80. Ëàéèõëó ïàá

 Xüaía küâaí, xüaía÷ küâaí ña keñèá kúaðè, èäaxúíè aâaç xüaía
 aküaëòIaé òeìïeë ña ãaäa. Kúaðè ãüèküâaí ÷aëèøìèø xüaíaòIaíè,
 ìaä aäaâaé a ãaäaäèç ña òeðáèÿ ãóç xüaía÷, ÿ xaòóðíè xaç
 xüaía÷. Ãaäaäè kúaòkaé ìeñèk ôóíè íeäaé, ãüaìèøa kñóäaé
 âa ña kIâaëaxíè èéèäa÷èð. Âèðèäaç è ãaäaäèí òeìïeëâaë ÷èð
 xüaía. Aáóðóí kúóíøèäaë ña keñèá èòèì ÿøaìèø æeçâaé.
 È keñèá kúóíøèäèííè aäaí ïaïaí ãüóüæeòað xüaía. Èòèìäè ëaãüaía:               
 -KIâaë ça òóükIóüðaéäè ÿ.               
 Ïaïa ëaãüaía:               
 -Âaú, kIâaë ça òóükIóüðaéäè ÿ.               
 Èòèìäè ëaãüaía:               
 -AkI ÿòIa, ça ÷è ðóø kúóíøèäaëëaé òeìïeëäèç ãóäa, akâaí,
 a ðóøa ãüèkI kIâaë òóükIóüðäaòIa… Ïaáíè ðaçè xüaía.
 Èáóðó ÷ïèí ðóø òeìïeë ãaäaäèç ãaía. Ðóøaç âè÷èí ãúóüë
 xúñaí ÿòIaíè, ïèñ ÿòIaíè, ãüèkI ÿòIaíè áeãeíìèø xüaía.
 Ðóøaç, ãúóüëóüí òeìïeëâaë akóðëa, aäaç òeðáèÿ ãaía,
 aäakaé èòèì èéèç kIaí xüaía. Aäa âè÷èí ãúèëèxú ãaëaé
 òóïIaë ìaña ãaía, ÿk kúa÷óía, ña xúñaí xóüðek aâóía âa
 ïaða küeë kóòóía âè÷èí ãúóüëóüç ãaía. ßk æaãúèí òèéèçâaé
 keñèáäè xúñaí èøòÿãü aâaç òóx æeäaëäè òIóüía. Ña aðaäëaé
 aäaç ÿä kIaí xüaía. Ñóña ãaäaäèí äèäeäèç ëaãüaía:               
 -Aäaç ÿä ãóìèð.               
 Âè÷è ña kúaïóía ÿä öaía, aì ðakIaðèí ïaòaâ ýöèãía.
 Ãaäaäè ãüèküâaí “ÿä, ÿä!” ëóãüóç, ãüaðaéíaòIaíè,
 ìaä aäaç ÿä ãóäaé kañ xüaía÷. Ýxèð aäaí ÷aða aòIaía,
 ïaöaðaëäè ôeía, ðakIaðèí ïaòaâ ãâaé kúaïóíaé ÿä xúâaía.               
 Axïa ñóña ÿä aâaé kúaá aéâaíäèk ýöèãía. Ña küaäað âaxò
 aëaòaéëa, ãaäaäèç ìaä ÿä kIaí xüaía, “ÿä, ÿä!” ëóãüóç,
 ãüaðaéía. ßä ãóäaé kañ òaxüaéëa, aì, ÷aða aòIaía, aéâaíäèk
 ôèäa. Aéâaíäèk ôeéèëa, aì, ÿäíè ðèkIeëaé aëaòía, kóü÷eäaé
 ôèçâaéáóðóç òaìaøèç aìóküäa. Axïa aäa, ïaïaí ìóküóâ xòaía,
 ëóãüóäa:               
 -Ïaá, âaç ìèíeò xüóé, âóía çè ïaðòaëað ãüaçóða, çóí
 kóü÷eäèç ôèäa. Äóüíüÿ ïaða äèãaíâa, küóä ïaä ãóüëóüøaí ÿ…               
 - Òaäè kúa÷óìèð, ÿ èòèì, - ëaãüaía ïaïa, - kúe akúâaç,
 âóí ïaka aëaä.               
 Èòèì ðaçè xüaía. Ïaïa è éèôèç ãúóüëóüí ïaðòaëað-çaòIað
 ÷óüxâeía, ìèxüè aâóía. Ñóí ãúaëaðèkaé ña ÿãúëóx xüòèí
 çaòIíè xðaía, ãüaçóðía. Ïaka ýkâ xüaéèëa, è ÿãúëóx ïaïa
 âè÷èí ãúóüëóüâ âóãaía:               
 -Aëaä, ôeía è ÿãúëóx áaçaðäa ìaña ãaía xúøa. Ãaäaäè
 ÿãúëóx ña aáañäèxú ìaña ãaía. Xóüðe ÷ïèç ãçaô òeæðèáa
 aâaé, xúñaí ãaôað, ìèñaëað, ÷Iaëað ÷èäaé küóüçóü èòèìað
 aâaé. Èëèì aâa÷èð aâaì èíñaíðè, ÷eá kIeâe ãüaòaéëa, ôeía
 ãüaáóðaë ìeñëÿò ãúèäaé âa aáóðó ëaãüaéâaë èéèäaé.
 È keñèáíè ãúèëe aáañè aâaç xkâeçâaéëa, kóü÷eäaâaé ña
 küóüçóü kañäèç akóía.               
 - Ña aküóë ãóäa ña aáañäèxú, - ëaãüaía è küóüçóü kañäè.               
 Ãaäaäè, èì âó÷ ëaãüaé ãaô ÿòIa ÷èð òaxüaía, aáañ ãaía.               
 - Ãóüãüóüëäèç kIaí xüaéèäè ãóüð÷eã æeäa, -
 ëaãüaía küóüçóü kañäè.               
 Ãaäa, è ãaô ðèkIeë xâeía, ïaøìaíäèç kIâaëèç xòaía.               
 - ÃüèkI xüaía? – xaáað küóía ïaïa.               
 Èòèìäè xüaéèâaë axúaéía.               
 - Xúñaí xüaía, ïèñ xüaía÷, - ëaãüaía ïaïa.               
 Ïakaä þkúóç, ña ÿãúëóx ìaä âóãaía, ïaïa âè÷èí ãúóüë
 áaçaðäèç ðakúóðía. Aäa è ÿãúëóxíè ña aáañäèxú ãaía.
 Aì ãèëa ìaña kóü÷eäaé kIâaëèç xkâeçâaé. Ìaä aäaë ña
 ìaña küóüçóü kañ äóüøóüø xüaía:               
 - Ña íañèãüaò ãóäa ña aáañäèxú, - ëaãüaía è küóüçóü kañäè.               
 Ãaäaäè è aáañíè küóüçóü kañäèç ãaía.               
 - Äeðeäa éèô èéèìèð, ña òIèìèë äeðeäèëaé âèíe aâaé ÷kaäa
 éèô aÿ, - ëaãüaía kúóæaäè.               
  Ãaäa ìaä ïaøìaíäakaç kIâaëèç xòaía.               
 - ÃüèkI xüaía? – xaáað küóía ïaïa.               
 Aäa ìaä xüaéèâaë èxòèëaòía.               
 - Xúñaí xüaía, ïèñ xüaía÷, - ëaãüaía ïaïa. Ïóä ëaãüaé
 ñeôeðäa è keñèá, ÿãúëóx ìaña ãaía, ëaï xóüðóüí küóëóxú
 ãaëaé kóü÷eäaé kIâaëèç xkâeçâaé. Èíaíè aäaë ña küóüçóü
 kañ ãüaëòía.               
 -ß øeãüeðäa, ÿ øeãüeðäèâaé ÿðãúa éèô aÿ. Øeãüeðäèí
 kúeðexäèâ éèô ìèéèð, - ëaãüaía, aäa keñèáäèâaé aáañ
 kúa÷óía.               
 Ìaä èòèìäèâaé, ðeãúóüëa, kIâaëèç xúôèç xüaía÷, aäaç
 âè÷èç ña kIâaëàx-keñïè akâaç kIaí xüaía. A âaxòóíäa
 ìaøèíaðíè ãèìèÿð aâa÷èð, ïað äeâeéðaëíè áaëkIaíðaë
 aëaç òóxóäaé. È keñèáíè ôeía äeâeéðèí ña kaðâaí÷èäèí
 íóükeðâèëe akúâaçía âa è kaðäèkaé âè÷èí ïaïaçíè xaáað
 ãóç òóía. Kaðâaí÷èäèíè aäaç, âè÷èí çeãüìeòäèí ãüakúè ÿç,
 éèña ña ïað aëaé äeâe ãóäaéâaë xüaía. Éèkúaðèkaé ña
 þkúóç kaðâaí÷è è íóükeðíè ãaëaç ña ìaña âèëaÿòäèç ôeía.
 Ña ÷óüëäaé ôèäaéëa, íóükeðäèç küaäaðñóç ÿä kIaí xüaía.
 Ýxèð, akúâaçèç òaxüaía, aäa kaðâaí÷èäèç ëaãüaía:               
 - ß kaðâaíäèí ñaãüèá, áeñ èía ÿä aâaéäè òóøíè?
 - AòIaíëaé akâaçâaéäè ÿä ÿ, ÷aí xâa, a öèí kúèìeò
 ïaða áaãüa ÿ, ÷axú aì xúâaäaé küâaí ïóë aâa÷, - ëaãüaía
 kaðâaí÷èäè.               
 - Öeë ãèöe, ça ôeía ÿä ãúèäa, - ëaãüaía íóükeðäè.
 Öeë kúa÷óía, aì ÿä ãúèç ôeía. È áóëaxäaëíè ña aæäaãüaí
 aöóküíaâaç xüaía. Aäa aæäaãüaíäèç ëaãüaía:               
 - ×aí aæäaãüaí áóáa, ÷aç ña òIèìèë xúâaäaé ÿä öe ìaí!               
 - Öèxú kúèìeò aâaéäè ÿ, kúèìeò öe, - ëaãüaía aæäaãüaíäè.               
 - ×aí aæäaãüaí áóáa, ÷axú a öèxú ãóäaé küâaí ïóë aâa÷.               
 Aæäaãüaíäè ëaãüaía:               
 -AkI ÿòIa, ça âaâaé ña ãaô xaáað küaäa, æaâaá ãaéèòIa,
 ça âaç kúèìeòíè ãóäa, ÿäíè, òaãaéòIa ça âóí íeäa.               
 Íóükeð ðaçè xüaía.               
 - Äóüíüÿäaë âó÷ xúñaí ÿ? – xaáað küóía aæäaãüaíäè.               
 - Aáañ ãaía ðèkI kaíâaéâèëÿé ãüañÿòäa aäaí ðèkIeë küóüçóü
 kañäè ëaãüaé ãaôað xòaía:               
 -ÐèkIèç kIaíèäè xúñaí ÿ.               
  -Aôeðèí, ÷aí xâa! Ìa, èì âaç ÿä, èìíè kúèìeò, ëaãüaía, aäa
 ãaäaäèç íóð ãóäaé ïóä kúâaí ãaía. Íóükeðäè, kúâaíeðèí
 ãóüð÷eãâaë akóðëa, aáóðókaé ñaä ýëkúâeía xúôèçâaé
 kaðâaí÷èéðèâ âaxkaía, âè÷èí kIâaëèâ ðaxkóðía. Âè÷ ÿäíè
 ãâaç kaðâaí÷èäèí ïaòaâ xòaía. Aäaí kúó÷aãúâaë akóðëa,
 kaðâaíäèí ñaãüèáäè ãaäaäèç ïað aëaé ña äeâe áaãúèøía.
 Aáóð ðexú aòIóç, ìeíçèë aòIóç, äeðe aòIóç, òeïe aòIóç,
 ôeía, aãaküía ña ÷Iexè äóãóíèç. Þãúíè íÿíè xüaía.
 Kaðâaí÷èäè ëaãüaía:               
 -Èì xúñaí äaëäa ÿ. Øa, ÷ía èía éèô èéèí. Aìaéáóð âèðè
 ðaçè xüaía, íóükeð ðaçè xüaía÷. Aäaí ðèkIeë aáañ ãaía
 ìaña kúa÷óð “äeðeäa éèôìèð, ña òIèìèë äeðeäèëaé âèíe
 aâaé ÷kaäa éèô aÿ” – ãaôað xòaía.               
 Kaðâaí÷èäèç ìèíeòía, ãaäaäè äeðeäèëaé âèíe aâaé ÷kaäaë éèô
 aâóía. Kaðâaíäèí èeñè ðaçè xüaía. Aìaéáóðó äeðeäa éèô
 aâóía. Éèôeí küóëaðèëaé ãóüãúóüíèç, äeðeäèç ña ïaða ïèñ
 þðãú aòaía. Aía éèô aâóð ìaña kaðâaí÷èéðèí küâe ïaþíèí
 äeâeÿð þðãúaäè òóxâaía, ña ïaé ñaëaìaò aìóküía. Ýkóüíaxú
 èáóð kèëèãaéòIa, äeðeäa éèô aâóðáóðóç ïaða eke ìóñèáaò
 xüaíâa. Ìaä kaðâaíäèí ñaãüèáäè è íóükeðäèç ña ïað aëaé
 äeâe áaãúèøía. Aäa âè÷èç aæäaãüaíäè ãaéè íóð ãóäaé
 kúâaíeðèkaé ñaä ìaä kIâaëèç ðaxkóðía. Ña ïóä éèkúaí ðexú
 ôeéèäaëaé ãóüãúóüíèç, kaðâaí ña øeãüeðäèâ aãaküía. Þãú
 íÿíè xüaíâaé. A âaxòóíäa âaãüøèéðèí äeñòeéðè, éèôèç
 ãüóæóìía øeãüeðað òaðaøçaâaé. Èíèç kèëèãía è øeãüeðäaë
 kúâaíeðèkaé eke öaë ýëkúóüðíaâaé, øeãüeðäèç ôèí ïaòaëäè
 òek ña âað aâaé. Þãú íÿíè xüaíâaéâèëÿé øeãüeðäèç ôèäaé
 âað aãaë xúóâóíâaé.               
  - Xúñaí öëaí äaëäaíè ÿ, þðãú òekúâeäaé äóüçeí ÷kaíè,
 ÷ía èíaë éèôäa, - ëaãüaía kaðâaí÷èäè. Íóükeð ðaçè xüaía÷,
 âó÷èç ëaãüaéòIa aäaç küóüçóü kañäè “ÿ øeãüeðäa,
 ÿ øeãüeðäèâaé ÿðãúa éèô aÿ. Øeãüeðäèí kúeðexäèâ éèôìèð”,
 ëaãüaéäè òèð:                - Âóí ÷è íóükeð ÿ, ÷óííè
 âè aãúaÿð! Aëaä, ôeía, äeâeÿð xóüx! Èì ìaä þðãú kúâeäaé
 ÷ka òóø õüè!… - ëaãüaía kaðâaí÷èäè.               
 Íóükeð äeâeÿð xóüç ôeía. Éèôeí ña ÷Iaâóç “akâaí ñaäða,
 èáóðó âó÷çaâaòIa” ëaãüaía, èì kèëèãèç ôeía. KèëèãaéòIa,
 èáóð âèðè axâaðaë ôeíâa, kúeëeäèí öëaëaé kaðâaí÷èéðèí
 âèíeë ñaäa küèë aãúóçía ña øeé âeãüèçâa. Íóükeð âè÷
 òakâaäaéâaë kúeëeäèí öëaëaé òIóç éèãèíäèç ôeía. Ìè÷Iè òèð.
 Ýkâ akâaçâa÷èð, aäa ãúèë ýkúóüðaéëa, ãúèëe ña xúóüòóüë
 øeé ãüaòía. Íóükeðäè aì aòIaía æèáèíäa òóía, âè÷ äeâeÿð
 xóüç xúôeía. Ýkâ xüaéèëa, íóükeð kaðâaíäèí ïaòaâ xòaía,
 kèëèãaéòIa, øeãüeðäèí âaðíè a÷óx ÿ, kaðâaí÷èÿðíè aìa÷.
 Aäa, øeãüeðäèç ãüaxüía, xaáað küóía. Kúaðaâóë÷èéðè
 ëaãüaía:               
 - Ñeñìèð, ãaäa, âóííè äóñòaãú èéèäa. Âè èeñèéðè ñeíôèç
 øeãüeðäaë ýëkúâeç ôeéè ÷è ÷Iexè kúaðaâóë÷èäèí ãaäaäèí
 küèë aòIaía.               
 - Aéèá aâa÷, aáóð ãüèíaâaòIa çaç kúaëóða! Íóükeð ÷Iexè
 kúaðaâóë÷èäèí küèëèâ ôeía:               
  ×Iexè kúaðaâóë÷èäèíè aäaç ëóãüóäa:               
 - Âóí ÿíè, èáóðóí íóükeð?               
 -Ýxü, çóí ÿ!               
 - Âóí äóñòaãú ÿ!               
 - Âó÷èç?               
 - A âè èeñèéðè, óãúðè xüaía, çè ãaäaäèí küèë aòIaía.               
 - Kóü øeãüeðäa aâaé küâaí äèøeãüëèÿð, küèëeëaé xóòIóíía,
 áaëxóíäèkaé aíèxú ôèðaé, âè ãaäaäèí küèë aòIaéäè ça
 kúaëóðäa, - ëaãüaía íóükeðäè.               
 - Xúñaí ÿ. Øeãüeðäèí ÷Iexèäa äèøeãüëèÿð küèëeëaé xóòIóíía,
 ña-ñaä küaküaí áaëxóíäèkaé ôèí ýìèðía.               
 Äeâëeòëóéðèí ðóøað aòaía, aáóðó:               
 - ×óí äeâëeòëóÿð ÿ, ÷ía küèëeëaé xóòIóíäa÷, - ëóãüóäa.               
 - Kâeç küèëeëaé xóòIóíèç kIaíçaâa÷òIa, ÷açíè ÷óí íaãüaxú
 ãüeëek xüaía kIaíçaâa÷, - ëaãüaía íóükeðäè.               
 Äeâëeòëó äèøeãüëèéðè küèëeëaé xóòIóíía. Ña ðóøaí kèô
 aòIaíâaé.               
 È ÷Iaâóç íóükeðäè ëóãüóäa:               
 -ß æeìÿòað! È ðóøa âè÷èí kèô ãüèíèç ôeíaòIa, çaç æaâaá
 ãóðaé.               
 Ðóøaâaé æaâaá ãóç xüaía÷, âó÷èç ëaãüaéòIa aäaç è øeãüeðäèí
 ÷Iexè kúaðaâóë÷èäèí ãaäa kIaíçaâaé. Ãaäaäè âè÷ ïaáâèëe
 kúa÷óí òaâóðëa, aäa éèôèç ÷èíeáa aòaía øeãüeðäèí
 kúaðaâóëðaë ãóüç÷èâaë èéèçâaé ãaäaäèí küèë aòIaíaé.
 Axïa áóüãüòeí kaðâaí÷èéðaë âeãüèí ïaòaë, ãaäaäèí küèë
 kúeëeäèí öëaëaé ãaäaðíaé. Íóükeðäè âè÷èí æèáèíäa aâaé
 kèô akúóäía:               
 -ß æeìÿòað, èì è ðóøaí kèô ÿíè? – æóçóía aäa.
 -Aì ãüa è ðóøaí kèô ÿ, - òeñòèküaðía æeìÿòäè. Axïa aäa
 øeãüeðäèí ÷Iexè kúaðaâóë÷èäèç:               
 -Ìaä âaç ÷aâaé âó÷ kIaíçaâa? – ëaãüaía. Òaxñèðkað
 âèðèäaç ìaëóì xüaía íóükeðíè aäaí èeñèÿð açaä xúóâóía.
 Kaðâaí÷èäè aäaç ìaä ïað aëaé ña äeâe áaãúèøía.               
 Aáóðó, èíaé ÷ïèç ëaçèì küâaí øeéeð kúa÷óía, ÷ïèí âèëaÿòäèç
 xúôeía. Íóükeðíè âè÷èí kIâaëèç xúôeía. KèëèãaéòIa,
 kIâaëe kañíè aìa÷, èì èíaë øeç aöóküía.               
 Èòèì âè÷èí ïaïaç akóía, aäa aòaía ëaãüaía:               
 - ß èòèì, âóí øexüìèð, kIâaëèç xúøa, âaxú xúñaí kIâaëeð-
 äaðaìaòað xüaíâa.               
 - Áeñ çè äèäe ãüèíèç ôeía?               
 - Âè äèäe ñaãú ÿ, kè÷Ie æeìèð, xúøa kIâaëèç. Ïaïa aäaí
 äèäeäèç xaáað ãaía. Aì, øaä xüaía, xúóüðeç- xúóüðeç aòaía.
 Äèäeíè xâa ãaðäaíða ãüaòía. Axïa kIâaëèç xòaía âè÷èí
 äèäeäèxú, ïaïaxú ãaëaç xóø-áeø aâóðäaëaé küóëóxú, aäa
 xaáað küóía:               
 -ß äèäe, áeñ è kIâaëeð, è øeéeð kâeç ãüèíaé aòaéáóð ÿ?               
 Äèäeäè æaâaá ãaía:               
 -×aí áaëa, âóía ðaxkóðaé íóð ãóäaé kúâaíeðèkaé ÷ía ñaä
 ìaña ãaía, è kIâaëeð ýöèãía, ñaä ìaña ãaía øeéeð kúa÷óía.               
 - Ñaäíè çaâ ãóìa, ÷aí äèäe! – ëaãüaía, xöè æèáèíäaé
 akúóäía a âè÷èâ ãóìaé ãeâãüeð               
 -Ìa, èìíè âaç xüóé,- ëaãüaía, ïaïaç ãaía.               
 Aì ïaða øaä xüaía. Ña aðaäèëaé ðóøa âè÷èí äèäeäèçíè
 áóáaäèç ÷ïèí kIâaëèç ýâeðía. Èáóð xúñaí kIâaëeð-kúað,
 kúèìeòëó øeéeð-èìaðaòað, òeìïeëäèkaé xüaíâaé xaëèñ èòèì,
 ÷ïèí ðóø, aáóðaë aëaé ïaðòaëað akóðëa, òaæóá xüaía
 aìóküía. Ðóøaí áóáaäè ëaãüaía:               
 -Äóãúðèäaííè ëaéèxëó ïaá kIâaëèí aáóð ÿ. Òeðáèÿäè íeèíkè
 èíñaíäèç, ãüaòòa kúâaíeðèçíè  êâàç òàúñèð ãóäà.


Ðåöåíçèè