Легенда пра Зязюлю

( З серыі "Легенды Беларусі)
Напісана па матывах народных паданняў і сказаў.

Легенда пра Зязюлю.

Калісьці ў даўнія часіны
На нашых землях жыў мужчына.
І называлі яго Ўластам.
Імя такое чуць не часта

Цяпер даводзіцца. Дарэчы
Заможны быў ён, не з галечы.
І меў яшчэ ён тры дачушкі,
Такія ладныя, як птушкі.

Дзяўчатак звалі Здана, Млява,
Найпрыгажэйшай і рухавай
Была з іх трэцяя сястрыца,
Зязюля. Спраўнаю майстрыцай

На рукі ўсе яна была.
І Мляву зайздрасць узяла,
Як быццам нейкая праява
Найшла. У спёку была справа.

Пайшлі купацца да вадзіцы
Пад вечар лецейкам сятрыцы.
Адзенне спехам паскідалі,
Давай пляскацца ў чыстай хвалі.

І скарыстаўшы мітусню,
Тут Млява ўдумала хлусню.
Зязюлі вопратку схавала,
Нічога сёстрам не сказала.

А тут  аднекуль - навальніца.
Дамоў пусціліся сястрыцы.
Зязюля збегчы не паспела,
Адзенне адшукаць хацела…

А вецер свішча - страх глядзець.
І хмара з громам, як мядзведзь...
Усё навокал задрыжала,
Дзяўчына рукі заламала,

Галосіць роспачна і плача.
І тут на дзіва, не іначай,
Выходзіць з возера хлапец
Прыгожы, статны маладзец.

Нясе Зязюліна адзенне.
І хмара знікла праз імгненне
Кудысьці разам з навальніцай.
А вочы хлопца, як крыніцы,

Зязюлю хвалямі накрылі
І ў паніча таго ўлюбілі.
Бо ён не просты быў юнак,
Закляты княжыч. Мабыць так.

Дзяўчына з ім і засталася.
Ў палац крыштальны падалася,
І сталі жыць яны шчасліва
Усім вужам, смаўжам на дзіва...
 
Ці год, ці два прайшло, мо болей
І сум Зязюлечку адолеў -
Так захацела ўбачыць маці,
Сястрыц і бацьку ў роднай хаце.

Давай каханага прасіць -
Адведаць родных адпусціць.
Згадзіўся муж пусціць  жанчыну,
Але і вызначыў часіну -

Дамоў вярнуцца да заходу:
 - Але сама не лезь у воду!
А тры разы пакліч мяне,
Інакш нас ліха не міне.

На голас выпаўзе вужака
Ты не пужайся небараку,
Бо не сапраўдны будзе вуж,
То буду я,  Якуб, твой муж.

Я правяду цябе дадому
Назад у нашыя харомы....»
Яна згадзілася з каханкам,
Назаўтра ўстала на світанку
 
І заспяшалася ў дарогу.
Дайшла да роднага парога.
Сустрэла маці, абняла
Адразу ў хату павяла.

Дачку, як госцю, частавалі
І падрабязна распыталі,
Што з ёю здарылася, дзе
Жыве адна ці ў грамадзе?

Пра ўсё Зязюля спавядала,
А пра вяртанне прамаўчала.
Пайшла з матуляю да зруба,
Там ёй сказала пра Якуба.

Сястра падслухала гаворку,
Знайшла сякеру і з надворку
Хутчэй пабегла да затокі.
І там давай: «Якуб!» - галёкаць.

Калі той выплыў з асакі,
Млява з размаху ў дзве рукі
Яго сякерай засякла
І з тых мясцінаў уцякла.

У гэты час Зязюля бегла,
Каб скараціць дамоў адлегласць,
Як быццам сэрцам адчувала,
Што мужа любага не стала.

Прыпала ніцма да вады
І зваць давай: «Якуб! Сюды!»
Але маўчала наваколле…
І, ці то з гора, ці то з болю

Яна зрабілася там птушкай...
Адны завуць яе “кукушкай”,
А мы зязюляй называем.
Да гэтых пор яна лятае.

«Якуб! Якуб!» крычыць і кліча...
А мы гады па “ку-ку” лічым.
г. Мінск, 24.11. 2016 г.

Вариант на русском языке



Легенда про Кукушку

Давно-давно. Не вспомню уж,
Но жил на наших землях муж.
И звали люди его Властом…
Сейчас услышишь ты не часто

Такое имя средь мужчин.
Богач был, не простолюдин.
Имел тот муж дочурки три,
Красивей утренней зари!

Красавиц звали Здана, Млява,
Но краше всех, стройна, как пава,
Была их младшая сестрица,
Кукушкой звали. Мастерица!

Всё делать лучше всех умела.
И Мляву зависть одолела,
Словно вселился бес в сестру…
Однажды в летнюю пору

Решили девицы купаться,
Когда уж начало смеркаться.
Одежду сбросили, кто - где
И стали нежиться в воде.

Момент использовав лукаво,
Решила выкрасть платье Млява
Кукушки, младшенькой сестрицы,
И утопить его в водице.

И вдруг, откуда ни возьмись,
Гроза закрыла тучей высь.
Кукушка бросилась искать
Одежду, чтоб домой бежать.

Но платья, как и не бывало.
Кукушка плачет, растерялась.
Стемнело. Ветер, гром и дождь.
Что делать? Как домой пойдёшь?

Рыдает девица и плачет.
И вдруг, как чудо, не иначе,
Выходит из воды юнец,
Красивый, статный молодец.

И платье девичье сухое
Ей подаёт: «Не плачь! Не стоит! -
Ей говорит. - «Протри глаза
И улыбнись мне, стрекоза!» -

Сказал и сам ей улыбнулся…
В кукушке словно свет проснулся!
И гром исчез, и туча скрылась,
И солнце в небе появилось…

То не обычный был юнец,
Сам князь родной ему отец.
Был ведьмой княжич заколдован,
А вот кукушкой очарован.

Ей предложил дворец хрустальный,
Любовь свою с кольцом венчальным.
Кукушка в юношу влюбилась.
На предложение согласилась.

С любимым княжичем осталась,
С тех пор княжною называлась.
В семье их счастье поселилось,
Но время шло и загрустилось

Кукушке так, что сил не стало.
Увидеть дом родной мечтала,
Отца и мать, сестёр обнять…
И стала мужу докучать,

Чтоб отпустил в края родные,
Хоть ненадолго в выходные.
Перечить муж жене любимой
Не стал:«Коль так необходимо,

Своих родных ты навести,
Но только больше не грусти!
И, чтоб успела до заката,
Домой вернуться ты обратно!

А вот чтоб не было беды,
Дождись меня ты у воды!
Три раза тихо позови
И повтори: «Якуб, плыви!»

И выплывет на зов твой уж.
То буду я, Якуб, твой муж.
Я  проведу тебя до дома,
В наши подводные хоромы.

Кукушка с мужем согласилась.
И как решили, то свершилось.
В дорогу утром собралась,
К родному дому подалась.

Родные девицу не ждали,
Хотя и верили, мечтали,
О том, что доченька живьём,
Вернётся скоро в отчий дом.

И вот их вера оправдалась.
В дверях Кукушка показалась.
Отцу и маме поклонилась.
И за пропажу извинилась.

Со Зданой, Млявой обнялась,
 И за обедом принялась
Их заверять, что всё с ней ладно,
Про случай сказывала складно…

Про возвращение умолчала.
Тайком лишь матери сказала,
Но Млява - хитрая сестрица!
И надо ж было так случиться,

Подслушать ей сестру и мать,
Где будет уж кукушку ждать…
Не стала Млява ждать прощания,
Как кровожадная пирания,

Топор схватила и бегом
На тот ужиный водоём.
К воде поближе подбежала
И, как кукушка, закричала:

 - Якуб! Якуб! Плыви скорей!
Я у ракитовых ветвей!
Вода в пруду пошла кругами
И выплыл с жёлтыми ушами

Блестящий, чёрный, тонкий уж.
Хотел ползти на берег уж,
Но Млява свой топор схватила
И ползуна им зарубила.

Сама ж отсель сбежала прочь.
И так, как дело было в ночь,
Никто не видел, что случилось,
Вот только сердце сильно билось

В груди сестры её Кукушки,
Да громко квакали лягушки…
Она, почувствовав беду,
Бежала, что есть сил, к пруду.

Когда к водице подбежала:
 - Якуб! Якуб! Якуб! - позвала.
В ответ - глухая тишина
Хранила  свято тайну дна…

С тех пор, в народе говорится,
Кукушка с горя стала птицей.
 - Якуб! Якуб! - зовёт, летает…
А мы года свои считаем.


Рецензии
Геніяльна напісана, Людміла! Вельмі спадабалася. Гэты твор немагчыма забыць!
З павагай,

Виктор Любецкий   26.11.2016 14:22     Заявить о нарушении
Да ну тебя...) Учусь, но радует, что понемногу двигаюсь вперёд...Словарный запас хотелось бы иметь побольше, поэтому читаю на белорусском и словарей накупила. Надо ж вспоминать то, что когда-то знала...Язык, как музыкальный инструмент, если не играешь много лет, то навык утрачивается...
Спасибо тебе за поддержку...)

Людмила Воронова Супрун   26.11.2016 14:36   Заявить о нарушении