Бахьил рассказ

Бахьил автобус къэувыIэпIэм деж тесурэ езэшат, ауэ зимыIэжьэу хъуртэкъым. Фаридэ и подъезд щIыхьэпIэм деж я ныбжьыр фIыуэ хэкIуэтауэ уэрэшырэу нанитI тест. Мо махуэ псом зыщIэн зимыIэ фьIзыжьитIым жаIэн ягъуэту къыщIэкI ынут, зи, щIэх заIэтыну фэ ятеттэкъым. А тIум ялъагъуу Фаридэ и бжэм уIухьэну дзыхыцIыгъуэджэт. Абы нэхъей япэ къатым темысами сыт хъунут, Бахьил езы дыдэм хухригъэлъхьа гъущIыбжэр зэрыIуихыу, «нанэжьитIыр» тхьэкIумэ жан хъужынурэ Iэуэлъауэр зэхахынут. Фаридэ зэкIэ и закъуэу псэуми ар иджыри щIалэщ, цIыху тэмэм къыхуэзэм унагъуэу тIысыж хъуну. Ар арат ауэ, шхьэнтэ щабэ цIыкIу зырыз, щIэдзын хуащIауэ псалъэу щыс фызыжьхэр щIэх щIыхьэжын мурад зэрамыIэр наIуэт. Зи сэбэп къокIынури, зи зэран къокIынури пщIэркъым, армыхъуамэ бещтомкIэ жьы къыкъуэууэ уафэм гъуэгъуэн щIимыдзауэ щытатэм, а тIум Бахьил и гур ягъэуфIыцIыпэну къыщIэкIынут. УэфIу ирихъэлIэри Хьэрэкхъуэрэ купыкъуэм щыпиупщIа и мэкъу тIэкIур хъарзынэу уныэм къришэлIэжащи ар и гуфIэкгъуэщ. Санаторэ зыздигъэпсэхум и екIуэлIэжыгъуэщ? Зэман бзаджэр апхуэдэу щытым сыт пщIэн, зыдегъэкIун ***йщ. ЕкIуэлIэжынщ.
Бжьыхьэ уэшх, ину къешхын щIэзыдзэм Бахьил сыткIэ ***йт. Подъезд зыщIыхьэнур мыжыжьэми абы и плIэм ар зэ къишхэм техьэгъуэ Iей иIэу игъэсымаджэнущ. А япэрей Бахьил и сабиигъуэм къешхыу щыта уэшх хуабэр дэнэ къипхыжын, щыIэжкъым. ЦIыхухэм ещхыд дунейри, нэгъуэщI хъуащ. Зэ фIыуэ зыкърича щхьэ Бахьил уэшхым псынщIэу щIригъэгъуэжри и тIысыпIэ тIэкIум деж зригъэхуэхыжащ. Ныбжьым зыкъригъащIэрт армыхъумэ иджыри щIалэу университетым щеджэм щыгъуэ апхуэдэу зэи ищIу щытакъым, япэщIыкIэ тIысыпхъэ къызылъыс ныбжькIэ нэхъыжь щытрэ щымытрэ еплъынурэ итIанэт щытIысынур, е ету зытедза си гъуэншэдж тIэкIур ушкIумпIынущ жиIэу мытIысыхэнрэ хэлът. Бахьил нэхърэ нэхъыжьи, къалэм лъэсу щызекIуэу дапщи къабгьуэтын бжьыхьэ уэлбанэ махуэм. Автобус къэувыIэпIэм сыхьэт бжыгьэ хъуауэ тесщи, кIокъ жиIэу езым нэхърэ нэхъыжьыну зылI къытехьауэ илъэгъуакъым. Бахьил игукIэ щIалэу къэнамэ, лIыжь хъуауэ къэзмыкIухьу я унэ щIэсыжхэм сыт я лажьэ. УщыщIалэм деж а псор зумыгъэзахуэми зэ ***гъэзэкI хъуа нэужь, цIыхум и щхьэм ***й-***мейми куэд къотIасэр. Псом хуэмыдэу зы л1ыр джэдыгуибгъурэ лIибгъур зы джэдыгуу къэзыгьэзэжа дунейм уигу фIы зыри къигъэкIкъым, фIым ущигъэщгъукъам. Псори тэмэму жэщым угъуэлъыжами, нэху укъекIым къыпщыщIынур пщIэркъым. Дунейм цIыхуу тетыр зэкъуэшщ-жыхуиIэ лозунг-къыхуеджэныгъэм къыщIэтэдыкIахэм дежкIэ гугъущ апхуэдэ зэманым ущыпсэуну. Умыпсэуи дэнэ укIуэн, дунейр зи инагъ къэралыжьыр ухуейми ухуэмейми уи адэ хэкущи фIыуэ плъагъуну уи боршщ, чохъу-мохъу къэхъуми адэжьхэм я кхъащхьэм бийр томыгъэджэгухьын щхьэкIэ псэемыблэжу пхъумэнущ. Бахьил и ныбжьыр здынэсам Iэмалыншэ хъумэ Iэщэ къищтэу и хэкур ихъумэжыну кIуэфынущ.
Ар, Фаридэ хуэдэ адыгэ цIыхубз хейр ихъумэн папщIэ, фочыпэм пыхьэфынут е зыгуэркIэ абы и жагъуэ къэзыщIым IэштIым гъущIкIэ езэуэфынут. Апхуэдэу ар щымытатэм ар Бгъащхъуэ Бахьилтэкъым икIи пыIэ щхьэрыгъыу адыгэлIтэкъым. АдыгэлIхэри уафэм къехуэхыу къыщIэкIынукъым, ауэ адыгэлI нэс ухъуным папщIэ, щыжакIуэ ухъуным папщIэ, япэрауэ апхуэдэу ухъуну ухуейуэ гукъыдэж езым уиIэу щытын ***йщ. ЩIэныгъэ нэхъыщхьэ зэзыгьэгъуэтыну мурад зиIэр нэхъ мащIэ дыдэу шгьэситхукIэ йоджэри зэреджамкIэ диплом кърат, адыгэлI нэсу дунейм тетым зыри къраткъым, къратынIэуи пэплъэркъым, ар адэ щIэину, цIыху щытыкIэу аращи-губгъуэшхуэщ, ухуеймэ адыгэлI нэсу щыт, ухуеймэ ущымыт. Бахьил а Iуэхур къызэрехъулIэр дапхуэдизми езым ищIэжыртэкъым, ауэ адыгэлI нэсым и нэщэнэ нахъыфIхэр и щхьэм далъагьуамэ фIэфIт. Ар пщIэнтIэпс къабзэщи, хъидан эрумэ щытатам и анэ зригъэфа быдзышэу и хьэлэлщ. АдыгэлI нэсым и нагъыщэфIу хъуар и щхьэ закъуэу дуней къекIэрэхъуэкIам и фIыщIэкIэ джэдыгуибгъу зыгъуэтами, адэкIэ къэхъум деплъынщ жаIэуэрэ зы джэдыгу фIэкIа ямыIэу къэна лIибгьуми я зэхуэдэу яйщ. Яйщ адэжь щIэинщи, пасэрейм щыгъуэ щыIа адыгэхэм къызэранэкIащи. АдыгэлI цIэфIэщым и къупхъэм хэт япэу икIами, илъэс минкIэ мыкIуэпын гъэтIылъыгъэ ищIауэ къыщIэкIащ, къызыхэкIа и лъэпкъ фIыуэ илъагъум хуэщхьэпэну, аращ къалэныр къыщI ищтари, аращ приватизацэр къыщежьам дуней мылъкур зригъэгъуэту щIэмытIысыжари. ЦIыхуу хъуам я натIэм зыгуэр иратхауэ дунейм къытохьэр армыхъуамэ Бахьилрэ Фаридэри дауэ зэхуэза? АдыгэбзэкIэ тхэм и Iуэхур тIуащIэу гугъущ. Бахьил икIи лажьэу икIи тхэуэрэ и Iэр къыхуэзэшиин имыгъуэтурэ пенсэм кIуэри тIысыжащ. Фаридэ и щхьэгъусэ иIам и Iуэхур нэхъ Iеящ, тхэуэрэ тхэуэрэ итха тIэкIуми гъуэгу иримытыфу, фадафэ хъури игъуэ нэмысу дунейм ехыжащ. Фаридэ и адэр адыгэт и анэр урыст, уэрсэрыжьу адыгэбзэкIэ псэлъэф щхьэкIэ – тхэфтэкъым. Апхуэдэу зэримыхьэлIатэм дунейм ехыжа тхьэмыщкIэр зыщIыпIи нэсыфыну къыщIэкIынут. ЦIыху тхэм и дежкIэ куэд иуасэщ и япэ щIэджыкIакIуэр. Епщэ Ибрэхьим и щхьэгъусэ Фаридэ апхуэдэ хуэхъуфатэкъым. Арагьэнущ жыжьэ нэсыфыну щыта адыгэлIым и вагьуэр пасэу ижын щIэхъуари. Бахьил гъатхэм щыгъуэ Iуэху къытехъуэурэ и щхьэ IуэхукIэ Мулид деж мыкIуэфу къэнами, иджы бжьыхьэм мыкIуэнкIэ Iэмал иIэкъым. КIуэуэ щытми езым япэ Епщэ Ибрахьим и IэдакъэщIэкI Фаридэ дзыхь къыхуищIу къритахэм ар хигъэплъэнущ. ЛIap нэхъапэщ, Бахьил иджыри и щхьэ псэущ, адэкIи алыхьым жыхуиIам хуэдэу хъунущ. Фаридэ анэмэту къриту Бахьил зыщIэджыкIахэм художественнэу мыгьэпса зыри хэткъым ар усэ е рассказ ирехъу, апхуэдэу щыхъукIэ ар я анэдэлъхубзэкIэ тхылъ еджэхэм яIэрыгъэхьэн ***йщ. АдыгэбзэкIэ купщIэ иIэу тха щыIэм, бзэри щыIэнщ, бзэр щыIэм лъэпкъри щыIэнщ, ар псори гум ирагъэзагъэу якъузыжа мэкъу Iэтэу кIапсэшхуэкIэ быдэу зэпхащ. Бахьил игъэщIагъуэр Ибрахьим къулеймрэ къулейсызымрэ яку хьэлэ димыукIэу а лъэныкъуитIри зэрызэгурыIуапхъэм, сыт щыгъуи зэрыадыгэр ящIэжу зэрыщытыпхъэрат. Лъэпкъ куэдым яфIэгъэщIэгъуэн адыгэ хабзэр лъэпощхьэпо куэдым, мэIуху зэрыхуэхъунум ар IупщIэу, хьэкъыу пхригъэкIыу тетхыхьыфырт. Бахьил тхылъ куэд щIэджыкIат, ауэ апхуэдэ гелъыджэ хуэзауэ ищIэжыртэкъым? ТхакIуэ щIагъуэ щыIэу къыщIэкIынутэкъым апхуэдэ Iуэху еплъыкIэр къагурыIуэну. ЩыIэм щыIэр совет властым зи щхьэфэм Iэ щабэу къыдилъэуэрэ классовэ зэпэщIэтыныгъэм тетхыхьу щытахэрат, ахэри иужьым къэралым къыщыхъуа-къыщыщIа зэхъуэкIыныгъэхэм щIигъащтэри къалэмыр ягъэтIылъыжауэ мытхэжу апхуэдэт. Абыхэм я деж дауэт Ибрахьим чэнджэщакIуэ зэрыкIуэнур, цIыхухэм ящIэу зэи алыф къистхъакъым, ауэ зэми ямыщIэу томитI хъууэ зыгуэр тIэкIу стхащи фысхуеплъ жиIэу. Зэи мыкIуэнурат. Дапхуэдэу щымытми Епщэ Ибрахьим тIощIрэ езанэ лIэщIыгъуэм кIуэри япэ чырбышыр игъэтIылъауэ жыпIэ хъунут леишхуэ къызытехьауэ къэгьуэгурыкIуэ адыгэ лъэпкъ уардэм тетхыхьыну пщэрылъ зыщыхуищIыжам. Ар ещхьт аргъынэр хэзыщIэ мэкъуауэлIу дэнэ деж ухэувэн ***йми, уи шэмэдж буIуами, дапхуэдиз зыпшэщIыху къебгъэубыдын ***йми зыщIэм. Иджы цензурэ щыIэжтэкъым, колхоз председатели щыIэжтэкъым, мэкъупIэм зыми укъыхихунутэкъым: тхэн хуейуэ арат, тхэн хуейуэ арат пэжу, лъэпкъыр и гъуджэм ибгъэплъэжу. ФIыгъуэу щыIэр зыхуищIэн Фаридэ и щхьэгъусэм и Iэрытххэр Бахьил къыщримытами арат и гугъар, ауэ иджы а зыщIэджыкIа Iэрытххэм иужькIэ абы къыгурыIуащ ар гъуэгу захуэ зэрытетыр, уэгунэ бзум и уэрэдыр къришу ЛэмпIэжьыкъуэкIэ дэкIхэу шыдыгъу бор къагъуэтыну сабийхэу Мулид я пашэу Хьэрэкхъуэрэ щыдэкIхэм щыгъуэ хуарзэу уэгум ита къуршыбгъэм абрагъуэу тета и дамэшхуитIым хуэди къытекIащ. Бахьил дяпэкIэ тхэным теухуауэ бэлэрыгъынкъым.
ФIыти зэманыр щыткъым – ипэкIэ макIуэ. Адрей лъэпкъхэми хуэдэу адыгэхэм акъылкIэ, мылъкукIэ заужь. ЗэкIэ, хьэршым лъэта адыгэхэм къахэмыкIами, щIы хъурейм тету къэзыкIухь льэпкъхэр псори къапщтэм адыгэхэр цIыхугъэ къэгъэлъэгъуэнкIэ ипэ имытым, иужь иту къыщIэкIынукъым! Пасэ зэман лъандэрэ пщыхэр, уэркъхэр адыгэцIэ зиIэу хъуар цIыхугъэ къэгъэлъэгъуэнкIэ зэпеуэхэуэрэ абы фIы ирихъуащ, ар я лъэужьу къэнащ. Дунейм трахужыну щыта адыгэхэр хамэ къэрал къыщыхутахэм щыпсэуфынутэкъым пщIэрэ нэмысрэ яIэу ар нэгьуэщIу щытатэм, хьэрып къэралхэм я пащтыхьхэм ящыщ зыми дзыхь къыхуищIу IэщэкIэ зэщIэузэдауэ и бжаблэми иригъэувэнтэкъым! Ауэ щыщыткIэ. къулейхэмрэ «къулейсызхэмрэ» зэгупсысыжыну и чэзу хъуащ, лъэпкъым и шы фIэдзапIэр адрейхэм яйм хэмызэрыхьу адыгэ нагъыщэ иIэжу белджылыуэ дунейм тетыным теухуауэ. Зегъэуби уи бын пIыж жыхуаIэрати СССР-p лъэлъэжу абы и Iэужьу дунейр хунт щыхъум адыгэхэм къахэкIа гуэрхэми я Iэр зэтедзауэ щымысу мылъку хъарзынэ зыIарагъэхьащ. ЗыIэрамыгъэхьами, абы къалъыса «тIэкIур» иримыкъу (журт) лъэпкъым зыми ди мыфейдэуэ Iэрыхьэну арат, фIыкIэ иухар фIыкIэ иухащ! Иджы къулейхэм лэжьапIэ IэнатIэ куэду къызэIуахыну къыщIэкIынут, «къулейсызхэр» япэм къэралым зэредыгъуэу щытам хуэдэу къемыдыгъуэну ящIатэм. Арагъэнущ я благьэ, я Iыхьлы лэжьэгъу ящIым нэхъ къыщIащтэри – тIум щыгъуэми «адыгэр» мыдыгъуэу щымыхъунукIэ ди пыхъуэпышэхэм ди мылъкум щыщ яIэрыхьэм нэхъыфIщ жыхуаIэу? Арамэ ахэри бгъэкъуаншэ хъунукъым.
Пащтыхьым и зэманым нэхъыжьхэм зэрыжаIэжымкIэ Бахьилхэ я къуажэпщым жэмыхьэтыр хуэарэзыуэ щытащ. Къуажэр зи кIыхьагъкIэ зы унагьуэ къулейсызи дэсауэ ящIэжтэкъым. ЗыгуэркIэ хуэмыху, хуэмыщIа дэсами, къызэраIуэтэжу щытамкIэ къуажэпщым и нэIэ тетт, и цIыхухэр хуэгъэпсэукъым жаIэу Къэбэрдейм сахэмыIуарэт, жери. Фэнджей къэп къащтэу а зэманым зыри къуажэм дэкIауэ щытакъым лъэIуакIуэ, ауэ Къэбэрдейм и тафэ щIыпIэхэм къикIыу факъырэу къежьахэм ядэIэпыкъуфхэу, мыхъуми джарц из нартыху хьэжыгъэ я алътмакъым щIэмыфыгъуэжу, хьэлэл яхуэхъуну хуракIутэфу щытащ. Ахэри, Ибрахьим зыхунэмысахэри абы хэтыжу куэд итхыжыну иIэщ Бэхьил икIи Фаридэ дэIэпыкъуэгъуу къыщыуувакIэ зыгуэрхэр къехъулIэну гугъэшхуэхэр иIэщ. Бахьил илъэс тIощIым нэсыжауэ къинэжауэ зэрыс и «Волгэ» хужьым зэи къэувыIэу цIыхубз иригъэтIысхьэ и хабзэтэкъым ауэ махуэ ныкъуэкIэ зытеса автобус къэувыIэпIэм пщэдджыжьым уэшхыр къежэхыу цIыхубз зи закъуэу тетыр къытринэфауэ щытакъым, и сэбэпи къекIыну ищIэхэртэкъым абы щыгъуэ. Фаридэ компьютерым фIыуэ хищIыкIыу къыщIэкIащ, Бахьилрэ абырэ нэхъ нэсэIуасэ зэрызэхуэхъурэ сайт къыхузэIуихау Бахьил и IэдакъэщIэкI къритхэр «Интернетым» хурелъхьэ. Аращи адыгэ щIэджыкIакIуэхэм я деж гъуэгур хъарзынэу кIэщI хъуащ!
Бахьил иджыри сабийуэ шклом щыщIэсам анэдэльбзэм ешгъуу зэремыджам и зэран къокI. Урыс классым зэрыщэсар зы, езыр зэремыгугьуар – тIу, аддгэбзэмкIэ езыеъаджэу щытар къызэремылIэлIар – щы. Ар псори зыхэлъхьэжи Iэнэ лъакъуищу увауэ бжы. Зи ныбжь хэкIуэта цIыхум зэплъэкIыжым и гъащIэ кьикIуам зыхуэщIэгъуэжын куэд тригъуатэфынущ. Бахьил и щхьэкIэ къапщтэн, апхуэдэу зыхуэщIэгъуэжу иIэр и зэманым и бзэм хуэфэщэн мыхьэнэ зэрыримытауэ щытар аращ. Ар къэмыхьуауэ щытатэм Бахьил иджы дэнэ щыIэт? Дунейм адыгэу тетыр зэрыхьэ «Интернетыми» сытым хуэдэу утемукIытыхьыжыну тхыгъэфIхэ кIуэнут. Е-е адыгэ, адыгэ… IуэрыIуатэу зэрыжаIыжымкIэ дагъыстэным я имаму щыта Шамил и дзэм хэтащ Кавказым лъэпкъыу ис псоми ящыщ. Зы махуэ гуэрым абы мурад ищIащ и дзэт хэт лъэпкъхэм я псакIэм едаIуэну.
– Кхысхуевджэт ИнгушитI.
– ЖиIащ. ИнгушитI къыхуащащ.
– Фызэпсалъи, фи псалъэмакъым севгъэдаIуэт, – жиIащ Шамил. ИнгушитIыр зэпсэлъащ.
– Тобэ, сыту фIы мы фи бзэм урихьуэнэну! – жиIэри ингушитIыр иутIыпщыжащ.
– Иджы къысхуэвджэ осетинитI! – жиIащ.
– ОсетинитIыр хураджащ.
– Фызэпсалъи, фи псалъэмакъым севгъэдаIуэт, – жиIащ Шамил. ОсетинитIыр зэпсэлъащ.
– Тобэ, сыту фIы мы фи бзэм урибгэну! – жиIащ Шамил. ОсетинитIым фIыщIэ яхуищIри иутIыпщыжащ.
– Иджы къысхуэвджэ къэбэрдеитI! – жиIащ. КъэбэрдеитI къыхуащащ.
– Фызэпсалъи, севгъэдаIуэт фи псалъэмакъым, – жиIэри елъэIуащ абыхэм Шамил.
– ЕдаIуэщ-едаIуэри, мыпхуэдэу жиIауэ къаIуэтэж:
– Тобэ, сыту бзэ хьэрхынэ, фIыуэ, плъагъу цIхубзым уреIущащэу пIэм удыхэлъыну.
Бахьил и бзэмкIэ хуэкъулейу мытхэфми, алыхьым и фIыщIэкIэ жьакIуэу ирипсалъэфт. Имамыр цIыхубзым иреIущэщэну зэхьуэпса бзэм Iуэху зыфIэна Iэджи иризэфIэпх хъурт. Бахьил къулыкьу иIыгъыу лэжьат, урысыбзэкIи, адыгэбзэкIи цIыхухэм яхэпсалъыхъын ***й хъууэрэ кьекIуэкIат. Совет властым и гуащIэгъуэ дыдэу, развитой социализм жыхуаIэм щIидзагъащIэу, Бахьил университетыр къиухри инженеру лэжьыгъэ IэнатIэм пэрыуват. Я ныбжькIэ щIалэми, жыжьэ плъэф цIыхухэ щыIэхэщ. Бахьил абыэм ящыщт. Куэдрэ мылажьэщIыкIэ, абы зыкъом зыпилъытэн ***й хъуащ. УщеджакIэ, щхьэ гуэр щыпфIэткIэ къулыкъу псынщIэу щIыфынут. Ауэ пщIырат Iуэхур, тIум ухэдэу языр къыхэпхын хуейт – е къурлыкъущIэ ухьун, е уи псалъэм, уи дуней тетыкIэмкIэ укъалъытэу: адыгэл нэс укъищыкIын. Абы тIуми тынш хэттэкъым, дэтхэнэр къыхэпхми, фыгъуэжымрэ, щIэнакIэмрэ куэду уиIэнут. ТIури здэпхъын жыхуэпIэр, ар пцIыт. Мэзкуу къыщыдэкI указхэмрэ, дуней цIыхухэм я зэхэтыкIэмрэ эы мащIэ и куэда зэкIуалIэтэкъым абыщхьэ къэралыр зи IэмыщIэм иль брежневым зыри иджи хэщIтэкхъым икIи хэхъуэтэкъым, хьэуэ хэщIтэкъым, ауэ и бгъэм хилъхьэ вагъуэхэм я бжыгъэр нэхъыбэ хъурт…
Бахьил жиIэжынрэ итхыжынрэ куэду иIэт. Дапхуэдэ гугьуехьхэм IумыщIами, абы зэрыадыгэр зэи зэщигъэгъупщакъым. Былымым лейуэ енэцIыу щытакъым. Кьурлыкьушхуэ имыщIами адыгэ цIыхум и къупхьэм итащ къыдэлажьэхэм щапхъэ яхуэхъуу. Куэдым натIэкIэ куащ, куэдым Iууащ остановкэм махуэ ныкъуэ хьуауэ къытенэжауэ тес Бахьил. Ар езыр адыгэбзэкIэ фзыуэ мытхэфми, алыхь IэмыркIэ адыгэхэм я Iуэхум тегузэвыхьу щыта цIыхум и IэдакъэщIэкIхэр кхыIэрыхьа хъуащ. Узыншагъэшхуэ имыIэми иджи ар щыадыгэ цIыху къабзэкIэ и пщэм къыдохуэ Ибрэхбьим и тхыгъэ езы тхьэмыщкIэр псэу щIыкIэ гъуэгу зымыгьуэтахэм дунейр ***т ***щIу, адыгэ щIэджыкIакIуэхэм я пащхьэм ирилъхьэну.
Тхыдэм къызэрыхьэщыжымкIэ, адыгэхэм япэ зэманым джэгуакIуэхэр, жыIакIуэхэр куэду къахэкIыу щытащ. Иджы щинэжау лъэпкъ уардэм апхуэдэ цIыхухэ къыхамылъхуэжыр пэжкъым. Япэм ахэр щIэщыIар, ахэм къедаIуэ щыIэт, зэхэзыххэ щыIати аращ. Абы Бахьил шэч зыри кътрихьэркъым. Абы къызэрилъытэмкIэ игъуэ нэмысу дунейм ехыжа Ибрахьим ахэм ящыщ зыуэ щытауи къыщIэкIынущ.
Ар пэжрэ пцIырэ, зэманыращ сэтей къэзыщIыфынур. Ауэ ар къэхъун папщIэ Ибрахьим и Iэдакъэ щIэкIхэр тэмэму кхъузанэм игъэкIын ***йщ. Бахьил и япэу итхауэ щыта рассказ мыкIыхьIейр Мулид Уэщым зэрищIам хуэдэу. А лIы Iущыр, тхакIуэр, усакIуэр мыкъуауэ щытатэм «Шыхулъагъуи» щыIэнутэкъым Бахьили уаэмыгъуэр тырильхьатэм и уси и рассказэр дунейм къыхуэтегъэхьэнутэкъым. Я насыпу тъэн я бзэмкIэ щIэзыдза адыгэ щIалэгъуалэм Уэщ Мулид жьауэ яхуахъу, мэIухуум яIэщ. Адрей IэщIагъэхэм хуэдэу усэ тхыными, прозэ тхынми ипэ лъэьакъуэхэр шыпчкIэ зыгуэрым и иэ и Iэ къыптетым хуейщ.
Ибрахьим сытым къыпэнами, зы щхьэусыгъуэ гуэркIэ, абы екIуэлIэну тэучэл ищIантэкъми и Iуэхур мыкIуатэу къанэри и щхьэм къулейсызагъэ кърикIуащ.
Бахьилрэ, Фаридэр и зэхуаку джэду фIыцIэ дэмыжу я анэдэлъхубзэм къыхахуэрэ зэжыраIэ псалъэхэм хуэпэжым Ибрахьим хьэрыпым и Iуэхур зыщIыпIэ нагъэсынщ. Имамым и псалъэ Iуэщхэр адыгэбзэм теухауэ а тIум я щхьэпэщ.