Берлин ни къачуна?

          (сатира)

 Ахъайда квез акур к1валах вилериз,
Кимел фенвай зун; са гъвеч1и кар авай.
Къвазнавай сад язух рик1ин дердериз,
Хуьруьнбурни, к1ват1 хьана, самбар авай.

Ихтилатиз ацукьна зун секуьдив,
Шагьвардивди туьнбекдин сад илигна.
Сада ц1вализ акъвазнавай, муькуьди
Хиялдик квай, бармак мет1ел эцигна.

Нисинин вахт, гьава къугъваз ц1велерив,
Сад чумахъдал хьанвай вичин гьалават.
Садаз вири к1валахар я зарафат-
Пака вичин нубат лугьуз к1елерин,

И арада школадай хтанвай
Са кьвези кас, салам гана, ацукьна.
Чинавай рангарни адан ат1анвай,
Са кьадар ик1 чукьни тийиз амукьна.

" Я чан Селим, вучиз икьван пашман я?"-
Хабар кьазвай дикъетдивди итимри.
"Я стхаяр, чидач им вуч заман я,
Йикь лагьай са зат1ни чидач етимриз".

"Яда, вуж я кефияр ч1ур авурди?
 Гьак1 жеда жал, чир тахьана са зат1ни!"
"Заз и к1валах дерт хьанава агъур тир,
Ам ахъайдай амач  захъ я къуватни.

 Вугана за регьят суал аялдив;
Вуж ят1а лагь Берлин къачур къагьриман?
Хкадарна лагьана са завалди:
"Амай зун туш, ам имай я- Эрзиман".

Сада Керим лугьуз, сада - Сагьиб я!
Гьарайдивди тарсни ик1а акъатна.
Дерт хьана заз, им са еке айиб я:
Директордин кабинетдиз акъатна.

Ахъайна за ч1ехидаз ин хажалат.
Ада: "Чирда вуж ят1а а угъраш за.
Жуван зат1ар ая вуна саламат,
Угърашдизни вегьида хьи лап1аш за.

Къагьриманни са к1ел хьтин аял я,
Бубани гьак1 тариф алай итим я.
Аллагьди хуьй Эрзимнавай- чакъал я;
Ик1 фейит1а, адан уьмуьр гьайиф я".

Эхкъеч1на зун кьил квисна куьчедал,
Дертлу хьана, лап зи кьарай ат1ана,
Секинариз жува-жув са жуьреда.
Гьа и ч1авуз са стуруж атана.

Къвазна рекьел, къалаблух кваз жузуна:
"Я чан Селим, вуч гьал я вал алайди?"
Ахъайна мад хьайивал за тарсуна,
Ч1ехидани са куьмекни тагайди.

"Чи к1валяйни и алатай арбедиз,
Цуьк1 хьана са верчни кака демекдин,
Къуншидаллай Къагьриманан бубади
К1валахзава чи ч1ехидаз кепекдин.

Садни авач адалай чи мягьледа,
Зарафатдив уьмуьр тухуз к1аниди.
Я вечре кьван акьул авач келледа,
Суфатни ухшар я атай тинидиз".

Кайи дердер ахъайзавай къаридин
Патавай, зун тадидаказ къекъеч1на.
Рекье гьалтай, агъадаллай Гьажиди,
Мадни завай суалар къаз эгеч1на.

Ик1 лагьана, зи сив гьеле рахазмаз:
"Фикир гумир, я стха, на а зат1диз.
Вун захъ агъугъ: дуьнья мич1и тахьанмаз,
Гьа берлин за хкида ви гьаятдиз.

Шаз тухвай зи хъсан са пер, салавай,
Гахкъударла, са зат1диз фагьум гана,
Чувалдаваз мадни са шеъ къававай.
Къахчуда за гьамни адаз рум гана".

Мад кефияр ч1урна зи и хабарди.
Гьалтна эхир Къагьриманан дидедал.
Сив алахьна атана ам къаншардиз.
Яраб идан вуч ават1а келледа.

"Селим стха, лугьуда за итимдиз,
Зунни к1вале хъсандаказ килигда.
Бубадлайни кьакьан хьанва гирдим хьиз,
Къачунват1а етимдал за илигда.

Са т1имил вахт алатнава, фицакьра
Куьлуьт храз ацукьнавай айвандал.
Сес атана зи япариз, жакьракьай;
Чуьнуьхариз, са кас авай бустанда.

Валлагь стха, Алибег тир, пекерлай
Чир хьана заз. Белки мадни гьам ят1а?
Бубадини са кьадар ам гатанай;
Чидач вучиз икьван ам авам ят1а".

Кьил къакъудиз, ялзавай за зирекдиз,
Кич1езвай  сад мадни гьалтиз рекьелай.
Яда, мадни атана сад куьлек хьиз,
Уфт акъудиз, гьекь алудиз пелелай.

И кардикай хабар хьайи Керема
Лагьана заз:"Виридан кьил Семед я!
Гатфарихъ за бустанда цай келемар,
Инлай-анлай амукьайди са кьвед я.

Гьана авай Семед Берлидихъ галаз
Чуьнуьхариз тахьай, къацу машмашар.
Чиле туна штиларни, чиг алай.
За вуч лугьун, к1ант1а, ша къвен, тамаша".

Чизамач заз вучдат1а, лап залан я.
Вучиз ибур къе ава и саягъда?
Я чан Аллагь, алайди вуч заман я?
За квелди, лагь, ик1 хьайит1а дамахда?"

"Я чан Селим, вун са ч1ехи алим я!
Хьанач хьи, вун авайди вуч тегьер я?
На лагь кван чаз- ам вуч я, низ лазим я?
Чандилайни багьа, ам вуч зегьер я?

Шаз са жунга квахьна, михьиз яд хьана,
Гел галачиз. Хамни кваз жагъай туш.
Ци, лагьайт1а, са зурба гьер мад фена;
Гьич садазни и сефер за лагьай туш".

Ик1 лагьана секинарна Велиди,
Вичин зиян пара тирди къалурнай.
"Кьадарар я, садакьа хьуй фейиди!"-
Са кьвезиди рахана лап хатурнай.

"Яда, берлин вуч я къачуз, зат1 яни?
Гьак1ан са шей, фикирдизни текъведай.
Тахьайт1а ам са къалам, мук1рат1 яни?
Абурухъни вуж икьвадар къекъведай?"-

Ик1 лагьана кавал галай итимди,
Эх тахьана, Селиман суй акурлай.
Кьил агъузна къахрагъна муалимди,
Тадидаказ к1вализ вичин чук1урна.

Гьахьна к1вализ, ярх хьана ам дивандал;
Пис я кефи, аквар гьалда бендедин.
Хъуьрез-хъуьрез ацукьна паб яргъандал,
Туп1аривди пип1ер ялиз генжедин:

"Я чан итим, Гьажи ала айвандал;
Чувалдаваз, ви берлини къгъанва.
Самар к1ане авай лугьуз, бустанда.
Къагьриманни буба галаз атанва".

Са виндикьни ахкъатнач мад Селимай;
Чинавай ранг лацу хьана, ч1ур хьана.
Минет я квез, берли къачур етимар,
Хкваша ам. Им вуч беябур хьана?