Chikago

ЧЫКАГА
леанід ПРАНЧАК

Паэма пра страчанае каханне

1.

Вандруючы па Штатах,
Па дзедавых слядах,
Я спрабаваў заўзята
Развеяць боль і страх.

Боль доўгай адзіноты,
А страх прад вышынёй*.
Яны, нібыта ноты,
Зацятасці маёй.

Было пакутай жорсткай
Сядаць у самалёт,
Я вэнджанай сялёдкай
Валяўся ўвесь палёт.

І так не раз.
Да болю
Даймаў ліпучы страх
Зацюканую долю
На ўсіх маіх шляхах.

Не меў я ратавання,
Пакуль цябе не стрэў.
Раптоўнае каханне,
Дарыла мне спадзеў,

Што вернецца дасвецце
У мой маркотны свет,
Дзе мы на цэлым свеце
З табою тэт-а-тэт.

Ты мне, нібы паветра.
Тваёй пяшчоты зман
Вяртаў цяпло і лета,
Хоць за акном туман.

Бывае, што сустрэча
Змяняе лёс і час.
Так і было, дарэчы,
У нас з табой якраз.

Нявопытны і сціплы,
Трымцеў ад шчасця я.
Давала моц і сілы
Прываблівасць твая.

Я палюбіў Чыкага
Усёй маёй душой.
Ды ў ім мая адвага,
Рабілася тугой.

Дзве нашы адзіноты
Перапляліся тут,
Каб беды і згрызоты
Свой не вяршылі суд.

Ты мне дарыла горад,
Што прытуліў цябе,
І адступіла гора
Даверлівай журбе.

Мятро па-над зямлёю,
Шматлюдных вуліц рытм.
Я пазнаваў з табою
Мясцовы каларыт.

Ты мне прапанавала
Узняцца на скайдэк**.
Душа пратэставала:
Запросіны, як здзек,

Бо вышыні баяўся
Найбольш у свеце я.
Папаўся дык папаўся.
Але жыццё – гульня.

2.

Няўтульна, мокра, зімна.
Напэўна, быць дажджу.
У хмарным небе дымна.
Я ледзьве не дрыжу.

Ліфт з першага паверху
І на сто трэці ўверх
Імкліва і са спехам
(Хаця, які тут спех)

Узнёс нас над зямлёю
Секунд за пяцьдзесят.
І хоць быў я з табою,
Я зведаў страху шмат.

Зашкальвала трывога,
Кіпеў адрэналін.
Нядоўгая дарога
Туды, дзе хмараў стынь.

Я выглядаў няважна.
Паверх сто трэці...
Ой-с!
Трывожна мне і страшна
Глядзець на Ілінойс,

Вісконсін, Індыяны
Картагарафічны план.
Выглядвае з туману
Таемны Мічыган.

Чатыры сотні метраў –
Такая вышыня.
Страх неўтаймоўным ветрам
Я не магу суняць.

Жахліва да дрыготкі.
Сліну каўтаю я.
А сполах мой салодкі –
Слізготкі, як змяя.

Баяўся я вышыняў
Яшчэ з гадоў малых.
Змарнелы, ледзь не сіні,
Стаіўся і прыціх.

Мне сорамна баяцца.
Ды захацела ты,
Да воблакаў узняцца
Ад тлуму і слаты.

3.

Мяне трасло ад думкі,
Што я вышэй, чым смог.
Але былі варункі
Мацней, таму я змог

Адольваючы боязь,
Што розум маляваў,
Суняць сцішэлы голас,
Сцяў зубы і трываў.

Я за цябе чапляўся,
Як за травінку клешч.
Я вышыні баяўся,
Як смерці, ані менш.

Мы сасчапілі рукі,
Не разарваць іх счэп.
Зямныя зніклі гукі.
Ды толькі страх, як сверб,

Пранік праз поры ў цела.
Крычала цела: SOS!
Глядзеў, я адурэла
Вачыма, поўных слёз.

Я тут не апынуўся б,
Калі б не твой капрыз.
Я жорстка папярхнуўся,
Як глянуў толькі ўніз.

Але табе адмовіць,
Нібы прызнаць свой страх.
І вось мы тут, так мовіць,
І нас гайдае гмах.

Ні гаварыць, ні слухаць
Не мог я.
Моцны шок
Гуў аваднём над вухам,
Калоў іголкай бок.

Ты побач. Захапленне
У словах і вачах.
Ды кожнае імгненне
Халодзіць сэрца жах.

4.

Усмешкай маскірую
Сваю трывогу, ды
Я моцна рызыкую,
Што ўбачыш сполах ты.

– Ты радая?
– Вядома!
– А ты?
– Я ледзь жывы.
Ад вышыні і стомы
Кружэнне галавы...

– Я ведаю! Павер мне
Тут каля самых зор
Твой страх назад паверне
І знікне, як дакор.

Тут на скайдэку з краю
Над прорвай вышыні
Кажу табе:
Кахаю!
На ўсе зямныя дні.

Нас Бог адзін яднае
Уладаю сваёй.
Кажу табе: Кахаю!
І быць хачу тваёй.

Тут, дзе туман і хмары,
Час мітусню забыць.
Мае зямныя мары
З табою разам быць.

Ты змоўкла, нібы мелам
Акрэсліла мяжу.
Панікла і нясмела
Чакала, што скажу.

5.

Мяне штарміла, нібы
Я трапіў у віхор,
Што птушкай біўся ў шыбы,
То гуў, як цёмны бор.

Ты, пра якую трызніў,
Недасягальны цуд,
На грэшнай глебе ўнізе,
Даступнай стала тут!

Паверх сто трэці, брава!
Тваіх каардынат
Нязмушаная слава
Мой выпадковы фарт.

Кахаю!
Божа мілы,
Свет з ног на галаву!
Я набываю крылы,
Я над зямлёю плыву.

Перапаўняе сэрца
Пяшчота і давер.
І сэрца ў неба рвецца,
Нібы палонны звер.

Гатоў крычаць і енчыць
Спяваць ад пачуцця.
І прад табой укленчыць,
Святло майго жыцця.

Мы цесна абняліся.
– Навек з табой!
– Навек!
У паднябеснай высі
Нас калыхаў скайдэк.

Ад радасці хістала
Ці, можа, сапраўды.
Скайдэк зіма матляла
Туды-сюды-туды...

Ён адхіляўся з ветрам
На метраў, можа, пяць.
Яго пры ўсім пры гэтым
Віхуры не зламаць.

А каб стаяў, як ёлуп,
І не хістаўся ён,
То разламаў бы кораб
Буран альбо мусон.

Бо, каб не трэснуць, важна
Паддацца злым вятрам.
Як выжываць адважна
Цудоўны прыклад нам.

6.

Ты ўміг пераключыла
Увагу з ветру на
Сваё прызнанне: шчыра
З табой я не адна.

Клялася мне ў каханні
Ты ў атачэнні хмар.
І цалкам знік дазвання
Навязлівы  кашмар.

Расталі страх і скруха.
Знябыўся іх вітаць.
Я тут, акрэплы духам,
Быў пагатоў лятаць.

Ад шчасця, што накрыла,
Як хваляю марской.
Ад прышласці мне мілай:
Дзяліць жыццё з табой.

Панічная атака,
Што спела дзень за днём
Згарэла сінім макам,
І стала страшным днём.

Сасчэленыя рукі,
Трывала, бы ў захват.
І толькі ветру гукі,
І толькі ў шыбы град.

Выў вецер і скуголіў
І біўся ў плексіглас...
Скайдэк шчаслівай долі.
Скайдэк, нібы Парнас.

Унізе, як мурашкі,
Машыны, снегу пыл...
А ўверсе, на карнізе
Архангел Гаўрыіл.

Ён радаваўся шчасцю,
Што нас п’яніла і
Пылалі словы страсцю
І смагаю любві.

7.

Ты вусны мне сагрэла
Дыханнем родных слоў.
Ты аддала, што мела:
І цноту і Любоў.

Любоў да Беларусі,
Да родных сэрцу хат.
Што ў радасці і ў скрусе
Для нас так значаць шмат.

Бо там магілы продкаў,
Бо там бацькоў сляды,
У шчасці, крыўдзе горкай
Спяшаемся туды.

Вяртаемся пакорна,
Нібы ў мінулы век,
Ад чыпсаў і пап-корна
Да плыні сініх рэк.

Апроч Любові чыстай
Твайго кахання дар
Мяне сагрэў агніста
Вялікай сілай чар.

Дала мне адчуванне,
Што ўспыхнула, як зніч,
Пачуццяў палыханнем,
Пасланага нам звыш.

Далёка ад радзімы
Сярод чужых людзей
Шаптала ты: адзіны
Каля маіх грудзей.

Праніваў голас токам
Ад галавы да пят.
Ды я не ведаў толкам,
Ці рад быў ці не рад?

8.

Ток цёк па нашых пальцах
У стыласці зімы.
Ды так што раз’яднацца
Былі не ў сілах мы.

Каханне – электрычнасць.
Ток пераменны і
Святло і феерычнасць,
Цяплынь гарачыні.

Па мозгу б’е, па нервах,
Ранейшы бурыць свет.
У музыцы і спевах
Яго нябачны след.

Жыцця перазагрузка,
Вачэй натхнёных бляск –
Душы наіўнай люстра,
Дзе чэзне лёс і час.

Мяне ты ўратавала 
Сваім каханнем і
Больш я не млеў німала
Прад страхам вышыні.

Зняла, нібы рукою,
Трывогу заадно,
Адкрыла ў свет спакою
Празрыстае акно.

Засцюжаны Чыкага,
Ты столькі хмурых дзён
Быў для мяне, як брага,
Як фантастычны сон.

Было на сэрцы светла.
Але ў апошні дзень
Расстанне непрыкметна
Падкралася, бы цень.

Ні сілы, ні натхнення
Ад спешкі і хадзьбы.
За суткі да сканчэння
Маёй вандроўкі ты

Спыталася, каб ведаць,
З-пад стоеных павек,
Што б я хацеў наведаць
Яшчэ.
– Давай скайдэк!

– Мы ж там былі.
Навошта
Прыгоды паўтараць?
– Ён мне, нібыта ношпа***,
Як мышцы забаляць.

9.

Я там, нібы нявіннасць,
Свой даўні страх згубіў.
Каб зразумець прычыннасць,
Залежнасць і матыў,

Што выцясняе з цела,
З абрыдлых цяжкіх дум,
Страх, што ўладарыў смела
Над тлом маіх задум.

Я адчуваю, страціў
У тлумнай мітусні
Залежнасць ад няшчасця
Баяцца вышыні.

Праверым?
– Я не знаю.
А што, калі ты не...
– Як скажаш ты: кахаю,
Пакіне страх мяне!

Ты спахмурнела крыху,
І не пайшла са мной.
Скайдэк гудзеў і дыхаў
Вялікасцю сваёй.

Дамовіліся ўнізе
Сустрэцца апасля.
Нібыта ў дрэннай кнізе
Што будзе, ведаў я.

Пайшоў адзін.
Крыўдліва
Глядзеў на шэры дол.
Глынуць бы зараз піва.
Ды нельга.
Навакол

Усё, як і заўсёды.
Натоўп, білеты, ліфт...
Гештальт закрыць,
Прыгоды
Ператварыць у міф.

10.

Вось зноў, паверх сто трэці!
Як хмель, – адрэналін!
Анёлы!
Дзе вы, чэрці!
Глядзіце, я адзін!

Мяне зусім не страшыць,
Захмараная высь.
Мне шчасце далеч бачыць,
І пазіраць уніз.

Бо тут пачуў калісьці
Тваё кахаю я.
Тут страх намацаў выйсце
І збег.
Душа мая

Не ведае адчаю,
Напоўнена святлом,
Таму што я кахаю,
Абноўлены суздром.

Гляджу я ўніз адважна.
Цікава вельмі. Ой-с!
Гулліва і нястрашна
Мне бачыць Ілінойс,

Вісконсін, Індыяна,
Аблокаў белых зман,
А ў вэлюме з туману
Азёрны Мічыган.

Ні кроплі хвалявання.
Спакойны, як удаў.
Адно зачараванне.
І захапленне: ваў!

Жыццё, ты цуд дзівосны.
Ты радуеш мяне.
І страх мой невыносны
Цяпер пад сілу мне.

Каханая, як шкода,
Што ты цяпер не тут.
Цудоўная нагода
Сказаць: жыццё, ты цуд!

11.

Пара спускацца.
Лёгка
Мне ў хуткі ліфт ступаць.
Так хочацца галёкаць,
Смяяцца і лятаць.

Ты, сумная, стаяла
Ля стэндаў у фае.
І моўчкі пазірала
На выбрыкі мае.

Я не ішоў, – імчаўся,
Усмешка да вушэй.
Не мог, хоць і стараўся
Лямантаваць цішэй.

– Ура!
Я страх адолеў.
Я ўніз глядзеў без слёз.
Я развітаўся з болем,
Што праз жыццё пранёс.

Я чуў твой голас родны,
Я бачыў твой пагляд,
І люты страх халодны
Расстаяў, нібы град.

Ты спамурнела раптам,
Бы я сказаў мухлёж.
На праўду, ці то жартам
Прамовіла:
– Ну, што ж...

Віншую! Малайчына.
Так і павінна быць.
Вось ты і стаў мужчынам,
Пара мяне забыць.

– Мой Бог!
Што ты сказала?
Забыць цябе? Ды я...
Мне раптам млосна стала.
Хіснулася зямля.

Адчуў я па настрою
Гаротнасці ў вачах,
Што ты ўжо не са мною,
Што раздваіўся шлях,

Які мы выбіралі
І па якім ішлі.
Засмужаныя далі
Заснежыла калі?

– Табе я не патрэбна,
Прабач-забудзь мяне.
Гучаў твой голас срэбна
І раніў сэрца мне.

12.

– Ты едзь, я застаюся.
Рашыла так сама.
Мне там, у Беларусі,
Ніякіх спраў няма.

– Ты, што, сур’ёзна?
Слухай,
А што з каханнем, га?
– Каханне – пацяруха,
Звычайная труха.

Як з торбай распісною
Ты не насіся з ім.
Ды знай, само сабою:
Любоў – не больш, чым дым.

Рассецца і знікне
Над прысакам гадоў.
Пакуль жывеш, прывыкні:
Невечная Любоў.

Табе пашанцавала,
Што ты каханым быў.
І я цябе кахала,
А зараз шал астыў.

Вушам сваім не веру.
– Што здарылася?
Як
Так можна?
На хімеру
Змяніць свой лёс няўзнак?

– Мой лёс – не твой,
Дарэчы.
Чарга рашаць мая,
Хто мне падставіць плечы,
Каму падстаўлю я.

Раз’едземся.
Не супраць?
Я тут.
А ты дамоў.
Не будзем носам хлюпаць,
Не трэба горкіх слоў.

12.

Аэрапорт О’хара.
Вячэрні рэйс.
Агнём
Згарае ў сэрцы мара,
Як сонца пад крылом.

Маўчу, не лямантую.
Журба, нібы сіло,
Па той, кахаў якую,
Па той, якая Зло.

Нас паяднала неба.
Я верыў і кахаў.
Што ёй любоў не трэба,
Не ведаў я, не знаў.

Збянтэжаны дашчэнту,
Ды што было рабіць,
Бы перабраў абсенту, –
Так галава баліць.

Я ў Пранчакі прыехаў
Да клопатаў зямных.
Мой боль далёкім рэхам
Вярэдзіў чуйны слых.

Я верыў і не верыў,
Што гэта назаўжды.
Лёс, як світанак шэры,
Дзе згінулі сляды

Цудоўнейшай жанчыны,
Якую страціў я.
Без ведама прычыны,
У чым бяда мая.

13.

Прайшло гадоў мо трыццаць
З тае вандроўкі. Я
На іншай ажаніцца
Паспеў.
Мая сям’я

Не ведае нічога
Пра даўні той раман.
Ды што там ведаць?
Многа
Эмоцый і падман.

Чыкага і каханне
Я сніў гады ў рады.
Ды не было жадання
Наведацца туды.

Вялікі горад ветру,
Прытулак рэдкіх сноў,
Ты падарыў мне веру,
Пяшчоту і любоў.

Тры мілыя кабеты,
Мая якая з іх?
Я пагубіў сакрэты
Прыхільнасцяў былых.

Не змог я іх запомніць,
Забыўся кагадзе.
Яны, як сонца промні,
Расстаялі ў вадзе.

Таму кахання воблік,
Такі, які я знаў
Пагас, як кволы вогнік,
Як дрогкі цень растаў.

Не помню, быццам лічбы,
Старых падзей інтым,
Бы там не быў я нібы
Ніколі і не з кім.

Забыў тваё імя я.
Не прыгадаць ніяк.
А ты сама такая,
Нібы тэкілы смак.

Я зразумеў нарэшце,
Што ты – мой тайны страх,
Каторы напрадвесні
Звініць, як спеўны птах.

Ты фобія адчаю,
Што на скайдэку я
Згубіў і не шукаю.
Ты – фобія мая.

Спазнаў расчараванне,
Прывык з тугою жыць
Далёкае каханне,
Усё яшчэ баліць

14.

Свядома, несвядома
Праз ростань і хандру
Я зразумеў:
Ты – стома,
Што мне не па нутру.

Я не магу бясконца
Насіць цябе ў сабе.
Захмаранае сонца
Змаркоціцца ў жальбе.

Жыву, не адчуваю
Ні крыўды, ні нуды.
Таму што ўсё ж кахаю
Цябе я праз гады.

Так склаліся угоды:
Нас лёсы развялі,
Каб даўнія прыгоды
Прасветласцю ўсплылі.

Раптоўнага кахання
Пагаслае цяпло,
Нібы супрастаянне
Паміж дабром і злом.

Няма кахання болей.
Адчай і боль суздром
Прайшоў хранічным болем
І стаў жахлівым сном.

Былых пачуццяў сіла
Тугою  у вачах
Змарнела і астыла,
Як акрафобны страх.

Скайдэк, Чыкага, хмары.
Паверх сто трэці, там
Няздзейсненыя мары
Са страхам папалам,

Падхопленыя сцюжай
Сплылі за гарызонт,
Дзе між аблокаў кружаць
Ужо каторы год.

Падзей далёкіх блікі,
Вячэрні зоркапад.
Душы маёй крупінкі,
Як над Чыкага град.

Асыплецца пад вечар
На Ўіліс Таўэр ён.
І адгукнецца вечнасць,
Як на касцёле звон.

У звоне тым загіне
І смутак мой і страх.
Хіба што след пакіне
Слязою на вачах.

25.02.2023

* Акрафо;бія — неадчэпны страх вышыні. Назва паходзіць ад стар.-грэч.: ;;;;; («верхні») і ;;;;; («страх»).
Пры знаходжанні на вышыні ў чалавека, які пакутуе на акрафобію назіраецца млоснасць і галавакружэнне.
**Аглядная пляцоўка на вышыні 412 метраў (сто трэці паверх) на 108-павярховым хмарачосе Ўіліс Таўэр (англ. Willis Tower) у Чыкага.
*** Спазмалітык.



леанід ПРАНЧАК

Паэма пра страчанае каханне

1.

Вандруючы па Штатах,
Па дзедавых слядах,
Я спрабаваў заўзята
Развеяць боль і страх.

Боль доўгай адзіноты,
А страх прад вышынёй*.
Яны, нібыта ноты,
Зацятасці маёй.

Было пакутай жорсткай
Сядаць у самалёт,
Я вэнджанай сялёдкай
Валяўся ўвесь палёт.

І так не раз.
Да болю
Даймаў ліпучы страх
Зацюканую долю
На ўсіх маіх шляхах.

Не меў я ратавання,
Пакуль цябе не стрэў.
Раптоўнае каханне,
Дарыла мне спадзеў,

Што вернецца дасвецце
У мой маркотны свет,
Дзе мы на цэлым свеце
З табою тэт-а-тэт.

Ты мне, нібы паветра.
Тваёй пяшчоты зман
Вяртаў цяпло і лета,
Хоць за акном туман.

Бывае, што сустрэча
Змяняе лёс і час.
Так і было, дарэчы,
У нас з табой якраз.

Нявопытны і сціплы,
Трымцеў ад шчасця я.
Давала моц і сілы
Прываблівасць твая.

Я палюбіў Чыкага
Усёй маёй душой.
Ды ў ім мая адвага,
Рабілася тугой.

Дзве нашы адзіноты
Перапляліся тут,
Каб беды і згрызоты
Свой не вяршылі суд.

Ты мне дарыла горад,
Што прытуліў цябе,
І адступіла гора
Даверлівай журбе.

Мятро па-над зямлёю,
Шматлюдных вуліц рытм.
Я пазнаваў з табою
Мясцовы каларыт.

Ты мне прапанавала
Узняцца на скайдэк**.
Душа пратэставала:
Запросіны, як здзек,

Бо вышыні баяўся
Найбольш у свеце я.
Папаўся дык папаўся.
Але жыццё – гульня.

2.

Няўтульна, мокра, зімна.
Напэўна, быць дажджу.
У хмарным небе дымна.
Я ледзьве не дрыжу.

Ліфт з першага паверху
І на сто трэці ўверх
Імкліва і са спехам
(Хаця, які тут спех)

Узнёс нас над зямлёю
Секунд за пяцьдзесят.
І хоць быў я з табою,
Я зведаў страху шмат.

Зашкальвала трывога,
Кіпеў адрэналін.
Нядоўгая дарога
Туды, дзе хмараў стынь.

Я выглядаў няважна.
Паверх сто трэці...
Ой-с!
Трывожна мне і страшна
Глядзець на Ілінойс,

Вісконсін, Індыяны
Картагарафічны план.
Выглядвае з туману
Таемны Мічыган.

Чатыры сотні метраў –
Такая вышыня.
Страх неўтаймоўным ветрам
Я не магу суняць.

Жахліва да дрыготкі.
Сліну каўтаю я.
А сполах мой салодкі –
Слізготкі, як змяя.

Баяўся я вышыняў
Яшчэ з гадоў малых.
Змарнелы, ледзь не сіні,
Стаіўся і прыціх.

Мне сорамна баяцца.
Ды захацела ты,
Да воблакаў узняцца
Ад тлуму і слаты.

3.

Мяне трасло ад думкі,
Што я вышэй, чым смог.
Але былі варункі
Мацней, таму я змог

Адольваючы боязь,
Што розум маляваў,
Суняць сцішэлы голас,
Сцяў зубы і трываў.

Я за цябе чапляўся,
Як за травінку клешч.
Я вышыні баяўся,
Як смерці, ані менш.

Мы сасчапілі рукі,
Не разарваць іх счэп.
Зямныя зніклі гукі.
Ды толькі страх, як сверб,

Пранік праз поры ў цела.
Крычала цела: SOS!
Глядзеў, я адурэла
Вачыма, поўных слёз.

Я тут не апынуўся б,
Калі б не твой капрыз.
Я жорстка папярхнуўся,
Як глянуў толькі ўніз.

Але табе адмовіць,
Нібы прызнаць свой страх.
І вось мы тут, так мовіць,
І нас гайдае гмах.

Ні гаварыць, ні слухаць
Не мог я.
Моцны шок
Гуў аваднём над вухам,
Калоў іголкай бок.

Ты побач. Захапленне
У словах і вачах.
Ды кожнае імгненне
Халодзіць сэрца жах.

4.

Усмешкай маскірую
Сваю трывогу, ды
Я моцна рызыкую,
Што ўбачыш сполах ты.

– Ты радая?
– Вядома!
– А ты?
– Я ледзь жывы.
Ад вышыні і стомы
Кружэнне галавы...

– Я ведаю! Павер мне
Тут каля самых зор
Твой страх назад паверне
І знікне, як дакор.

Тут на скайдэку з краю
Над прорвай вышыні
Кажу табе:
Кахаю!
На ўсе зямныя дні.

Нас Бог адзін яднае
Уладаю сваёй.
Кажу табе: Кахаю!
І быць хачу тваёй.

Тут, дзе туман і хмары,
Час мітусню забыць.
Мае зямныя мары
З табою разам быць.

Ты змоўкла, нібы мелам
Акрэсліла мяжу.
Панікла і нясмела
Чакала, што скажу.

5.

Мяне штарміла, нібы
Я трапіў у віхор,
Што птушкай біўся ў шыбы,
То гуў, як цёмны бор.

Ты, пра якую трызніў,
Недасягальны цуд,
На грэшнай глебе ўнізе,
Даступнай стала тут!

Паверх сто трэці, брава!
Тваіх каардынат
Нязмушаная слава
Мой выпадковы фарт.

Кахаю!
Божа мілы,
Свет з ног на галаву!
Я набываю крылы,
Я над зямлёю плыву.

Перапаўняе сэрца
Пяшчота і давер.
І сэрца ў неба рвецца,
Нібы палонны звер.

Гатоў крычаць і енчыць
Спяваць ад пачуцця.
І прад табой укленчыць,
Святло майго жыцця.

Мы цесна абняліся.
– Навек з табой!
– Навек!
У паднябеснай высі
Нас калыхаў скайдэк.

Ад радасці хістала
Ці, можа, сапраўды.
Скайдэк зіма матляла
Туды-сюды-туды...

Ён адхіляўся з ветрам
На метраў, можа, пяць.
Яго пры ўсім пры гэтым
Віхуры не зламаць.

А каб стаяў, як ёлуп,
І не хістаўся ён,
То разламаў бы кораб
Буран альбо мусон.

Бо, каб не трэснуць, важна
Паддацца злым вятрам.
Як выжываць адважна
Цудоўны прыклад нам.

6.

Ты ўміг пераключыла
Увагу з ветру на
Сваё прызнанне: шчыра
З табой я не адна.

Клялася мне ў каханні
Ты ў атачэнні хмар.
І цалкам знік дазвання
Навязлівы  кашмар.

Расталі страх і скруха.
Знябыўся іх вітаць.
Я тут, акрэплы духам,
Быў пагатоў лятаць.

Ад шчасця, што накрыла,
Як хваляю марской.
Ад прышласці мне мілай:
Дзяліць жыццё з табой.

Панічная атака,
Што спела дзень за днём
Згарэла сінім макам,
І стала страшным днём.

Сасчэленыя рукі,
Трывала, бы ў захват.
І толькі ветру гукі,
І толькі ў шыбы град.

Выў вецер і скуголіў
І біўся ў плексіглас...
Скайдэк шчаслівай долі.
Скайдэк, нібы Парнас.

Унізе, як мурашкі,
Машыны, снегу пыл...
А ўверсе, на карнізе
Архангел Гаўрыіл.

Ён радаваўся шчасцю,
Што нас п’яніла і
Пылалі словы страсцю
І смагаю любві.

7.

Ты вусны мне сагрэла
Дыханнем родных слоў.
Ты аддала, што мела:
І цноту і Любоў.

Любоў да Беларусі,
Да родных сэрцу хат.
Што ў радасці і ў скрусе
Для нас так значаць шмат.

Бо там магілы продкаў,
Бо там бацькоў сляды,
У шчасці, крыўдзе горкай
Спяшаемся туды.

Вяртаемся пакорна,
Нібы ў мінулы век,
Ад чыпсаў і пап-корна
Да плыні сініх рэк.

Апроч Любові чыстай
Твайго кахання дар
Мяне сагрэў агніста
Вялікай сілай чар.

Дала мне адчуванне,
Што ўспыхнула, як зніч,
Пачуццяў палыханнем,
Пасланага нам звыш.

Далёка ад радзімы
Сярод чужых людзей
Шаптала ты: адзіны
Каля маіх грудзей.

Праніваў голас токам
Ад галавы да пят.
Ды я не ведаў толкам,
Ці рад быў ці не рад?

8.

Ток цёк па нашых пальцах
У стыласці зімы.
Ды так што раз’яднацца
Былі не ў сілах мы.

Каханне – электрычнасць.
Ток пераменны і
Святло і феерычнасць,
Цяплынь гарачыні.

Па мозгу б’е, па нервах,
Ранейшы бурыць свет.
У музыцы і спевах
Яго нябачны след.

Жыцця перазагрузка,
Вачэй натхнёных бляск –
Душы наіўнай люстра,
Дзе чэзне лёс і час.

Мяне ты ўратавала 
Сваім каханнем і
Больш я не млеў німала
Прад страхам вышыні.

Зняла, нібы рукою,
Трывогу заадно,
Адкрыла ў свет спакою
Празрыстае акно.

Засцюжаны Чыкага,
Ты столькі хмурых дзён
Быў для мяне, як брага,
Як фантастычны сон.

Было на сэрцы светла.
Але ў апошні дзень
Расстанне непрыкметна
Падкралася, бы цень.

Ні сілы, ні натхнення
Ад спешкі і хадзьбы.
За суткі да сканчэння
Маёй вандроўкі ты

Спыталася, каб ведаць,
З-пад стоеных павек,
Што б я хацеў наведаць
Яшчэ.
– Давай скайдэк!

– Мы ж там былі.
Навошта
Прыгоды паўтараць?
– Ён мне, нібыта ношпа***,
Як мышцы забаляць.

9.

Я там, нібы нявіннасць,
Свой даўні страх згубіў.
Каб зразумець прычыннасць,
Залежнасць і матыў,

Што выцясняе з цела,
З абрыдлых цяжкіх дум,
Страх, што ўладарыў смела
Над тлом маіх задум.

Я адчуваю, страціў
У тлумнай мітусні
Залежнасць ад няшчасця
Баяцца вышыні.

Праверым?
– Я не знаю.
А што, калі ты не...
– Як скажаш ты: кахаю,
Пакіне страх мяне!

Ты спахмурнела крыху,
І не пайшла са мной.
Скайдэк гудзеў і дыхаў
Вялікасцю сваёй.

Дамовіліся ўнізе
Сустрэцца апасля.
Нібыта ў дрэннай кнізе
Што будзе, ведаў я.

Пайшоў адзін.
Крыўдліва
Глядзеў на шэры дол.
Глынуць бы зараз піва.
Ды нельга.
Навакол

Усё, як і заўсёды.
Натоўп, білеты, ліфт...
Гештальт закрыць,
Прыгоды
Ператварыць у міф.

10.

Вось зноў, паверх сто трэці!
Як хмель, – адрэналін!
Анёлы!
Дзе вы, чэрці!
Глядзіце, я адзін!

Мяне зусім не страшыць,
Захмараная высь.
Мне шчасце далеч бачыць,
І пазіраць уніз.

Бо тут пачуў калісьці
Тваё кахаю я.
Тут страх намацаў выйсце
І збег.
Душа мая

Не ведае адчаю,
Напоўнена святлом,
Таму што я кахаю,
Абноўлены суздром.

Гляджу я ўніз адважна.
Цікава вельмі. Ой-с!
Гулліва і нястрашна
Мне бачыць Ілінойс,

Вісконсін, Індыяна,
Аблокаў белых зман,
А ў вэлюме з туману
Азёрны Мічыган.

Ні кроплі хвалявання.
Спакойны, як удаў.
Адно зачараванне.
І захапленне: ваў!

Жыццё, ты цуд дзівосны.
Ты радуеш мяне.
І страх мой невыносны
Цяпер пад сілу мне.

Каханая, як шкода,
Што ты цяпер не тут.
Цудоўная нагода
Сказаць: жыццё, ты цуд!

11.

Пара спускацца.
Лёгка
Мне ў хуткі ліфт ступаць.
Так хочацца галёкаць,
Смяяцца і лятаць.

Ты, сумная, стаяла
Ля стэндаў у фае.
І моўчкі пазірала
На выбрыкі мае.

Я не ішоў, – імчаўся,
Усмешка да вушэй.
Не мог, хоць і стараўся
Лямантаваць цішэй.

– Ура!
Я страх адолеў.
Я ўніз глядзеў без слёз.
Я развітаўся з болем,
Што праз жыццё пранёс.

Я чуў твой голас родны,
Я бачыў твой пагляд,
І люты страх халодны
Расстаяў, нібы град.

Ты спамурнела раптам,
Бы я сказаў мухлёж.
На праўду, ці то жартам
Прамовіла:
– Ну, што ж...

Віншую! Малайчына.
Так і павінна быць.
Вось ты і стаў мужчынам,
Пара мяне забыць.

– Мой Бог!
Што ты сказала?
Забыць цябе? Ды я...
Мне раптам млосна стала.
Хіснулася зямля.

Адчуў я па настрою
Гаротнасці ў вачах,
Што ты ўжо не са мною,
Што раздваіўся шлях,

Які мы выбіралі
І па якім ішлі.
Засмужаныя далі
Заснежыла калі?

– Табе я не патрэбна,
Прабач-забудзь мяне.
Гучаў твой голас срэбна
І раніў сэрца мне.

12.

– Ты едзь, я застаюся.
Рашыла так сама.
Мне там, у Беларусі,
Ніякіх спраў няма.

– Ты, што, сур’ёзна?
Слухай,
А што з каханнем, га?
– Каханне – пацяруха,
Звычайная труха.

Як з торбай распісною
Ты не насіся з ім.
Ды знай, само сабою:
Любоў – не больш, чым дым.

Рассецца і знікне
Над прысакам гадоў.
Пакуль жывеш, прывыкні:
Невечная Любоў.

Табе пашанцавала,
Што ты каханым быў.
І я цябе кахала,
А зараз шал астыў.

Вушам сваім не веру.
– Што здарылася?
Як
Так можна?
На хімеру
Змяніць свой лёс няўзнак?

– Мой лёс – не твой,
Дарэчы.
Чарга рашаць мая,
Хто мне падставіць плечы,
Каму падстаўлю я.

Раз’едземся.
Не супраць?
Я тут.
А ты дамоў.
Не будзем носам хлюпаць,
Не трэба горкіх слоў.

12.

Аэрапорт О’хара.
Вячэрні рэйс.
Агнём
Згарае ў сэрцы мара,
Як сонца пад крылом.

Маўчу, не лямантую.
Журба, нібы сіло,
Па той, кахаў якую,
Па той, якая Зло.

Нас паяднала неба.
Я верыў і кахаў.
Што ёй любоў не трэба,
Не ведаў я, не знаў.

Збянтэжаны дашчэнту,
Ды што было рабіць,
Бы перабраў абсенту, –
Так галава баліць.

Я ў Пранчакі прыехаў
Да клопатаў зямных.
Мой боль далёкім рэхам
Вярэдзіў чуйны слых.

Я верыў і не верыў,
Што гэта назаўжды.
Лёс, як світанак шэры,
Дзе згінулі сляды

Цудоўнейшай жанчыны,
Якую страціў я.
Без ведама прычыны,
У чым бяда мая.

13.

Прайшло гадоў мо трыццаць
З тае вандроўкі. Я
На іншай ажаніцца
Паспеў.
Мая сям’я

Не ведае нічога
Пра даўні той раман.
Ды што там ведаць?
Многа
Эмоцый і падман.

Чыкага і каханне
Я сніў гады ў рады.
Ды не было жадання
Наведацца туды.

Вялікі горад ветру,
Прытулак рэдкіх сноў,
Ты падарыў мне веру,
Пяшчоту і любоў.

Тры мілыя кабеты,
Мая якая з іх?
Я пагубіў сакрэты
Прыхільнасцяў былых.

Не змог я іх запомніць,
Забыўся кагадзе.
Яны, як сонца промні,
Расстаялі ў вадзе.

Таму кахання воблік,
Такі, які я знаў
Пагас, як кволы вогнік,
Як дрогкі цень растаў.

Не помню, быццам лічбы,
Старых падзей інтым,
Бы там не быў я нібы
Ніколі і не з кім.

Забыў тваё імя я.
Не прыгадаць ніяк.
А ты сама такая,
Нібы тэкілы смак.

Я зразумеў нарэшце,
Што ты – мой тайны страх,
Каторы напрадвесні
Звініць, як спеўны птах.

Ты фобія адчаю,
Што на скайдэку я
Згубіў і не шукаю.
Ты – фобія мая.

Спазнаў расчараванне,
Прывык з тугою жыць
Далёкае каханне,
Усё яшчэ баліць

14.

Свядома, несвядома
Праз ростань і хандру
Я зразумеў:
Ты – стома,
Што мне не па нутру.

Я не магу бясконца
Насіць цябе ў сабе.
Захмаранае сонца
Змаркоціцца ў жальбе.

Жыву, не адчуваю
Ні крыўды, ні нуды.
Таму што ўсё ж кахаю
Цябе я праз гады.

Так склаліся угоды:
Нас лёсы развялі,
Каб даўнія прыгоды
Прасветласцю ўсплылі.

Раптоўнага кахання
Пагаслае цяпло,
Нібы супрастаянне
Паміж дабром і злом.

Няма кахання болей.
Адчай і боль суздром
Прайшоў хранічным болем
І стаў жахлівым сном.

Былых пачуццяў сіла
Тугою  у вачах
Змарнела і астыла,
Як акрафобны страх.

Скайдэк, Чыкага, хмары.
Паверх сто трэці, там
Няздзейсненыя мары
Са страхам папалам,

Падхопленыя сцюжай
Сплылі за гарызонт,
Дзе між аблокаў кружаць
Ужо каторы год.

Падзей далёкіх блікі,
Вячэрні зоркапад.
Душы маёй крупінкі,
Як над Чыкага град.

Асыплецца пад вечар
На Ўіліс Таўэр ён.
І адгукнецца вечнасць,
Як на касцёле звон.

У звоне тым загіне
І смутак мой і страх.
Хіба што след пакіне
Слязою на вачах.

25.02.2023

* Акрафо;бія — неадчэпны страх вышыні. Назва паходзіць ад стар.-грэч.: ;;;;; («верхні») і ;;;;; («страх»).
Пры знаходжанні на вышыні ў чалавека, які пакутуе на акрафобію назіраецца млоснасць і галавакружэнне.
**Аглядная пляцоўка на вышыні 412 метраў (сто трэці паверх) на 108-павярховым хмарачосе Ўіліс Таўэр (англ. Willis Tower) у Чыкага.
*** Спазмалітык.