Женгчи руш

Вагьши Надир кьушун галаз вагьшийрин,
Къумлух чуьллер кьулухъди таз атана;
Гьукуматриз, цІаяр ягъиз, къуншийрин,
Лезгистанни вахчун ада кьатІана.
Кас гьуьл акур чІавуз алай лепеяр,
Къафкъаз дагълар акур чІавуз мукьувай;
Жидаяр хьиз акъвазнавай тепеяр,
Гьич хуш хьанач, атІуз тежер якІувай.
Гегьенш аран, тамар миргер, жейранар,
И еридин ятар ширин булахар;
ТІебиатди авуна ам гьейранар,
Акур чІавуз цуьквер авай яйлахар!


Хабар гьинай? Лезгистандин маканрай…
Ягъун, кьиникь, ина авай дявеяр.
Чуьл ацІанвай ламарайни балкІанрай,
Мангъулвийри, нез, тукІвазвай девеяр.
Лезги хуьрер кузвай са-сад вагьшийри,
Жегьил рушар кьаз есирра, гуж ийиз.
Вил пичІи тир, тух тежедай къучийрин,
Хуьрер-кІвалер тарашзавай луж ийиз.
Гьелелигда Надиран кар къулай тир,
Хуьрер са-сад кузвай ада кьал ягъиз;
Чка-чка авайди са гьарай тир,
Вич, лагьайтІа, ацукьнавай ял ягъиз.


Тамун къерех, алачухар яна хьиз,
Са шад кІвалах вилив хуьзвай Надира.
Гьава михьи тир, йифиз марф къвана хьиз,
Пара кьадар чими тир и йикъара.
Нуькверрикай садан рикІел атана,
Чпихъ авай гьунарлу кас къалурун.
Хабардарди вичин далдам гатана,
Лезгийрикай са викІегь кас жагъурун.
Хуьр-кІвал тирвал къекъвена са игитдихъ,
Акъажунра авун патал иштирак:
«Кьейидаз - пул – пишкеш гуда мейитдихъ,
Чи игитдин акатна хьуй ам сарак!»

Хуьрера кас амачир женг чІугвадай,
Душман рекьиз, яракь, къуват кІватІзавай.
Са руш авай игит хьтин аквадай,
Адан рикІе кьисас вахчун къаст авай.
Ирид стха телеф хьанвай женгера,
Диде-буба, кьведни кьенвай душманди.
Къастунин цІай куькІуьннаваз жигерра,
Давамзавай руша уьмуьр пашмандиз.
Вичел партал алукІна хьиз стхайрин,
Малумарна гьазур тирди женгиниз.
Кьисас вахчуз кьейи кьадар архайрин,
Гьазур тир ам къуват хкун гуьнгуьниз!


Хабар нивай? БалкІанар гвай касдивай…
ЧІуру ният жеда гьар са душмандихъ.
Кьиникь патал ихьтин игит къаст авай,
Гьуьжет чІугун герек хьана балкІандихъ.
Чидав гузвай балкІандиз гуз мухни кьел,
Са югъ хьана гьич стІални яд тагуз.
Муькуь балкІанд – гъиз кишмишар, гуз мекел,
Гьазурнавай, адалатдиз яб тагуз.
Гужлу патан даим чІуру ният я.
Гьахъни дуван гьа ксарин гъилева.
Ахьтинбуруз къвезвай къимет–лянет я,
Вагьши Надир хьтин вагьши кьилевай.


Халкь кІватІнавай, эвер гана хуьрерай,
Чпин такьат, къудрат къалун паталди.
Ивияр физ, рекьизвайтІан хирерай,
Къастар авай душман гатун паталди!
Гуьг рангунин балкІан гана мангъулдив,
Лацу балкІан гана лезги игитдив.
Руша вичин кар ийизвай акьулдив,
Гьуьжетдайла, чан аламай мейитдив.
Мангъулвиди са вил яна Надираз,
Ягьанатдив рахана чи кьегьелдихъ:
-Миргин саягъ гьалдарда ви як чараз,
ГьикІ кьазватІа, лагь на заз вун и гьалдихъ?-

Руш лагьайтІа, къуватдизни гьунардиз,
Машгьур кас тир хуьре-кІвале виридаз.
Беден ухшар тиртІан таза чинардиз,
Жаваб гудай такьат авай иридаз!
Амма ада, намус патал стхайрин,
Вичихъ авай къуват хуьзвай кис хьана.
Гужар эхиз тежез ламран рухвайрин,
Адан рикІиз югъ-къандавай пис хьана.
«Стхайрилай артух вах туш кьейитІа,
Амма кьисас вахчун адан рикІевай.
Лугьуз жедач, Сад Аллагьди гайитІа,
Зун гъалиб жен, къаст вахчунин рекьевай».

Хабар нивай? БалкІанар гвай касдивай…
ЧІуру ният жеда гьар са душмандихъ.
Кьиникь патал ихьтин игит къаст авай,
Гьуьжет чІугун герек хьана балкІандихъ.
Чи рушав гвай балкІандиз гуз мухни кьел,
Са югъ хьана гьич стІални яд тагуз.
Муькуь балкІан – гъиз кишмишар, гуз мекел,
Гьазурнавай, адалатдиз яб тагуз.
Гужлу патан даим чІуру ният я.
Гьахъни дуван гьа ксарин гъилева.
Ахьтинбуруз къвезвай къимет–лянет я,
Вагьши Надир хьтин вагьши кьилевай.

Халкь кІватІнавай, эвер гана хуьрерай,
Чпин такьат, кьудрат къалун паталди.
Ивияр физ, рекьвайтІан хирерай,
Къастар авай душман гатун паталди!
Гуьг рангунин балкІан гана мангъулдив,
Лацу балкІан гана лезги игитдив.
Руша вичин кар ийизвай акьулдив,
Гьуьжетдайла, чан аламай мейитдив.
Мангъулвиди са вил яна Надираз,
Ягьанатдив рахана чи кьегьалдихъ:
-Миргин саягъ гьалдарда ви як чараз,
ГьикІ кьазватІа, лагь на заз вун и гьалдихъ?-

Иранжува, дамахар гвай жуьреда,
Чи игитдиз тамашна хьиз, давамна:
«-Захъ гьуьжетдай кас авани Куьреда?
Жаваб вучиз гудач, кичІе авам на?»-
Игит тир руш тамашна са вилихъди,
Иранжувахъ гьич са гафни раханач.
Стхадин тур авуна хьиз гъилихъди,
Са декьикьа балкІан кисна, юзанач.
Тамашзавай Надир рушан балкІандиз,
Ара-ара вил язавай вацІухъди.
Зегьер жедай саягъ гьар са иландихъ,
Ам къаних тир ивидихъни якІухъни.

-Рахадач хьи! Мез лал яни, игит ви?
«Жаваб гудай гьич са гафни авачни?
Рух хьиз чилел экІегъда за мейит ви!
Я тахьайтІа, лезги намус вак квачни?!»
-Лал хьухь, душман, мажал авач рахадай!
Зи стхайрин къанар ава хиве ви!
Дуьздиз экъечІ, жуван кьеркьин чухвадай,
Мурдал кицІин пухъ твада за сиве ви!
Гьа и гафар сиве амаз турарин,
Ванер акъат хьана, ягъиз цІелхемар,
Иранжуван, балкІандаллай пурарин,
Кьил галудна, гьахъ авуна бегьемар!

Ахьтин гьарай акъатна хьи Надирай,
Нуькверар кьаз алахъна чи игит руш!
Чилер-цавар аватай хьиз ахварай,
Чи игитдин балкІандикай хьана къуш!
Кьакьан тир син, кІане СтІал вацІ аваз.
Гьайван къаних тир кьел тІуьна, яд тагуз.
Иранвидин пелен юкьва кьацІ аваз,
Ярхар хьанва, Надиразни яб тагуз!
Чи руш, адан балкІан вацІун кьерева,
Кьвед кьве патахъ экІяй хьана, кис хьана!
Халкьар кІватІал хьана шумуд хуьревай,
Кьенваз акур чІавуз рикІиз пис хьана!

Кьил галачир иранлуни кваз такьуна,
Надир фена, тамашиз чи игитдиз.
Рушахъ галай яргъи кифер акуна,
Надир ухшар хьана кьейи мейитдиз:
«-Заз чидачир лезгийрихъ и кьадардин,
Игит тирди эркекар хьиз рушарни!
Яраб Аллагь, сир вуч ятІа и кардин?!
Куьн и рушаз тамаш гуьзел яшарин!
Эгер куьн кьил чІур хьанватІа, лезгийрихъ,
Гьуьжет чІугваз экъечІ, пучиз чанарни!
Кьушунрихъ зи, кьунвай пул гуз, гьакъийрихъ,
Лезгийрихъ хьиз женни мегер гьунарни?»

Шумуд виш йис, вахтар фена цаварай,
ВикІегь женгчи руш ама чи рикІера!
Къванцин гада ават хьана ахварай,
Хуьквезва чи патав яргъал рекьерай.
Шарвилияр хьтин шумуд сад хьана,
Ватан хуьз кІанз, кукІварнавай душманар!
Надир, Надир шумуд сад барбатІ хьана?
Ламарив хьиз нез вугана явшанар!
Руш къугъвай Син, кІане СтІал вацІ авай,
Къагьриманрин ад ама чи дереда.
Женгчи рушан, кьечІем гьяркьуь кьацІ авай,
ТІвар эбеди яз ама чи Куьреда!