Иблиса хьехам дохьаж да, Даьла бар - сина дарба да

БIубенача дега Даьла вицлу.
Лихьах тийшар веннав.
ГIалгIай кицаш

Шийх, ший рузкъагI доаккхал деш, курало, сонтало веставаьча сага Даьла вицлу, хIана аьлча Дала могадаьр юхататте, Цо ма де аьнначох байракх я из леландаь. Дала мога ца даь хIамашта юкъе доагIаш да мотт беттар, аькх ахар. Из санна болча наха юкъе нийслу цхьалха нах, рузкъах догдоахаш, нигато ца буташ мотт бетташ, аькх ухаш лелаш бараш.

Мухьмад-пайхьамаро (САС) аьннад аьлдит, йохар, гIийбат дувцача нахах (маIан): «Бусулба сагах из бIеха ве, наха юкъе сийдоцаш ваккха бакъа доаца къамаьлаш ара доахаш, из Дала Къемат дийнахь сиз воаккхаргва, жожагIтена цIерал чукхесса» (ибн Аби Дунья, Табарани). ТIакха аькх ухаш волча сагах Мухьмад-пайхьамаро (САС) аьннад (маIан): «Эггар бусулба наха юкъе сийдоцаш вар аькх уха саг ва» (аль-Бухари, Муслим).

МалагIа бекхамах кхебаргба Дала мотт бетташ бола, аькх ухашаш бола нах. Цунах кхетам беннаб Мухьмад-пайхьамаро (САС), нах зуламах лорабеш (маIан): «Мотт бетта саг ялсмале кхоачаргвац» (Ахьмад). ТIакха аькх ухача сагах аьннад пайхамаро (САС) {маIан}: «Аькха ялсмале бода никъ бийхкаб» (Бухари, Муслим, ат-Тирмизи, Абу Дауд, Ахьмад).

Цудухьа вай сийдола даьша оалаш хиннад: «Мотт беттачун мотт хадалба, аькх ухачун са хадалда!..» Цу кицо маьлхе доаккх цу сахьате бIаргаь гуш дола маIан: мотт беттачун, мотт Iо а хаьда багар Iабожалба, аькх ухачун са дегIацара дIакъасталда.

Цхьабакъда цу кица къоаргле кхыча тайпара латт сина зема хьалхашка. Аз ишта кхетаду цун къоарга маIан. Цкъадале, йоах цу кицо: «Мотт саца вусулва, мотт беттар, ший бIеха гIулкхацара из хадалца». ШозлагIдале, йоах вай лоархIаме даьша: «Аькх ухар са дIалаьца вуссулва, ший оакхал цо соца дилца».

Сага валар тIа дехьаш, цун багар мотт Iабожарах догдоахаш арадаьккха киц дац вай къамо. Хьехам ба из халкъо мотт беттачарна, аькх ухачарна баь. Бакъдар аьлча, сога а хьаттача из киц гIалгIай къамо царна баьккха ловца лархIа йиш йолаш ба. ХIана лархIа йиш я из киц сардам боацаш ловза больга? Наггахьа санна саго мотт беттар, оакхал дир ца дуте Дала цун Къемат дийнахь, вIала шеко йоацаш, лаьрхIа моттиг жожагIте хургья. «Ва саг!» йоах халкъо, «Бита мотт беттар никъ, оакхала гаьна вала!.. Ца воале, ялсмале бода никъ Дала бийхкаб хьона!..»

Из ловца ба-кх царна къамо баьккхар. ТIакха сайгара тIатоха цхьа-ши дош а да са: «Дала аьттув беха ма бусулба эздий Къонахий, Кхалнах, халкъан пайдан дар лехараш, къаман сийле лаккха лоатта де гертараш, цун сийле яьккхара къоарга уйлаш ераш, царца дувзаденна гIулакхаш кхоачаш дераш! Царна духьал латта йовсарий тоаба аьттув беха юсийла ший тийша болх чаккхабаккхара!.. Дала цар тийша болх юкъ хоада я, са дIа а лаьца, чакхбаккха аьттув боацаш, низах, хьинарах беха буттулба уж!..»

Из санна во болча нахах Мухьмад-пайхмаро (САС) аьннад (маIан): «Бусулба наха юкъе эггар сийдоацаш ба мотт бетараш, шоайла вIаши безача наха юкъе цIур бехкараш, сийдола нах бIеха бе гIертараш, царна ца доагIа доацар тIа техкараш» (ибн Маджа, Ахьмад)

Укх къамаьлац Iалаьмате боаккха бувзам болаш, хIара иман долча сага, къама йоаккха тIехьале йолаш, пайда боалаш хьехам ба Коазой Iийсаз баьр. Из дегашка лоатта бе иман, денал, сабар дIакхоачалда вай! Iийсай хьехамо йоах: «Даьла лир воай дегашка ма довт вай!..»*
Фаьрьгхой Хьамзат

Тов бетта (октябрь) 4-гIа дийнахь 2024-ча шера

* Коазой Iийса. «ГIалгIай», 3-гIа дешарг – «Зоазо», оагIув 141.