69. Къаридин хва

Хьана кван, хьанач кьван са къари. И къаридизни са хва аваз хьана:
ибрузни кьве яц авай кьван. Са къуз и къаридиз як к1ан хьана, ида
вичин хциз лагьана: "Ччан хва, заз як к1ан хьанва, ша чна са яц тук1ан".
Гадади лагьана: "Я диде, яц тк1урла, бес чна гатфарин цан кквел цада?"
Ик1 лагьайла, дидеди лагьана: "Ччан хва, гатфаралди са хейлин вахт я,
акьван вахтундалди за ваз яц къахчуда; къачуз тахьайт1а, зун кут1уна".
Гададини яц тук1уна; къариди гьар къуз тух жедалди як нез, и яц т1уьна
куьтягьна.
 Атана гатфар, вири чпин цанар цаз экъеч1на. И гададини вичин дидедиз
лагьана: "Къарагъ, диде, вирибру цанар цазва, ша вунни, чнани цан цана
к1анда... Къаридизни чара хьанач, вучиз лагьайт1а идавай яц къахчуз
хьаначир. Гадани вичин туьрез-муьрез гьазурна, яцни къари вилик кутуна,
цан цаз фена. Ида са патак яц, са патакни вичин диде кут1уна, цан цаз
 башламишна.
 Рекьяй винел са пачагь физ хьана кьван. Им, и кар акурла, гзаф тажуб
хьана, ида и гададвай жузуна:
 -Вуна цаник паб вучиз кут1унва, им вуч зулум я вуна ийизвайди?
 -Пачагь вун сагърай, за зулум ийизвайди туш. Заз кьве яц авай,
 абрукай са яц хъуьт1уьз дидеди зав тук1ваз туна вичи т1уьна.
А яц тук1вадайла за дидедиз лагьанай: Я диде, бес за цан кквелди цада?
Ада заз жаваб ганай: гатфаралди гьеле хейлин вахт ама; хьайит1а, за ваз
яц къахчуда, тахьайт1а, зун цаник кут1уна. Адавай яц къахчуз хьанач,
гьахьняй зани ам цаник кут1унва.
 -Флан дагъда зи са жунгав ава, садавайни вердишриз тежез ахъайнавай.
Вавай вердишриз жедат1а, ам ваз хьуй, хкана жуван цаник кут1уна,
-лагьана пачагьди.
 Гадади хвеши хьана, вичин диде цанкай ахъайна, жунгав хкиз им дагъдиз
фена. Эвел ида са фур ат1ана, ахпа жунгав хурук кутуна гьа фуруз авудна.
Жунгав фуруз аватайла, ида гатана-гатана ам явашарна. Ахпа к1вализ
хкана, пуд къуз са к1усни алаф тагана, са ккуьра ттуна. Кьуд лагьай
къуз тухвана ида ам цаник кут1унна. Гьа и саягъ ида жунгав вердишарна.
 Са йкъуз и пачагь гъуьрчез физвай. Им и гададин ник1из клигайт1а,
ина гадади, вичин яцни и жунгавни  кут1уна, цан цазва. Пачагь тажуб
хьана амукьна. Ида вичихъ галай нуькверриз лагьана:
"А гададиз куьне зи темпел рушан гаф ая. Ам вердишрайт1а, гьада
 вердишарда, масадавай ам вердишиз жедач".
 Са йкъуз нуькверди и гададиз лагьана: "А пачагьдиз са темпел руш ава, 
алай чкадлай къарагъ тийидай. Ам це лагьайт1а, ада ваз гуда". 
Гада, хъсан я ман- лагьана, к1вализ хъфена. К1вализ хтанамазди
ада вичин дидедиз лагьана:
- Къарагъ диде, пачагьдин к1вализ алад. Адаз вичин руш заз це лагь.
 -Я ччан хва, ваз пачагьди руш гудайди яни, вахъ вуч хьанва?-
лагьана дидеди. 
-Гуда, диде, вун алад, ви буржи туш.
 Диде кич1ез-кич1ез пачагьдин к1вализ фена, пачагьдиз икрамна.
 Пачагьди лагьана: "Къари, ви мурад-метлеб вуч ят1а лагь".
Къариди кич1ез-кич1ез лагьана: "Пачагь вун сагърай, гайит1а вуна гуда,
тагайт1а гудач. Зун зи гадади, вичиз ви руш це, лугьуз ракъурнавайди я".
 Пачагьди лагьана: "За ви гададиз зи руш гуда, атана вичин лишанар
кутурай". Къари шад хьана, вичин к1вализ хтана; ада хьайивал
гьал-кьиса вичин гададиз ахъайна. Адани парталар-зат1ар къачуна,
лишанар тухвана.
 Са кьадар вахт арадай фейила, гадади и пачагьдин руш вичиз гъана.
Ида дидедиз лагьана: "Клиг диде, зун зи к1валахал фида, вуна адаз
фу гумир, гьа вичиз аквадай са чкадал эциг, жув к1валяй экъеч1на алад. 
Гишин хьайила, ада вичи къачуна неда". Къаридини п1ат1нусда фу,
яд эцигна, вич экъеч1на фена. Югъ няни хьайила, къарини гада к1вализ
хтана. Ибруз акуна хьи, п1ат1нусда авай фу т1уьнва. Ик1 хьайила,
гадади лагьана: "Гила вуна адаз фу ат1а к1вале эциг, вунни акъвазмир".
Къаридини идаз фу муькуь к1вале эцигна, вич экъеч1на фена.
Нянихъ ибур хтана клигайт1а, руша фу т1уьнва. Гадади мад вичин
дидедиз лагьана: "Гила вуна фу аквадай чкадал эцигмир, ада вичи
жагъурна неда". Къаридини фу са далдадив эцигна, вич фена. Рушаз 
гишин хьана, къекъвена-къекъвена, идаз фу жагъанач, жагъун тавурла
ида вичи-ваичикди лагьана: "Дугъриданни ибур к1валах тавурдаз фу
гудайбур туш, идалай заз, къарагъна к1валах ийиз фу т1уьрт1а, хъсан я".
 Им къарагъна мад к1валера къекъвена, идаз фу жагъана. К1валер жгана
михьи авурдалай кьулухъ, вичиз фу т1уьна, ял ягъиз ацукьна.
Нянихъ къарини гада к1ализ хтайла, и руша къарагъна ибруз къулав
чка авуна. И къалай кьулухъ и руша ибрухъ галаз гьар са кар ийиз
башламишна, идакай са пагьливан хьтин са зирек са свас хьана.
 Са къуз пачагьдиз вичин рушал кьил ч1угваз к1ан хьана. Ида
нуьквердиз эверна, файтун кт1униз туна, акьахна файтунда фена.
Езнеди, вичин яран буба к1вализ атайла, тадиз са гьер тк1уна.
Къариди къажгъан къулал эцигна, аш ийиз башламишна. Руш квар
къуьнуьхъ галаз целай хтана; идаз вичин буба акурла, гзаф хвеши хьана.
Хуш беш авурдалай кьулухъ и руша вичин бубадиз лагьана: "Фад буба,
къула авай цук1вар виниз ая. Ибур к1валах тавурдаз фу гудайбур туш".
 Буба, вичин рушан диривал акурла, шад хьана, ида цук1вар виниз авуна.
Ашар-зат1ар т1уьрдалай кьулухъ ибру пачагь гьуьрметдалди рекье хутуна.
 Квализ хтайла, пачагьди вичин папаз, рушакай гьихьтин хъсан паб
хьанават1а, ахъайна.

(Фатахов Алибеге кхьейди я. 1935 йис).