Книга пророка иоиля на табасаранском языке

ЯИЛ ПАЙГЪАМБРИН КИТАБ

Петуэлин бай Яилиз – Раббийин Гаф.

Хъебехъай жямяаьтдин аьхю, яшлу касар,
иб хъивай, гьаму уьлкейин вари агьлар!
Гъабхьиб вуйин гьамциб ичв уьмриъ
ваяки – ичв абйирин уьмрариъ?

Мидкан ичв веледариз кидибтай,
хъа дурари – чпиндариз, кидибтри,
дилинтина гьатмундари кидибтри хъа гъюру наслариз.

Лиж-лижахъди дит1ибхну алабхьну елгнагарин бала.
Вариб улчвубхну дурари чпин рякъюъ.
Дурарихъан гъубзну имбуб, кьабариина хътип1нийи хъарин лижну.
Дидин кьялхъян гъубзуб кчвубхуйи нубатнанубдин гьюжми.
Хъа дурарихъан, зат мидарди жил гъяц1ал ап1уйи хъарин елгнагарин селну.

Хъергай, пиянискйир,
ишай, дерд зигай, убхъурайидар,
тадабгъну сарун учвхьан т1умт1ин шир!

Йиз жилиинна дуфна халкь
гужал ва адруб кьадар.
Дидин сппар ву – сппар асландинсдар,
к1анччар – к1анччар хпиасландинсдар!

Диди ккидипну т1умт1ин Йиз багъ.
Гъюбгъну диди Йиз инжир!
Гъяц1ал гъап1ну дидин гал улчвубхну,
ва ккат1абхьну,
дап1ну цирклар лизи!

Суза зиг жил, алабхьну к1аруб
жигьил швушвси чан жилирихъ ишурайи!

Раббийин дараматназ хури имдар
уьлин хруб я улубзруб.
Ишура Раббийин гъуллугънаъ айи гъуллугъчйир.

Хут1лар дап1на ич1и,
къур жил ву гъамлу,
даршуз мягьсул дап1на жварт1,
деебц1на т1умт1ин шир,
гъучубхну ччим ктабгъру гьар.

Жан убкай ичв, нежбрар
дяхниканна мухкан дерднаан –
гъабк1ну хут1лариъ бегьер.
Суза зигай, т1умут1чйир,
гъеебццну т1умт1ин шир,
гъучубхну инжир.
Хурма, вич, нар –
гъеерццну вари гьарар!
Ва гъудургну адмийирин шадлугъар!
Алабхьай к1аруб ва ишай Заанурин гъуллугъчйир,
гъурбнар ап1рушв’ин лихурайидар!

Саламдин палат алди нивк1ар ап1инай йиз Заанурин гъайгъу зигурайидар!

Дараматдиз хури имдар я уьлин хруб, я улубзруб.
Ушвар дусну ккундайиб йипай варидиз!
Собранияйиз дих ап1инай вари халкьдиз!
Дих ап1инай аьхюдар вуйи яшлуйириз,
уьлкейин вари агьлариз
ичв Заанурин, Гьаммишанурин хулаз,
ккарагури дихар ап1уз Раббийиз!

Агь думу Йигъ! Раббийин Йигъ ву багахь!
Диди хиди даргъивалар Варит1анкьудратлурихьан.

Ухьуз рябкъюри тадабгъурадарин ип1руб – Шадвална гешт удубч1ну гъябгъюрадарин ихь Заанурин хул’ан?

Гъубзу тум адар ктубч1вури,
дараргъна танхар
ич1и духьна амбрар,
имдруган сарун дяхнар.

Фициб саягънаъ адарин мал-къара!
Илдижури ригъура маларин лижар!
Адар дурариз ип1руб!
Уьргъна марччарин сюрйир –
ккахьна баланакк.


Увуз, Рабби, ап1ураза дих! Ц1а алабхъну ургура ч1урар, ц1и дидисна гьарар.
Ч1урдин гьяйванатари увуз дих ап1ура! Вари архар дуркъна, ц1а алабхъну ургура ч1урар.


Сиондиин зурнайин ч1вет1 идипай,
Йиз гирами дагъдиин гьарай илипай.
Гъит жилин вари агьлар гук1ни ишри
даршуз Раббийин Йигъ хътубкьура.
Магьа, сарун думу хъудубкьна –
йигъ муч1ушнан ва бюркьюб,
йигъ дифран ва кулкин!

Сюгьрин ахсрарси кьадар адру ва кьувватлу инсанари
алац1ура табарна тепйир.
Аьсрарианмина мициб гъабхьиб дар.
Я гьамусдихъантина насларилан наслариз шлуб дар.
Дурарин улихьди – вариб хът1юткьюрайи ц1а,
кьяляхъди – дубгну хътубгурайи ц1а.
Дурар гъяйиз жил вуйи Эдем багъси,
хъа дурарихъан – улдубгнайи къурамат,
фужк1ара му халкьдикан ккадархьидар.

Дурар гьяйвнариз ву ухшар
Гьяйвнин къушумси гъябгъюра улихь.

Жаргъура дурар табар-тепйирин к1ак1арилан
гьарай-фигъан хъади
аьраба-фургънин чархаринстар,
ц1ин мелзарин т1урк1баринстар,
нахъв убгури хът1юбкьюрайиси,
зурба къушумси, гъат-гъатди дявдиз гъябгъюрайи.
Думу гъябкъган яман гук1нишину гъадабгъиди халкь
ва варидарин машар хьиди лизи, гук1ни.
Дурар алархьуру эскрарси,
цалариканзина ктакуру гатарси.
Вари дурар алархьуру саб хилди,
гьарур чаз дебккнайи жилгъайиъди.
Дурари чиб-чпиз хъзигурадар,
гьарсар чан рякъди гъяра,
чпиз къаршу жидйир-ч1имраригъ гъярхьра,
дюч1рюбгъди чпин жерге.

Архьра дурар шагьриъ,
цалар дидисну жаргъура,
алархьура хал-ужагъдиин,
улдариантина архьра т1афларси.

Дурарин улихь гук1ни дубхна жил, т1урччвура завар,
муч1ушнаъ ахьра ригъна ваз,
хядари имдар ап1ури аквар.
Раббийин дих завун гъугърумарси ат1абгура Чан къушмин улихь.
Дугъан къушмин сан-гьисаб адар,
кьувватлу ву Дугъан ният ап1урайидар тамам.

Зурба ва гизаф гуч1 шлуб ву Раббийин Йигъ.
Шлихьан хьибди думу ап1уз аьгь?

Гьеле гьамциб гьялат вушра – дих ап1ура Раббийи, – илт1ик1ай Узухьна, ушвник фук1а ктарди (дисури ушвар), вари юк1в хъипну, ишай, гьарай-суза зигай!

Ичв юк1вар парчйир ап1инай, ккурттар – ваъ,
хъадакай ичв Раббийихьна, Заанур вуйи.
Даршуз Думу ужур ва рягьимлу юк1в ву Айир,
масанвали Ац1найир, аьгь ап1ури гизаф ккилигури Гъузрур ву,
улубкьу бедвахтвалин гьяйифар Зигрур ву.

Шлиз аьгъя-хъа Дугъу гьяйиф дизригруб ва Чан кьяляхъди ужувлар гъюз гъидритруб – Заанур вуйи ичв Раббийиз гирамишваз хру уьл ва улубзруб.

Сиондиин рабхай зурна,
ушвар дисну ккуни гирамиваликан дебккай хабар,
дих ап1инай собранияйиз.

Уч ап1инай халкь ва ап1инай думу гирами.
Дина дих ап1инай аьхювал ап1урайи яшлуйириз,
биц1идар хъади гъачай, хабахъ хъайидарра кади.
Гъит, тазади духнайи швушвна чан ккунира,
удуч1вну гъюри чпи сат1и духьнайи хул’ан.

Дараматдинна гъурбнар ап1ру йишван арайиъ
Заанурин гъуллугъчйири гъит ишуб ипри
ва гьарайниинди йипри:
Я Рабби, Яв халкьдин язухъ зигава!
Яв хазна вуйи халкьдиин аьлхъюз мигъитана,
жара халкьаригъ гъяйи учу ул’ан идитуз мигъитана:
«Наши вуш, дурарин Заанур?» к1ури.

Хъа гьадмуган Раббийи Чан жилихъанди юк1в убгиди,
Чан халкьдин язухъ зигиди.
Ва Чан халкьдиз жаваб туври Раббийи пиди:
Узу учвуз гьап1раза ризкь, таза чяхир ва ччим,
учву тухъ шлуси.
Ва Узу гъитидарза учв’ин аьлхъюз жара халкьар.

Узу учвхьан ярхла ап1идиза кафарийин къушмар
ут1урккидиза дурар къуру ва бегьерсуз жилариинна.
Дидин к1улиъ айи жергйир Узу ирчдиза Дубк1найи гьюлиъ,
хъа кьялхъяндар – ригъ-алабхърушвахъинди хъайи гьюлиъ.
Дурарихъ хъабхьди ниъ ва гъедебгиди – гьют1юбхюри хъюхъ.
Сарун гъитидарза жара халкьар аьлхъюз дурариин.

Гуч1 мап1ан, жил, шад йибхь, шадлугънан ап1ин мяълийир –
Раббийи дап1на зурба ляхнар!

Гуч1 мап1анай, ч1урдин гьяйванатар –
чру шула ч1урар,
гьарари хура чпин йимиш,
инжирина т1умт1и багъиш ап1ура бегьер бегьерлу.

Шад йихьай Сиондин веледар,
ичв Заанур вуйи Раббийиз ап1инай мяълийир!
Дугъу Чан гьякьвализ дилигну тувди увуз чвулин мархь
Дугъу гьаъди бегьем мархьар,
мугагьназси хьадукран ва чвулиндар.

Ва ац1ди раццар ризкьну,
аьлдягъюри хьиди таза чяхрихьди т1умт1ар кч1икьрушвар,
ччимарихьди – ччим кч1ибкьрушвар.

Узу учвуз тувдиза,
елгнаг алабхьну хътип1у йисарихъанди вуйи жара бегьер.
Думу Узу учв’инна гьап1у
Йиз зурба къушум вуйиз.
Ац1айиз ип1идичва, тухъ хьидичва,
учвуз аьламатар улупу ичв Заанур вуйи Рабби
ап1идичва адлу.
Сарун Йиз халкь ап1идар аскан!

Хъа гьадмуган аьгъю хьибдичвуз
Узу Йиз халкьдин, Израилин арайиъ айиб,
Узу вуйиб ичв гьаммишандин Заанур – жарар адруб.
Сарун Йиз халкь ккабхъидар аьйибнакк!

Дидин кьялхъян Узу Йиз Рюгь улурзидиза инсанариин вари.
Ичв баяр ва шубари ап1ури хьиди
пайгъамбарвалин гафар (гъюз имбубдикан гафар),
ичв аьхюдар вуйи яшлуйириз рякъюри хьиди
гъюз имбубдикан вуйи нивк1ар,
ичв живанариз рякъюри хьиди (хьуз ккимбубдикан) рякъбар.

Гьеле ичв лук1-жилар-хпарииннара думу йигъан улурзидиза Йиз Рюгь.
Узу улупидиза жилиинра завариъра аьламатар:
ифи, ц1а ва кумран тупар.

Раббийин зурба ва гук1ни ап1ру Йигъ гъяйиз
дидин улихь ригъ илт1ибк1иди муч1ушназ,
ваз – ифдиз.

Гьар шли Раббийин ччвур дибисну
дих ап1ури гъашиш,
дицир уьрхиди.
Сион дагъдиинра
Ерусалимдиъра уьрхювал хьибди,
Раббийи гъаписи – ккадархьну гъуздариз вуйи уьрхювал,
Раббийи шлиз дих дап1наш, гьадрариз вуйиб.


Думу йигъари гьадму вахтна,
Узу Ягьудияна Ерусалим таза алаъган,
вари халкьар Узу уч ап1идиза,
Юсафатдин (Суднан) дерейиз хъади гъидиза.
Узу дурарин душваъ суд ап1идиза
Йиз халкьдихъан ва Йиз хазна – Израилихъан,
чпи халкьарин арайиъ даргъуз гъитбаз лигну,
Йиз жилихъан, чпигъ пай гъап1у.

Дурари тупут ипнийи
Йиз халкь пай ап1ури,
живанар гьюдюхюйи кач хпарихъ,
шубар тувуйи чяхрихъ, дюднихъди убхъуз.

Гьациган Узуз къаршуди
фу пуз хьибдичвухьан Тир ва Сидон шагьрарин халкьар,
филистимлар али ругариин али вари агьлар?
Узуз жаза тувуз ккайчва?
Удубкьидичухьан к1ури фикир ап1урайчва?
Учвуз ап1уз ккунди айиб
Узу рягьятди, ил хътадабгъди (дишлади)
учв к1улинди илт1ибк1идиза.
Учву гъибисунчва
Йиз арс, гъизил, кьимат адру багьа мутму,
ва дубхну ивунчва ичв аллагьарин хазнаханйириъ.

Учву масу туври гъахьунчва
Ягьудияйина Ерусалимдин адмийир Явандин баяриз (грекариз),
дурар чпин ватандихьан ап1бан бадали ярхла.
Лигай, Узу дурар, учву масу тувушвариан
ап1идиза кьяляхъ,
учву гъап1уб ичв гъюнариин илипидиза Узу.

Узу тувдиза масу
ичв баярна-шубар Ягьудияйин адмийириз,
хъа дурари дурар тувди масу
ярхлариъ айи халкьдиз – сабеянариз
(Аравияйин кьибла гъирагъарихъ хъайи халкь). –
гьаци к1ура Раббийи.

Халкьарин ибаъ ипай гьамци:
йихьай гьязур дявдихьна,
ликт1ин ап1инай варит1ан к1убнидар,
гъит вари эскрар гъудужври
ва алархьри.

Ичв мукьйирикан ап1инай ханжлар,
багъларин гарк1вларикан – жидйир,
гъит зяифурира йипри:
«эскер вуза узу к1убни»!

Гьялак йихьай вари халкьар,
вари терефарихъан,
уч йихьай дерейиъ.

Жан Рабби, хъади гъарах Яв къушум дина.

Гъит гьязур ишри халкьар,
гъит гъарахри Юсафатдин (Суднан) дерейиз,
Узу хьидиза душваъ деъну,
дурар варидарин ап1ури суд.

Дагьрарихъ хил хъипай,
убгуз экин хъубкьна.
Кич1ибкьай т1умут1,
кч1ибкьрушв т1умт1и абц1на –
зурба ву дурарин кфирвалар.

Гъат-гъатарди уч дубхьна инсаният
жаза гьадабт1ру дерейиъ.
Раббийин йигъ багахь ву,
думу дерейиъ тамам шлу.

Ригъна ваз кьалу хьиди,
хядар кт1уршвиди.

Рабби Сиондиин рахиди,
зурба дих Дугъу Ерусалимдиан деебтиди,
хъа ккадаршвиди жилна завар,
аммаки Рабби
Чан халкьдиз гъузди
ч1урубдихьан гьергну
гьит1ик1ру йишв вуди.
Гъалади – Чан Израилин халкьдиз.

Хъа гьадмуган аьгъю хьибдичвуз
Узу Рабби – ичв Заанур вуйиб,
Йиз гирами дагъ Сиондиин яшамиш шулайир.
Ерусалим илт1ибк1иди гирамибдиз
ва сарун гьамусдихъантина гьич сабанкьан
душваъ убч1видар жарйирин лик.

Думу йигъан дагъарикан крубзури хьибди таза чяхир,
табар-тепйирилан гъябгъиди никк.
Ягьудияйиъ вари гъярар ац1ди штари.
Раббийин хулаъ хьибди ачмиш булагъ,
ва абц1ди къуру дере Шиттим шту.
(Акацйирин дере. Акаций гьарар къур йишвариъ шлудар ву).

Египет дап1ну хьибди ич1и,
хъа Эдом – адмийир адру къуру чюл,
Ягьудияйин халкьдиз дурари гъап1у истисмариз дилигну,
дурарин жилиин удубзу тахсирсуз ифдиз дилигну.

Ягьудия хьибди гьаммишан яшамиш,
Ерусалим – насларилан наслариз.
Узу хъял алдабгъидиза дурарин ифдихъанди,
гъибтидарза гьададабт1ди жаза
(марцц ап1идиза дурарин сабан марцц дап1надру ифи).
Рабби яшамиш хьиди Сиондиин.