрэт
Пад кожнаю купешкай.

***
Як гэта ўсё забыць,
Што сэрцу гэтак міла?
Там каня просіць піць
У лісцяў дзівасіла.

У вокнах бляск зары,
Старых рабінаў голлі...
Асеннія вятры
Шумяць у завуголлі.

Той шум у сон плыве.
У сне ж усё магчыма.
Там без мяне жыве
Даўно мая радзіма.

З вясны і да вясны,
Нязмененая ў часе,
Адкуль мой шлях зямны
У белы свет пачаўся.

***
Радзіма, як юдоль,
Жывая ва ўяўленні,
Узгадваць мне дазволь,
У змроку сутарэння:

Парог у хаце, дзе
Не раз я нос расквасіў.
Сланечнік на градзе,
Бурак у церпкім квасе.

Антонавак святло,
Калі лісцё апала.
Гусінае крыло,
Што ў печы падмятала

Чарон, дзе пірагі
Пякліся адмыслова.
І цэркаў, дзе Багі
Маё пачулі слова,

Калі маліўся я
На раніцу ў нядзелю
За хворага каня,
За кволую каштэлю.

***
Набыткаў скарб цяжкі
Ніколькі мне не цяжкі.
Прываблівы такі,
Як хмель салодкай бражкі,

Што кубкам зачарпнуў,
Я ў прыцемках каморкі.
Употайкі глынуў
І днём убачыў... зоркі,

Што зыркалі ўгары
Ля мелаванай столі,
Як дзіўныя дары
Наканаванай долі.

Я захмялеў тады.
Дванаццаць год было мне.
Успомню праз гады
І ў даўнасць памяць верне

У хату, дзе я ўзрос,
Дзе ўзведаў смак палынны,
Пад засенню бяроз,
Пад небам жураўліным.

***
Да кроплі я ўвабраў
Світальных росаў ззянне,
Як сэнс жыцця спазнаў,
Пяшчоту і каханне.

Я з малаком з грудзей --
Матуліна прычасце.
Задумлівасць вачэй,
Зямной любові шчасце.

Усё, што я ўсмактаў
Няспешна і патрохі,
Я ў сэрцы захаваў,
Як згадкі той эпохі.

Шаную і цаню.
Зрэдчас успамінаю
Шматлікую радню,
Якую забываю.

Згубіў яе і знік
Крыві адвечны покліч,
Як з Кавалёў цягнік,
Што з Пранчакамі побач,

Знікае кожны дзень
За плаўным паваротам,
Як сонечны прамень
Над лазаўскім балотам.

***
Забыў, ды не згубіў.
Забыў, але не страціў
Той край, што змалку быў
Мне родным, нібы маці.

Туды я не прыйду,
Не стану на каленкі.
Забуду, як бяду.
Пазбудуся, як стрэмкі,

Каб неяк далей жыць
Зацятым і нервозным,
Каб сэрцам сцеражыць
Бацькоўскія бярозы.

Мой зруйнаваны пляц,
Мой затаптаны верас…
Мне засціць вочы плач
Па тым, чаго не вернеш.

Расстання дым і золь.
У роспачы і ў скрусе
Крывавіць ранай боль:
Туга па Беларусі!

17.02.2024