Ушакъ

«Анда окъулгъан бир-бир назмуланы кеси тилибизге кёчюрюрге умутлума»

Августда Стамбулда тюрк тилли миллетлени жаш жазыучуларыны форуму болгъанды. Ол къонакъбай къыралны культура эм туризм министерстволарыны бла жазыучуланы Евразиялы союзуну болушлугъу бла къуралгъанды. Анга Азербайджанны, Къазахстанны, Узбекистанны, Туркменистанны, Къыргъызстанны эмда 22-ден аслам регионну келечилери къатышхандыла.
Аланы санында Россейде жашагъан миллетле да болгъандыла. Къарачайдан бла Малкъардан а жаш поэтлерибиз Байчорланы Шамил бла Байтуугъанланы Исмайыл баргъандыла. Аны юсюнден ахыргъы бла ушакъ этгенбиз.
- Сен ол форумну боллугъун къалай билген эдинг?
- Аны юсюнден манга жазыучубуз, «Минги - Тау» журналны редактору Додуланы Аскер айтханды. Мени жиберирге сюйгенин да билдиргенди. Мени оюмума кёре, аллай жыйылыугъа къатышыу уллу насыпды, бютюнда жазыучулукъ ишде энди атламла эте тургъаннга.
Аллай онгну ычхындырыргъа сюймегенме. Аны себепли анда тюрклю къарындашла бла да эркин сёлешир ючюн тиллерине да юйренирге кюрешгенме. Андан сора да, кесибизни  маданиятыбызны, адет-тёребизни юсюнден да айтыр ючюн билимими ёсдюрюп тургъанма. Тыш къыралгъа, бютюнда аллай жыйылыугъа, барлыгъыма, башха-башха миллетлени белгили жазыучуларын, журналистлерин кёрлюгюме да къууаннган эдим.
- Тюркде уа къалай тюбеген эдиле?
- Бек жарыкъ. Аэропортха тюшгенлей окъуна, жазыучуланы Евразия союзуну келечилери, Къарачай-Малкъарданмысыз деп соруп, хош келигиз, багъалы къарыдашларыбыз, деп къучакълагъанлары кёлюбюзню кётюрген эди. Аланы къонакъбайлыкълары, тиллерибизни ушагъаны ючюн кесими туугъан жеримде болгъан суна эдим.
-Сиз форумда тёрт кюн тургъансыз. Кёп сейир адамланы таныгъан да болурса?
- Хау. Жаш жазыучула бла шагъырейленнгенбиз. Тиллерибизни ангылаялгъаныбыз а бютюнда жууукъ этгенди. Бир бирибизни китапларын окъургъа, аланы юсюнден ушакъ этерге да онгубуз болгъанды. Дагъыда тюрклю жазыучу Али Акбаш, Евразияны Жазыучуларыны союзуну башчысы Якуб Омероглу , Тюркню культура эм туризм министри Наби Авчи, жазыучуланы союзуну консультанты Ильяс Эрен бла танышыргъа, ушакъ этерге, миллетибизни юсюнден да айтыргъа онгум болгъанды.
Тюркню, Азербайджанны, Къазахстанны, Къыргъызстанны да белгили жазыучулары, журналистлери бла да тюбешгенбиз. Ала бизни кёп магъаналы затлагъа юйретгендиле. Назму тизгенни тюрлю-тюрлю стильлерин да кёргюзтгендиле. Мен да кесими энди ол жаны бла да сынап кёрюрге сюеме.
- Къаллай оюмунг барды сени ол форумну юсюнден? Не затны бегирек жаратханса анда?
- Ол тёрт кюн манга жангы жашауча кёрюннгенди. Кёп сейир затлагъа да юйреннгенме. Бу форум биз, тюрк тилли миллетле, бир бирибизден узакъ жашагъанлыкъгъа, керти да бир болгъаныбызны туура этгенди.
Ол къыралда болгъан ариулукъну, монглукъну уа сёз бла айтып бошаялмам. Бизге шахарны иги таныр ючюн экскурсияла да къурагъандыла. Стамбулну эм ариу жерлерини юсюнден да айтхандыла. Буруннгу заманда къаллай кийимлери, тепсеулери болгъанларын кёргюзтгенлери уа бютюнда сейир этдирген эди.
-Хар миллетни келечисине да халкъыны культура, адабият энчилигини юсюнден айтырча сёз берилген эди дейсе. Сен а неге эс бургъан эдинг?
- Мен ары «Минги -Тау» журналланы элтгенме. Сёз берилгенинде, аланы юсюнден энчи сагъынып, кесими китабым бла бирге аланы саугъагъа бергенме. Тилибизде басмаланнган газетибиз, журналларыбыз болгъанын билдиргениме уа къууаннган эдиле. Халкъыбызны тарыхын, адет-тёресин, къаллай фахмулу инсанлары болгъанын да айтханма.
Быйыл а саулай дуниягъа белгили болгъан закийибиз Къулийланы Къайсын туугъанлы 100 жыл толгъанын билдирип, анга аталгъан назмуму окъугъанма. Аны бла байламлы «Къайсыннга жюз атлам» деген фонд къаллай магъаналы ишле бардыргъанын да сагъынып, байракъны чыгъарып, тюбешиуню къурагъанла бла суратха тюшгенме.
Дагъыда къошарыгъым, нёгерим Байчорланы Шамил а къарачай-малкъар жаш тёлюню айныууна себеплик этген «Эльбрусоид» фондну юсюнден айтханды. Къаллай магъаналы ишле бардыргъаныны юсюнден да билдирип, ала басмалагъан китапланы саугъагъа бергенди.
- Ары башха къыралладан да тюрк тилли миллетлени келечилери келген эдиле. Санга уа къайсыны тили жууугъуракъ кёрюннгенди?
- Хар тил да кесича энчи, ариу эшитилгенди манга. Алай барысындан да жууугъ а тюрк бла къумукъ тилле болгъандыла. Нек дегенде аланы ангылагъан бек тынч эди. Форум бошалгъандан сора уа барыбыз да бир бирибизге китапларыбызны бергенбиз, аланы кеси тилибизге да кёчюрюрге умутубуз барды. Быллай форумла жаш тёлюню бирикдирирча, билимлерин да ёсдюрюрча терк-терк бола турурла деп да ышанама.

Ушакъны Темуккуланы Аминат бардыргъанды.


Рецензии