61. Èðèä þê1 àëàé ïàãüëèâàí ìàãüàìàä
xüaía ña xâa. È kúaðèä xâa âaðöaðaëäè, éèñaðaëäè
âaú, éèkúaðaëäè, ñÿòeðaëäè ÷Iexè æeç xüaía.
ÖIóâaä éèñ xüaéèëa, èäaí áóé èðèä ìåòðîäèõú
aãaküíà, âè÷íè ãçaô ãóæëóäè xüaía. Ãüaíèç këèãía
ýëäè aäaç "èðèä þkI aëaé ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä”
ëaãüaía òIâað ÿía. Kúaðèäâaé, kúóíøèéðèíè èäaç
kóüìek aâóíaòIaíè, èì ôàâàé òóxðèç xüaía÷.
Ña kúóç èì ãèøèí xüaía kóü÷eäaé xòaía:
-Äèäe ÷÷aí, çaç ôó ãúâàø,- ëaãüaía èäà.
Kúaðèäè èäàí âèëèk ãúaía küóä ôó ýöèãía.
Ìaãüaìaäa è küóä ôóíè òIóüía, aììa aì òóx xüaía÷.
-Äèäe,- ëaãüaía èäa,-ìaä aìa÷íè?
-Aìa, ÷÷aí áaëa,-ëaãüaía äèäeäè ñóôðaäèk
kóìaéáóðíè èäaí âèëèk ýõöèãía. Èáóðíè âèðè
òIóüía èäà:
-Äèäe, ìaä aìa÷íè?-xaáað küóía Ìaãüaìaäa.
-Aìa÷ õüè, ÷÷aí áaëa,-æaâaá ãaía äèäeäè.
-Áeñ kúóíøèäèçíè aìa÷íè?
-×èäa÷ ìaí, ÷aí áaëa,-ëaãüaía, äèäe ôeía,
aììa aäaç ôó æaãúaía÷. KIâaëèç xòaía äèäeäè
ôó æaãúóí òaâóðäè âè÷èí xöèç ëaãüaía.
Xöè äèäeäèâaé xaáað küóía:
-Ãúóüðíè aâa÷íè?
-Âaú, ÷÷aí xâa,-ëàãüàíà äèäåäè.
-Áeñ, a ãúóüð ãüèía æeäaéäè ÿ?
-Ðeãúâe, ÷÷aí xâa, - ëaãüaía äèäeäè.
Ìaãüaìaä ðeãúóüç ôeía. Íèíäè ÿ, íèíäè òóø,
ãüè÷ xaáaðíè küóí òaâóía, ãúóüð aâaé küâe
øeøeë küâe xúóü÷Ióük küóía kIâaëèç xòaía.
È ãúóüðóükaéíè ôó÷óðaç òóía, âèðè òIóüía
kúaòkaía. Kúaðè-äèäeäèç âè÷íè íeç kè÷Ie
xaía, aì kúóíøèäèí kIâaëèç ôeía kñaía.
Ïakaìaxú Ìaãüaìaä ðóôóíèk kaø kâaç axâaðaé
aâaòía. KIâaëèí è ïaòa, a ïaòa âèë ýëkúóüðía.
Âaú, íeäaé ìaä çaòIíè aìa÷. Ña çaòIíè æaãúóüí
òaâóðëa, êúóäãúóíà êúàðàãúíà ôeía èì kúaâaë.
Èäaç kúóíøèäèí ãüaÿòäaé ña küaíòIa ãaìèø akóía.
Èäa, ôeía, kað÷ küóía ãaë÷óðía, aì ÷ïèí
ãüaÿòäèç ãúaía. ÒókIóía èäa àìíè òIóüía.
Èäakaé aäaç èôeé xüðaç ña ñòIaë ÿä aâaòaéäè xüèç
xüaía. È ãüaë akóðëa, kúóíøèäè ôèkèð aâóía õüè,
ýãeð ña küâe ÷óâaë ãúóüðóükaé aäaç ôó aâóía ãaéèòIa,
aäa çaç óüìóüðëóx kóäaé kIaðañað ãúèäa. Kúóíøèäè ãüa
èkI aâóía. Ìaãüaìaä aðaáaíè ãâaç òaìóç ôeía. È küâe
÷óâaë ôó èäa ðeküe òIóüía kóüòÿãüía. Aòaía aãaküía
aì òaìóâ, ÿkIâ kúa÷óía, èì ña ïaòaxúaé aãaxüía, èäa
è òaìóí ña ïaé kúèðìèøía. Aäaç ãèøèí xüaía, èía-aía
âèë ýkúóüðía: íeäaé çaòI æaãúóí òaâóðëa, xòaía aðaáà-
äèk kâaé ña ãaìèø òókIóía òIóüía. Ìaä áaøëaìèøía òaì
kúèðìèøèç. È òaìa aâaé âèðè òaðað aòIaía. Xòaía aìaé
ãaìèøíè òIóüí xúóâóía. Axïa aäa, xúôeía òaìóç, aòIaé
küâaí kIaðañað kIâaòIía, ña Kúaô äaãú küâaí ãüaìáað
aâóía. Ðaãúíè è kIaðañðèí äaãúäèí küaküaíâèëÿé ÷óüíóüx
xüaía, ìaä akâaç aìóküía÷. Þãú ñeðèí xüaía. Òaì
aòIóäaéëa, èíaâaé âakIað òaìóí kúâaëaâ ãâaé çóðáa
÷óìóððèç ôeíaé küâaí. Èäa ôeía ãüaáóðókaé çóðáa küâe
kúaáaí küóía, ãúaía aðaáaäèk kóòIóíía. Axïa áaøëaìèøía
âèðè kIaðañað è aðaáaäa ýöèãía, aðaáa kIaðañðèí
kIaíèkaé òakâaç, ña äaãú xüòèíäè xüaía. Ña æóüðe xüèç
kúekúeðaë, öóüíóüéðaë kóòIóíía, è äaãú xüòèíäè èäa
kúaáaíaðíè kâaç ãaë÷óðía xóüðóüç xkèç áaøëaìèøía.
Íèñèíèí âaxò òèð, aììa è äaãú xüòèí kIaðañðèí
ãüaìáaðäè ðaãú kIeâíaâaéâèëÿé, þãú ìè÷Iè æeç
áaøëaìèøíaé. Ôeküèéðè, ðaãú küóð xüèç xüaía, kúaâaðaë
ýkúe÷Iía öóðóí ëèãeíað ãaòaç áaøëaìèøía. Èáóð
kèëèãaéòIa, ÿðãúaé Kúaô äaãú xüòèíña øeé kúâeçâa,
èìíè aòóíâaé xóüðóüç ìóküâa æeçâa. KèëèãaéòIa, æeìÿòað,
xóüð áañìèøäaéâaë ÿ. Èáóð âèðè – èòèì, ïaá, aÿë-kóüÿë
ñaä-ñaäak akaxüía, xóüðÿé kaòèç áaøëaìèøía. Kúaðè-
äèäeíè âè÷èí ãaäa ôeéè ïaòaxúäè kaòía. Èì kèëèãaéòIa,
ãaäaäè ìèxüèç òaì aòIaía, ña äaãú xüòèíäè aâóía,
ãaë÷Ióðía xóüðóüç xkèçâa. Kúaðè-äèäeäè ëaãüaía:
-×÷aí áaëa, âaç ìèíeò xüóé, akúâaçða. Æeìÿòað, xóüðeë
äaãú aâaòçaâaé xüèç xüaía, âèðè kaòçaâa.
Ìaãüaìaä äèäeäèí ÷Iaëaç kèëèãía. Aäa kIaðañað xkóí
akúâaçaðía, kúaáaíað aðaáaäèkaé xkóäía, küâeä küâe
xúóü÷Ióük küóía kIâaëèç xkaía. Èáóð èäa küâeäíè òókIóía,
è éèôèç òIóüía.
Kúaðèäè ôeía æeìÿòäèç ëaãüaía:
-Kóüí kaòìèð, xúøa xóüðóüç. Aì äaãú òóø, aáóð çè
ãaäaäè ãúèçâaé kIaðañað ÿ.
Æeìÿòað, kè÷Ieç-kè÷Ieç ýëõkúâeía, xóüðóüç xòaía. Aòaía
éèô xüaía. Ôeküè-ôaxða ìèñkIèíäèç kIâaòI xüaía, èáóðó
ìeñëÿòía. Kúaçèäè ëaãüaía:
-Kèëèã æeìÿòað, çaç kòaáðaé æaãúaíâa õüè, kúaðèäèí
ãaäaäèkaé aæäaãüaí æeäa ëaãüaía, aäa ÷óí âèðè òeðãäa.
Æeìÿòäè ëaãüaía:
-Áeñ ÷ía ãüèkIèí, âó÷èí?
-Ýãeð kóüí âa ãüaäaí äèäe ðaçè xüaéèòIa, - ëaãüaía
kúaçèäè, - èéèäaé kað çaç ÷èäa. Aôðèka òIâað aëaé
ña âèëaÿò aâaéäè ÿ, aíèí òaìaða çóðáa añëaíað
æeäaéäè ÿ. ×ía aì añëaíäèí ÿk ãúèç ãüaíèç ðakúóðäa.
Aíèçíè ÿxöIóð éèkúaí ðexú ÿ. Aäaâaé è ðexú aòIóç
æeäa÷, aòIaéòIaíè, añëaíðè aì òeküeía kúóòaðìèøäa÷.
-×ía aì aíèç âó÷ áaãüía aâóía ðakúóðäa?– ëaãüaía
æeìÿòäè.
-Kúaðè-äèäe, küañóxäaé açaðëó xüaía, kúaòkóðaé,-
ëaãüaía kúaçèäè.
-Axïa ãaäaäè aäaí ãüaë-aãüâaë xaáað küóðëa,
aäa ëóãüóðaé:
-Óô, ÷÷aí xâa, çè äeðäèíèç añëaíäèí ÿk xüaéèòIa
äaðìaí æeäa, òaxüaéòIa âaú. Axïa kúaðèäè aì Aôðèkaäèí
òaìaðèç ðakúóððaé.
È ìeñëÿòäaë èáóð âèðè ðaçè xüaía, èíëaé ãüaðìa
âè÷èí kIâaëèç xúôeía.Ïakaä þkúóç kúaðè “óãü… óãü…”
èéèç kúaòkaía, Ìaãüaìaä xòaía, kèëèãaéòIa, äèäe
açaëó ÿ. Èäa, äèäeäèí ïeëeë ãúèë ýöèãía, aäaâaé æóçóía:
-Âaç âó÷ xüaíâa, âaç âó÷ kIaíäa, äèäe ÷÷aí?
-×÷aí áaëa, çè òIaë ëaï ìaña òIaë ÿ, çaç aíæax añëaíäèí
ÿkIókaé äaðìaí æeäa, òaxüaéòIa çóí ðeküèäa.
-ß ÷÷aí äèäe, áeñ aáóð ãüèía æeäaé çaòIað ÿ?
-Aáóð, ÷÷aí xâa, - ëaãüaía kúaðèäè,- xüaéèòIa Aôðèkaäèí
òaìaða æeäa, ìañaía æeäa÷.
-A ÷ka ãüèíèxú ãaëaéäè ÿ, äèäe?
-Küèáëe ïaòaxú ãaëa, ÷÷aí xâa.
Èðèä þkI aëaé Ìaãüaìaä ðeküe ãüaòía, äeðe aòIóç,
òåïå àò1óç, ôåíà ÿõö1óð êúóç ôèäàé ðåêüèç, èì ïóä
êúóç ôåíà àãàêüíà. Ãèøèí æàíàâóð xüèç ãüaxüía òaìa
kúekúâeäaéëa, èäaç âè÷ akóðëa kè÷Ie xüaía ÷óìóððèç
ãüaxüçaâaé ña añëaí akóía. Èì òeïèëìèø xüaía ôeía.
Âeãüeía añëaíäèí kIâa÷ küóía ãaë÷Ióðía. Añëaíäaé
ãüaðaé ôèç-ôèç, aäa aì aküaëæía ña ïaÿäaë, è ïaä,
a ïaä aâóía, kúeíeðíè aìaç aëóãaðía, ìèxüèç òIóüía.
Ìaä ÷óìóðða ãüaxü xúóâóía, ña añëaíäèí küaìaëaé küóía,
kúóüíeë ýöèãía, aì kIâaëèç ðeküe ãüaòía.
Ïóä éèkúaëaé aì âè÷èí kIâaëèç aãaküía. Añëaí òókIóía,
ña òèke ÿk ÷ðaía âè÷èí äèäeäèç ãaía, aìaéäè âèðè âè÷è
òIóüía. Aììa äèäeäè ÿk òIóüía÷, aì ÷óüíóüxía. Ìaãüaìaäíè,
âè÷ ãaëaòíaâaç akóía, kñaía.
Ïakà kúóç èðèä þkI aëaé Ìaãüaìaä ÷aòóí óñòIaðäèí
küèëèâ ôeía, âè÷è ôàäëàé çàêàç ãaíâaé küâe âèø ïóò
kúâeäaé ãóüðç kúax÷óía xòaía. Axïa âèðè æeìÿòað ìaéäaíäaë
kIâaòIía.
-Æeìÿòað, kèëèã ça è ãóüðç öaâóç ãâaäaðçaâa, - ëaãüaía
aäa âè÷èí ãóüðç öaâóç ãaäaðía.– Æeìÿòað, ãèëa kóüí
÷ókIókI, ïaka è âaxòóíäa è ìaéäaíäaë xúøa.
Æeìÿòað xúôeía ñekèí xüaía. Éèô akúaòía, þãú xüaía,
æeìÿòað èäa òaïøóðìèøaé âaxòóíäa ìaéäaíäaë kIâaòI
xúxüaía. Èðèä þkI aëaé Ìaãüaìaäíè aòaía ìaéäaíäèí
þküíè-þküâaë, küèëeëaé xóòIóíía, kIâa÷èí küèëeë òèk
akúâaçía.
-Kèëèã, æeìÿòað, ãèëa ãóüðç xòaía çè küèëeë
aâaòäa, - ëaãüaía aäa.
È aðaäa ãóüðç xòaía aäaí küèëeë aâaòía, ïaòað-ïaòað
xüaía ãüaðíèxú ÷kIaía. Èäaç ÷aòóí óñòIaðäèkaé xúeë
aòaía. ÓñòIaðäèí ïaòaâ ôeía, aäa ëaãüaía:
-Ía ãóüðç ãçaô áóøäèç ðañía. Èäaí kúèìeò ïóä âèø ìaíaò
ÿòIa, ìa âaç âaä âèø ìaíaò, çaç ña âaä âèø ïóò kúâeäaé
öIèéè, ìÿãükeì ña ãóüðç ðaña.
ÓñòIað ðaçè xüaía. Ãóüðç ðañía òaìaì xüaéèëa, ìaä
Ìaãüaìaäa âè÷èí ãóüðç kúa÷óía ôeía, âèðè æeìÿò ìaéäaíäaë
kIâaòIía. Æeìÿòäèç akâaç-akâaç, ìaä èäa âè÷èí ãóüðç öaâóç
ãaäaðía, axïa æeìÿòäèç ëaãüaía:
-Ãèëa kóüí axëaä, ïaka è âaxòóíäa xúøa.
Èáóð âèðè xúôeía. Ïaka ãüa è âaxòóíäa âèðè æeìÿò è
ìaéäaíäaë kIâaòI xúxüaía. Èðèä þkI aëaé Ìaãüaìaä
ìaéäaíäaë, küâe kIâa÷ ÷èëe akIóðía, òèk akúâaçía.
Ña âaxòóíäa öaâaé “ãóâ-â-â…, ãóââ-â…” èéèç äaãúëað
óüöIóüäaé xüèç, kúaòè kóëak ãaëaç ãóüðç xòaía,
Ìaãüaìaäaí küèëèí kókIâaë aëóküía, öIaéëaïaíäè ÿãúaéäè
xüèç, âaä âèø ñaæèíäèí ÷èë aòIaía, ÷èëe ãüaòía.
-ÃÜaí æeìÿòað, ãèëa çaç ÷èð xüaía èäakaé çaç ãóüðç
æeäaéäè, - ëaãüaía Ìaãüaìaäa ãóüðçóüíèí kúekúèíèêaé
küâe òIóá kóòóía, ÷èëÿé axkúóäía, æeìÿòðèí âèëèk ýöèãía.
Æeìÿòað èäaí kúóâaòäaë òaæóá xüaía aìóküía, aáóðóç
ãçaô xâeøè xüaía. Ña küóüçóü èòèìäè ëaãüaía:
-Aôeðèí, ÷aí xâa, âaç ía xúâaéè äèäeä íek ãüaëaë xüóé.
-Æeìÿòað, ãèëa çaç èxòèÿð öe, a èíñaí òóüküóüíäaé
çaëóì äeâëeðèxú ãaëaç ça äÿâe èéèäa, - ëaãüaía Ìaãüaìaäa.
-Âaç èxòèÿð ÿ, ÷÷aí xâa, âaç aëëaãü kóüìek xüóé, âóí
äóøìaíäèí âèíeë ãúaëèá xüóé. KIeâe ãüaòaé ÷kaäaë ÷óííè
âaç kóüìek ÿ, - ëaãüaía æeìÿòäè.
Ïakaä þkúóç ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä, äèäeäèâaé ãüaëaëâaë
kúa÷óía, âè÷èí ãóüðçíè kúaëxaí kúâaëaë âeãüeía, ðeküe
ãüaòía. Äeðe aòIóç, ãóüðçóüíaëäè äaãúëað küâaí
xaíäakIað aòIóç, ôeía èì, aãaküía ña òaìóí küeðexäèâ.
Èía èäaë ña kañ ãüaëòía. KèëèãaéòIa, è kañäè òaðað ÿëèç,
ïóíaé akúóäèç, aòIa ïaòaxú ýöèãçaâa.
-ßú, ça äóüíüÿäaë çóí çóðáa kañ ÿ ëóãüóçâaé, çaëaéíè
çóðáa kñað aâa küâaí, - ëaãüaía aäa ñaëaì ãaía.
-Aëeékóì-ñaëaì, - ëaãüaía aäa.
-ß ñòxa âóí âó÷ çóðáa kañ ÿ! – ëaãüaía Ìaãüaìaäa.
-Ãüeé, ñòxa, çóí çóðáa kañ ÿíè, âaä âèø ïóò kúâeäaé
ãóüðç ña éèkúaí ðeküèç öaâóç akúóäía, ãüaì küèëeë
ãüaë÷aéëaíè küèëèç çaòIíè òeæeäaé èðèä þkI aëaé
ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä?
-Ãüaì çóí ÿ, ñòxa.
-×÷aí ñòxa, âóí ãüèíèç ôèçâaéäè ÿ?
-Çóí küèë òóükIâeé ïaòaxú.
-Çóííè âaç þëäaø xüóé ìaí.
-Xüóé ìaí, ÷÷aí ñòxa, âè òIâað âóæ ÿ?
-Çè òIâað Xaéáeð ÿ.
Èáóð küâeäíè ðeküe ãüaòía ôeía. Ña éèkúaí ðeküèç
ôeéèëa, èáóðóç òóïað ÿäaé xüèç âaíeð kúâeç, ña
äeðeäa öèô xüèç ðóã ãüaòíaâaç akóía. Ìóküóâ aãaküía
kèëèãaéòIa, èíaë ña èíñaí aëa, èì öIóä ìeòð ÿðãúèâaë,
ïóä ìeòð ãüÿðküóüâaë aëaé ñaä ÿ; èäa, äaãúäèí ña ïaòa
ña kIâa÷, ña ïaòaíè ìóükóü kIâa÷ akIóðía, äaãúëaðèk
kaïaøað kóòaç, äaãúëaðèkaé äóüçeíað èéèçâa.
-Ñaëaì-aëeékóì!– ëaãüaía èáóðó.
-Aëeékóì-ñaëaì!– ëaãüaía aäa.
-ß ñòxa, âóí âó÷ çóðáa kañ ÿ, äaãúëaðèkaé äóüçeíað
èéèçâaé!– ëaãüaía Ìaãüaìaäa.
-Ãüeé, ñòxa, çóí çóðáa kañ ÿíè, âaä âèø ïóò kúâeäaé
ãóüðç öaâóç ãaäaðía, küèëeë ãüaë÷aéëa, küèëeë ña
òIóðíè òeæeäaé ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä?
-Ãüaì çóí ÿ, ñòxa.
-Kóüí ãüèíèç ôèçâaéáóð ÿ?
-×óí ãúóüð÷ èéèç ôèçâaéáóð ÿ.
-Çóííè kâeç þëäaø xüóé ìaí.
-Xüóé ìaí, ñòxa, âè òIâað âóæ ÿ?
-Çè òIâað Ýëáóðaí ÿ.
Èáóð ïóäíè þëäaøað xüaía, ôeía ña òaìóâ aãaküía.
Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Þëäaøað, þãú íÿíè æeçâa, ÷açíè ãèøèí xüaíâa, ÷ía
xèíkIað aâóía kIaíäa. Ñaäða ÷ía ôeía ãúóüð÷ èéèí,
aìaé öèí âa ãúóüðóüí kúaéãúó ÷ía axïa èéèäa.
Âèðè ðaçè xüaía. Ïóäaíè ôeía ña aãúçóð íè÷xèð ãúaía,
äaãú xüòèí ña ãüaìáað aâóía. Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Xaéáeð, ía ôeía kIaðañað ãúâaø! Çóííè Ýëáóðaí ôèäa,
÷ía ña kúaæãúaííè ãúóüð æaãúóðía ãúèäa.
Èáóð ôeía, Xaéáeða kIaðañað ãâaç xòaía, ña xóüð aëaé
küâaí ÷kaäaë öIaé aâóía ãüaçóðía. Ìaãüaìaäaíè Eëáóðaía
âaä øeøeë ãúóüðíè, öèâàé àö1àé ñà ðàçâàð õüòèí
êúàæãúàííè ãâàç õòàíà. Âaä øeøeë ãúóüðóükaé òèíè
èøèíía, âaä âèø æeíäekíè kóòóía xèíkIað aâóía òIóüía,
èáóð kúaòkaía.
Ïakaìaxú kúaðaãúía, ìaä küâe âèø æeíäekäèkaé íeäaé
çaòI aâóía, òIóüía. Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Þëäaø Xaéáeð, âóí akúâaç, ía ÷aç xóüðek aÿ. ×óí
ïakaä kúaí ñóüðñeòäèí kúaéãúó èéèç ôèäa.
Xaéáeð aìóküía, èáóð ãúóüð÷eç ôeía. Aäa ÿä ãúaía,
öIaé xúóâóía, aìaé ïóä âèø íè÷xèðíè kóòóía, kúóëaë
xèíkIað ýöèãía. È âaxòóíäa âè÷eë ña þkI aëaé, ÷óðóäaë
küâe þkI aëaé ña èíñaí aòaía.
-Ñaëaì-aëeékóì, ÷÷aí xâa!
-Aëeékóì-ñaëaì, ÷÷aí áóáa, øa èëèô! – ëaãüaía Xaéáeða.
Èì aòaía àöóküía. Ña aðaäèëaé aäa ëaãüaía:
-Ña òIèìèë ÿk öe òIóí.
Xaéáeðà ña þòóð xkóäía ãaía. Èì òIóüía, ìaä èäa ëaãüaía:
-Ña òIèìèë ÿk xöe òIóí.
Xaéáeða ña þòóð ìaä ãaía, èìíè òIóüía. Küóä ëaãüaé
ñeôeðäa ÿk xkIaí xüaéèëa, Xaéáeða èäaç ëaãüaía:
-Ìaä xãóäa÷, âè ÿãüñóçâaë âó÷ ÿ, áeñ xüóé òIóí.
Ça èì çè þëäaøðèç aâóðäè ÿ.
ÈkI ëaãüaéëa, küóüçóüäa küóía Xaéáeð âè÷èí kIaíèk
kóòóía. Axïa âè÷èí ÷óðóäaé ña ÷Iað akúóäía, aäaí
ãúèëeðíè kIâa÷Ieð kóòIóíía, ñaíèxú âeãüeía,
kúaæãúaíäaâaé xèíkIað âèðè òIóüía, xúôeía.
Xaéáeða, Ìaãüaìaäaxúaé kè÷Ieëa, ÷aáaëìèøâèëeðía,
ãúèëeðíè kIâa÷eð ãúóüðãúóü aâóía, ña æóüðe axúaéía.
Òaäèç öIèéè êüèëeëaé xèíkIað xúóâóía. Aììa þëäaøað
xkâeäaëäè aãaküaðèç xüaía÷. Þëäaøað xòaía, Ìaãüaìaä
kèëèãaéòIa, xèíkIað ãüaçóð xüaíâa÷, xúeë aòaía ëaãüaía:
-Kúe ïakaìëaé aöóküía, âaâaé ãèëaíè ña xèíkIað
ãüaçóðèç xüaía÷íè?
-Kúaæãúaíäaâaé ÿä ýkúè÷ía, ça öIèéè êüèëeëaé ÿä
xkaía xúóâóðäè ÿ, - ëaãüaía âè÷èí áaãüía akúóäía
Xaéáeða.
Ña aðaäèëaé xèíkIað xüaía, aáóðó òIóüía. Ïakaä
þkúóç èáóðó xóüðek èéèç Ýëáóðaí òóía. Èäaíè xóüðek
aâóía ãüaçóð xüaéèëa, ìaä küóüçóü kañ aòaía. Èì,
ñaëaì ãaía, aòaía aöóküía. Ýëáóðaíaçíè èäa Xaéáeðaç
xüòèí kað küóía, kúaæãúaíäa aâaé küâaí xóüðek âèðè
òIóüía, xúôeía.
Ýëáóðaía âè÷è âè÷ ña ãüaëäa axúaéíaòIaíè, èäaâaéíè
þëäaøað xkâeäaëäè xóüðek aãaküaðèç xüaía÷. Ïaãüëèâaí
Ìaãüaìaäaç ìaäíè xúeë aòaía. Ïakaä þkúóç aäa èáóð
küâeäíè ðakúóðía âè÷ akúâaçía. Èäa öIaé xúóâóía, xèíkIað
èéèç áaøëaìèøía. Ãúóüð÷eç ôeéèáóð ÷ïèí küèëeë aòaé
küèñaéðèkaé ñóüãüáeò èéèç:
-Àæeá æeäaé ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä aäa kóòIóíía, ÷óí
xkâeäaëäè ãüaêI aìóküíaéòIa, - ëóãüóç xüaía.
XèíkIað ãüaçóð æeçâaéëa, ìaä ãüa küóüçóü kañ aòaía:
-Ñaëaì-aëeékóì!– ëaãüaía aäa.
-Aëeékóì-ñaëaì.
-Ña òke ÿk öe òIóí.
Ìaãüaìaäa kúaæãúaíäèkaé xkóäía ña ïaä ÿk ãaía. Aäa ÿk òIóüía,
-Ìaä öe òIóí,- ëaãüaía.
Ìaãüaìaäa ìaä èäaç ÿk ãaía.
Ãüa èkI küóä ëaãüaé ñeôeðäa “ÿk öe!” ëaãüaéëa,
Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Èì âaç aâóíâaéäè òóø, çè þëäaøðèç aâóíâaéäè ÿ.
Küóüçóüäaç, èìíè ìóükóüáóð xüèç, küóía, kóòIóíèç
kIaí xüaía. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa küóía, aì öaâóç
ãaäaðía. Küóüçóü kañ öaâaé aâaòía, ña òaðaí xèëeë
aëóküía, òaðaí xeë aäaí ña kúâaëaç ôeía, ãüaíaë è
ïaòaxú, a ïaòaxú ãaëòaä æeç aëaìóküía. Þëäaøað xòaía
kèëèãaéòIa, xèíkIað ãüaçóð xüaíâa. Íeäaéëa, aáóðó
ña òIèìèë ðeãúóüâèëeð èéèç áaøëaìèøía.
Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Ðeãúóüâèëeð èéèìèð, íeú, aáóð æeðè kIâaëaxað ÿ.
ÒIóüía, èáóð òóx xüaía, ña òIèìèë aìóküía.
Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Xaéáeð, aëaä, aòIa ëaìðaí xöèç è aìaéäè öe.
Xaéáeð kè÷Ieç-kè÷Ieç aäaí ïaòaâ ôeía, ëaãüaía:
-AòIaíaë aëaìaé xóüðek íeú.
Aäaç âè÷ aáóðó ðeküèäaé xüèç xüaía, kúóäãúóíía kaòía.
Xaéáeða xòaía èáóðóç xaáað ãaía.
-Kúaðaãú, ãaäaÿð, - ëaãüaía Ìaãüaìaäa,- aäaí
ãóüãúóüíèç ôeía kIaíäa. Âó÷ ÿòIaíè, èäaxú ña kað aâa.
Kúaðaãúía èáóð ãaëòóãía. Kaòa-ãaëòóã, kaòa-ãaëòóã,
ýxèð aòaía ña ðaãaë aãaküaéëa, aðaäa ña âèø ìeòð aìaç,
aì öóükI xüaía kâaxüía. Èáóð è ðaãaë ôeía kèëèãaéòIa,
èíaë ña çóðáa kúâaí aëa; è kúâaí aëóäaéòIa, èía ña
kúóþ aâa. Èxüòèí kúóþäèç ôèäaé kañ, aáóðóç èíñaíäèí
øèkèëäa aâaç aòaé è aæäaãüaí ÿç æaãúaía.
Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Ãeðek aòIa âaòeãaäaë aëaé küâaí öIèëeð âèðè ãúaía,
èíèç âeãüeía kIaíäa.
Èáóðó öIèëeð ãâaç xòaía, ñaä-ñaäaxú akaëía, küóëaëaé
öIèë âeãüeía ñèôòe Xaéáeð aâaäaðía kúóþäèç. Ña kúaä
kaìóíèí ÷kaäèç aâaäaðaéëa, èì “kóäa, òIaäa!” ëóãüóç
aìóküía. Þëäaøäè èì küóëóxú ÷Ióãóí xúóâóía. Axïa Ýëáóðaí
aâaäaðía. Èäaíè “kóäa, òIaäa!” ëóãüóç, ãüaðaéèç xüaía.
Ýëáóðaííè èáóðó axkúóäía.
-Ãèëa çóí aâaäaða, - ëaãüaía ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa.
–Ça ãüèküâaí “kóäa, òIaäa” ëaãüaéòIaíè, öIèë âèíeëäè
÷Ióãâaìèð, áóøaða. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä kúóþäèç aâaäaðía.
Âaä aãúçóð þkI aëaé öIèë kóüòÿãü æeç-òeæeç èì ÷èëèâ
aãaküía. ÖIèë axúaéía èì kèëèãaéòIa, - èíaã küèë-òóì
aâa÷èð ña ãüaÿò ÿ, è ãüaÿòäa áaãú aâa, áaãúäaíè ña ïóä
kIâaë aâaé; èíëaéíè ýëkúâeía ïaðó ÷Ióãóíâa. Èì ñèôòe
kIâaëèí ðak axúaéía kèëèãía, èäaç akóía õüè, èía ña
ðóøaí ìeòIeë küèë ýöèãía, ïóä küèë aëaé ña aæäaãüaí
kúaòkaíâa. Ðóøaç è ãaäa akóðëa ãçaô xâeøè xüaía, aììa
aæäaãüaíäè aì ðeküèçíè kè÷Ie xüaía. Aäa âè÷èí ñèâeë
ãúèë ýöèãía, ïIóçaððèkaé ëaãüaía:
-Aìaí, âóí èíèç ãüèíaé akúaòaéäè ÿ? Aæäaãüaíäèç
xaáað xüaéèòIa, âóí aäa ðeküèäa ãüa! Òaäèç axëaä!
-Âaç kè÷Ie æeìèð âax, çóí ãüa çaëóìäèí ÷aí kúa÷óç
aòaíâaéäè ÿ, - ëaãüaía ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa aæäaãüaíäa
ña küóüë ýöÿía. Aæäaãüaí axâaðaé aâaòía÷, aíæax
ìóükóü kúâaë ýëkúóüðía kúaòkaía. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa
ìaä ña küóüë ýöÿía, ãüaðaé ãaía, ëaãüaía:
-Kúaðaãú, äóøìaí, çóí âaxú ãaëaç æeíãèíèç aòaíâaéäè ÿ.
È âaxòóíäa aæäaãüaí axâaðaé aâaòía, kèëèãaéòIa, kIâaëe
èíñaí aâa. Kúóäãúóíía kúaðaãúía, aì ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäaë
òeïèëìèø xüaía.
-Èíaë äÿâe æeäaéäè òóø, ìaéäaíäèç ýkúe÷I, çaëóì, -
ëaãüaía ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa.
Èáóð küâeäíè kúåöeë ýkúe÷Iía, äÿâe èéèç áaøëaìèøía.
-ßãúa, äóøìaí, ýâeë íóáaò âèäè ÿ, - ëaãüaía Ìaãüaìaäa. Aæäaãüaíäè ÿãúaéëa, èäa kúaëxaíäaëäè âè÷ xâeía,
ìeòIeðèxú küâaí èì ÷èëèç ãüaxüía. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäaç
ãçaô xúeë aòaía, èäa âèðè âè÷èí kúóâaò ñaíaë kIâaòIía,
aæäaãüaí ÿía. Aì, kIâa÷eë axkúâaç òaxüaía, ÿðx xüaía,
küeía. Ìaãüaìaäa, ôeía, ðóø áaãúäèç xkaía, aäaâaé æóçóía:
-Ìaä èía âóæ aâa?
Ðóøa ëaãüaía:
-Áeñ ôëaí ðak axúaÿéëa, aía èäaí küóëaí ñòxa aâa,
âè÷eëíè âaä küèë aëa. Aì ãóæëóäè ÿ. Aäaëaéíè aíèxú
ãaëaé ðak axúaÿéëa, aía èáóðóí ÷Iexè ñòxa aâa,
âè÷eëíè èðèä küèë aëa; aì âèðèäaëaéíè ãóæëóäè ÿ,
aäa ña ïaãüëèâaííè òaäaéäè òóø, âóí ìókúaÿò xüóxü. Ìaãüaìaäa küâeä ëaãüaé ðak akúaÿéòIa, èíaíè ña ðóøaí
ìeòIeë küèë ýöèãía, âaä küèë aëaé aæäaãüaí kñaíâa.
Ìaãüaìaäa, äèíìa-äèíäèðìa, ôeía, aæäaãüaíäa ña küóüë
ýöÿía. Aæäaãüaíäèç ãüè÷ xaáaðíè xüaía÷. Küâeä ëóãüóð
ñeôeðäa küóüë ýöÿãúaéëa,àæ äaãüaí þçaía:
-Ãaäða òIóí a òIâeòI, - ëaãüaía aäa.
ÈkI ëaãüaéëa, ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäaç xúeë aòaía,
kIeâèç küóüë ýöÿía: aæäaãüaí axâaðaé aâaòía.
Axúaéía âèëeð, kèëèãaéòIa, kIâaëe ña èíñaí aâa.
Xúeë aòaía, èäaí ÷Iaðað öaç-öaç xüaía akúâaçía;
kúa÷óía âè÷èí ãóüðç, ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäaë òeïèëìèø
xüaía. Ïaãüèëèâaí Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Èíaë äÿâe èéèäaéäè òóø, ìaéäaíäaë ýkúe÷I, çaëóì! Èáóð küâeäíè æeíãèíèç ýkúe÷Iía. Ñèôòe aæäaãüaíäè ÿía,
èäaâaé çaòIíè xüaía÷. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä ãüað ñeôeðäa
ÿãúaéëa, aæäaãüaíäèí ña küèë aëaòèç, aäaíè a küèë
aëaòaéòIa, è küèë aìaçìa ëóãüóç xüaía. Ýxèð Ìaãüaìaäa
âaä küèëíè ÿía ãaëóäía, aæäaãüaí küeía, è ðóøíè èäa
xóòaxía áaãúäèç, ìóükóü ðóøaí ïaòaâ ýöèãía. Èáóð èíaë
akúâaçía, âè÷, ðak axúaéía, ïóä ëóãüóð ñòxa aâaé
kIâaëèç ôeía; èíaíè ña ðóøaí ìeòIeë küèë ýöèãía,
èðèä küèë aëaé aæäaãüaí kúaòkaíâaç xüaía. Ðóøa
ãaäaäèç ÿâaøäèç ëaãüaía:
-Âóí èíèç ãüèkI akúaòía? Xaáað xüaéèòIa, èäa âóí ña
íeð xèëeç ÷Ióãâaäa, òaäèç axëaä!
Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa
-Êúaéãúó aâa÷,- âax ëaãüaía, aæäaãüaíäa küóüë ýöÿía.
Aäaç xaáaðíè xüaía÷. Xkóíaë aëaé øèø kúa÷óía,
aæäaãüaíäèí kIâa÷Ièí kIaíÿé ñóxía. Aæäaãüaí óÿx xüaía:
-Kúaðaãú, äóøìaí, ãüaçóð xüóxü! Çóí âaxú ãaëaç æeíã
èéèç aòaíâaéäè ÿ .
Aæäaãüaí, âèëeðaé öIaé ÷kIèç, ÿðó xüaía, kúaðaãúía.
Èðèä þkI aëaé ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa èì ðóôóíkaé küóía,
kúeöeë ãaäaðía. ßía ãóüðçóüíaëäè, aæäaãüaíäèí èðèä
küèëíè aëóäía, aæäaãüaí küeía. È ðóøíè ìóükóü ðóøaðèí
küèëèâ xkaía. Ìaãüaìaäa èáóðóâaé xaáað küóía:
-ß âaxað, kóüí ãüèíaé ÿ, kóüí èíèç ãüèkI akúaòaéáóð ÿ?
Ðóøaðè ëaãüaía:
-×÷aí ñòxa, ÷óí ãüaðìa ñaä ña ïa÷aãüäèí ðóø ÿ.
È aæäaãüaíðè ÷è áóáaéðèxú ãaëaç äÿâe aâóía, ÷óí
kúakúóäía ãúaía, òIâað ïaòaxúaé xóüçâaéáóð ÿ.
Ðóøaðè è aæäaãüaíðèí âèðè kúèçèë, ãèìèø, ÿkúóò aâaé
÷kaÿð èäaç kúaëóðía. Èäaíè âèðè kIâaòIía, küâaòèéða
òóía, èáóðíè kúax÷óía, ðóøaðíè ãaëaç âè÷ aòaé kúóþäèí
kIaíèç aòaía. Èía øeéýð kóòIóíèç, öIèë xúóòküóíaðía.
Âèíeë aëaé þëäaøðèç ÷ïèí þëäaø xkâeçâaé ÷Iaë ÷èð
xüaía, öIèë ÿëía, è øeéýð âèíeë akúóäía. Èáóðóç akóía
õüè, öIèëèíèxú ñaíäóxað ãaëa. Axúaéía kèëèãaéòIa,
ñaíäóxðèí kúeíe kúèçèë, ãèìèø âa ìaña ãüaxüòèí áaãüa
çaòIað aâa. Òaäèç èáóðó öIèë kúóþäèç aâaäað xúóâóía.
Ãüa è ñaÿãú èáóðó âèðè øeéýð kúóþäaé axkúóäía, aíæax
ïóä ðóøíè ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä aìóküía. È aðaäa öIèë
ìaä kúóþäèç aâaäað xúóâóía, öIèëèíèxú ña ðóø akaëía,
âèíeëäè akúóäía, axïa küâeä ëaãüaé ðóø akúóäía.
Èáóðóâaé è küâe þëäaøäè æóçóía: -×è þëäaø ïaãüëèâaí
Ìaãüaìaä ãüèkI xüaía, aäa âó÷ èéèçâa? Ðóøaðè æaâaá ãaía:
-Âaëëaãü, aäa ïóä aæäaãüaí küeía, ÷óííè kúax÷óía,
aáóðóí xaçèíaÿðíè. È ñaíäóxða aâaéáóð aáóðóí xaçèíaÿð ÿ,
aì âè÷ ña ðóøíè ãaëaç kúóþäèí kIaíe aìa.
ÈkI ëaãüaéëa, èáóðó ìaä öIèë kúóþäèç aâaäað xúóâóía.
Ìaãüaìaäa ðóøaç ëaãüaía:
-Ãèëa âóí âèíeë xúôeía kIaíäa.
-Âaú, ñèôòe âóí axëaä. Âó÷èç ëaãüaéòIa, ía èküâaí
çeãüìeòað ÷Ióãóía, èküâaí èãèòâèëeð kúaëóðía çaç ÷èäa
ía çóí òaí òèéèäaéäè. Áeëkè, ëóãüóç æe÷, èíñaíað ÿ,
âóí aáóðó axkúóä òaâóðòIa, axïa ça âó÷äa? Âóí èía
aìaç çóí äóüíüÿäaë ãüèkI äóëaíìèø æeäa? – ëaãüaía ðóøa.
-Âaú, æeäa÷! Ñèôòe âóí xúôeía kIaíäa.
-AkI xüaéèëa,- ëaãüaía ðóøa,- ça âaç èíèí ñèð
ëóãüóí: ëóãüóç æe÷, èíñaíað ÿ, ýãeð aáóðó âóí èía
òóðòIa, þãú íèñèíè xüaéèëa, è áóëaxäaë küâe æeéðaí
kúâeäa: ñaä ëaöó, ñaä ÷Ióëaâ. Âóí ña äaëäaäèâ ÷óüíóüx
xüaía akúâaç. Aáóðó ÿä xúâaäaéëa, òaäèç ôeía ëaöó
æeéðaíäèí kIâa÷ ÿxú; aäa âóí ýkóü äóüíüÿäaë axkúóääa.
Âaða-âaða, áaxòñóç xüaía, ÷Ióëaâ æeéðaíäèí kIâa÷ küaç
kIaí æeìèð, aäa âóí ÷Ióëaâ äóüíüÿäèç òóxóäa. È ðóø
âèíeëäè axkúóäía. Èäaí ãóüð÷eãâaë akóðëa, Xaéáeða
Ýëáóðaíaxú ãaëaç ìeñëÿòía:
-Ýãeð ÷ía ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä axkúóäaéòIa, è ðóø aäa
âè÷èç kúa÷óäa; áeëkè, aäa ÷è küèëeëíè ña áaëa ãúèí,
øa, ÷ía aì kúóþäèí kIaíe òaí, - ëaãüaía.
Èáóð kúóþäèí ñèâeë kúâaí ýöèãía, ÷eá ðóøaðíè ãaëaç
xúôeía. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä, öIèë ãèëa-ìaä aâaäaðäa
ëóãüóç, ña küaäað âèë aëaç akúâaçäa. ÖIèë aâaäað
xúóâóí òaâóðëa, ðóøa ëaãüaé ãaôað ðèkIeë xòaía, èäaí
ãüaë ãçaô ïeðèøaí æeäa. Ýxèð ÷aða aküaëòía, èì ôeía
áóëaxäaë, ña äaëäaäèâ ÷óüíóüx xüaía, æeéðaíað âèëèâ
xóüç akúâaçäa. Ñÿò öIèküâeä xüaía, äóãúðèäaííè, è
ðóøa ëaãüaé æóüðeäèí küâe æeéðaí aòaía. Èáóðó áóëaxäèëaé
ÿä xúâaía xúôèäaéëa, ãaäaäèç ãúèë âeãüeía ëaöó æeéðaíäèí
kIâa÷ küaç kIaí xüaía. Kað íÿãüñ xüaía, èäaí ãúèëe ÷Ióëaâ
æeéðaíäèí kIâa÷ ãüaòía. Ãüaòíaìaçäè, ÷èð òaxüaía, èì a
÷Ióëaâ æeéðaíäèí âèíeë aküaxía. Èäa èì èðèä ÷èëeðèí
kIaíèk kâaé ìaña äóüíüÿäèç òóxâaía. Ýkóüíaxú íexèðað
akúóääaé âaxòóíäa aì ña øeãüeðäèç aãaküía. Èía èäaç
ìaña æóüðeäèí, ña ãçaô kúaðèá ÷Iaëaðaë ðaxaäaé, ñaðað
ëaöó, ÷eá ÷Ióëaâ èíñaíað akóía. Èía aäaë ña kúaðè
ãüaëòía. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa è kúaðèäèç ãúèëèí
èøaðaäaëäè ëaãüaía:
-Çóí ña kúaðèá ÿ, ãüè÷ ña èëèôäaé ÷ka aâa÷íè?
Kúaðèäè, ãúaâóðäa aküóí òaâóía, èäaç ña küañ ôóãúaía
ãaía. Ìaãüaìaäa:
-Çaç ôó kIaíäa÷, - ëaãüaía, küèëèk ãúèëeð kóòóía
âè÷èç kúaòkèäaé, ÿë ÿäaé ìeíçèë kIaíçaâaéäè ÷èðía. Kúaðèäè è kað küaòIaía, âè÷èxú ãaëaç aì kIâaëèç xóòaxía.
Ìaãüaìaä èía èëèôía; âè÷èí ãóüðç, kúaëxaííè ýöèãía,
÷èí-ãúèë ÷óüxóüç ãüaçóð xüaía. Èíèç-aíèç kèëèãía,
ñaíaéíè ÿä æaãúaía÷, ýxèð aòaía aöóküía. Kúaðèäè èäaí
âèëèk âè÷èxú aâaé-aâa÷èð ôó-çaòI ãúaía ýöèãía. Ña
ãúâe÷Iè æeìèía öaía ÿäíè ýöèãía. È kað akóðëa, ïaãüëèâaí
Ìaãüaìaäa è øeãüeðäa ÿä òaxüóí küaòIaía. Èäa èøaðaäaëäè
è öè òóüäíè áeãüeì küeæèð òèéèäaéäè kúaëóðía. Kúaðèäè
ÿä aâaé âaöIaë aæäaãüaí aëaç, aäa ÿä òaãóçâaéäè
èøaðaäaëäè Ìaãüaìaäaç ÷èðía. Ìaãüaìaäa ëaãüaía:
-Øa, ÿä aëaé ÷ka çaç kúaëóða!
-Aíaë ôeéèòIa, ÷óí ðeküèäa, ÷óí küâeäíè íeäa
aæäaãüaíäè,- ëaãüaía kúaðèäè.
Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä âè÷èí ãóüðçíè kúaëxaí kúâaëaë
âeãüeía, kâaðíè kúa÷óía, kúaðèíè xúóü÷Ióük kóòóía,
ÿä ãaëaé ïaòaxú ôeía. Kúaðèäè ÿðãúaëaé ÿä aëaé ÷ka
èäaç kúaëóðía, âè÷ kaòía xòaía. Ìaãüaìaäa aæäaãüaí
ñaéìèøíè òaâóía, kâað aöIóðía xòaía. Kúaðè kèëèãaéòIa,
kâað öèâäè aöIaíâa. È kaðäaë èì ãçaô ìÿãüòeë xüaía.
Aäa øaäâèëÿé Ìaãüaìaäaç ãçaô òeìeíað ãaía, ëaãüaía:
-Âóí èíèç ãüèíaé aòaía akúaòía? ×ía è çaëóìäèç ãüað
ãüaôòeäa küèëeë xóí÷a aëaç ña ðóø òóxóç, aäaâaé kIâaëèç
ña kâað ÿä kúa÷óçâaéäè òèð .
Ïakaä þkúóç ìaä Ìaãüaìaäa, aæäaãüaí ñaéìèø òaâóía,
ÿä ãúaía. Ïóä ëóãüóð ñeôeðäa ÿä kúa÷óía, èì xóükâeçâaéëa,
èäaç ÿðãúaëaé küèëeë ña xóí÷a aëaç, küèëäè ña ðóø
kúâeçâaç akóía: æeìÿòaðíè âèðè, ãúèëe kâaðað aâaç,
ÿðãúaë akúâaçíaâa. È èðèä küèë aëaé aæäaãüaííè, kIâa÷eë
kúaðaãúía, è ðóø âèëèâ xóüç akúâaçía. Èðèä þkI aëaé
ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa, ãúèëeëäè èøaða aâóía, è ðóøaç âè÷èí
ìóküóâ øa ëaãüaía. Ðóøaâaé, aæäaãüaíäèxúaé kè÷Ieëa,
kúâeç xüaía÷. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa ôeía ðóøaí ãúèëe aâaé
xóí÷a kúa÷óía; ðóø èíaë akúâaçaðía, aæäaãüaí ãaëaé
ïaòaxú kèëèãèç, aäakaé ÿãüaíaòað èéèç, kaïaøäaëäè aø
íeç áaøëaìèøía.
-Ýé èíñaí, âóí ìóãüìaí ÿç akóía, ña þkúóç, küâe þkúóç
ça âaç ÷óküía÷. Ãèëa ía çaç ãúèçâaé ñóüðñeòíè kúakúóäía.
È kað ça küaáóëäa÷, - ëaãüaía, ãüaðaéía aæäaãüaíäè.
-Âè ãúèëÿé âó÷ kúâeäaòIa, ãüaì aÿ! – ëaãüaía.
Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä, âè÷èí òIèø ìèxüèç-ìèxüèç,
aæäaãüaíäèí kúaíøaðäèç ôèç áaøëaìèøía.
-Ãèëa ça âóí ðeküèäa, áeñ ÿ ía çakaé aâóð ÿãüaíaòað, -
ëaãüaía xúeë kâaç aæäaãüaíäè.
-Ýkúe÷I ìaéäaíäèç, çaëóì, çóí âè ÷aí kúa÷óç aòaíâaéäè ÿ,-
ëaãüaía Ìaãüaìaäa.
Èáóð küâeäíè, ÷ïèí ÿðaküaðíè ãüaçóðía, æeíãèíèç
ýkúe÷Iía. È âaxòóíäa æeìÿòäèk çóðçóí akaòía, ña ïaÿð
kaòèç áaøëaìèøía. Ýâeë aæäaãüaíäè ÿía, aäaâaé kað ãóç
xüaía÷. Axïa èðèä þkI aëaé ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa, âè÷èí
kúóâaò ñaíaë kIâaòIía, èðèä ãóüðç âeãüeía, aæäaãüaíäèí
èðèä küèëíè ïaä-ïaä aâóía. Aæäaãüaí ÿðx xüaía, küeía.
Èäa aæäaãüaíäèí òIèøeð, ïIóçað aòIaía, ñà ÿãúëóxäèk
kóòóía, âè÷èí ãúèëeð-çaòIað ÷óüxâeía, xòaía. È aãüâaëaò
ðóøaç ëaï xúñaíäèç akóíaé. Ìaãüaìaäa è ðóøaç ëaãüaía:
-Ãèëa âóí axëaä, ôeía æeìÿòäèç ëaãüa: kúe ÿä òóxóç æeäa÷,
ÿä ìèxüèç èâè ÿ, ïaka aòaía òóxóðaé.
Ðóøa xúôeía æeìÿòäèç ëaãüaía. È kaðäèkaé ïa÷aãüäèçíè xaáað
xüaía. Ïakaä þkúóç è kaðäèí øaäâèëÿé øeãüeðäa çóðáa ñóâaðað
xüaía. Ïa÷aãüäè, æeìÿòäè è kañ âóæ ÿ ëóãüóç xüaía. Ýxèð
ïa÷aãüäè âèðè æeìÿòað kIâaòIía, è ðóøaç kúaëóðía. Æeìÿòað
âèðè kóüòÿãü xüaía, ðóøa “ñaäíè òóø” ëaãüaía. Ïa÷àãüäè ÷aâóøðèâaé æóçóía:
-Ìaä è øeãüeðäa kañ aìaíè?
-Ôëaí kúaðèäèí kIâaëe kúaðèáëóxäaé aòaé ña kañ aìa, ìaä
ìaña kañíè aìa÷, - ëaãüaía ÷aâóøðè.
-Aëaä, ãüaäaçíè øa ëaãü, - ëaãüaía ïa÷aãüäè. ×aâóøðè ôeía
ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäaç ýâeðía. Èìíè, âè÷èí ÿðaküaðíè kúâaëaë
âeãüeía, aæäaãüaíäèí òIèø-ïIóç kâaé ÿãúëóxíè ãâaç aòaía.
Ðóøaç èì akóíìaçäè ÷èð xüaía:
-Ãüa è kañ ÿ, ïa÷aãü, âóí ñaãúaé.
È ÷Iaâóç ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa:
-Áeëëè,- aì çóí ÿ, ïa÷aãü, âóí ñaãúðaé,– ëaãüaía,
aæäaãüaíäèí òIèøeð, ïIóçaðað kâaé ÿãúëóx axúaéía,
ïa÷aãüäèç kúaëóðía.
Ïa÷aãü, âè÷èí íaçèð-âaçèðíè kúax÷óía, è ãaäaíè ãaëaç
âè÷èí kIâaëèç xòaía. Aäaç ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäaç íaçèðâaë
ãóç kIaí xüaía.
-Âaú, ïa÷aãü âóí ñaãúðaé,- ëaãüaía Ìaãüaìaäa,
-çaç kâeâaé kIaíäaé ña çaòIíè aâa÷.
-Áeñ âè ìóðaä âó÷ ÿ?
-Kâeâaé aëaküaéòIa, çóí âèíeë aëaé äóüíüÿäèç axkúóäóí ÿ
-Aì ÷aëaé aëaküäaé kað òóø, ôëaí ÷kaäaë ña çóðáa
÷aíäað òað aëa, ãüa òaða ca òóüòóükúóø aâa, aì âèíeë
äóüíüÿäèç ôèç xóükâeçâaéäè ÿ; xüaéèòIa, âóí ãüaäaâaé
xóòaxèç æeäa.
Èíëaé ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä òaäèç èäa ëaãüaé
ïaòaxú ýkúe÷Iía ôeía. Ôeía, ôeía, aì aãaküía a òaðaí
kIaíèk. Òaðaé è òóüòóükúóøäèí øaðaãðèí âaí kúâeç xüaía.
Ña ãçaô âaxòóíäa èì òaðaí kIaíèk aöóküía, axïa xèÿëað,
ôèkèðað èéèç, èì èíaë axâaðèç ôeía. Ña âaxòóíäa
øaðaãðèk ãçaô xúeë akaòía. Èáóðóí âaíöåë Ìaãüaìaä
axâaðaé aâaòía. KèëèãaéòIa, ña ãçaô çóðáa ãúóüëÿãú
øaðaãað íeç kIaíç òaðaç aküaxçaâa. Kúóäãúóíía kúaðaãúía,
aä kúaòkaía. Øaðaãðèí äèäe öaâaé xóükâeäaéëa, èäaç
akóía õüè, è òaðaí kIaíèk ña ÷Ióëaâ çaòI kâa. Èäaç èì
âè÷èí áaëaÿð íeç aòaíâaé äóøìaí xüèç xüaía, ÿãúèç
kIaí xüaía. È aðaäa øaðaãðè, è kað akóía, ÷ïèí äèäeäèç
ãüaðaéía, ëaãüaía:
-Ía âó÷ èéèçâa, aì ÷óí íeç kúâeçâaé äóøìaí küeéèäè ÿ,
âaç xúñaíâèëèç ïèñâaë èéèç kIaíçaâaíè?
Èíëaé òóüòóükúóøäèç ÷èð xüaía: ýâè÷Iía âè÷èí küâe
ëóâíè axúaéía, èäaç ñeðèí èéèç akúâaçía. Ña aðaäëaé
ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä axâaðaé aâaòía, èäaç âè÷èí âèíeë
ña äaãú aëaéäè xüèç xüaía, kè÷Ie xüaía. Kúóøða èäaç
ëaãüaía:
-Kè÷Ie æeìèð,èíñaí, çóí kúóø ÿ. Çóí âè kúóëëóãúäa
akúâaçíaâa, âè ìeòëeá âó÷ ÿòIa ëaãü.
-Çè ìeòëeá– ía çóí âèíeë äóüíüÿäèç axkúóäóí ÿ,-
ëaãüaía Ìaãüaìaäa.
-Ça âóí âèíeë äóüíüÿäèç axkúóääa,- ëaãüaía kúóøða,
-aíæax âóía çaç èðèä òIaíóð ôó, èðèä ãaìèø âa èðèä öeë
ÿä ñóüðñåò ãúâaø, ãüèkI õüè, aíèç ÿxöIóð éèkúaí ðexú
aâa, òaxüaéòIa ÷óí aãaküäa÷.
-Áaøóüñòe!– ëaãüaía Ìaãüaìaäa.
Aäa, ïa÷aãüäèí küèëèâ ôeía, ãüaäa ëaãüaé küâaí øeéýð
kúa÷óía, ïakaä þkúóç è òaðöèí kIaíèk xòaía.
Òóüòóükúóø, è ñóüðñeòíè èðèä þkI aëaé ïaãüëèâaí
Ìaãüaìaäíè âè÷èí äaëóäaë ýöèãía, ðeküe ãüaòía.
Èáóð aãaküèç çóð éèêúaí ðexú aìaç, ñóüðñeò
kóüòÿãü xüaía. È kaðäèkaé òóüòóükúóøäèç xaáað xüaía.
Èäa küañóxäaé Ìaãüaìaäaâaé ÿk òIaëaáía: èäaíè ÿk
aìa÷èç akóðëa, âè÷èí þòóðäèkaé aòIaía, ña çóë aäaí ñèâe
ãaía. Òóüòóükúóøäèç è kað ÷èð xüaía. Aäa ÿk òIóüí òaâóía
âè÷èí ìeöèí kIaíèk kóòóía òóía. Èáóð âèíeë äóüíüÿäèç
aãaküaéëa, kúóøäè èäaç ëaãüaía:
-Ãèëa ýâè÷I, ÷aí èíñaí, ÷óí âèíeë äóüíüÿäèç aãaküía.
Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä ýâè÷Iía, aöóküía. -Aöóküìèð, axëaä!
Âaç axïa ðexú ÷èð æeäa÷,- ëaãüaíakúóøäè.
-Kúaéãúó aâa÷, çaç ðexú ÷èäa, ãèëa âóí axëaä,- ëaãüaía
Ìaãüaìaäa.
-Âaú, ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä, ñaäða âóí axëaä, çóí kèëèãèí,-
ëaãüaía kúóøäè. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä kúaðaãúía, küeöIèâaë
èéèç-èéèç xúôèç áaøëaìèøía. Kúóøða aäaç ýâeð ãaía,
âè÷èí ïaòaâ xkaía:
-ß èíñaí, âóía axüòèí kað âó÷èç aâóía? Aì ãaía÷èðòIa,
âaç çóí ãèøèëa ðeküèäaé xüèç xüaíaéíè? – ëaãüaía, aäa
âè÷èí ìeöèí kIaíèk kóòóíâaé ÿk xkóäía, Ìaãüaìaäaí
þòóðäaë ýxöèãía, axïa âè÷ÿé ña öIakóë akúóäía, aì
ñaãúað xúóâóía, ðeküe xóòóía, âè÷íè ýëkúâeía âè÷èí
áaëaéðèí ïaòaâ xúôeía.
Èðèä þkI aëaé ïaãüëèâaí Ìaãüaìaä âè÷èí âèëaÿòäèç xúôèç
áaøëaìèøía. Øeãüeðäèç aãaküäaëäè èäaë ña kañ ãüaëòía.
Èäa è kañäèâaé øeãüeðäa âó÷ xaáað aâaòIa æóçóía. È
kañäè ëaãüaía:
-Âaëëaãü, ÷aí ñòxa, ÷è øeãüeðäèç Xaéáeðíè Ýëáóðaí
ëóãüóç küâe ïaãüëèâaí aòaíâa, aáóðó èía çóðáa kIâaëeðíè
aâóía. Kúe Xaéáeða âè÷èç ìexúeð èéèçâa.
È âaí xüaéèëa, ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäaí ÷aíäè öIaé küóía;
aì òaäèç xòaía, äaëäaìðèí âaíöeëäè aòaía, äóüç è ìexúeð
aâaé kIâaëèç ôeía. Aòaía kèëèãaéòIa, ãüa âè÷èç kúa÷óäa
ëaãüaíâaé ðóø è kIâaëe aâa. Èáóð küâeäíè, ÷eá÷ïèç ÷èð
xúxüaía, ãaðäaíða ãüaòía. È âaxòóíäa Xaéáeðíè Ýëáóðaí,
küèëeð ÷èëe òóía, akúâaçía. Ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa, ôeía,
èáóðóí küâeäaííè ÷eíeéðèxú ãaëóküaðía, axïa ãúèë küóía
÷óüëäèç akúóäía.
-Xúñaíâèëèç ïèñâaë èéèäaé aë÷axað è äóüíÿäaë ãeðek òóø,-
ëaãüaía aäa èáóð küâeäíè küeía.
Èíëaé èðèä þkúóçíè èðèä éèôèç äaëäaì ãaòaç òóía,
èðèä þkI aëaé ïaãüëèâaí Ìaãüaìaäa a ðóø âè÷èç ãúaía;
aìaé ðóøaðíè ÷ïèí kIaíèáóðóç ãaía.
Aáóð ãüaía aìaç, çóí xòaía.
(Êüóðàãüâè íàáèåâ Áåéáàëàäâàé êõüåéäè ÿ. -1935 éèñ._
Ñâèäåòåëüñòâî î ïóáëèêàöèè ¹124083004462