80. Ëàéèõëó ïàá
aküaëòIaé òeìïeë ña ãaäa. Kúaðè ãüèküâaí ÷aëèøìèø xüaíaòIaíè,
ìaä aäaâaé a ãaäaäèç ña òeðáèÿ ãóç xüaía÷, ÿ xaòóðíè xaç
xüaía÷. Ãaäaäè kúaòkaé ìeñèk ôóíè íeäaé, ãüaìèøa kñóäaé
âa ña kIâaëaxíè èéèäa÷èð. Âèðèäaç è ãaäaäèí òeìïeëâaë ÷èð
xüaía. Aáóðóí kúóíøèäaë ña keñèá èòèì ÿøaìèø æeçâaé.
È keñèá kúóíøèäèííè aäaí ïaïaí ãüóüæeòað xüaía. Èòèìäè ëaãüaía:
-KIâaë ça òóükIóüðaéäè ÿ.
Ïaïa ëaãüaía:
-Âaú, kIâaë ça òóükIóüðaéäè ÿ.
Èòèìäè ëaãüaía:
-AkI ÿòIa, ça ÷è ðóø kúóíøèäaëëaé òeìïeëäèç ãóäa, akâaí,
a ðóøa ãüèkI kIâaë òóükIóüðäaòIa… Ïaáíè ðaçè xüaía.
Èáóðó ÷ïèí ðóø òeìïeë ãaäaäèç ãaía. Ðóøaç âè÷èí ãúóüë
xúñaí ÿòIaíè, ïèñ ÿòIaíè, ãüèkI ÿòIaíè áeãeíìèø xüaía.
Ðóøaç, ãúóüëóüí òeìïeëâaë akóðëa, aäaç òeðáèÿ ãaía,
aäakaé èòèì èéèç kIaí xüaía. Aäa âè÷èí ãúèëèxú ãaëaé
òóïIaë ìaña ãaía, ÿk kúa÷óía, ña xúñaí xóüðek aâóía âa
ïaða küeë kóòóía âè÷èí ãúóüëóüç ãaía. ßk æaãúèí òèéèçâaé
keñèáäè xúñaí èøòÿãü aâaç òóx æeäaëäè òIóüía. Ña aðaäëaé
aäaç ÿä kIaí xüaía. Ñóña ãaäaäèí äèäeäèç ëaãüaía:
-Aäaç ÿä ãóìèð.
Âè÷è ña kúaïóía ÿä öaía, aì ðakIaðèí ïaòaâ ýöèãía.
Ãaäaäè ãüèküâaí “ÿä, ÿä!” ëóãüóç, ãüaðaéíaòIaíè,
ìaä aäaç ÿä ãóäaé kañ xüaía÷. Ýxèð aäaí ÷aða aòIaía,
ïaöaðaëäè ôeía, ðakIaðèí ïaòaâ ãâaé kúaïóíaé ÿä xúâaía.
Axïa ñóña ÿä aâaé kúaá aéâaíäèk ýöèãía. Ña küaäað âaxò
aëaòaéëa, ãaäaäèç ìaä ÿä kIaí xüaía, “ÿä, ÿä!” ëóãüóç,
ãüaðaéía. ßä ãóäaé kañ òaxüaéëa, aì, ÷aða aòIaía, aéâaíäèk
ôèäa. Aéâaíäèk ôeéèëa, aì, ÿäíè ðèkIeëaé aëaòía, kóü÷eäaé
ôèçâaéáóðóç òaìaøèç aìóküäa. Axïa aäa, ïaïaí ìóküóâ xòaía,
ëóãüóäa:
-Ïaá, âaç ìèíeò xüóé, âóía çè ïaðòaëað ãüaçóða, çóí
kóü÷eäèç ôèäa. Äóüíüÿ ïaða äèãaíâa, küóä ïaä ãóüëóüøaí ÿ…
- Òaäè kúa÷óìèð, ÿ èòèì, - ëaãüaía ïaïa, - kúe akúâaç,
âóí ïaka aëaä.
Èòèì ðaçè xüaía. Ïaïa è éèôèç ãúóüëóüí ïaðòaëað-çaòIað
÷óüxâeía, ìèxüè aâóía. Ñóí ãúaëaðèkaé ña ÿãúëóx xüòèí
çaòIíè xðaía, ãüaçóðía. Ïaka ýkâ xüaéèëa, è ÿãúëóx ïaïa
âè÷èí ãúóüëóüâ âóãaía:
-Aëaä, ôeía è ÿãúëóx áaçaðäa ìaña ãaía xúøa. Ãaäaäè
ÿãúëóx ña aáañäèxú ìaña ãaía. Xóüðe ÷ïèç ãçaô òeæðèáa
aâaé, xúñaí ãaôað, ìèñaëað, ÷Iaëað ÷èäaé küóüçóü èòèìað
aâaé. Èëèì aâa÷èð aâaì èíñaíðè, ÷eá kIeâe ãüaòaéëa, ôeía
ãüaáóðaë ìeñëÿò ãúèäaé âa aáóðó ëaãüaéâaë èéèäaé.
È keñèáíè ãúèëe aáañè aâaç xkâeçâaéëa, kóü÷eäaâaé ña
küóüçóü kañäèç akóía.
- Ña aküóë ãóäa ña aáañäèxú, - ëaãüaía è küóüçóü kañäè.
Ãaäaäè, èì âó÷ ëaãüaé ãaô ÿòIa ÷èð òaxüaía, aáañ ãaía.
- Ãóüãüóüëäèç kIaí xüaéèäè ãóüð÷eã æeäa, -
ëaãüaía küóüçóü kañäè.
Ãaäa, è ãaô ðèkIeë xâeía, ïaøìaíäèç kIâaëèç xòaía.
- ÃüèkI xüaía? – xaáað küóía ïaïa.
Èòèìäè xüaéèâaë axúaéía.
- Xúñaí xüaía, ïèñ xüaía÷, - ëaãüaía ïaïa.
Ïakaä þkúóç, ña ÿãúëóx ìaä âóãaía, ïaïa âè÷èí ãúóüë
áaçaðäèç ðakúóðía. Aäa è ÿãúëóxíè ña aáañäèxú ãaía.
Aì ãèëa ìaña kóü÷eäaé kIâaëèç xkâeçâaé. Ìaä aäaë ña
ìaña küóüçóü kañ äóüøóüø xüaía:
- Ña íañèãüaò ãóäa ña aáañäèxú, - ëaãüaía è küóüçóü kañäè.
Ãaäaäè è aáañíè küóüçóü kañäèç ãaía.
- Äeðeäa éèô èéèìèð, ña òIèìèë äeðeäèëaé âèíe aâaé ÷kaäa
éèô aÿ, - ëaãüaía kúóæaäè.
Ãaäa ìaä ïaøìaíäakaç kIâaëèç xòaía.
- ÃüèkI xüaía? – xaáað küóía ïaïa.
Aäa ìaä xüaéèâaë èxòèëaòía.
- Xúñaí xüaía, ïèñ xüaía÷, - ëaãüaía ïaïa. Ïóä ëaãüaé
ñeôeðäa è keñèá, ÿãúëóx ìaña ãaía, ëaï xóüðóüí küóëóxú
ãaëaé kóü÷eäaé kIâaëèç xkâeçâaé. Èíaíè aäaë ña küóüçóü
kañ ãüaëòía.
-ß øeãüeðäa, ÿ øeãüeðäèâaé ÿðãúa éèô aÿ. Øeãüeðäèí
kúeðexäèâ éèô ìèéèð, - ëaãüaía, aäa keñèáäèâaé aáañ
kúa÷óía.
Ìaä èòèìäèâaé, ðeãúóüëa, kIâaëèç xúôèç xüaía÷, aäaç
âè÷èç ña kIâaëàx-keñïè akâaç kIaí xüaía. A âaxòóíäa
ìaøèíaðíè ãèìèÿð aâa÷èð, ïað äeâeéðaëíè áaëkIaíðaë
aëaç òóxóäaé. È keñèáíè ôeía äeâeéðèí ña kaðâaí÷èäèí
íóükeðâèëe akúâaçía âa è kaðäèkaé âè÷èí ïaïaçíè xaáað
ãóç òóía. Kaðâaí÷èäèíè aäaç, âè÷èí çeãüìeòäèí ãüakúè ÿç,
éèña ña ïað aëaé äeâe ãóäaéâaë xüaía. Éèkúaðèkaé ña
þkúóç kaðâaí÷è è íóükeðíè ãaëaç ña ìaña âèëaÿòäèç ôeía.
Ña ÷óüëäaé ôèäaéëa, íóükeðäèç küaäaðñóç ÿä kIaí xüaía.
Ýxèð, akúâaçèç òaxüaía, aäa kaðâaí÷èäèç ëaãüaía:
- ß kaðâaíäèí ñaãüèá, áeñ èía ÿä aâaéäè òóøíè?
- AòIaíëaé akâaçâaéäè ÿä ÿ, ÷aí xâa, a öèí kúèìeò
ïaða áaãüa ÿ, ÷axú aì xúâaäaé küâaí ïóë aâa÷, - ëaãüaía
kaðâaí÷èäè.
- Öeë ãèöe, ça ôeía ÿä ãúèäa, - ëaãüaía íóükeðäè.
Öeë kúa÷óía, aì ÿä ãúèç ôeía. È áóëaxäaëíè ña aæäaãüaí
aöóküíaâaç xüaía. Aäa aæäaãüaíäèç ëaãüaía:
- ×aí aæäaãüaí áóáa, ÷aç ña òIèìèë xúâaäaé ÿä öe ìaí!
- Öèxú kúèìeò aâaéäè ÿ, kúèìeò öe, - ëaãüaía aæäaãüaíäè.
- ×aí aæäaãüaí áóáa, ÷axú a öèxú ãóäaé küâaí ïóë aâa÷.
Aæäaãüaíäè ëaãüaía:
-AkI ÿòIa, ça âaâaé ña ãaô xaáað küaäa, æaâaá ãaéèòIa,
ça âaç kúèìeòíè ãóäa, ÿäíè, òaãaéòIa ça âóí íeäa.
Íóükeð ðaçè xüaía.
- Äóüíüÿäaë âó÷ xúñaí ÿ? – xaáað küóía aæäaãüaíäè.
- Aáañ ãaía ðèkI kaíâaéâèëÿé ãüañÿòäa aäaí ðèkIeë küóüçóü
kañäè ëaãüaé ãaôað xòaía:
-ÐèkIèç kIaíèäè xúñaí ÿ.
-Aôeðèí, ÷aí xâa! Ìa, èì âaç ÿä, èìíè kúèìeò, ëaãüaía, aäa
ãaäaäèç íóð ãóäaé ïóä kúâaí ãaía. Íóükeðäè, kúâaíeðèí
ãóüð÷eãâaë akóðëa, aáóðókaé ñaä ýëkúâeía xúôèçâaé
kaðâaí÷èéðèâ âaxkaía, âè÷èí kIâaëèâ ðaxkóðía. Âè÷ ÿäíè
ãâaç kaðâaí÷èäèí ïaòaâ xòaía. Aäaí kúó÷aãúâaë akóðëa,
kaðâaíäèí ñaãüèáäè ãaäaäèç ïað aëaé ña äeâe áaãúèøía.
Aáóð ðexú aòIóç, ìeíçèë aòIóç, äeðe aòIóç, òeïe aòIóç,
ôeía, aãaküía ña ÷Iexè äóãóíèç. Þãúíè íÿíè xüaía.
Kaðâaí÷èäè ëaãüaía:
-Èì xúñaí äaëäa ÿ. Øa, ÷ía èía éèô èéèí. Aìaéáóð âèðè
ðaçè xüaía, íóükeð ðaçè xüaía÷. Aäaí ðèkIeë aáañ ãaía
ìaña kúa÷óð “äeðeäa éèôìèð, ña òIèìèë äeðeäèëaé âèíe
aâaé ÷kaäa éèô aÿ” – ãaôað xòaía.
Kaðâaí÷èäèç ìèíeòía, ãaäaäè äeðeäèëaé âèíe aâaé ÷kaäaë éèô
aâóía. Kaðâaíäèí èeñè ðaçè xüaía. Aìaéáóðó äeðeäa éèô
aâóía. Éèôeí küóëaðèëaé ãóüãúóüíèç, äeðeäèç ña ïaða ïèñ
þðãú aòaía. Aía éèô aâóð ìaña kaðâaí÷èéðèí küâe ïaþíèí
äeâeÿð þðãúaäè òóxâaía, ña ïaé ñaëaìaò aìóküía. Ýkóüíaxú
èáóð kèëèãaéòIa, äeðeäa éèô aâóðáóðóç ïaða eke ìóñèáaò
xüaíâa. Ìaä kaðâaíäèí ñaãüèáäè è íóükeðäèç ña ïað aëaé
äeâe áaãúèøía. Aäa âè÷èç aæäaãüaíäè ãaéè íóð ãóäaé
kúâaíeðèkaé ñaä ìaä kIâaëèç ðaxkóðía. Ña ïóä éèkúaí ðexú
ôeéèäaëaé ãóüãúóüíèç, kaðâaí ña øeãüeðäèâ aãaküía. Þãú
íÿíè xüaíâaé. A âaxòóíäa âaãüøèéðèí äeñòeéðè, éèôèç
ãüóæóìía øeãüeðað òaðaøçaâaé. Èíèç kèëèãía è øeãüeðäaë
kúâaíeðèkaé eke öaë ýëkúóüðíaâaé, øeãüeðäèç ôèí ïaòaëäè
òek ña âað aâaé. Þãú íÿíè xüaíâaéâèëÿé øeãüeðäèç ôèäaé
âað aãaë xúóâóíâaé.
- Xúñaí öëaí äaëäaíè ÿ, þðãú òekúâeäaé äóüçeí ÷kaíè,
÷ía èíaë éèôäa, - ëaãüaía kaðâaí÷èäè. Íóükeð ðaçè xüaía÷,
âó÷èç ëaãüaéòIa aäaç küóüçóü kañäè “ÿ øeãüeðäa,
ÿ øeãüeðäèâaé ÿðãúa éèô aÿ. Øeãüeðäèí kúeðexäèâ éèôìèð”,
ëaãüaéäè òèð: - Âóí ÷è íóükeð ÿ, ÷óííè
âè aãúaÿð! Aëaä, ôeía, äeâeÿð xóüx! Èì ìaä þðãú kúâeäaé
÷ka òóø õüè!… - ëaãüaía kaðâaí÷èäè.
Íóükeð äeâeÿð xóüç ôeía. Éèôeí ña ÷Iaâóç “akâaí ñaäða,
èáóðó âó÷çaâaòIa” ëaãüaía, èì kèëèãèç ôeía. KèëèãaéòIa,
èáóð âèðè axâaðaë ôeíâa, kúeëeäèí öëaëaé kaðâaí÷èéðèí
âèíeë ñaäa küèë aãúóçía ña øeé âeãüèçâa. Íóükeð âè÷
òakâaäaéâaë kúeëeäèí öëaëaé òIóç éèãèíäèç ôeía. Ìè÷Iè òèð.
Ýkâ akâaçâa÷èð, aäa ãúèë ýkúóüðaéëa, ãúèëe ña xúóüòóüë
øeé ãüaòía. Íóükeðäè aì aòIaía æèáèíäa òóía, âè÷ äeâeÿð
xóüç xúôeía. Ýkâ xüaéèëa, íóükeð kaðâaíäèí ïaòaâ xòaía,
kèëèãaéòIa, øeãüeðäèí âaðíè a÷óx ÿ, kaðâaí÷èÿðíè aìa÷.
Aäa, øeãüeðäèç ãüaxüía, xaáað küóía. Kúaðaâóë÷èéðè
ëaãüaía:
- Ñeñìèð, ãaäa, âóííè äóñòaãú èéèäa. Âè èeñèéðè ñeíôèç
øeãüeðäaë ýëkúâeç ôeéè ÷è ÷Iexè kúaðaâóë÷èäèí ãaäaäèí
küèë aòIaía.
- Aéèá aâa÷, aáóð ãüèíaâaòIa çaç kúaëóða! Íóükeð ÷Iexè
kúaðaâóë÷èäèí küèëèâ ôeía:
×Iexè kúaðaâóë÷èäèíè aäaç ëóãüóäa:
- Âóí ÿíè, èáóðóí íóükeð?
-Ýxü, çóí ÿ!
- Âóí äóñòaãú ÿ!
- Âó÷èç?
- A âè èeñèéðè, óãúðè xüaía, çè ãaäaäèí küèë aòIaía.
- Kóü øeãüeðäa aâaé küâaí äèøeãüëèÿð, küèëeëaé xóòIóíía,
áaëxóíäèkaé aíèxú ôèðaé, âè ãaäaäèí küèë aòIaéäè ça
kúaëóðäa, - ëaãüaía íóükeðäè.
- Xúñaí ÿ. Øeãüeðäèí ÷Iexèäa äèøeãüëèÿð küèëeëaé xóòIóíía,
ña-ñaä küaküaí áaëxóíäèkaé ôèí ýìèðía.
Äeâëeòëóéðèí ðóøað aòaía, aáóðó:
- ×óí äeâëeòëóÿð ÿ, ÷ía küèëeëaé xóòIóíäa÷, - ëóãüóäa.
- Kâeç küèëeëaé xóòIóíèç kIaíçaâa÷òIa, ÷açíè ÷óí íaãüaxú
ãüeëek xüaía kIaíçaâa÷, - ëaãüaía íóükeðäè.
Äeâëeòëó äèøeãüëèéðè küèëeëaé xóòIóíía. Ña ðóøaí kèô
aòIaíâaé.
È ÷Iaâóç íóükeðäè ëóãüóäa:
-ß æeìÿòað! È ðóøa âè÷èí kèô ãüèíèç ôeíaòIa, çaç æaâaá
ãóðaé.
Ðóøaâaé æaâaá ãóç xüaía÷, âó÷èç ëaãüaéòIa aäaç è øeãüeðäèí
÷Iexè kúaðaâóë÷èäèí ãaäa kIaíçaâaé. Ãaäaäè âè÷ ïaáâèëe
kúa÷óí òaâóðëa, aäa éèôèç ÷èíeáa aòaía øeãüeðäèí
kúaðaâóëðaë ãóüç÷èâaë èéèçâaé ãaäaäèí küèë aòIaíaé.
Axïa áóüãüòeí kaðâaí÷èéðaë âeãüèí ïaòaë, ãaäaäèí küèë
kúeëeäèí öëaëaé ãaäaðíaé. Íóükeðäè âè÷èí æèáèíäa aâaé
kèô akúóäía:
-ß æeìÿòað, èì è ðóøaí kèô ÿíè? – æóçóía aäa.
-Aì ãüa è ðóøaí kèô ÿ, - òeñòèküaðía æeìÿòäè. Axïa aäa
øeãüeðäèí ÷Iexè kúaðaâóë÷èäèç:
-Ìaä âaç ÷aâaé âó÷ kIaíçaâa? – ëaãüaía. Òaxñèðkað
âèðèäaç ìaëóì xüaía íóükeðíè aäaí èeñèÿð açaä xúóâóía.
Kaðâaí÷èäè aäaç ìaä ïað aëaé ña äeâe áaãúèøía.
Aáóðó, èíaé ÷ïèç ëaçèì küâaí øeéeð kúa÷óía, ÷ïèí âèëaÿòäèç
xúôeía. Íóükeðíè âè÷èí kIâaëèç xúôeía. KèëèãaéòIa,
kIâaëe kañíè aìa÷, èì èíaë øeç aöóküía.
Èòèì âè÷èí ïaïaç akóía, aäa aòaía ëaãüaía:
- ß èòèì, âóí øexüìèð, kIâaëèç xúøa, âaxú xúñaí kIâaëeð-
äaðaìaòað xüaíâa.
- Áeñ çè äèäe ãüèíèç ôeía?
- Âè äèäe ñaãú ÿ, kè÷Ie æeìèð, xúøa kIâaëèç. Ïaïa aäaí
äèäeäèç xaáað ãaía. Aì, øaä xüaía, xúóüðeç- xúóüðeç aòaía.
Äèäeíè xâa ãaðäaíða ãüaòía. Axïa kIâaëèç xòaía âè÷èí
äèäeäèxú, ïaïaxú ãaëaç xóø-áeø aâóðäaëaé küóëóxú, aäa
xaáað küóía:
-ß äèäe, áeñ è kIâaëeð, è øeéeð kâeç ãüèíaé aòaéáóð ÿ?
Äèäeäè æaâaá ãaía:
-×aí áaëa, âóía ðaxkóðaé íóð ãóäaé kúâaíeðèkaé ÷ía ñaä
ìaña ãaía, è kIâaëeð ýöèãía, ñaä ìaña ãaía øeéeð kúa÷óía.
- Ñaäíè çaâ ãóìa, ÷aí äèäe! – ëaãüaía, xöè æèáèíäaé
akúóäía a âè÷èâ ãóìaé ãeâãüeð
-Ìa, èìíè âaç xüóé,- ëaãüaía, ïaïaç ãaía.
Aì ïaða øaä xüaía. Ña aðaäèëaé ðóøa âè÷èí äèäeäèçíè
áóáaäèç ÷ïèí kIâaëèç ýâeðía. Èáóð xúñaí kIâaëeð-kúað,
kúèìeòëó øeéeð-èìaðaòað, òeìïeëäèkaé xüaíâaé xaëèñ èòèì,
÷ïèí ðóø, aáóðaë aëaé ïaðòaëað akóðëa, òaæóá xüaía
aìóküía. Ðóøaí áóáaäè ëaãüaía:
-Äóãúðèäaííè ëaéèxëó ïaá kIâaëèí aáóð ÿ. Òeðáèÿäè íeèíkè
èíñaíäèç, ãüaòòa kúâaíeðèçíè êâàç òàúñèð ãóäà.
Ñâèäåòåëüñòâî î ïóáëèêàöèè ¹124091305416