хобби

"ХОББИ"
            (гьикая)
Рагьимат баде экуьнахъ ахварай аватна мад. Ам аял чIаварилай ракъинихъ галаз къарагъиз вердиш тир: адан буба туьнт къилихрин кас тир, кагьулвиликай гзаф хъел къведай адаз. Вичин веледар экуьнин яралай къарагъардай, гьарадал са кар буюрдай(тегькимдай) Рушари кIвалин-гьейетдин шткун- михьунар ийидай, гадайризни кIвалахар жагъидай: хпер суьруьдиз гьалдай, малариз векь-алаф кутадай, вирел яд гуз тухудай. Абур вири катран шарагар хьиз викIегь, векъибур яз чIехи хьана, гьарада вичиз кIвал-югъ тукIуьрна фиравандаказ уьмуьрзавай, абур гила хтуларни авай бадеяр-бубаяр тир...
   Рагьимат бадеди пичина цIайна чайдан эцигна, къалурган куькIуьрна: имани адахъ веледар гьар санихъ шегьерриз акъатна тек амукьайдалай кьулухъ акатнавай цIийи хесет тир, гьар экуьнахъ чай хъваз-хъваз хабарриз килигдай.Гьахъ лагьайтIа, адахъ акьван савад авачир, ТВ-дай физвай вири гнугрин авурдани акьазвачир, амма авурда гьатзавайбурни авазвай. Ван атай, чIала гьатнавай цIийи гафарин мана чириз алахъдай. И девирдани акьван цIийи гафар ван къвезвай хьи, авурда акьун тийиз, чир тахьайбур хтулривай жузадай ада, абуруни ам авурда твадай, бязи чIавариз лап хъуьруьнрал акъуддай. Куьз лагьайтIа, гьерден ахьтин гаф жузадай хьи бадеди, ам изагьун четин жедай абуруз...
  Демекдавай верчери къал кьунвай. Рагьимат бадеди верчер ахъайна абуруз твар гана. Камун айван шткана къавал хтайла къалургандай адан рикI алай гнугрикай сад авалнавай, ада вичиз са истикан чайни цвана гнугдиз килигиз ацукьна. Гнуг тухузвайда са касдиз суал гузвай:
-Расим дайы, бу тахтадан гашыг дуьзелтмек сенетини гьардан уйренмисиниз?( Расим халу, и к1арасдикай турар расиз куьне гьинай чирнава?)
Ихьтин гнугра гузвай суалриз гьамиша кьве касди жаваб гудай: сад а суал низ гузватIа, гьа касди, садни Рагьимат бадеди. Ингье, мад бадеди а суалдиз кIвенкIве вичи жаваб гана:
-Нивай чирдай кьван? Вичин бубадвай чирна жеди ман...
Расим лугьудай касдин жаваб са тIимил гегьеншди хьана:
-Огъул, биз ата-бабадан бу сенетле мешгъул олмушуг. Эввеллер бу гашыглара яхшы телебат варды, инди артыг о гедер алан йохду...(Хва, чун и сенятдив бубайрин девиррилай машгъул хьанвайди я. К1венк1вейра и турариз хъсан къачунар авайди тир, гила къачудайбур акьван амач...)
-Эгь, цIарцIар гузвай ракьун турар туна, а ви кIарасдин хъвалахъар ни къачуда гила?- чай хъваз-хъваз Рагьимата "интервюда" иштиракзавай.
-Расим дайы, бу сенет сизин хоббиниздир, элеми?(Расим халу, и сенят куь хобби я ман, тушни?)
Инал хъуьруьн акатай бадедин гъилевай истикандавай чай агъва хьана чилел чкIана.
-О не дейен шейдир, ай огъул?-турар расзавай кас мягьтел хьана.(Ам вуч лагьай ч1ал я, я хва?)
-Йени бош вахтларынызда севдийиниз мешгъулиййет...(яни, буш ч1авариз куь к1ани машгъулат)
-Гьее... онда дуьз дейирсен, бу пеше еле меним о сен дедийин хоббимдир...( Гьаа, ак1 ят1а вуна дуьз лугьузва, и пеше гьа вуна лугьузвай зи хобби я...)
-Гаф аку тIун: хобби! - чилел гамунал чкIанвай чай михьиз-михьиз Рагьимат гьелени хъуьрезмай.-Авур атIуй куь...гьи-гьи-гьи...хобби...хобби... Гьей, ятIа, и чна ийизвай крарни чи хоббияр я ман. Чахъ авай кьван хоббияр... Гам хран-са хобби, гуьлуьтар, чуьвекар хран-им кьвед, гъал-ис авун -им пуд... Валлагь, и чи лезги папариз кьван хоббияр а куьне машгьурзавай ксариз садазни авайди туш... Хобби...гаф аку тIун...санал кхьена кIанда, рикIелай алат тавурай, герек къведа жал...
  Ада тIакIай къелем къачуна са чарчин кIусунал ири гьарфарив "ХОББИ" кхьена вичеллай булушкадин жибиндиз вегьена...
Гатун чими нян тир. Къунши папар чпин нянин кIвалахар куьтягьна ,чапардин кIаневай къакъундал ацукьна ихтилатдал илигнавай чIавуз Рагьимат баде атана абурун къвалав ацукьна, гъилевай акьванараллай зуракI чуьвек акъудна храз авална. Садлагьана адан рикIел са вуч ятIани хтана гъил вичин жибиндиз вегьена, анай чарчин кIус акъудна, вичи-вичиз  са вуч ят1а  пIузаррин кIаникай кушкушна.
  -Вуч хьанва, Рагьимат, адахлудин чар яни?- папарикай сада гаф вегьена. Аналлайбурухъ хъуьруьн акатна, Рагьимата вичин гьал чIурнач:
  -Ун кьейбур, ун...Акъваза кван, квев хоббияр вучиз гвач? Квез са хобби авай тушни?
    Аналлай папар вири са легьзеда лал хьана. Пагь атIанвайбур хьиз Рагьиматахъ элкъвена: идан кьил чIур хьанва жал? Ялгъуз къари я, кIвале вичихъ галаз рахар кас авачир.
Абурун и гьалари лезет гайи Рагьимат бадеди:
-Вуч хьанва, я кьейбур? Вилер аку ибурун лапI-лапIзавай!- лагьана.- Я авамар, квез "хобби" вуч ятIа чизвачни? Ван татай гаф яни? Газет кIела, къалургандиз килига, цIийи гафар чир жеда квезни заз хьиз...
-Чаз вахъ хьиз вахтар авани къалургандиз килигдай?- хъел кваз рахана папарикай сад.-Айиб хьурай паб, ваз, и чна  вуч писвалнава хьи, вуна  ихьтин садазни ван татай айиб гафар лугьуз?
-Айиб гафарзавани за? Айиб квез хьурай, гилани, кьуьзуь хьанватIани "хобби" вуч ятIа течизвай!
-Лагь кван вуч ятIа а "хобби"!- ягъанатна папа са.
-Лугьудач! Алат залай, чан вахар! - лагьана Рагьимат баде кIвализ хъфена, аналлай папар вири мягьтел туна.
  -ЯтIа ам ваз жувазни чизвач ман, -гьарайна адан гуьгъуьна папари.
Муькуь юкъуз нянихъ мад папар кIватI хьайила сивик чинеба хъвер квай Рагьимат баде атана, абуруз салам гана, къакъундал вичиз чка авуна ацукьна, юкьвавай шалдикай хкудна мад акьванараллай чуьвек храз авална:
-Куьн хьтин папарин гъиле гьарадав са хобби жер кьван я, квев хоббияр вучиз гвач я кьейбур?
- Мад "хобби"! Идан кьил чIур хьанвайди я, валлагь! Вун, Рагьимат, и эхир чIавара лап са жуьре хьанва, я паб!-лагьана сада.-ТIимил килига ман а "йишикIдиз"! Хобби вуч я? Хъварц яни, жин-шайтIан яни?
 -Хъварц вун жув я, жин-шайтIанни иналлайбур вири. Куьн гьар нянихъ инал кIватI жез-ахъа жез, идакай-адахъай сурматIриз, хуьруьн агъа кьиликай акахьна винидихъай хкечIзава... ЧIехи папар я куьн, вучиз куь гьарадан гъиле са хобби авач? Квез гьич регъуьдани?
-Регъуь жез регъве ханач кьван чун...-сад кьулукай рахана.-Вуна а хобби вуч ятIа лагь, чи рикI акъудмир кван!
-И зи гъиле авайди аку, и за хразвай чуьвек зи хобби я...Авурда акьунани я кьейбур? Ихьтин буш чIавариз рикI алаз ийизвай машгъулатриз хобби лугьузвайди я! Чир хьурай квез.
-ГьакI лагь ман, кьин тавур паб! «Хобби» лугьуз кьве югъ я вуна чи рикI авудиз…
-Квез гьамни тIимил я, къенлай кьулухъ гьарадан гъиле са хобби акурай заз!-лагьана Рагьимата вичин «хобби» гъиле кьуна храз авална…
Муькуь юкъуз нянихъ мягьледин папар чуьвекрин кIуф кукIурнавай акьванар гваз цлан кIаневай къакъундал ацукьна, ихтилатдал илигна, Рагьимата лагьайвал «хоббидал» машгъул тир.
                апрел-2015