Легенда про Онара на марийском языке

Онар нерген легенда.
    
Русский вариант легенды про Онара тут: www.http://stihi.ru/2022/10/28/1534
**** ***** **** ***** ***** **** ****** ****** ***** ***** *** **** *** ***
   
Шочмо сёрал Заволжье,
Урал курыкыш шумеш шуйнышо тайга!
Виче аркан кумдыкшо
Висаш лийдымын шарла.
***
Тушто, мотор чодыра коклаште,
Кугезе коча гай чалемше,
Легендыште, мурышто да йомакыште,
Марий Эл верланен!
***
Ик акрет годсо преданий ден
Палдарынем тендам, йолташ-влак:
Кузе, кушто да кунам
Шочын Марий мланде.
***
Чодыра да корем лийын тушто,
Кайык да янлык ден тич.
Шонен пыштен тунам Кугу Юмо
Шун гыч айдемым ненчаш.
***
Ненчен, вулкан тулеш когартен,
Шке шюлышыжым тудлан пуэн.
Да тиде титан гай айдемым
Мланде юмбалне илаш коден.
***
Лийын айдеме чылт титан гай:
Чодыра – шудо гай тудлан,
А вуйжо тиде патырын
Шютен кертын кавам!
***
Но жап эртыме семын тиде айдеме,
Шке куатше ден кугешнен.
Курымаш Юмылан да шнуй-влаклан
Шке с;рзалыкшым ончыктен.
***
Тидлан шыдешкен Кугу Юмо,
Моткоч чот ш;лыка;ын.
Курымаш пуше;гын укш ден
Мланде ;мбак волен.
***
Кучен кидеш кугу ч;гытым,
Таза айдемым с;мырен.
Когартыме шун пудыргым
Юл воктене аркаш пыштен.
***
Тыге шочын у патыр -
Чарайолын да ;пан.
Капше шукылан иземын,
Но пеш поро ш;м-чонан.
***
О; шумеш гына тудлан пуше;ге,
Чодырасе янлык пуйто умдыла,
Пакчасе коншудым к;рм; семын,
Чашкерыште тумым кукла.
***
Йо;еж ден юзо пикшым
Шочмекше Юмо п;леклен.
Сонарзе тале лийын патыр,
Онар семын тудым л;мден.
***
Писын йогышо тайга э;ерым
Куштылгын вончен.
Корныдымо куп л;кым
В;д лакыла тошкен эртен.
***
Шуко пудан кугу валуным
Шанчаш гай к;шк; кышкылтын.
Ик йол тошкалтыш тудын лийын
Ш;д; ме;гылан тораш.
***
Пурла кидшым к;ш н;лталын,
Пылым кертын руалтен.
Изишлан канаш вочмекше,
Йымалныже мланде порволен.
***
Эр марте сер дене т;рын,
Тиде лакыш в;д йога.
Уа гына шке укшыж дене
Ер ласкалыкым арала.
***
Шке йонгыдо п;ртышт; Онар
Юл воктене илен.
Корныдымо вер ден чулымын,
Кечывал марте Вичыш миен.
***
Пижмыште сонарыш коштын,
Немда воктене ш;лалтен,
Шижма э;ер воктене
Вий-куатым погалтен.
***
Йол кандырам луштарымеке,
Йыдал гыч ошмам почкалтен.
Тулеч вара чылт т;р вереш
У курык к;шк; н;лталтеш.
***
Кызыт марте марий л;мда:
Онар курык – Онар чо;га.
Юл да шаула Виче коклаште
Кеч-могай коча пе;гыдемда.
***
Тудо жапыште мланд;мбалне
Кок онар гына кодеш:
Эрге ден ава.
Кая Онар тунам п;нчерыш
Ирс;сна ден шордым л;йкала.
***
Шем а;ан куклемым
Кенета ужеш Онар.
Тушто шогавуй дене куралше
Имньыж почеш топтыртата.
***
«Кутко нушкеш мо тушто!» -
Онар чот кычкырал колта.
Тыге куралшым имне дене
Келге к;сенышке пышта.
***
Кастене, м;;гышк; толмеке,
Тудо аважлан каласа:
«Ончал, могай уждымым
Умбал чашкерыште муынам!
***
Ала копша;ге, ала шуршо,
Но чылт онар гае коеш!
Йыдалжат уло, тувыржо,
Пеленже к;зым нумалеш.
***
Коеш мемнанла: кид, йол, м;шкыр,
Чурийыште пондаш кушкеш.
Руа пуше;гым, мландым куралеш,
Но капше к;ч гай вел улеш».
***
«О, эргым, ушдымо улат тый!» -
Каласыш Онарлан ава.
«Нунат, айдеме, Юмын улыт,
Ит тошт тый нуным эмгаташ!
***
Намиен кодо туш айдемым,
Кушеч йодде тый конденат,
Кече шичмеш шушаш улат тый,
Шогавуй ден имньыжымат!»
***
Налеш Онар куралшым, имньым,
Тайгасе сип чодыраш кая.
Илем воктенысе аланыш
Куралме мландышке мия.
***
Кода айдемым имньыж дене,
А шкеже пашалан пижеш:
Курымаш к;кш; пуше;гым
Тайгасе чашкерыште куклаш.
***
Моткочак к;жг; п;нчым
Йытын ярым гай к;реш.
Тыгодым ший сескем гай ш;дыр
Шем кавам леведеш.
***
Эр ;жара кынелме годым,
Канде каван ал т;рышт;,
Кумда пасу шинчалан койо
Да кугу чодыра кылташте.
***
Онар шке корныж дене кайыш
Ший гай кечыйол йымач.
Чын паша ден полшымыжлан
Айдеме Юмым мокталта!
***
К;дыратле Онар,
Калыкым сусыртыде, тазам коден.
М;;гешла, чодырам куклен,
Киндым кушташ тудлан мландым п;леклен.
***
Тиде чодыра тукым гыч
Марий калык лектын,
Кудын тошто легендыште
Лийын герой патыр!
***
Чыла герой кокла гыч икымше,
Чылт Юмын юзо п;лек гай,
Кугу капан, сонарзе, сарзе,
Онар – л;мжат лийын тыглай!
***
Шоруньжа, Шернур, Помар,
Оршанка, Куженер, Карай –
Акрет пагыт гыч п;тынь Марий кундемым
«Онарын мландыже» л;мденыт!
 
_____ _______ ____________ _____________ _______________ ________ _________
 
(перевод на марийский зык  - Анастасии Румянцевой)

 
Общая статья про марийские легенды - http://stihi.ru/2023/01/14/8212