Одоб ва Адабиёт

***
Хал;имизда “Одобни
беодобдан ўрган”.
ёки “Мулланинг
айтганини ;ил,
;илганини ;илма”,
деган доно ма;оллар мавжуд.
Мен униси ;ам,
буниси ;ам эмасман.
Биро; мен одоб нима
эканлиигини
элимизга тушунтиришга
интилаётган
Адабиётнинг бир
вакилиман, холос.

***
Адабиёт ва бойлик
Адабиёт билан бойлик –
мутла;о ;арама-;арши
тушунчалар.
Баъзан “Тилла бозор”да
доимий савдо билан
шу;улланувчи ўзбек тили ва
адабиёти фани
муаллималарини кўриб,
очи;ини айтсам,
Ўзбек адабиётининг бир вакили
сифатида ;афсалам
пир бўлиб кетади.
На;отки тушгача ёки
тушдан сўнг бозорда
тиллафуршлик ;илиб,
бунинг асносида мактабда
болаларга ўзбек тили ва
адабиёти фанидан дарс
бериш мумкин бўлса?
На;отки боягина муаллимасининг
бозорда тилла буюм сотиб
ўтирганини кўрган бола,
унинг Алишер Навоий,
За;ириддин Му;аммал Бобур,
асаларини чиндан ;ам ю;ори
ба;олашига ишонса?
Ахир, Адабиёт – бу
маънавий бойликнинг
моддий бойликдан устун
эканлигини тушунтурувчи
фан-ку.
На;отки, Адабиёт шунчаки
енгил-елпи бир со;а бўлсаки,
ундан ;ар ;андай одам
бўш ва;тида
бемалол сабо; бера олса?

***
Фо;ишалик ;а;ида
Фо;ишалик - бу зино.
Яъни у гуно; ;илишликнинг,
жиноят содир этишликнинг
бир туридир, холос.
Уни ;алол тирикчилик ;илиш билан
мутла;о алмаштириб
бўлмайди.
Аксинча, у – ў;рилик ;илиш,
одам ўлдириш,
таъмагирликни амалга ошириш,
безорилик ;илиш,
кимгадир тан жаро;ати етказиш каби
жиноятларни содир этиш билан
баробардир.

***
Олло;им, беадабларнинг
беадабчиликларини
кўра-била туриб
индамай яшашга
ўзинг САБР бер!

Муаллима ва Шоир

Бир ;ариндошим мактабда
рус тили ва адабиёти
фанидан дарс беради.
Биро; у я;индагина мени
“Шоирлар ўзи сенга ўхшаш телба,
касал бўлишади,
сен ;ам ўшаларга ўхшаган
бир телбасан!” деб
ма;алладошларим орасида
;атти; ;а;орат ;илган эди.
Ажабо, у мактабда ;андай
;илиб ;алигача Пушкин, Лермонтов
шеърларини ў;увчиларга
ёддан ў;иб,
фарзандларини катта
килаяпти экан?

***
"Тў;ри гап ту;;анингга
ё;майди" деб бежиз
айтишмаган экан
донишмандлар.
Бунга мен ўз ;аётимда
юз фоиз и;рор бўлдим.
"Ту;ишганларингга
ё;мо;чи бўлсанг
уларга ;еч ;ачон
;а; гапни айтма!",
дегим келади.

Мукофот ва унвонлар хусусида

Сўнгги пайтларда,
у ёки бу мукофотни, унвонни
пулга сотиб олиш
урф ни;оятда бўлди.
Менимча, уни сотганлар ;ам,
сотиб олганлар ;ам
жиноятчилардир.
Бу билан биз кимни
алдамо;чи бўляпмиз?
Хал;ними?
Ўзимизними?
Худоними?

***
Мени эл ;ар ;анча
наси;атгўйликда
айбласа ;ам
наси;атгўйлигимни
;илавераман.
Сабаби - мен шоирман,
мен дунёга одамларга
одоб бериш учун
яралганман.
Шу жумладан
му;тарам
ў;итучиларга ;ам.

***
Менга миллатдошларимиз
;ир;изистонда
ўзбек фарзандларига
тарбия беришга
изн берганларида эди,
мен уларнинг дунё;арашини
анча ю;ори по;онага
олиб чи;;ан бўлар эдим.
Мени ;аттоки "Ватан адабиёти"
киритишмай, менинг эмас,
балким келажак авлодимиз
илдизига болта уришди.

***
Афсуски, ;ир;изистоннинг ўзбек му;ити
борасида мамлакатда
янглиш фикр шаклланиб,
;олипланиб. ;олган.
Гўёки республика
Ўзбек миллий-маданий маркази
мамлакатдаги жами
хал;нинг йўлбошчиси деган.
Аслида эса бундай эмас.
Сабаби уларни бутун бошли
ўзбек хал;ининг
лидерлари деб аташ мумкин эмас.
Зеро, ўлкада шундай ўзбеклар борки,
улар ;аттоки бундай марказнинг
борлиги, уларнинг етакчилари ким
эканлигини ;ам
мутла;о билишмайди.
Зеро улар умумхал; референдуми
ёки сайловлари ор;али бу мав;ега
сазовор бўлмаганлар.
Аксинча, у ер бу ерда кўзга кўринган
бой-бадавлат, бир пайтлар ра;барлик
лавозимларида ишлаб келган
ёки депутат бўлиб сайланган
ўзбеклар ўзаро йи;илиб,
;урултой ўтказиб,
бир-бирларини раис, ўринбосар ;илиб
сайлашиб, ўзларини гўёки бутун
бошли хал;нинг етакчилари
деб ;исоблаб келишган.
Бу англашилмовчиликни
эса мамлакат ра;барлари ;ам тан олиб
келишади.
Шу боисдан баъзи бир “миллат ота”лари
;ил;или;ни ;илиб ;ўйиб, жуфтакни
ростлаганларида,
калтак бу ерда ;олиб кетган
бегуно; хал; бошида синган
ва синиб келмо;да.
Бундан, афсуски, кўплар ;атори
мен ;ам жабр кўрганман.
Зеро, улар йўл ;ўйган хатоликлар
мамлакатдаги барча ўзбекларнинг
хатоси деб хулоса чи;арилади.
Кейин эса бизга ўхшаган
бечора шоирлар вазиятни
юмшатишга хизмат ;илиб,
икки хал;ни яраштириш билан
овора бўлиб
бир четда оламдан ўтиб кетаверадилар.

***
Миллий-маданий марказлар –
;андайдир бир сиёсий, миллий партия ёки
жамият эмас.
Бежизга “миллий” сўзидан кейин чизи;ча воситасида
маданий сифати ;ўшиб ;ўйилмаган.
Демак, миллий-маданий марказлар том маънода
бирон-бир мамлакатда у ёки бу миллатнинг
тили, маданиятини са;лаб ;олишга
берилган бир имкондир.
Шу боисдан бу каби марказларнинг
асосий масади асосан – миллий ашула ва ра;с
дасталарини ташкил этиш, адабиёт, санъат, фан
намояндалари фаолиятини тар;иб ;илиш,
миллат тарихини ёшларга ўргатиш,
миллий байрамлар,
тадбирларни ташкил этишга
;аратилиши керак.


Рецензии