Новые стихи последнего года до1 июня 2015 года

Шиирар-шаирар

САД БАХТУНИХЪ

Сад бахтунихъ, сад вахтунихъ къекъвезва,
Абур гьинай ва гьикІ жагъур жедатІа?
Рагъ-чилелай, Чил ракъинлай элкъвезва,
Сад масадахъ диде – руш хьиз гелкъвезва,
Абур кьведни завай машгьур жедатІа?

Вахт аквазва: йисар, варцар, йикъар жез,
Бахт – лугьудай ван хьана, ам аквазвач.
Уьмуьр физва гагь цифер, гагь ракъар жез,
Гагь чинал хъвер, гагь вилерал накъвар жез,
Чин гьар юкьуз, гуьзгуьдай кьам аквазвач.

Белки вахт, чаз – бахт я лугьуз ганватІа?
Гьар са кІвалах туькІвей чІавуз кІанивал.
«Бахт, бахт»!-лугьуз шамуд ада канватІа?
Шумуд садан ада кефи ханватІа?
Сад Аллагьди заз бахшнава къенивал.

Вахт – гьа вахт я, амма бахт – са маса затІ.
Вахтар ава шадни жедай, пашманни.
Сад Аллагьди туькІуьрнава гьар са затІ,
И дуьньядал халкь авунвай са-са затІ,
Гьардахъ вичин дустни галаз, душманни.

Эй Сажидин, вал къведалди  вахт ва бахт,
Чириз кІани шумудни сад хьанватІа?
Вахт жагъайла, бахт жагъанач, амма вахт,
ЖагъанатІан пачагьвилин кьакьан тахт,
Чидани ваз шумуд ада канватІа?

ХАЛКЬ АВУР АЛЛАГЬ

Эй чилер, цавар халкь авур Аллагь,
И дуьнья икьван куьз чІур хьанватІа?
Я суваб чизмач, я чизмач гунагь,
Инсанар икьван куьз кур хьанватІа?

Вуна халкь авур инсанни гьайван,
Сад масадалай вагьши хьанва хьи!
Адалатвилин хквен тийиз ван,
Буьркьуьни хьана, виши хьанва хьи!

Аквазвачни ваз Чилеллай йикьер?
Аялар кьванни къвезвачни язух?
Инсанвилин дуьз тачагъиз рекьер,
РикІериз цацар ийизва асух!

Эхир кьил, яраб, гьикІ жедатІа чи?
Гьахъ-дуван ийир амач суд-дуван.
Гьикьван гагь рикІер мад недатша чи?
Мус къведатІа Ваз чи гьарайдин ван?

Зун Сажидин я – халкьарикай сад,
Ви адлувилел шадвилерзавай.
Чаз хажалатар рекье твамир мад,
Им гьарай я зи Ваз эверзавай!

СУЛЕЙМАНАН ГУЬМБЕТДИВ

Кьериз-цІаруз Касдин гьуьлел,
ЦІараз-кІуьрез цифер ала!
Сулейманан гьар са къуьнел,
Ислягьвилин лифер ала!


Далудихъ - гьуьл, вилик дагълар,
Ялар ядай хизан хьанва.
Эзбер хъийиз вичин чІалар,
Адаз инаг хъсан хьанва.


Сур, элкъвена цуьквер кьула,
Гатуз, хъуьтІуьз кьуран тийир.
Вичел ашукь рикІер кьула,
Гьуьрметлувал, цІаран тийир!


Агъа СтІал, Махачкала,
Эвел, эхир Ватан хьанва.
Урусатдал лап рикІ алай,
Хайи тир Дагъустан хьанва!


И чІал кхьей Сажидинахъ,
Сулейманан адни ава.
Адан давам ийизвай рехъ,
Шииратдин гадни ава!

УХШАР АВАЙ ПАПАРИЗ

Гьич са межлис жеч хьи лезги халкьарин,
Сажидинан иштираквал авачир!
Адан беден кІватІал ятІа ракьарин?
Ял ягъунин са гереквал авачир? –
И суалри мажал гузвач япариз,
Мецералди къеле ядай къапариз,
Сад Аллагьди итимар яз халкьнавай,
Эркекбурун, ухшар авай папариз!

Гьина сувар жеда – гьана Сажидин!
Адаз кІвал-югъ, кеспи, кІвалах авач жал?
Гагь Дербентда, гагь вирел жез Гьажидин,
Са ял ядай цІару булах авач жал?! –
И суалри мажал гузвач япариз,
Мецералди къеле ядай къапариз,
Сад Аллагьди итимар яз халкьнавай,
Эркекбурун, ухшар авай папариз!

Газет, журнал жеч адан тІвар авачиз,
Йикъан кьарар, йифен ахвар авач жал?!!
Ахмакь туш кьван, къекъвезвай кар авачиз?
Адаз течир кьиса, махар ава жал?!!!!-
И суалри мажал гузвач япариз,
Мецералди къеле ядай къапариз,
Сад Аллагьди итимар яз халкьнавай,
Эркекбурун, ухшар авай папариз!

Интернетни телевизор - сегьне тир,
Югъ атай кьван Сажидин я авайди!!!
Тарихризни эвичІзава дегьне тир,
Мад гьам я жал передача тухвайди??!!!-
И суалри мажал гузвач япариз,
Мецералди къеле ядай къапариз,
Сад Аллагьди итимар яз халкьнавай,
Эркекбурун, ухшар авай папариз!

Кьиникьик хев квач, къудкъад яз яшариз!
На лугьун ам цІувад йисан жегьил я.
ЧІалар бахшиз, вуч кьван гуьзел рушариз,
Къекъуьнизни, залум кас, вуч кьезил я?-
И суалри мажал гузвач япариз,
Мецералди къеле ядай къапариз,
Сад Аллагьди итимар яз халкьнавай,
Эркекбурун, ухшар авай папариз!

ГОСПОДИН ЖАРЕР

Инсанарни ава гьар са жуьредин,
Фикирар гвай гьахъни батІул хиялрин.
Заз язухар къвезва гьар са бередин,
Ягъун, кьиникь кьисмет жезвай аялрин.

Вунни аял хьайид ялда кесибдин,
Ви зегьметдал къазанмишай машгьурвал.
Къе бахтлувал къазанмишай несибдин,
Вун лугьуниз мажбур жезва акурвал.

Бязибуруз Россиядин кьурла тІвар,
Мекьи тир фул къвезва къайи бедендиз.
На лагьайтІа, ийизва лап зурба кар,
Цанар цазвай саягъ ракьун куьтендин.

Ви фильмайра, гъахъ гвайбур я игитар,
Гьа куьн хьтин ислягьвилин даяхар.
Хъсанвилихъ машгьур хьанва къе ви тІвар,
Ислягьвилин гваз къекъвезвай пайдахар!

Сагъ хьурай вун, гьа куьн хьтин инсанар!
Дяве терг хьуй, душманрин хьуй эхирар.
Хкуддайвал вагьшийрик квай нукьсанар,
Дарман патал акъуд жуван чехирар!

СТІАЛАР Я

Кьибледихъди чинар авай,
Кьве гьавайрин кІвалер авай;
Рагъ хъуьрезвай даим цавай,
Мугьманперес эллер авай,
ТІвар-ван авай СтІалар я!

Ирид юкъуз, ирид йифиз,
Шад демера кьуьлер авай;
Сад масадан кІвалериз физ,
Мехъерарни мелер авай,
ТІвар-ван авай СтІалар я!

Мулкар вуч тир и кьил, а кьил,
Къекъуьналди акьалтІ тийир;
Сада садав гуз эрчІи гъил,
Варар ерли акьал тийир,
ТІвар-ван авай СтІалар я!

Гьар гьи рекьяй кьуртІан гьисаб,
Шаирарни алимар яз,
Садав дафтар, садав ктаб,
Савадлу муаллимар яз,
ТІвар-ван авай СтІалар я!

Квез лазим я авун тариф,
Адалатдин маканар я.
ЧІугун герек къведач гьайиф,
Баркаллуйрин кІватІалар я,
ТІвар-ван авай СтІалар я!

Сажидинан бурж я, гьелбет,
Дуьзвилелди рахун-луькІуьн.
Устадар тир, ийиз суьгьбет,
Халкьдин вилик даим эркин,
ТІвар-ван авай СтІалар я!

ФАЛЧИДИЗ

Къарачийри хьиз фалчийри инсанриз,
Лугьудалда кьилел къведай кІвалахар.
Чи гележег авун патал хъсанриз,
Алахъда чун ийиз чпин чІалахъар.

Эгер квез дуьз кІанзаватІа, лагьана,
Лагьай къимет це, гьайифни татана.
ЧІалахъ тежез хьайитІа, куьн айгьана,
Аквада квез бахтуникай атІана.

Къарачияр, я фалчияр, куьз куьне,
Чарабурун хажалатар чІугвазва?
Тапарралди, гьеллейрал кьил хуьз куьне,
Чарабурун кьисметар гьикІ аквазва?

Дуьнья я им, алдатмишдай сада сад,
Кьил акъудиз четин я гьахъ-батІулдай.
Ахмакьдакай чІехивиле кьада сад,
Бязи чІавуз аслан кьада гурцІулдай.

Сажидиназ шейтІанвилер чида куьн,
Файда авач рахуникай, кеф чІугу!
Пул гвайбурун патаривни фида куьн,
АлакьдатІа, абурув гвай сейф чІугу!

АВАЧ ФАЙДА

Дамахункай авай файда,
Дегишарна кІанда къайда.
Яшарикай кьуна далда,
Ялар ягъиз кІан тахьурай!

Уьмуьр ахьтин затІ я масан,
Чирдай вуч кас ятІа инсан.
Акат хьана чІуру нукьсан,
Чан аламаз къван тахьунай!

Килигайла кьулухъ, вилик,
Анжах дуьз тир патахъ килиг!
Хьан лугьуз чин пад кІаник,
Заз патарай ван тахьурай!

Лугьуз регьят, ийиз четин,
Дередикай мийир сатин.
Галукьайла азар батин,
Ам эх тежер чан тахьурай!

Чарабуруз къалаз рекьер,
Куьз акъудда на ваз гьекьер?
ДакІандакай мелни мехъер,
Вилаятда хан тахьурай!

ГьЕЙБАТ ДУСТ

Ви алакьун, ви устадвал еке я,
Хайи Ватан Лезгистандин уьлкве я.
Вун хьтин хва хайи диде бике я.
Чаз и кьадар азиз, масан, Гьейбат дуст!

Ви кьудратлу гъил гаукьай къванцикай,
Чан акьалтда, магьрум ятІан ванцикай,
Шумуд гуьмбен акуна на эцигай,
Ухшарризни пара хъсан, Гьейбат дуст!

Кьасумхуьрел, гила Дербент шегьерда,
Сулейман я лап чан алай тегьерда.
Шумуд сана, шумудни са сеферда,
Теснифна чан алай инсан, Гьейбат дуст!

Вайкай рахаз четин я заз шиирдал,
Къванер чІалал гъида вуна суьгьуьрдал.
Икьван ашукь хьанвай чІехи шаирдал,
Уьмуьр бахшай шумуд йисан, Гьейбат дуст!

Сажидинни хкатнач ви хурукай,
Еке шаир туштІан чІехи чуру квай.
Вучиз ятІан, заз куьн вирибурукай,
ГьикІ ава хьи, яз са хизан, Гьейбат дуст!

Гьар са кІвалах ийиз чидай,
Дишегьлийрин гъилериз кьий!
Гьар са адет хъсан хуьдай,
Чи лезгийрин эллериз кьий.

Гам, халича, гьамни партал,
Булушкайрин ценериз кьий!
Дишегьлийри эркек патал,
Ийизвай шад кьуьлериз кьий!

Дишегьлийри гуьрчег ийиз,
Мугьманхана кІвалериз кьий!
ТІямлу, дадлу хуьрек ийиз,
Гурлу мехъер-мелериз кьий!

Я Сажидин, квез я тариф?
Женнет макан чуьллериз кьий!
Такурбуру, чІугваз гьайиф,
Акваз кІани вилериз кьий!

ЧАЙ
Булахдин цикай ргана дуьзмуьш,
Хъваз алакьайтІа, халис лезги чай;
ХуьтІуьзни гатуз, тахьана пузмиш,
Гьич са чІавузни жедач вун ничай!

Из родника, кипяченой воды,
Если вы випьете лезгинский чай,
И знойным летом, и даже зимой,
И никогда вы не будут болет!

СУЛЕЙМАНАН ПАМЯТНИК

ЦІукьуд йиса авай кьезил гада яз,
Вун Дербентдиз акъат хьанай, Сулейман!
Гьарда вичин бахт жагъурун къайда яз,
Вун хуьруьвай къакъат хьанай, Сулейман!

Чарабурун кІвалерални кІвалахъна,
Гьар жуьредин чІугунай на зегьметар.
Дуьзвал патал, гьахъ жагъуриз алахъна,
Акунач ваз рикІин шадвал, гьуьрметар.

Гьар вуч ятІан, тІурфанар къваз, алахьна,
Яшлу чІавуз экв акуна вилериз!
Вахтар фена шадвални шел какахьна,
Азадвилин бахт жагъанай эллериз!

Дербентда ви пак тІвар алай театр,
Хьун им са бахт тушни, шаир Сулейман!
Ваз икрамиз кІватІал хьанва миллетар,
Вун дуььядиз ийиз загьир, Сулейман!

Лезги театрдин кьакьан тепедал,
Хкаж хьанва, тамаш ийиз эллериз!
Касдин гьуьлни, капар ягъиз лепедал,
Гьазур хьанва ви межлисда кьуьлериз!

Чухсагъулар къвезва Имам стхадиз,
РикІел атай эцигун вун Дербентда.
Гъил девгьена гьич саданни яхадиз,
Харж авур пул, халис лезги адетда!

КЪУШ АВАТІА
Вилерал нвагъ алай сувар!
Мад идалай гуж аватІа?
А дяведи датІай лувар,
Лекьер хизан вуж аватІа?

Шумуд фашист тергна - гавур,
Чаз гъалибвал мукьва авур,
Чеб дуьньядиз машгьур авур,
Шумуд гада, руш аватІа?

Чи Гъалибвал къакъудиз кІанз,
Чпин тариф акъудиз кІанз,
Чав дявеяр агудиз кІанз,
Шумуд Обам, Буш аватІа?

Тахсикар – чеб, Гитлер ятІан,
Чеб дявейрин кьилер ятІан,
Кьейибур чи эллер ятІан,
Чеб чпиз вуч хуш аватІа?

Мамаеван кургандаллай,
Диде – Ватан, вич чандаллай,
Лув гуз дагъдин кьакьандаллай,
Адав къведай къуш аватІа?

Сажидина лугьудачир икІ,
Квехъ инсандин авайтІа рикІ,
Гьар кІеретІдин кьиле са сикІ,
Шумудни са луж аватІа?
 
СА ВАХТ КЪВЕДА

Лугьуда хьи, сергьят ракьун
КІевирнава симерал.
Къаравулар – жугъун якІун,
Эцигнава кьилерал!

Амма лекьр, течир сергьят,
Лув гуз физва цаварай.
Кар туштІани акьван регьят,
Акъакьзава луварай!

Халкь – гьа халкь я, амма адаз,
Такур жуьре гуж авач.
Сурар кьисмет шумуд садаз,
Бес тахьайди вуж ава?

Дуьнья машгьур Лезги халкь жен,
Вад агъзур са яш авай;
Гьич садазни муьтІуьгъ тежен,
Чапхунчийриз каш авай!

Сергьятдикай тушир кичІе,
Лекьер я чун, картар я!
Терг авуна шумуд нече,
Амайди сад-кьве тІвар я!

А падни – чун, и падни – чун,
Са хизан я лезгияр!
Шагьидвилиз тарих къачун,
Экъечай кьван ивияр!

Са халкь кьве пад жедач ийиз,
Эбедлух туш пачагьар.
Физвай, эхир гуьзет тийиз,
ТІимил авач алчахар!

Сажидин, вун акъваз секин,
Вил хьухь хъсан макъамдал!
Са вахт къведа кьуьлдай эркин,
Лезгинкадин макьамдал!

 
Заз мубарак авур дустар,
Куьн виридан чанар сагърай!
Зун чІаларин авур устІар,
Куьн дережа, гьунар сагърай!
Хайи Югъни сувар я хьи,
Ярар-дустар уяхардай.
Дустар - куьн зи лувар я хьи,
Зи уьмуьрдал дамахардай.
Вирибурун рикІер шад хьуй,
Заз мубарак авурбурун.
Чи виридан фикир сад хьуй,
Зи гъавурда акьурбурун.
Сажидин куьн дуст ва стха,
Квез герек тир эрчІи гъил я.
Жегьил дустар я зи арха,
ЧІехибур зи акьул, кьил я!

ТЕЧИР КАС

Ви гуьрчегвал чуьнуьхна хьиз пекерив,
Зарб кІвалахиз тазва хьи на рикІерив!
Рагъ алукьай яру хъуькъвен кьилерив,
Вучиз вун заз хъуьрезва лагь, Течир кас?

Вилер чІулав, пел кІевирна чІулавдал,
Яргъа ятІан кузва ви цІун ялавдал.
Уьлгуьч чукІул, хци хъувур къилавдал,
Вучиз вун заз хъуьрезва лагь, Течир кас?

На лугьуда, акур хьтин дишегьли,
Алахънава къалуриз вич яз эгьли.
ПІинидин ранг алай пІузар тир мили,
Вучиз вун заз хъуьрезва лагь, Течир кас?

Гуьзелриз хас буйни бухах, акунар,
Вахъ гьи кьадар ава руьгьдин къугъунар?
Пекдин гъалар куьпдал вегьей ругъунар,
Вучиз вун заз хъуьрезва лагь, Течир кас?

Сив ахъайна, рахун артух кІвалах я,
Ви гуьрчегвал – шииратдин булах я.
Къе вав гвайди аламатдин дамах я,
Вучиз вун заз хъуьрезва лагь, Течир кас?

Сажидин кьий, вун акуна, чир тахьай!
Хуравай рикІ, чІахар хьана, гъуьр тахьай!
Вучда закай амукьна, са сир тахьай!
Вучиз вун заз хъуьрезва лагь, Течир кас?
 
АХМАКЬАР ПАТАЛ ЗАКОН АВАЙД ТУШ
Ацукьай чка, къарагъай чка,
Уюнар ийиз ахмакьда вичин;
Хуьн тийиз ерле, сив лугьур ткІа,
Алет туширвал къалурзавай чин.
Гаф лагьай чІавуз, акъатиз цавуз,
А касдихъ галаз рахун авайд туш!
Гафунин кьилиз гьазур тир лугьуз:
«Ахмакьар патал закун авайд туш!»

КуьцІена мягьле, хуьрни кІвал вири,
Куьгьне хуртарик гъиз, цІаяр кутаз!
Лугьур кьван адаз мез хьана къуьруь,
Дуьз яшамиш жез кІан хьанач адаз.
КІвалин цал атІуз, пер ягъиз къавуз,
Инсанвилел вич тухун авайд туш.
Гафунин кьилиз гьазур тир лугьуз:
«Ахмакьар патал закун авайд туш!»

Гъил атІайтІани угъривиликай,
Къерех хьун патал, дуьз хьанач ахмакь!
Пиянискадин «дугъривиликай»,
Вуч авуртІани хуьз хьанач ахмакь.
Хизанривайни хьана ам ялгъуз,
Ам секин са югъ акун авайд туш.
Гафунин кьилиз гьазур тир лугьуз:
«Ахмакьар патал закун авайд туш!»

ИкІ фена йикъар, варцарни йисар,
Ахмакь къвердавай акъатна рекьяй.
Вич патал гайи кьан тийиз тарсар,
ЧІар аламай кьван экъечІнач йикьяй!
Виридавай хьиз вич тежез тухуз,
Адан къене лекь, дуркІун авайд туш!
Гафунин кьилиз гьазур тир лугьуз:
«Ахмакьар патал закун авайд туш!»

Къе атана са кьадардин яшар,
ХьанватІан адахъ амач я кІвал-югъ.
Чара хьана паб, гадаяр, рушар,
Вичихъ гелкъвена, ийизвай къуллугъ.
Гьафтедин къене са шумуд юкъуз,
Ам квачир кукІун-чухун авайд туш!
Гафунин кьилиз гьазур тир лугьуз:
«Ахмакьар патал закун авайд туш!»

Гьар гьикІ ятІани са киш юкъуз ам,
Гьалтда вичелай фейи ахмакьдал.
Рахай вахтунда, экъисна хьиз кьам,
Гьулдан расанмиш хьана чахмахдал!
Духтурханадиз гваз хтай чІавуз,
Я кьил ва я кІвач тахун авайд туш!
Гафунин кьилиз гьазур тир лугьуз:
«Ахмакьар патал закун авайд туш!»

Сажидина квез ахъагъай кьиса
Шумудан кьилел атай дуьшуьш я.
Ихьтин ахмакьар хуьрера гьар са,
Авайди, гьелбет, квезни таниш я.
Ажеб кар жедай, халкьариз яб гуз,
Хъсан кар хьтин, тухун авайд туш!
Гафунин кьилиз гьазур тир лугьуз:
«Ахмакьар патал закун авайд туш!»

Лугьудайвал, стхайрилай,
Вахаз стха ширин я хьи!
Ирс яз атай архайрилай,
Мисал, гьуьл кьван дерин я хьи!

Лезги халкьдин гьар са мисал,
Камал дерин чешне я хьи!
Яшамиш хьухь агъзур йисал,
Вун, вах, чаз пак чешне я хьи!


Муьгьуьббатдин таран бегьер,
Гатфар йикъан экуьн сегьер,
Эй Сад Аллагь, бес и тегьер,
Дишегьли гуьрчег жедани?
Сажидин
ЛЕЗГИЙРИКАЙ РАХАДАЙБУР

Лезгийрикай рахадайбур,
Гьам хъсан, гьам писвилихъ:
Гъавурда жен акьадайбур,
Намус гъана хьиз вилик!

Вил вегьирай эвел кьиляй,
Дегь девиррин тарихриз.
КІантІа хъуш яз, кІантІа хъиляй,
Къимет гуй туьнт къилихдиз!

Туьнтвал ганвай къванериз хьиз,
Гьулданрилай кІеви тир.
Зиреквални, лекьериз хьиз,
Дамар лезги иви тир.

Лезгийри гьич кьур туш хиве,
Са чІавузни ажизвал!
Душманар тун гьар сад кІеве,
Тушни кьилин винизвал?!

Чапхунчияр каш акъатай,
Шумудра чал атана?
Шумуд садан чалди атай,
Хъфена кьил атІана?

Надир шагьдин гъвечІи стха,
Атай, къекъвез ажалдихъ;
Иранда йикь ийиз ваха,
Шез ацукьна мажалдив.

Дили хьайи Надир шагьни,
Са кІус амай есир кьаз.
Кьулухъ катна гьа вагьшини,
Вичин хиве тахсир кьаз.

«Эгер ахмакь хьанватІа куьн,
Лезгийрихъ галаз кукІуІ!» -
Лугьуз, эхир хьанай секин,
Хкахьна хьиз цІай квай цІукІ!

Арабарни, туьркверни кваз,
Чун муьтІуьгъриз атанай.
Шегьерарни, хуьрерни кваз,
Чпинбур яз кьатІанай!

Абурукай къе вуж ама?
Абурун гьич гелни амач.
Къени, гьелбет, гьа гуж ама,
Амма чахъ гьа хъел амач.

Дуьз фикирдал алайбуруз,
Чун гьуьрметлу дустар я!
Дяве ийиз атайбуруз,
Жаваб гуз чун устар я!

Лезгийрикай рахадайбур,
Аллагь рикІел гъана хьиз,
Ахпа рахух, женг тухвайбур,
Тарихриз яб гана хьиз! 


ИМ СА ВАХТНИ ХЬАНА ХЬИ
Чидачирни квез зи захавиликай?
Икьи чехир хкуддай за чиликай.
Мехъер межлис жедай тир зи кІваликай,
Им са вахтни хьакач хьи куьн атайди!

Я нисанин вахт туш им шиш-кабабдин,
Дустар галаз са кар тир им сувабдин.
КичІе тир хва туш зун гудай жавабдин,
Им са вахтни хьанач хьй куьн атайди!

КІвал ацІанвай виртІедивни гъеридив,
Са хинкІарни ийиз тадай къаридив.
Гьаятарни ацІанвай зи суьруьдив,
Им са иахтни хьакач хьи куьн атайди!

Я няни гуш, къулайдиз кеф чІугвадай.
Квез мукьувай зун вуж ятІа аквадай!
Баладикай Аллагьди хуьй таквадай.
Им са вахтни хьанач хьи куьн атайди!

Чал вил алаз акъвазна кьве сятина,
Рекье гьатиз гьазур я фу туьтІуьна.
Жафа хьанай акІанайтІа туьтуьна,
Им са вахтни хьанач хьи куьн атайди!

Я гад хьанач, я гатфар, я зул хьанач.
Квез чай кьванни гудай гьазур къул хьанач.
Гьайиф текъвез, харж ийидай пул хьанач,
Им са вахтни хьанач хьи куьн атайди!

Гьич дуьз кІвалах жезвач хъфин гишила.
Паб аквазван, рекьизвайди хвешила?
Медни авай, валлагь, ийиз хешила;
Им са вахтни хьанач хьи куьн атайди!

Мад сеферда килигна хьиз сятиниз,
Я няннз ша, я тахьайтІа-нисиниз.
Ийида за кІакивал куь невсиниз,
Им са вахтни хьанач хьи куьн атайди!

ЧАН ЛЕЗГИ ЧАЙ
Чи лезги чай хьтин шуьрбет,
Масана ваз жагъич, гьелбет.
Вичин патав я вирт, я мед,
Са затІни туш, чан лезги чай!

ХЪвайи чІавуз акъатна гьекь,
Вакай жеда са дагъдин лекь,
Ви патав цІай, я хъуьтІуьн мекь,
Са затІни туш, чан лезги чай!

Дустар санал кІватІна, гьелбет,
Чаярни хъваз, ийин суьгьбет.
Эрекь, чехир, ички, гьелбет,
Са затІни туш, чан лезги чай!

Чайдин мана-метлеб дерин,
Адахъ галаз кьада ширин.
Ви патав кьел квачир хъуьруьн,
Са затІни туш, чан лезги чай!

Сажидина авур тариф,
Буш фейитІа, аман, гьайиф!
Галатайла, ял ягъай йиф,
Са затІни туш, чан лезги чай!
Перевод - С.Маслов.

Сажидин
Хуьре-кІвале, арадани дустарин,
Халис лезги викІегь хва тир, Насир дуст!
Чирвал, акьул, устадни тир тостарин,
Амма фад кьин, я кьисметдин тахсир, дуст!

«КПУЛ ЯТАР» САНАТОРИЙ

Куьре пата дуьнья машгьур булахар,
Гьар булахдихъ вичиз хас тир дад ава!
Сад Аллагьди туькІуьрай хьиз кІвалахар,
Пуд СтІалдал гьар са себеб яд ава!
«Кпул-Ятар» санаторий тІвар алай,
Сагъламвилин кІвалер ава кар алай!

Хъуьтуьл гьава, чандиз дава – дарманар,
Беден лигим ийиз вердиш чад ава!
Гьар патахъай кьабул ийиз мугьманар,
Ина гьар суз зул, кьуьд, гатфар, гад ава!
«Кпул-Ятар» санаторий тІвар алай,
Сагъламвилин кІвалер ава кар алай!

Пуд СтІалрин багълар гьар са емишдин,
ТІ****дин гуьзелвилин ад ава!
«Мевер» булах ятар къизил-гимишдин,
«Рычал-Суни» - виридак квай сад ава!
«Кпул-Ятар» санаторий тІвар алай,
Сагъламвилин кІвалер ава кар алай!

Мугьманар шад кьабул ийиз гьуьрметдив,
СтІалвияр лугьуз-хъуьрез, шад ава!
Винизвал тир къадим лезги миллетдин,
Тарифардай булахар чахъ мад ава!
«Кпул-Ятар» санаторий тІвар алай,
Сагъламвилин кІвалер ава кар алай!


АСЕФ СТХА
85 йис мубарак
Асеф стха кьудкъанни вад йисарин,
Гьам шаир, гьам копазитор сад я хьи!
ТІвар гьатнавай цІарцІе хъсан ксарин,
Ам хьтин дуст хьуналди зун шад я хьи!

Лезги халкьдиз халис лезги манияр,
Тесниф авур копазитор, шаир я.
Майдин вацра чарадай хьиз пІинияр,
Рубаияр адан халкьдиз загьир я.

Лезги намус вине кьадай рикІ авай,
Ам заз пара хуш тир шаир инсан я.
Мус акуртІан, гьамиша кьил тик авай,
Ам виридаз истеклуни масан я.

Шад манийрин хазинадин сагьиб яз,
Милайи кас, кІусни гвачир дамахар;
Завай ам гьич гьисаб жедач кесиб яз,
Адахъ пара кьадар ава кІвалахар!

Сажидинни чида адаз - стІалви,
Зазни Асеф фадлай кьулухъ чир хьана.
Рубаийрин зал сад кьванни кІватІал ви,
Агакь тавун, аламатдин сир хьана!

СУЬРЕТЧИ МЕЛИКАЗ
Мелик стха, ви къизилдин гъилерин,
Имарат зи кІвале ава, тамашиз.
Чинин кІалуб, чІулаввални вилерин,
Ухшар я заз, гьич са кІусни амачиз.

Ви чан сагърай, устад кас тир суьретрин,
РикІе гьикьван аватІа, мад хиялар?
Шикилар яз, гьар са жуьре миллетрин,
На вердишар ийизва чи аялар!

ША, ДУСТАР
Хъчад афар, инжи чичІек,
Тегьмесханар бул хьайила,
Къажкъандик са хур хъипи кІек,
ЦикІен дуьзмиш къул хьайила,
Ша, зи дустар, шад я зун квел,
Мукьал-мукьвал къвез хьайитІа.
Куьн атайла, шед жеда кІвал,
Мани лугьур сес хьайитІа!

КІанчІарин цІал чарай верцІи,
Шиш-кабаб къвалахъ хьайила;
Гатун цикІиз мурк кьадай ци,
Кьелекьин булах хьайила;
Ша, зи дустар, шад я зун квел,
Дустар галаз къвез хьайитІа.
Куьн атайла, шад жеда кІвал,
Лугьуз-хъуьрез, нез хьайитІа.

Сажидин, на а ви тариф,
Ийида галат тавуртІа.
Ахпа чІугваз тахьуй гьайиф,
Дуст валай алат тавуртІа.
Ша, зи дустар, шад я зун квел,
КІваляй къвез хьухь, жез хьайитІа,
Адет патал, акъудна къал,
Яб гумир паб шез хьайитІа!!!

ША, БУЮР ЧАХЪ

Дивандал кьуьнт яна жуван,
Япара жен манидин ван.
Дустун кІвале фу тІуьр яван,
Ширин жеда, Сийиагьмед!

Зун авай югъ ва йиф акваз,
АтайтІа. вун са кьил чІугваз,
Шад яз рахаз, чаярни хъваз,
Хъуьруьн жеда, Сийидагьмед!

Сажидиназ валай гъери,
Дустар авач, вирни гъери.
Чи гьуьрметдин асул ери,
Дерин жеда, Сийидагьмед!

ЭГЕР ЯШИНДА

Аял вахтара ахъайна гъалатІ,
ЧІуру кІвалахар хьанватІа авун;
Дуьзар тавуна ийимир алат,
Чилик фидалди, кІаник кваз цавун.

Жегьил вахтара кІвалахар чІуру,
Ахъай хъувуна, аматІа гъалатІ;
Рехи жедалди кьилни кваз чуру,
ТуьхкІуьриз алахъ, тавуна алат!

АкъатнаватІа, дуьз фидай рекьяй,
Са кве ятІани темягьар аваз;
Дуьз рекьиз хтун акъудмир рикІяй,
Веревирд ийиз, гьар юкъуз жуваз.

Синих квачир кас ала цаварал,
ЧІуру кар тавур са Кас я – Аллагь!
Кьисметдин хкаж хьана луварал,
Йикъа вад сефер «Астахфирар», - лагь.

Уьмуьрдин рекьин жигъирар гуьтІуь,
Гьинихъ фидатІа, къалур тавунвай.
АлукІдай партал туш, ягъай уьтуь,
Я ам хуьрек туш гьазур тавунвай.

Ваз беден ганва, фагьум ийир кьил,
Кьве вилни ганва, рахун патал – мез.
Течир макьамдал ийиз тахьуй кьуьл,
Ни вуч гайитІан, гьерекатмир нез!

Пагьливан я вун, уьмуьр я ви цІил,
Гьелелиг гъиле авачир пайгар.
Дамах къачуна, хкаж мийир кьил,
Аватун патал бес я жизви гар!

Аял чІавалай кьуьзуь жедалди,
Уьмуьр хийирдин рекье акъуда!
Вакай инсанар рази жедалди,
Жува жув гатаз, йикье акъуда!

Сажидиназни такурди амач,
Кьудкъад йисалай алатна яшар.
Заз гьич саданни кефи хаз кІамач,
Къуьнериз жуван вегьейтІан лашар!

ЛЕЗГИ ХИЗАНРИН СУВАР САГЪ ХЬУРАЙ

Къадим девиррин эвел кьилелай,
Амалар къачуз чирай Чилелай,
Хуьрер, шегьерар, бустан, багъ хьурай,
Мугьманриз фу-яд гайи гъилелай,
Лезги хизанрин сувар сагъ хьурай!

Дуьз тербия гуз, хвейи аялар,
РикІера авай къени хиялар,
Къуй куьн кьилерал чими рагъ хьурай!
Зегьметни чІугваз, яз чидай ялар,
Лезги хизанрин сувар сагъ хьурай!

Хатурдиз-хатур, гьуьрметдиз-гьуьрмет,
Дустар кьаз чидай гьар жуьре миллет,
Куьн далудихъ чун кьакьан дагъ хьурай!
Суфрадал жедай гьар жуьре нямет,
Лезги хизанрин сувар сагъ хьурай!

Гьар садан кІвале са шумуд аял,
Дуьнья бахтавар авун тир хиял,
Къуй куьн мидаим дамагъ-чагъ хьурай!
Гьар сувар юкъуз ягъиз чидай ял,
Лезги хизанрин сувар сагъ хьурай!

Дуьньядиз бахшай туьнт «Лезгинка» кьуьл,
Лезги хизандин бахт тушни хьун кьил?
Къуй куьн гьар садан кефи чагъ хьурай!
Мадни гуьрчегар ийизвай чи Чил,
Лезги хизанрин сувар сагъ хьурай!

АЗАД ЖЕДАЙ ЛЕЗГИЯР

Лезги халкьдин дердер аваз рикІера,
Шумуд кьегьал авазва дуьз рекьера?
Къалгъанарни чІуру хъчар никІера,
ХьаначиртІа, азад жедай Лезгияр!

Чахъ авачир вуч ава лагь, бахт патал?
Женгер чІугваз, халкьдиз лайих тахт патал.
Пулар гвайбур, харж ийизвай, вахт патал,
ХьаначиртІа, азад жедай Лезгияр!

РикІяй чІугур гьенеф хьтин Кьулан вацІ,
Хайи халкьдин сагъар тежер рикІин кьацІ!
Я балабан, кфил тежер кьерен нацІ,
ХьаначиртІа, азад жедай Лезгияр!

Хуру гатаз, гьарайдайбур бул аваз,
Рекьизва халкь, чанда мекьи фул аваз.
МутІлакьбурни, шкьакьбурни пул аваз,
ХьаначиртІа, азад жедай Лезгияр!

Гегьенш чуьллер, кьакьан дагълар, вацІарни,
Самур Куьре, Къуба, Хачмаз, КцІарни,
Кас гьуьлни чахъ, къаратикен цацарни,
ХьаначиртІа, азад жедай Лезгияр!

Гафни чІал сад мус жеда чи эллерин?
Эхир кьисмет гьикІ жеда Садвилерин?
Устадар тир ксар иблисвилерин,
ХьаначиртІа, азад жедай Лезгияр!

Сада-кьведа чан гана, кар туькІуьдач,
Чи рикІерин къати цІаяр туьхуьдач!
Женгер чІугун тавуна, бахт жагъидач,
ХьаначиртІа, азад жедай Лезгияр!

Сажидинан мез аватна сивевай,
Буржар кьилиз акъуд тежез хивевай.
ЧІуру ксар дуьздал акъуд, кІевевай,
ХьаначиртІа, азад жедай Лезгияр!
 
КАМРАН ДУСТ

Гьар са касдихъ хайи тир югъ – сад жеда.
Къегьриманрих машгьурвални ад жеда.
Эгер а кас кьегьал ятІа, шад жеда,
И гафар квез талукьбур я, Камран дуст!

Хайи йикъахъ шадлувилер галайди,
Вал карчи яз, виридан рикІ алайди,
Чи вилериз «Алам» журнал къалайди,
И гафар квез талукьбур я, Камран дуст!

И патани, чи патани хуш я вун!
Сергьят течир дагъдин лекь, са къуш я вун!
Садавайни лугьуз жедач: «буш я вун»,
И гафар квез талукьбур я, Камран дуст!

Ярар-дустар кьуна Эйваз хьтинбур,
Крар вилик кватІан пара четинбур,
Гьич са чІавни авач хьи квез секинбур,
И гафар квез талукьбур я, Камран дуст!

Аферин ви дидеди чаз хайиди,
Лезги халкьдиз и кьван шадвал гъайиди.
Сажидиназ хуш я вун дуст хьайиди.
И гафар квез талукьбур я, Камран дуст!

САЙИБАТ ВАХ

Ви кьудкъадни цІипуд хьана яшарни,
Динжарна на гадаярни рушарни,
Мел-мехъеррин тІуьрвиляй на ашарни,
Вун къени сагъ - саламат я, Сайибат!

Дявед чІаван са чигзамай руш ятІан,
Гужар хьана, дакІан ятІан, хуш ятІан.
Зирек хьана, инсан ятІан, къуш ятІан,
Вун къени сагъ - саламат я, Сайибат!

Вири эхна, хизан хьана са гьалдин,
Азиз инсан хьана КІварчагъ магьалдин.
Уьмуьр кьиле тухвайвиляй кьегьелдин,
Вун къени сагъ - саламат я, Сайибат!

Веледрикай рикІиз регьят кас хьана,
Аферинар ваз са кьадар хас хьана.
Рушар гана, гьар са хциз свас хьана,
Вун къени сагъ - саламат я, Сайибат!

Сажидиназ куьн вах хьана ширин я,
Камалдизни вун са кьадар дерин я.
Гьар юкъуз ви сивел алайд хъуьруьн я,
Вун къени сагъ - саламат я, Сайибат!

ЛЕЗГИ РУШАР
Куьн акурла, шад жеда заз,
Таза цуьквер хилел зарзаз,
Гьар сада са жуьре гуз наз,
Шад хъуьрезвай, Лезги рушар!

Пехилбуруз такун патал,
Квез куьн гуьзел акун патал,
Гьар са рушаз, закун патал,
Герек я са гуьзгуь, рушар!

Пехилрин вил кун паталди,
Аллагьди бахт гун паталди,
Мадни гуьзел хьун паталди,
Аш неъ ргаз дуьгуь, рушар!

Сажидина, кьатІана квез,
ЧІалар бахшиз датІана квез,
Мад са шиир атІана квез,
Закай жемир муьскуь, рушар!

ПРЕЗИДЕНТДИЗ БАРКАЛЛА

Гужлу СССР акъудна кІаняй,
Республикаяр чукІурна вири;
Гапур чІугурди хьиз хьана рикІяй,
Ясда гьатнавай куьлуьни ири!

Горбачева чаз перестройка гуз,
Чин пад кІаникна Ватандин гужлу.
Ельцин хьайила, халкьдиз яб тагуз,
Вирибуруз чун авуна буржлу!

Путинал нубат атанвай чІавуз,
Сагъриз алахъна Ватандин хирер.
Ракетар мад чи хкаж жез цавуз,
Ватан гуьнгуьна тун хьана сирер!

Амма душманриз хуш хьанач и кар,
Газда, нафтІада темягьар аваз.
Америкади – иблис, фитнекар,
Гзаф зегьметар алахъна чІугваз.

Путина вичин авуна кІвалах,
Халкьарин агьвал хкажун патал.
Капиталистар авуна алахъ,
Россиядин фу къкъудун патал.

Путинай чпин акъат ийич кьил,
Чеб паталди ам хьана аламат.
Къакъажниа вичин къуватлу кьве гъил,
Хуьз алахъна ам Ватан саламат!

Чир хьурай хьи халкь Путинан патал,
Гафни кар сад яз хуьз гьазур тирди!
Чун лукІар авун тирбурун хиял,
Шумуд садан сив куьз гьазур тирди!

Шаир Сажидин, хкаж жуван ван!
Россия – Путин, Путин – Россия!
Са-са душмандин ийида дуван,
Президент патал, Путин, Россия!


САЙТДИН РУШАР – НАЗИК КЪУШАР
Билбилар тир интернетдин гатфарин,
Куьн лайих я лугьуз хъсан гафарин.
Цуьк акъудиз къвадай чими марфарин,
Зерреяр я Раисани Сабина!

Сайтдин рушар – назик къушар, билбилар,
Сагърай зерек куьн хьиз вири жегьилар.
Шад ийизвай чи виридан гуьгьуьлар,
Зуьгьреяр я Раисани Сабина!
САД АПРЕЛДИЗ

ЧІехибуру ришвет-шеле,
ГайитІани такьаз гъиле,
Пичина тваз, чпи кузва!
Чеб ацукьиз чилин кІвале,
Эцигнавай кІвалин къеле,
Ясли патал чпи гузва.

Гьи кабинет ачухайтІан,
Регъуь хьтин качугъайтІан,
Вич атана ви гъил кьазва!
Жува гъилер кьулухъайтІан,
Кьил ракІарихъ галукьайтІан,
Кьве гъиливди ви кьил кьазва!

Халкьдин гьялиз дерди-бала,
Хкахьай цІай тваз ви къула,
Гьар са касдин кар туькІуьриз;
Залан парар кьуна кІула,
Фад гъавурда акьаз чІала,
Алахъда ви вар туькІуьриз!

Икьван чІавал такур крар,
Чаз хийир гуз, чпиз зарар,
Туьквенчияр шад акуна.
Акъатай хьиз цІийи Къарар,
Ахъайна кьве патахъ варар,
Ниче шумуд-сад акуна!

КилигайтІа, апрелдин сад,
Рахуникай авач заз дад,
Дегиш хьана, циф атай хьиз,
Уьзуькъара яз чинин пад,
Демекдин рак агална фад,
Верчер недай кьиф атай хьиз

Зун гъавурда геж акьуна,
Зи кІвачера кьеж акьуна.
Са югъ я кьван таб ийидай!
Садан кьиле кьеч акьуна,
Садан гъиле гьеш акьуна,
Гуьндуьздикай раб ийидай!

ХАЛУДИН РУШ СЕВДА ХАНУМ
Тамашайла куьн манийриз, кьуьлериз,
Акваз-акваз, нвагъ хъиткьинна вилериз.
Икьван шадвал гъизвай лезги эллериз,
алудин руш, Севда ханум, сагърай куьн!

Куьн зиреквал, ухшар лекьрен лувариз,
Куьн гуьрчегвал, цуьк акъудай чуьллериз,
Шадлувиляй ухшар мехъер, мелериз,
Халудин руш, Севда ханум, сагърай куьн!

Гьар са руш са кьалуналлай некьидин,
Запаб герек туш, рекьив гъиз, фекьидин.
Вил галачир багъиш ийир гьакъидин,
Халудин руш, Севда ханум, сагърай куьн!

Куьн акурла, кьуьл алатиз рикІелай,
АлатнатІа, шумуд жегьил рекьелай?
Лифер хьтин, лув гуз физвай никІелай,
Халудин руш, Севда ханум, сагърай куьн!

Са бязибур, куьн акурла, жегьил жез,
Ажиз хьанва жегьилвилел пехил жез.
Чав мажалар гун тийизвай сефил жез,
Халудин руш, Севда ханум, сагърай куьн!

Сидакъетаз це зи патай саламар.
Сажидинан кукІвар хьанва шаламар.
Гунагь туш заз кьуртІа кьинер-каламар,
Халудин руш, Севда ханум, сагърай куьн!

И сеферда, за бике руш Севда,
Ваз са кьве куплет шиир багъишин.
Чна гафарал тавунай савда,
Заз дуьа ийин, я туш къаргъишин!
Халудин руш, Севда ханум, сагърай куьн!

«Лезгинкадал» кьуьл ийиз течирдаз,
Де лагь, на адаз Лезги гьикІ лугьун?
Самур вацІун яд ва гьуьл течирдаз,
Жуваз тамашдай гуьзгуь гьикІ лугьун?

Женгинин самбода къугъунай кьилин,
Чка кьур кьегьел Икрам сагъ хьурай!
ТІвар хкаж авур чи Кьасумхуьруьн,
Лезги миллетдин, чи Лезги чилин,
Чи къадим Алпан мегьел сагъ хьурай!

Алискероврин чида заз сихил,
Баркаллувилел фу тІуьр ксар я.
Гьар са тир крарин тир кьил,
Гьуьрметдив яргъи ийиз чидай гъил,
Лампаяр хьтин куькІуьр ксар я.

Гьунарлу тир хва къаршиламишиз,
СтІал-Сулейман район я гьазур!
Аферинар я чи патай вичиз,
Бажарагъ авай жегьил я, заз чиз,
Мад сеферда чи халкь машгьур авур!

Эйваза и чІал кхьичир ватандикай дерт,
Акваз гьар къуз, хуравай рикІ тІар хьаначиртІа.
Уьмуьрдини, чІереди хьиз гъидачир хьи берт,
Муьгьуьббатдин къадир авай яр хьаначиртІа!

ЧУН САД САДАН – ДАЛУ Я

Эйваз шаир, вил вегьейтІа, тарихриз,
Вун заз хтул, зун ваз багъри халу я.
Чун кьве шаир ухшарни я къилихриз,
Зун ваз, вун заз – кьвед кьве дагъ хьиз далу я.

Чахъ кьведахъни чи халкь патал куз, куькІуьр,
Кьве хурани рикІер ава цІаярин!
Агъзурбара Сад Аллагьдиз я шуькуьр,
Векилар я са чилин кьве паярин!

Дерт авачир, рикІиз кІани вахтуна,
Сада садал алакьнайтІа, кьил чІугваз.
Билбилар хьиз авай цуьквед тахтуна,
Сада ягъиз, муькуьдани зил чІугваз.

Чи бубайриз кьисмет тахьай гуж авач,
Абуру фу тІуьначни кьван, чІугваз женг?
Чал душманрин атун тавур луж авач,
Дагъни Аран, акваз дуьзен чуьллер генг!

Чун гьа викІегь къадим лезги бубайрин,
Тушни мегер, вафалу тир рухваяр?
Чи къуьнера, пак тир чІехи бубайрин,
Амачни кьван, гапур галай чухваяр?!

Девирар къвез, алатзава тарихдин,
Амма дагълар – гьа дагълар яз амазма!
Лезги халкьни, муьтІуьгъ тежер къилихдин,
Дагъдин лекьер, гьа халкьар яз амазма!

Кая, кьея,- лугьуникай дад авач,
Чаз садани куьмек гудач къецелай!
Чалай гъейри, женг чІугвадай мад авач,
Чи гаф кІеви хьана кІанда къванцелай!

Чахъ Шарвили, Гьажи-Давуд, Ярагъви
Рагьберарни ава рекьер къалурдай!
Чахъ сад хьана Аранвини ва Дагъви,
Гьунар ава цІай квай рикІер къалурдай!

Чахъ кьведахъни рикІер ава цІаяр квай,
Эйваз - хтул, Сажидинни – халу я.
Лезги халкьдин вирибурун паяр квай,
Чун сад-садан, чи миллетдин далу я!

ЧУН САД САДАН – ДАЛУ Я

Эйваз шаир, вил вегьейтІа, тарихриз,
Вун заз хтул, зун ваз багъри халу я.
Чун кьве шаир ухшарни я къилихриз,
Зун ваз, вун заз – кьвед кьве дагъ хьиз далу я.

Чахъ кьведахъни чи халкь патал куз, куькІуьр,
Кьве хурани рикІер ава цІаярин!
Агъзурбара Сад Аллагьдиз я шуькуьр,
Векилар я са чилин кьве паярин!

Дерт авачир, рикІиз кІани вахтуна,
Сада садал алакьнайтІа, кьил чІугваз.
Билбилар хьиз авай цуьквед тахтуна,
Сада ягъиз, муькуьдани зил чІугваз.

Чи бубайриз кьисмет тахьай гуж авач,
Абуру фу тІуьначни кьван, чІугваз женг?
Чал душманрин атун тавур луж авач,
Дагъни Аран, акваз дуьзен чуьллер генг!

Чун гьа викІегь къадим лезги бубайрин,
Тушни мегер, вафалу тир рухваяр?
Чи къуьнера, пак тир чІехи бубайрин,
Амачни кьван, гапур галай чухваяр?!

Девирар къвез, алатзава тарихдин,
Амма дагълар – гьа дагълар яз амазма!
Лезги халкьни, муьтІуьгъ тежер къилихдин,
Дагъдин лекьер, гьа халкьар яз амазма!

Кая, кьея,- лугьуникай дад авач,
Чаз садани куьмек гудач къецелай!
Чалай гъейри, женг чІугвадай мад авач,
Чи гаф кІеви хьана кІанда къванцелай!

Чахъ Шарвили, Гьажи-Давуд, Ярагъви
Рагьберарни ава рекьер къалурдай!
Чахъ сад хьана Аранвини ва Дагъви,
Гьунар ава цІай квай рикІер къалурдай!

Чахъ кьведахъни рикІер ава цІаяр квай,
Эйваз - хтул, Сажидинни – халу я.
Лезги халкьдин вирибурун паяр квай,
Чун сад-садан, чи миллетдин далу я!

ЮКЬ ХЬАЙИТІА, ХЪСАН Я

Кьадардилай артух туьнтвал – нукьсан я.
А туьнтвили кьилел гъида балаяр.
Семевални гзаф хьунухь – зиян я,
Вав кІулалди ялиз тада шалаяр.
ГьакІ хьайила, лугьузва хьи мисалди:
Виридалай юкь хьайитІа, хъсан я!

Я кьадарсуз чимивални герек туш,
Кьурагь хьана, цІаяр къвада цаварай.
ЧІимелвални – я фан-къафун, хуьрек туш,
Куьчеда кьар, тІилияр къвез къаварай.
Парча-тике къачузватІа, базардай,
Эл-адетдин юкІ хьайитІа, хъсан я!

Гзаф хатур авуникай шит жеда,
Налугьун вун буржлу кас я гьамиша.
МутІлакь тирла, хатур-гьуьрмет кьит жеда.
Жез хьайитІа, сада масад саймиша.
Эгер савда ийизватІа, техилдин,
Киледални кІукІ хьайитІа, хъсан я!

Къати тир цІу куда хуьрер-кІвалерни.
Чимивилиз, хуьрек патал пич кІанда.
Мекьивили къуриз кІвачер, гъилерни,
Кефсуз тахьун патал са кІус кичІ кІанда.
Чуьлда, рекье-хвала яракь гвачтІа, вав,
Гьатта цІай квай цІукІ хьайитІа, хъсан я!

Къал-къул ийиз, акъуд ийиз чуьруькар,
Эхир кьиляй дяве хьунни хъсан туш!
Я жувакай ийиз вугуз кьуьруькар,
Пар ялдай лам, деве хьунни хъсан туш.
Ярар-дустар санал кІватІна, къачунвай,
Халидин са чІук хьайитІа, хъсан я!

ХАЙИ ЮГЪ ВАЗ МУБАРАК

Багьа я чаз гатфарин варз, югъни кваз,
Чими чиляй акъатзавай бугъни кваз.
Къацу жезвай чІаван векь-кьал, ругъни кваз,
Шииратдин чубарук, дуст Мегьамед!
Ваз хайи югъ мубарак, дуст Мегьамед!

Кьурагь дагълар - абу-земзем булахар,
Кьисмет хьунухь – туькІуьн тушни кІвалахар?
Жейранрин луж къекъвей чІаван яйлахар,
Шииратдин чубарук, дуст Мегьамед!
Ваз хайи югъ мубарак, дуст Мегьамед!

Къелемдин дуст, халкьдиз къуллугъ авуна,
Шииратдин чирагъар жен тавуна.
Гзаф крар амай герек хъувуна,
Шииратдин чубарук, дуст Мегьамед!
Ваз хайи югъ мубарак, дуст Мегьамед!

Сажидинахъ, кас яз мажал авачир,
Хуьр-кІвал авач ярар-дустар галачир.
Лезги халкьдин эдебият чархачи,
Шииратдин чубарук, дуст Мегьамед!
Ваз хайи югъ мубарак, дуст Мегьамед!

КІАНИВАЛ

КІанивални – къенивал я инсандин,
Авай чІавуз жегьилвилин тахтуна.
Мад адалай затІ авани масанди?
Гатфар чІавуз билбил рахай вахтуна.

Зи кІанивал, зи къенивал, гьинва вун?
Жегьилвални хажалатдик кутуна.
Заз багъишна муьгьуббатдин диливал,
Сад Аллагьди гайиди ни вахчуна?

Ам са бахт тир – кІанивал заз багъишай,
Яр чарадан кІваляй акун – гуж я, гуж!
Муьгьуьббатдин пияла-жем экъичай,
А инсафсуз лагь тІун куьне – вуж я, вуж!

Эй Сажидин, кая хьи вун, кая хьи!
Вакай хабар кьадай дугъри кас хьанач.
Вав дуьньядин вири гужар гая хьи,
КІанивални багхтар вавай кьаз хьанач!

Шаир Мегьамед Ибрагьимоваз

Вун - кьурагьви, зун – стІалви,
Куьревияр я чун кьвед, дуст!
Беденрик квай гьар стІал ви,
Ватандин руг, вирт, мед, дуст!

Зун – яшлу я, куьн я жегьил,
Къуй куь къелем хци хьуй, дуст!
Шад ийиз чи халкьдин гуьгьуьл,
Гьар са шиир верцІи хьуй, дуст!

Вун – Мегьамед, зун – Сажидин,
Са лезгияр я чун кьвед, дуст!
Шииратдин гвай ксар дин,
Чун кьвед цава кьве гъед я, дуст!

ВАТАНДИКАЙ КЪЕЙДЕР

Ватан – ам зи рикІин хиял, чІал я зи,
Багъишзавай на играми, Лезгистан!
Ватан – лезги миллет я, хуьр-кІвал я зи,
Бахшнавай, на дагъ-аран - Дагъустан!

Ваз къуллугъиз, зегьметкеш я, лукІ я зун!
Вун заз диде, бубани тир мисал я.
Вун паталди куькІунна куз, цІукІ я зун,
Вун чандилай багьани я, масан я!

Зи уьмуьрдин гьар са йис, гьар са югъ-йиф,
Вун паталди гьайиф текъвез пучда за!
Хуш тахьайтІа, зи къуллугъ ваз, зи тариф,
Азиз эллер, лагь тІун куьне,  вучда за?

Ватан – тан я, Ватан – чан я, Руьгь я зи!
Ам тушни заз нек гайиди хуралай?
Ватан – арха, Ватан – зи Халкь, РикІ я зи!
Ватан – Гимн я – чир авун бурж хуралай!

Багъиш ая алакь тавур кІвалахар,
ЦІун ялаври кузва зи хур, тІанур кьван!
Зи чІаларкай хьуй квез земзем булахар,
Чир жедайвал, за зегьметар чІугур кьван!

Чилни – Ватан, сурни эхир – хатан я.
Зи гьар са чІал – са къелем я бегьердин!
Зун ви хва я, вун зи хайи Ватан я,
Россиядин, виликан СССР-дин!

Диде-буба  ажалдивай къакъудиз
Хьун мумкин я, амма завай Ватан зи,
Къакъуд жедач, я зун инай акъудиз!
Куьз лагьайтІа, ам гьар Зерре, Чан я зи!

Ватан патал къуллугъ авун паталди,
Еке-еке къастар ама зи Чанда!
Шиирар гуьз, гьар гаталай гаталди,
Берекатрин югъ вегьезма Ватанда!

Сажидинни куьн хьтин са инсан я.
Ватан кІани, инсан кІани рикІивай.
Зазни Ватан гьа квез хьтин масан я,
Къакъудмир зун ватанперес рекьивай! 

ТАТЬЯНА
Экуь, нурлу гъетер гегьенш цава кьван,
Лезгийрихъни Татьянаяр ава кьван!!!
Заз и тІварар кьур вахтунда рикІиз шад,
Нефесдизни хуш я михьи гьава кьван!

Керимхан дуст, Хайи Югъ Квез Мубарак,
Райондин Кьил, хизандин Кьил, хуш инсан!
Шумудни са меденият тадарак,
Кардик кутур багьа я вун, чаз масан!

Район патал, хуьр-кІвал патал Зегьметар,
ЧІугвазвай ви къе гьар сана ад ава!
Къазанмишиз халкьдин патай Гьуьрметар,
Квехъ ген гвена, акьалтІ тийир Гад ава!

Сажидинни Пак Пирасан бубадин,
Невейрикай хьунухьалди шад я, шад.
Гумни кваз хуш куьн гьар са Хуьр-Убадин,
Миресрикай, зун гьелбетда, Сад я, Сад!

«АЛАМ» журналдиз

Ихьтин шад тир муштулух гваз хтанвай,
Ви гьар чарчиз зун кьий журнал «Алам» дуст!
Чи рикІерин шад гьиссер хъваз хтанавай,
Ваз уьмуьрдин чида гьар са улам, дуст!

Уьмуьр вацІ я дуьнья акваз вилериз,
Цуьк акъудун патал ганвай чуьллериз.
Виридаз хьиз, чазни лезги эллериз,
Бахтлувал це гьар са кІвалах тамам, дуст!

Ви чинрай чаз акваз къадим девирар,
Гьар аямдин рахаз кІан я шаирар.
Гун паталди гьар са касдиз хийирар,
Зегьмет чІугу шад хьун патал алам, дуст!

Чун буржлу я халкьдин вилик гьамиша.
Гьар са вацра цІийи нумра багъиша!
ЦІийи-цІийи эсер-сесер битмиша.
И четин кар мадни хъия давам, дуст!

Сажидиназ вакай Бубад КІвал хьана,
РикІевайди даим ви тІал-квал хьана!
Вакай рахай гафарикай чІал хьана,
Чаз хьанва вун багьа журнал - Калам, дуст!


ЭЛЬМИРА
Багъда билбил рахаз ширин аваздал,
Къизил гуьллер хъуьрез жеда аяздал.
Ашкъидин дерт акъатзава даяздал,
Заз акурди ахвар я жал, Эльмира?

 ЛЕЗГИ КЬЕБ

Шумуд несил, дидеди хьиз къужахда,
Кьаз, хвена на ви пак михьи къундахда?
Виридалай багьа затІ тир утахда,
Вун гьи кьадар багьа я чаз, Лезги Кьеб?

Чи дидейри ягъиз лайлай – лирлияр,
ЧІехи авур затІ я вун Шарвилияр.
Багъиш аваур чи къадилу манияр,
Вун гьи кьадар багьа я чаз, Лезги Кьеб?

Дидейрин гъил алаз йифиз кьепІинал,
Чун суст жедай лампад зайиф экуьнал.
Вил алай затІ чи гьар са кар туькІуьнал,
Вун гьи кьадар багьа я чаз, Лезги Кьеб?

КьепІинин тар, тангар галай кьветІелрин,
Чин ацІурдай дидед темен-тевелрив.
Сифте нубат ара хьайи кьегьелрив,
Вун гьи кьадар багьа я чаз, Лезги Кьеб?

Кьеб - Ватан я кьунвай мягькем къудахда!
Кьеб – Диде я хвейи кьуна къужахда!
Пагьливанар авур кьуна кьуршахда,
Вун гьи кьадар багьа я чаз, Лезги Кьеб?

Къафун хьтин мая гайи ципІина.
Гьар са аял чІехи хьана кьепІина,
Аялдин ван къведай амаз рикІина,
Вун гьи кьадар багьа я чаз, Лезги Кьеб?
 
ЦІИЙИ ГЪЕПЦЕГЬАР

Дагъдин хуьр яз, куьч хьайила арандиз,
Къацу чІурар туна миргиз, жейрандиз.
Шегьер ухшар хьана ажеб сейрандиз,
Гьикьван гуьрчег я куьн, ЦІийи-Гъепцегьар?

Шегьре рекьин кьве пад кьакьан кІвалерин,
Самур вацІун берекатлу чуьллерин,
Гьуьрмет кІани, зегьмет кІани эллерин,
Гьикьван гуьрчег я куьн, ЦІийи-Гъепцегьар?

Шарвилийриз ухшарбур я жегьилар,
Жейранар я рушар, шад тир гуьгьуьлар.
Багъ-бустанда мани ягъиз билбилар,
Гьикьван гуьрчег я куьн, ЦІийи-Гъепцегьар?

Къадим тарих, дагълар, къайи булахар,
Куьгьне хуьре авай алван яйлахар,
Югъ-къандивай артух жезвай кІвалахар,
Гьикьван гуьрчег я куьн, ЦІийи-Гъепцегьар?

Сажидиназ хуш я инин жемятар.
Лезги халкьдин амай иер адетар.
Багъдин, салан авай вири няметар,
Гьикьван гуьрчег я куьн, ЦІийи-Гъепцегьар?

Къуй цуьквери лугьуй вакай манияр,
Кьуд патахъди чукІуриз ни атирлу!
Шагь дагъ хьтин кьилел алаз кІанияр,
Квехъ гелкъвезвай и кьадардин къадирлу!

Заз кьван ваз зун кІан хьанайтІа,
КІандай хьи жув къван хьанайтІа.
Вучда вакай къадир течир?
Муьгьуьббатдин атир течир.

За ви хатур хвейи саягъ,
Мумкин тир цІа кунни чирагъ.
Вучда вакай къадир течир?
Гьим шив я, гьим къатир течир.

Зун жейран хьиз туна на тек,
Зи къвалай ваз акуна экв.
Вучда вакай къадир течир?
Ярди авур хатир течир!

СЕСИНИЗ ШИРИН
Сесиниз ширин,
Акьулдиз дерин,
Гьар лезги хуьруьн,
Шадвални хъуьруьн,
Фаризат я вун!

Виридаз азиз,
Крариз виниз,
Гуьзел тир чиниз,
Сеслу тир ванциз,
Ферли сад я вун!

Къекъуьниз дамах,
Манийрин булах,
Цуькверин яйлах,
Чи намус, чи ах,
Сейлли сад я вун!

Сегьнедин билбил,
Мидаим жегьил,
Чи ашкъи, гуьгьуьл,
Жен тийир агьил,
Хьайи затІ я вун!

Сажидин – сабур,
Ам я чи абур.
Вични такабур,
Манийриз Самбур,
Хайи сад я вун!

ЧИР ЖЕДАН

Чарадакай рахаз вердиш,
Женни кьуна акъвазриз тІиш?
Ислен мус я, тийижир киш,
Гьим ятІа варз, йис чир жедан?

Анжах чІуру кар ийидай,
Къени кар инкар ийидай,
Кефердихъ дакІар ийидай,
Гьим хъсан, гьим пис чир жедан?

Дуствилин чин тийир къадир,
Ламраз ухшар авай къатир,
Ухшарралди кьведни сад тир,
Жанвурни кицІ чир жедан?

Гатун цикІиз гьуьл такурдаз,
ХъуьтІуьз дагъдин кьил такурдаз,
Гатфар хьана, чуьл такурдаз,
Чепелукьни цІицІ чир жедан?

Дуьз гафарал тийир амал
Буйдиз инсан, къекъуьниз мал,
Нубат атай вахтундал лал
Авуна, мез хуьз чир жедан?

Сажидин, на ийиз рахун,
Кар авачиз мийир яхун.
Течир касдиз дерени хун,
Сарни девед йис чир жедан?

ЯРАБ

Хайи дидедин чІал течир шаир,
Хайи бубадин кІвал течир шаир,
Халкьдин рикІевай тІал течир шаир,
Вунни шаирдай кьазватІа яраб?!

Халкь хажалатдин йикье авайла,
Дар чІавуз каша-мекье авайла,
Халкьдивай чара рекье авайла,
Вунни шаирдай кьазватІа яраб?!

Шаир – Саид я, вилервай хьайи,
Шаир Эмин я, эллервай хьайи.
Хуьр етим туна, кІвалервай хьайи,
Вунни шаирдай кьазватІа яраб?!

Халкьдин рикІикай яд хъун тавур кас,
Халкь патал рикІ кьве пад хьун тавур кас,
Халкьдихъ галаз сир сад хьун тавур кас,
Вунни шаирдай кьазватІа яраб?!

Вахъ халкьдин дердер хьун тавур чІавуз,
Халкь патал тефеф чилиз, я цавуз,
Уьмуьр акъудай тамашиз къавуз,
Вунни шаирдай кьазватІа яраб??!

Къулай чкадал жагъурна хьиз муг,
Гафар-чІаларин вегьена хьиз юг,
Шииратдиз хас авачирла куг,
Вунни шаирдай кьазватІа яраб?!

Багъиш ая заз рахунай гзаф,
Сажидин я, дуст, тийижир инсаф!
Гьинал эцигиз чин тийидай гаф,
Вунни шаирдай кьазватІа яраб?!

ЧУЬК

Пиян чІавуз хъел авайла.
Папахъ галаз хьана чуьруьк,
Мелен юкъуз мел авайла.
Ажеб хъсан затІ я и чуьк!

ХъуьтІуьн цикІиз, кІантІа яраз,
Гагь живер къваз, гагьни цІараз,
Жакьунизни хъуьтуьл сараз,
Ажеб хъсан затІ я и чуьк!

Чизни кІанда гьар са амал,
Гъиле кавча – тумни шумал,
Кьурай як квай. хвех, цур, чумал,
Ажеб хъсан затІ я и чуьк!

Авун хьана чуьквед тариф,
ХинкІардин гьал тахьуй зайиф.
Тухдалди нез, текъвез гьайиф,
Ажеб хъсан затІ я и чуьк.

Я тІуьналди дакІвач руфун,
Ам авайла, квез я къафун?
Кьуьзуьбурун затІ тир кІуфун,
Ажеб хъсан затІ  я и  чуьк!

Чуькни жен хьи гьар са нямет,
Нехуьн чІахар хьана кьисмет,
Нез хьайитІа, яна кьве мет,
Ажеб хъсан затІ  я и чуьк!

Чуьк авай кІвал нидал цуру,
Фад чир жеда, куьрсна чуру.
Сажидинав гаф гвач чІуру,
Ажеб хъсан затІ я и чуьк!


=Чи гъвечІи аялар патал=
САЖИДИН

КАЦИ ХАЙИДА

Каци хайида, кьифер кьадалда,
Кьифре хайида, атІуда цлар!
;
Цава марфади-цифер кьадалда!
Ахпа марф къвада: гьакІ тІвалар, тІвалар!

Кацер хьаначиртІа, кьифериз вучдай?
Я кандуда гъуьр, кІатІа къуьл тачир.
Хизандин суьрсет, са чпиз пучдай,
Кьифер неч каци са тахсир квачир!

Эхир пуч хьана хьи чи кьиферин,
Кацерикай чи Кьил хкудайтІа!
Квахьда чи ахвар кьуланйиферин,
Чи кІвачерик квай чил хкудайтІа!

Кацерин юкъуз – кацерин сувар,
Кьифер паталди сувар мус жеда?
Мукьвара жеда кицІерин сувар,
Язух кьиферик лувар мус жада?!


ШЕХЬМИР, ЧАН ЗАРИНА

(Музыка Къ. Ибрагьимован)

Гуьрчег рушар шедайди туш,
Яшар кьвед-пуд йис хьайила.
Пис аялар жедайди туш,
Дидедиз яб гуз хьайитІа.

Тикрар бенб:
Шехьмир, чан Зарина,
Шехьмир ширин Зарина.
Шехьмир, чан Зарина,
Бубади ваз къуьр гъида.
Лайлай бала, алад ширин ахвариз.
Ширин бала, бубади ваз къуьр гъида.

Шехьмир, шехьмир, чан Зарина,
Дидед гъиле кар авайла.
АлакьдатІа, лагь манияр,
Икьван гуьзел тІвар алайла.

Тикрар бенб:
Шехьмир, чан Зарина,
Шехьмир ширин Зарина.
Шехьмир, чан Зарина,
Бубади ваз къуьр гъида.
Лайлай бала, алад ширин ахвариз.
Ширин бала, бубади ваз къуьр гъида.

Бике рушан ширин я сес,
Мани ягъиз билбил жедай.
Дидеди ваз туькІуьрда мес,
Ваз ширин тир ахвар къведай.

Тикрар бенб:
:Шехьмир, чан Зарина,
Шехьмир ширин Зарина.
Шехьмир, чан Зарина,
Бубади ваз къуьр гъида.
Лайлай бала, алад ширин ахвариз.
Ширин бала, бубади ваз къуьр гъида.
ЖАБАР ДУСТ

Чахъ – лезгийрихъ пагьливанар мад ава,
Са-садан тІвар, кутугнавач кьун къе чаз!
Чи лезгийрихъ пагьливанрин Чад ава,
Абурукай сад я, гьелбет, вун къе чаз!

Къуй, чир хьурай вужар ятІа, Лезгияр!
Шарвили я, халис СтІал буба я!
Чаз – лезгийриз, чидай кар туш яргъияр!
Кьегьелвилиз, Жабар дуст, вун Зурба я!

СтІалдилай ви патав кьван Саламар,
Рекье твазва Сажидина шадвилив!
Аксибурун япар ая шаламар!
ЧІехи тІварар къачуз рехъ хуьх мад вилив!

АЯЛРИН БАХЧЕ «ЧУБАРУК»
И цІарар за райондин кьил
Н.Ш. Абдулмуталибоваз бахшзава.
Агъа-СтІалдал ЧІехи дарамат,
Аялрин бахча ачух хьанва къе!
Шадвал ийидай мад са аламат!
Зи хуьруьн къене артух хьанва къе!

Къуй чи аялрин бахтлу хьуй уьмуьр,
Йикъалай юкъуз шад лугьуз, хъуьрез.
Куьлуь-шуьлуьяр куьне кваз кьамир,
Мадни гележег хъижеда серес!

Афериндин кар кьурди хьиз гъиле,
Къуй гьар са хуьре шадвилер хьурай!
Арифдар инсан акъвазна кьиле,
Вири халкьарихъ садвилер хьурай!

АЗИМ СТХА

Чи лезгийрик куьн хьтинбур,
Хьун - чи кьилин винизвал я.
Посолдин тІвар лап такабур,
Ам халкьарин азизвал я.

Россиядин векил хьана,
Адан терефдар хьанва вун.
Бажарагълу жегьил хьана,
Еке арифдар хьанва вун!

Агалкьунар мадни хьуй квехъ,
Дережайриз артух хьана.
Хивевай кар мягькемдиз яхъ,
РикІин сергьят ачух хьана.

Вун чи дамах, вун чи даях,
Гьукуматдиз лазим стха!
Халкь паталди ая кІвалах,
Гьуьрметлу тир, Азим стха!

Сажидинан дустунин хва,
ВикІегь велед дидединни!
Вили-вилик алад, стха!
Ад хкажиз уьлквединни!

Шаир ятІа, ам шиирар
Кхьиналди галатдани?
Дерин метлеб, гьам эхирар,
Дуьз жедалди алатдани?

За живедиз дуст лугьузва
Адан хесет чир хьайила.
Мекьивилер пусть-лугьузва,
Канду ацІай гъуьр хьайила.
За баядар лагьана хьи,
Ван жедайдаз, япар аваз.
Бязибуруз адахлияр,
КІан жедалда папар аваз!

МУСА ДУСТ ЗИ АГЪУЛВИ

Дустар гзаф хьунухьал зун шад я, шад,
Гьар са дуст заз жувалайни масан я.
Дустар кьаз хьун – алакьунин ад я, ад,
Дустар авай кас – девлетлу инсан я!

Абурукай сад я Муса агъулви,
За ви тІвар кьаз, ийизва, дуст, дамахар!
Муса стха, алакьунар, акьул ви,
И дуьньядиз машгьур хьанва кІвалахар.

Куьн хьтин дуст хьун - я кьилин винизвал,
Багьа я ви имаратар гъилерин.
Гзаф халкьар ашукь хьанва, азиз, вал!
Вун винизвал я чи дагъви эллерин!

Сажидинан дустни я вун, стхани,
Зи мурад я вун сагъ хьунухь, саламат!
Яшариз вун ятІан залай гъвечІиди,
Алакьунрал вун, дуст, я са аламат!

САД ВАТАНДИЗ

Сад Ватандиз буржлу я зун хайи тир,
Лезгистандин Дагъни Аран багъишай.
Къуьлуьн фуни чар булахар къайи тир,
Абулейсан марф хьиз цавай иличай.

Зун дидедин кумукьзава буржуник,
Зал чан гъана, багъиш авур лезги чІал.
Жуван хивез еке буржар къачуник,
Кутаз туна вуна гьар къуз, гуьзгуь чІал.

Эхиримжи буржни пара залан тир,
Шииратдин вилик даим есир я.
Буржар вири алудун зи план тир,
Алакь тавун зи кьисметдин тахсир я.

Родине я в долгу, мне творивший,
Подарившиймне горы и низменности Лезгистана.
Пшеничный хлеб и родники замзама,
Словно благодатный дождь упавший, с неба!
Я остается в долгу перед матерью,
Подаривший мне жизнь и лезгинский язык.
Перед тобой, я в долгу по0вседевно,
Мой лезгинский язык, словно чистое стекло.
И последный долг очень тяжелый,
Перед поэзией я словно пленник.
Планировал я рассчитаться со всеми долгами,
Но, такая судьба в этом виновата больше, чем я!

ЛИЛИЯ
Кефердихъай атай къайи гарарив,
Вуч дамах гва, къугъваз экуьн ярарив?
Вун акурла, цав ацІана нурарив,
Вун гатфарин билбил ятІа, Лилия?

Лиф яз атай урусатдин къуш хьана.
Шумудни са инсандиз вун хуш хьана?
Заз акурди зи дустунин руш хьана,
Вун гатфарин билбил ятІа, Лилия?

Яргъал ятІан заз вун авай мензилир,
Интернетди ийизва чаз кьезилар.
Вич гуьзел руш, гъилерни тир къизилар,
Вун гатфарин билбил ятІа, Лилия?

Сажидинан тІал атІана кьилевай,
Королева зи дустунин кІвалевай,
Цуькверин кІунчІ хурув кьуна гъилевай,
Вун гатфарин билбил ятІа, Лилия?
Припев:
Урусатдин экъечІнавай чиллерай,
Гъвери-гъверер цуьк ятІа вун, Лилия?
Лацу лифрен нур акувзвай вилерай,
Вун гатфарин билбил ятІа, Лилия?

ТАТЬЯНА

Акун гуьрчег, тамашунни гуьзелди,
Гьар са кІвалах гъиляй къведай инсан я.
Махарик квай гьуьруь я вун, куьрелди,
Ви акунри желб ийизвай фикир чи.

Гъиляй къизил зарар къведай шикилчи,
Къаш-къаматдиз вав барабар кас авач.
Желб ийизвай вуна вахъди фикир чи,
А ваз ухшар цІийиз гъайи свас авач.

Сажидиназ хуш хьана ви акунар,
Мукъаятдиз жагъурзава тешпигьар.
Куьн вах хьтин зи рикІи лап чІугуна,
Минет я ваз, ийиз тахьуй туьмбуьгьар!

Татьянаяр гзаф ава дуьньяда,
Амма тек-бир хьана бахтлу рушар яз.
Эгер гьуьрмет хвейитІа куьн арада,
Куьн яшамиш жеда лифер-къушар яз.

Татьянадин ачух гуьзел суьретдай,
Заз сивеллай хъвер хуш хьана, шад хьана.
Гележегда ядай ада портретдай,
Дуьз ухшарар къведай кас зун-сад я, сад!

Къизил чІунар безетмиш тир чІарари,
Буйни бухах ракъурзава рикІелай.
ПІузар-пІини, седефдин тир сарари,
Мумкин я вун алуд авун рекьелай.

Сагърай куьн кьвед, гзафбур жен аялар,
Дагъвийрин хьиз кІвал ацІана хизан жен.
Муьгьуьббатдиз багъиш ийиз хиялар,
Куьн гьар са югъ дережадиз хъсан жен.

Сажидинни ашукь я квел къведални,
Ихьтин кьве дуст кьисмет хьун са бахт я, бахт!
Куь патав са затІни туш ли, я къведни,
Квез кІани кар ислягьвилин вахт я, вахт!

ФЕЙЗУДИНАЗ

Уьмуьр са жуьре затІ я хьи хата,
Пагьливан хьана кІан я цІилинал.
Гьава гьат тийир затІ я ам гъута,
Я ам кІизри туш, кьаз жез чилина.

ЦІилинал къугъван гвачизни пайгар,
КІан ятІа ваз жув жув яз амукьна!
ЦІилинлай вегьез атанватІа гар,
Кьулухъ катдайвал, ви ял галукьна!

Ашдихъ дад жедач дуьгуьд хердейрин,
Чи бурж Данькодин рикІер хьунухь я!
Чун лезгияр яз хайи дидейрин,
Пак тир мурад чун лекьер хьунухь я!

Фейзйдин
Эхь, физва уьмуьр – сир я чаз хата,
Сад – лал кІавузар, сад – ягъдай кІута,
Сад алахъзава гъута кьаз дуьнйа,
Инал – мел-мехъер, анал – сур.., дуьа…
Хур гатаз, сада ийизва тариф,
Вич я лугьузва девирдин ариф.
Кьве келима я амукьдайди чаз:
Я «Хъсан тир кас..», я «фирай яргъаз…»
Амма куьз ава гьарамни гунагь –
Сад – рикІе шейтІан, сад – рикІе Аллагь.
 
Сажидин
Эгер а крар авуртІа гьисаб,
Далдам галачир зуьрне жеда, дуст!
Ламрав вугана ийиз чи кьасаб,
РикІеллай хирер куьгьне жезва, дуст!

Им вуч напак я вегьенвайди чал?
ЧІугур зегьметар кур ийизва, дуст!
Вич вичел рази тирда са гачал,
Чи шад кефияр чІур ийизва, дуст!

Цаварал ала чи Сад тир Аллагь,
Чи дердийрикай хабар кьадай, дуст!
Эхир чун гьахъ я, валлагь ва биллагь!
Вахт къведа ламран япар кьадай, дуст!!!

СЕКИНСУЗ РИКІ

Гагь диде яз гьатна юкьва аялрин,
ТІебиатдал ашукь я вун, Сидагет!
Есир хьана гуьзел, гуьрчег хиялрин,
Ви кІвачерик квазва юзун, Сидегег!

Гагь Парижда ейфелеван башнадал,
Гагь Шалбуздин экечІда вун муркІарик.
Хайи хуьруьз хтана хьиз аш неда,
Мугьман патал фер туна хьиз рикІарик.

РикІ ала ви гатфар алван цуькверал,
Гагь экечІда дагъдин къайи чарчардик!
Фейи гьар са чка хуьз кІанз рикІерал,
Йифди-югъди кваз жеда вун са кардик!

Гагь шиирар, гагь манияр, авазар,
Гагь сегьнеда хор къурмишда манийрин.
Вун гуьзел я даим пелел алай зар,
Вун рикІерин хиял ятІа лезгийрин?

Ваз шумудра багъишнатІан шиирар,
ГьакІ ятІани тазвач рикІи секин яз.
Ви гьунаррал мягьлел я чи шаирар,
Гьа кар себеб бахшзава квез эркин яз!

И дуьнья кьаз алахънавай къужахда,
Квехъ рикІ ава халис игит лезгидин!
Квез гьар юкъуз шиир бахшиз алахъда,
Куьз лагьайтІа, зал тІвар ала Сажидин!

ДАРВИНАЗ
Мубаракрай  ваз а савкьват,
Ваз лайихлу кьисмет ава.
Авунвач ам цавай ават,
Адан къене зегьмет ава.

Сад Аллагьди гуй ваз къуват,
Ваз халкьарин гьуьрмет ава.
Сажидинан патайни ваз,
Цавув кьадар къимет ава!

ВУЧ ХЪСАН Я

Камар къачуз яргъал рекье,
КІантІа гена, кІантІа векье,
Гатун цикІиз, хъуьтІуьн мекье,
Зирек тир кьве кІвач хъсан я!

Кьурай якІун кутаз кІусар,
Инжикели тежен сусар.
Афарар нез, ягъиз кІасар,
Темесхандин хъач хъсан я!

Лезги жуьре гьар са хуьрек,
ТІуьр инсандин беден зерек,
Сив турши хьун патал герек,
ЦІийиз кутун тІач хъсан я!

Кефияр жен даим къумбар,
Шадвал тваз кІанз кІвале самбар,
Мугьмандикай гудай хабар,
Гьаятда киц, кач хъсан я!

Мехъеррин фу чараз – тІанур,
Хьран фани гуз жеда нур,
ЦикІен чараз цІийиз кутур,
Хьар авачтІа, сач хъсан я!

Сажидин на, ягъиз тупар,
Денг ийимир халкьдин япар.
КудатІани гъилин тупІар,
Вергедин кьве кьачІ хъсан я!

ГЪАЛИБВИЛИН ПАРК

Гьикьван тупІалай авуртІан архив,
Яшариз жегьил аквада чаз Хив.
Йис-йисандавай жезва ам гуьрчег,
Гъиле авай хьиз чІехи пулдин Чек.
Гъалибвилин парк аркадал гуьзел,
Хкажунал шад я райондин Эл!
Мубарак хьурай ЧІехи имарат!
Куьн гурлу хьунухь я зва зи мурад!
Шаир Сажидин куь дуст, куь стха!
Чи вирибурун сак ас я арха!

МИНУРА
Сардархуьруьн рушарикай,
Чагъиндавай яшарикай,
Мелек хьтин махарик квай,
Иер руш я вун, Минура!

КІел-кхьиниз акьул дерин,
Шад яз рахаз, мециз ширин,
Гъанвай хьтин багъди хуьруьн,
Бегьер руш я вун, Минура!

ЧІехи диде-буба кІандай,
Хайи хуьр-кІвал, уба кІандай,
Дамах партал, аба кІандай,
Шегьер руш я вун, Минура!

Къазанмишун патал гьуьрмет,
ЧІугваз вердиш я ам зегьмет,
Лап багьа тир вичин къимет,
Гевгьер руш я вун, Минура!

Сажидиназ а ваз ухшар,
Акунач мад гуьзел рушар.
ЧукІурдай гьар патаз къашар,
Сегьер руш я вун, Минура!

НЕЗНИ К1АМАЧ
Векьер-кьалар незни кІамач калериз,
Незва югъди мусоррик квай пакетар.
Некни ацаз, гваз хуьквезва кІвалериз,
Ажеб йикъал атанва чи миллетар.

Нехир амач, я нехирбан, чубанни,
Вирбуруз нез-хъваз кІан я гьазурди.
Калерилай хуьз регьят я къабанни,
Нефс пехъи затІ я лугьуда, къзурди!

Хъвазвай некни, ни къвез тІуьр кьван пакетрин,
Маларин къен пиршипирдин хъурт ятІа?
Кимер хьана фитнекаррин гьуьжетрин,
А нек хъвазвай инсан, яраб, кІурт ятІа?

ДАКІАРАР
 
Мугьман къведай чІавуз, кьве хел ахъайна,
Шадвилелди ахъа ийиз ракІарар;
Ярдихъ галаз дерт кьве патал дуьз пайна,
Кьве къуншидин ахъазмач жал дакІарар?

КІанивилиз герек къведач улакьар,
РикІяй-рикІиз рекьер ава гуьруьшдин.
Муьгьуьббатдин вилик буш я яракьар,
Акур чІавуз ярдин къекъуьн - еришдин.

Вуч ийин, дуст, Сад Аллагьди гудалда,
Ам къачузни герек ялда алакьун.
Са бязибур, гьайиф чІугваз, кудалди,
ЧизватІани гьаваян яз алахъун.

Шумуд дакІар амазматІа акьална?
Багьна жагъин тийиз михьиз, ахъайдай.
Шиир кІевиз кІелиз, за яб акална,
Суфра кІандай дердер санал экІяйдай.


ШАИРВАЛ

Аламатдин пеше я вун – шаирвал!
Зун уьмуьрлух гьатнава ви есирда.
Ялиз четин залан пар я загьирвал,
Гужарин гуж я вун гьар са асирда.

Яргъариз зун фидач, хквен мукьварал,
Аламатар тІимил авач акурбур.
Чиле тІеквен ийиз вилин накъварал,
Гзаф ава азиятар акурбур.

Кьуьчхуьр Саид хьана вичин вилервай,
Мурсал хьтин хан хьайила Куьреда.
Гужар эхиз жен тийидай чилервай,
А ашукьди эхнатІа гьи жуьреда?

Етим Эмин кана халкьдин дердери,
Шем хьиз цІараз, хам хьиз кьураз, азарда.
РикІяй фейи агъзур веривердери,
Девирди ам туна хьи бедназарда.

Чи стІалви – Сулейманни кесиб тир,
Уьмуьр халкьдиз багъиш авур шаир яз;
АквазватІан кас хьиз бахтар несиб тир,
Регьятвалдай мажал ганач загьир яз.

Шаирвилин бармак пара залан я.
Ам алукІай кьил агъузна кІан жедач.
Ви гуьгъуьна фитне жеда илан яз,
Адахъ галаз гьуьжетдай вахъ чан жедач.

Йифен ахвар шаирвили къакъудиз,
Йикъан кьарай къалурдач ви вилериз.
Садбуру вун аршдин цавуз акъудиз,
Пехилбуру ракъурда вун чилериз.

Хизанни кваз чІалал гъана, рахуриз,
Шаирвили гъида йикъал къекъведай.
Вуч гуж ава дуьньяда гьахъ жагъуриз?
Бахт – ничхир хьиз ава гъилив текъведай.

Шаирвили артухарна душманар,
Дустарни кваз пехилзава, хъел хьана.
Вакай хуьдай жагъанач заз дарманар,
Ви тІал, ви квал хкякь тийир сел хьана.

Сад Аллагьди гайи пай я, шад я зун.
Шаирвиле гуда жуван чанни кваз!
Вал ашукь тир агъзурдакай сад я зун,
Вун паталди кукІварда за къванни кваз!

Зун – Сажидин хьанач хьи, яз стІалви,
Шииратда хиве кьуртІа ажузвал.
Зи дамарра къугъвазмай кьван стІал ви,
Алахъда зун гъалибвилер къачуз Вал!

Хабар кьуртІа зи гьалдикай дустари,
Шукур Аллагь, хъсан я лагь, дустариз.
ТІалабирди чпивай зи къастари,
Хийир дуьа, игьсан я лагь, дустариз!
Етим Эмин.

ТАДЖ МАХАЛ

Эй рикІ, вид вуч къал-макъал я?
Эхир за вун суьгьуьрда тваз, кутІунда!
Вилик квайди мовзалей Тадж Махал я,
Эцигнавай Шах Жагьанан вахтунда.

РикІ алай паб Мумтаз кьейи береда,
Жагьанавай эхиз хьанач хажалат.
Индиядин Агърада и жуьреда,
Эцигнава аламатдин и алат.

Виш йисара къвез, тамашиз инсанар,
Гьейран жезва мовзолейдин кІвалерал.
Дишегьлийрик кутаз тахьуй нукьанар,
Абур кьуна, хуьз алахъ куьн гъилерал!

Гьисаб ийиз базарар,
ТІуьртІа куьне газарар,
Гьич шак алач ден-беден,
Квахьда вири азарар!
МАКЬАРИН ВИР ЯТІА

Им гьуьл ятІа, им Макьарин вир ятІа?
Дагълар юкьва, алкьдиз мукьва яд авай.
Я тахьайтІа, пурунз цанвай хир ятІа?
Вичин цени кваз фарелрин да давай!

АЛУКЬИЗ ТАХЬУЙ, ДУСТАР
ВИЛ Руш – дидедлай, диде гуьзел рушалай,
Яраб инихъ аватІа вуч аламат?
Камари хьиз гуьрчег гьар са къашалай,
Аллагьдилай асли я хуьн саламат!
Вил алукьиз тахьуй, дустар, минет я!
Лезги рушар гуьзелбур хьун – адет я!

Лезгистандиз тамаш женнет багъларин!
Акур инсан амукьда яз аламат!
Куьн кукІвариз тамаш кьакьан дагъларин,
Такабурвал хьузвай даим саламат!
Вил алудиз тахьуй, дустар, минет я!
Багълар, дагълар гуьрчегбур хьун – адет я!

КАШАНХУЬР
Кьуд пад чIурар, кьилел - цавар,
ГапIал цифер-лекьрен лувар.
Шагьвар патал гьар югъ сувар,
Вуч бахтавар я, Кашанхуьр?
«Куьлекдин Кьил», «Къула-булах»,
Аллагьдив гва гьар са кIвалах.
Са пад къишлах, са пад яйлах,
Вуч бахтавар я, Кашанхуьр?
«АратIан-ТІул», «КIару» жедай,
Чуьл цуькверин хуру жедай,
Акур инсан кьару жедай,
Вуч бахтавара я, Кашанхуьр?
Муьгьуьббатдиз къашар авай,
Гьуьруь-Пери рушар авай,
Пак Меккедиз ухшар авай,
Вуч бахтавар я, Кашанхуьр?
ТИКРАР: Чил-агъада, кьилел-цавар,
Шумуд гуьзел я рушан хуьр?
Гьар мугьмандиз ахъа тир вар,
Вуч бахавар я, Кашанхуьр?

ГЬАХЪ АВА КЬВАН

Лугьуда хьи и дуьньяда гьахъ авач.
Сад тир Алагь кьилел ала аквадай.
Бязибурухъ регъуьвални ягь авач.
Гьахъ авачиз гъейри ксар жакъвадай.

Табдайбурун кІвачер ялда патахъбур.
Тапарардай инсанар я жинерар.
Чеб гьахъ кьалаз, кьиляй-кьилиз нагьахъбур,
Вагьшияр я аламачир кьенерар!

Тамаш садра, Дербент патал ЧІехида,
Гьи кьадардин чІугвазватІа зегьметар?
Гунагьсузар кукІвардай хьиз пехъида,
Кутуг тавур илитІзава туьгьметар.

Сад масадал гьалдар ийиз миллетар,
Чеб къвалалай тамашзава кис хьана.
Бес тахьана тарашай кьван девлетар,
Гъилер кутІур са шумудаз пис хьана.

Лезги миллет лап гьа атІа кьилелай,
Гьахъвал кІандай, адалатлу ксар я.
Хъсанвилер ийиз чпин гъилелай,
Ниче шумуд виш агъзуррин йисар я!

Аман минет, Къал твамир чи арада!
Пак Дербендин чаз юбилей акурай!
Фитнекарар акІурай чеб кьарада!
Тапархъанрин чаз чин кІулар такурай!

АЛАМ ЖУРНАЛДИН КЬВЕ ЙИСАЗ

Тек кьве йисан атанвай багъ бегьердиз,
Тамаш, гьар са журнал ачух иердиз!
Гьар са шиир багъишнавай сегьердиз,
Течирдаз – вацІ, чидай касдиз – Улам я!
ТІварни вичин дидед чІалал Алам я!

Тамаш садра ам гьина чапзаватІа!
Азиятар гьи кьадар гьалзаватІа,
Гьикьван рекьер-хваларни кьатІзаватІа?
Гьар са нумра гузвай шад тир Салам я!
ТІварни вичин дидед чІалал Алам я!

Мензил яргъа, рикІиз мукьва ксар я,
Къуллугъчияр гьар са чам, сусар я.
Гьар са журнал чи тарихдин асар я,
Кьилел бармак, кІвачеллайди Шалам я!
ТІварни вичин дидед чІалал Алам я!

Сажидина, Сулейманан ватандай,
Кьазва абур халис жуван хизандай!
Гьар кІелчиди гьисабдавай хъсандай,
Булдиз бегьер гъизвай гьар са КІалам я!
ТІварни вичин дидед чІалал Алам я!

СТАЛИНАКАЙ

Гьар ни вичиз вуч лагьайтІан течиз,
Сталин зурба кас хьанай, заз чиз.
Эллерин патай гьуьрметар вичиз,
Къазанмиш авур инсан хьанай ам.

Куьгьне шинелда акъудна уьмуьр,
Вири дуьньядиз гуз чидай эмир.
Гьар садан кІвале хьун паталди мир,
Аннамиш авур инсан хьанай ам.

Граждан дяве, халкь рекьиз кашу,
Хаинрал ада арушнай кашу.
Гитлер кицІ хьтин ва адан кьушун,
Куз,кармаш авур инсан хьанай ам.

Советрин Союз хкажна цавуз,
Кесиб аялрив куьтягьиз таз ВУЗ,
Сталина тІуб хкажай чІавуз,
Кар къурмиш авур инсан хьанай ам.

Фабрикни завод, клуб, школа,
Авачир шегьер сад кьванни къала.
Вич амачтІани халкьдин рикІ ала,
Яшамиш авур инсан хьанай ам.

Са бязибуру, тарашай девлет,
Адакай рахаз, ийизва къилет.
Са хизан хьурай са шумуд миллет,
Кар артмиш авур инсан хьанай ам.

Гунагь квачир кас тек Сад я – Аллагь,
Сажидин вуна гьахъ паталди лагь.
Течиз гъалатІар хьанатІан, валлагь,
Кар дуьзмиш авур инсан хьанай ам!

ПУД ДИНДИН КЬЕБ

Кьакьан тир дагъ, Нарин Къеле, Каспи гьуьл,
Дербент - дуст тир эллер авай макан я.
Агалкьунрал вине авай гьар са кьил,
Берекатлу чуьллер авай макан я.

Пуд жуьредин диндин кьепІер эчІягъиз,
Бине кутур дегьзаманрин шегьер я.
Агъзурралди йисар - къатар къечягъиз,
Куьн Дербентдин тара гъанвай бегьер я.

Иудринни, Христиан, Исламдин,
Пуд хва санал чІехи хьана дустар хьиз.
Пуд диндин рехъ гваз Сад  Аллагь бубадин,
Физва вилик пуд жуьредин устІар хьиз!

Ислягьвилин пайдахдик кваз сад хьана,
Яшамиш хьун афериндин кІвалах я!
Дуьньядин халкь гьейран хьунухь, шад хьана,
Къадим , Дербент – Дагъустандин дамах я!
 

Дерин чирвал гун патал гьар аялдиз,
Кардик кутур цІийи-цІийи къайдаяр.
Муаллимрин буржар хкиз хиялдиз,
Дуьз тир рекьяй твах чи рушар, гадаяр!

Куьнни, гьелбет, рази тежез хьайидал,
Мадни вили-виликди физ гьерекат!
Акъваз тийиз чирвилерин гайидал,
Къазанмиша агалкьунрин берекат!
Сив къенфетдин, пІузар пІини,
Халисан чан алай нини?
Чин-берекат, къилих къени,
Яраб и руш лезги ятІа?

СЕРГЕЙ МЕЛИКОВАЗ
Аферин чи кьегьел хциз,
КІвалах кьунвай гъиле хициз!
Ам виридан даях я чи,
Дагъустандин дамах я чи!

Секин тирвал хуьн патал чи эллерин,
Генерал хва – Меликов чи уях я.
Иесияр хьун патал шад вилерин,
Адан гьар са йикъан, йифен кІвалах я!

ЯХЦІУРНИ ЦІУД ЙИС МУБАРАК

Агъа-СтІал – Ватан машгьур ксарин,
Тирди ам квез чизва хъсан, Мамед дуст!
Вун къелем-тар яхцІурни цІуд йисарин
Яз, бул бегьер гъизва хъсан, Мамед дуст!

ЧІехи буба Абасани куьна хьиз,
Жавабдар тир крар хиве кьуна хьиз,
Зегьмет чІугваз, бармак пеле туна хьиз,
Чи жемятдиз тир ам масан, Мамед дуст!

Куьн стхаяр машгьур хьана виридаз,
Аферинар лугьузва куьн хайидаз.
Агалкьунрал жаваб гудай иридаз,
Квекай викІегь хьанва инсан, Мамед дуст!

Хайи Ватан алуд тийиз рикІелай,
Гьалал хьуй ваз тІуьр фу ва тарсар кІелай.
Хиве кьур гаф тамамардай кІевелай,
Жумарт я куьн квачир нукьсан, Мамед дуст!

Сажидиназ багьа я вун – хуьруьнви,
Кардиз викІегь, чирвилизни дерин ви.
Гьар гафунал ашукь я чун ширин ви,
Яшар хьуй ваз вишни къад сан, Мамед дуст!

Гадра къванер


Гьуьрметлу тир, зи азиз тир шаирар,
Чуьруькрикай низ хьайид я хийирар?
Тесниф хъувун давам хъийиз шиирар,
Гинерик квай «къванер» гадрин, азизбур!

Артух цІарар кхьин зазни герек туш,
Суд-дуванни шииратдин «хуьрек» туш.
Къалмакъалда гьич са касни зирек туш,
Гинерик квай «къванер» гадрин, азизбур!

МАСА ПЕШЕ ГЕРЕК ТУШ

Маса пеше герек туш заз, шаирвал -
Ам Аллагьдин багъишнавай савкьват я.
Са-садбуру ийизва зал пехилвал,
Куьз лагьайтІа, ам заз ганвай къуват я.

Шаирдин гаф гуьллени я, дарманни,
Ам герек я жуван халкьдиз, Ватандиз!
Шаирдин гаф яманни я, иманни,
Адан къадир чир хьайитІа инсандиз!

Шаирривай чир хьана чаз муьгьуьббат,
Акун патал дишегьлидин гуьрчегвал.
Вуч затІ ятІа чир авуна мусибат,
Вучтин затІар ятІа табни керчеквал!

Маса пеше герек туш заз, шаирвал -
Жув кьейитІан, куьтягь тежер девлет я!
ХьайитІани яшар, хуьзвай жегьилвал,
Ам заз халкьди гузвай еке къимет я!

Шаир ятІа, а касдивай таб жедач.
Шаирвили рекье твазва, вилик физ!
Халис шаир патал итим, паб жедач,
Мехъер юкъуз гьазур я ам кьуьлуьк физ!

Сажидин, на вунни кьуна шаирдай,
Тахьурай гьа, нубатсуз кьил хкажиз!
Халкьди къимет гудай чІавуз эхиридай,
Жаваб гункай кІан жемир кьил къакъажиз!!!

ЛЕЗГИ ХЬАРАК

Хьарак чарай таза лаваш,
Нез алахъ ам яваш-яваш.
Адан патав дуьгуьдин аш,
Гьич мухан са чІатІунай туш!

КІаникай цІай, винелай мурз,
Вуч гаф ава хьарак квай цІуз?
Фан чиниз яз, цурунек цуз,
Пияндаз ам кьатІунай туш!

Фу чаразвай лезги суса,
Садазни наз тагуз маса,
Вичиз кІус гуж тагай кьаса,
Тини кІус-кІус атІунай туш!

Сад хьара, сад фирчиндалла,
Вил яд авай гичиндалла.
Къуншидин вил къуншидалла,
Кьилди кьилихъ фу тІуьнай туш.

Фу чарадай чІавуз хьарак,
Акатдалди жакьваз сарал,
Мугьман къведа, гатана рак,
Тек са мугьман атунай туш!

Сажидиназ хьаран фалай,
Гьич са затІни нез туш къулай.
Авахьна физ гъери кьулай,
Фиргандин як са куьнай туш!

ТЕМПЕЛДИН ХИЯЛАР

Гатфар бере, жагъун кIане,
Кьве хъикьифдин верг хьанайтIа!
Куьк якIун хинкIардин винел,
Хкяйнекни серг хьанайтІа!

Тикрар:
Папакайни жен тIапIахъан,
Жуван кIвале-жув тамада!
Япара жен зуьрнедин ван!
Жедайвал даим тIамада!

ЦипицI медни дуьдгъвердин кIватI,
Хьаран чими фу хьанайтIа!
Суфрадал са эрекьдин кьатI,
Са кьве рычал-су хьанайтIа!

Як кIаневай ашдин кьилел,
Пис тушир хурма хьанайтIа!
Хамдиз хвейи таза кIелен,
Са цIуд кIус дулма хьанайтIа!

Хъсан затIар мад чида заз;
Серке ягъай луьле кабаб!
Дуьшперидин дад чида заз,
ЖагъанайтIа - недай кьве къаб!

Паб:
Хъсан затIар на хкяйнай.
Ви чирвилиз гаф авачир!
Вуч неда, темнел, кIваляй на?
Гъуьр михьдай са саф авачир?!!!

Автор:
Сажидина кхьей чІалар,
Гзафбуруз мах хьана хьи.
Ачух хьана чандин гьалар,
Лагьай гафар гьахъ хьана хьи!

ВУН НАКЬ ВУЧИЗ АТАНАЧИР
Буллух эрекь, чехир вад сан,
Кьасабнай за жунгав шазан,
Вун атунал шад тир хизан,
Вун накь вучиз атаначир?

Ирид къажгъан – ирид къулал,
Биргендар кьвед суфрад кьулал,
Вун гьинавай икьван чIавал?
Вун накь вучиз атаначир?

Санал чIагъан, санал санал чуьнгуьр,
Пара хъсан межлис туькIуьр
Авунай за, Аллагь шуькуьр,
Вун накь вучиз атаначир?

Як аквазван ваз за инал,
ЧаранатIа накь шишинал?
Ала жеди ви вил тIуьнал,
Вун накь вучиз атаначир?

Аквазван ваз кьацIай рухвар,
Им пуд йиф я квахьна ахвар.
Ийидай за вунни тухар,
Вун накь вучиз атаначир?

Вири къуват ахъайна за,
Садакьа хьиз ам пайна за.
Элкъуьрдачир валайни за,
Вун накь вучиз атаначир?

Шаксуз кIвалин кIан хкатна,
Закни сурун фул акатна,
Къе ахлад, дуст, гьерекатна,
Вун накь вучиз атаначир?

ВИЛИКАН ФУРС ГУМАЧ ХЬИ, ДУСТ

Кумач сивик ерли рахун,
Кьурай къах хьиз хьанва яхун,
Жувакай жув ийиз кухун,
Виликан фурс гумач хьи, дуст?
|
Гьар са кIвалах пара хъсан,
ТуькIвенвай ви квачиз нукьсан.
Кьеж хкатна шумуд йисан,
Виликан фурс гумач хьи, дуст?

Ях фидайдаз тагуз салам,
Яргьа шивдай кьадай ви лам.
Дерин вацIа квахьна улам,
Виликан фурс гумач хьи, дуст?

Дуьз лагьайдал ийиз на хъвер,
БалкIанди хьиз кьадай рекъвер.
Сивин патай авахьиз гъер,
Виликан фурс гумач хьи, дуст?

Чарадан вил галай девлет,
Нез тадан кьван ам вав хевлет?
Къарши хьана гъамни зиллет,
Виликан фурс гумач хьи, дуст?

Таб ийидай гафун кьилиз,
Вун мах хьана хуьруьз, кIвализ.
Камар кьачуз куьлуьз-куьлуьз,
Виликан фурс гумач хьи, дуст?

Квез я гила кIватIай затIар?
Элкъвей чIавуз лакIабдиз тIвар.
Регьвер элкьвез, кумачиз твар,
Виликан фуре гумач хьи, дуст?

ВУЖ Я KIBAJIE ЧIЕХИДИ

-Вуж я кIвале чIехиди?!
Итим яни, паб яни?!
- Хъел атана хайиди,
Хуьрек не дай къаб яни?

КукIварна рак кIвалик квай!
Куьсруь хана кIаник квай!
Кац гатана вилик квай!
Хъел хкдна вичик квай.
Са геренда кис хьана,
Буьркьуь кьиф хьиз чилик квай.

-Вуж я кIвале чIехиди?!
Итим яни, паб яни?!-
Муьрхъуь кьуна хайиди,
Гуьндуьз яни, раб яни?!

Вичиз атай кIвал гана,
Папаз къачур шал гана,
Дана галай кал гана,
Багъламадиз тIвал гана,
Куьгьне яргъан кIватIна хьиз,
Хъелна фена къвал гана.

-Вуж я кIвале чIехиди?.
Итим яни, паб яни?! –
Инсан хьана хайиди,
Ички цадай къаб яни?!

Хизандивай чара я,
Уьмуьр вара-зара я.
Багъиш фейи ара я.
Гъам-хажалат пара я.
Хуьквез тежез мад кIвали,
Вични уьзуькъара я!

ГЬАРАЙ ГУЖ

-Яраб мад вуч ахквазматIа вилериз? –
Лугьуз са паб физвай чиляй-чилериз.-
Бязи сусар, ябни тагуз гъуьлериз,
Курортриз физ-хуьквезвалда, гьарай гуж?!

Я кІвал кIамач, я кал кIамач гьаятда.
Ихьтин сусан кьил кьада фу баятда!
Гаф лагьайла, са вацра кьве нубатда,
Хъелиз, хъфиз-хуьквезвалда, гьарай гуж!

Аял кIамач хурудилай нек гудай!
ЧIагурда вич лампади хьиз экв гудай.
Къаридив - кул, къужад гьиле пек гудай,
Туьтуькъуш хьиз къекьведалда, гьарай гуж!

Гьич вичикай хийир гун туш сусанди!
Партал - багьа, тIуьнар кIанда хъсанди!
Пул, зегьметар чIугуртIани хизанди,
Сусан гъилиз хуькведалда, гьарай гуж!

КIамач кIвале акьул гудай кьуьзуьбур!
Таяр-туьшер я адан-мег зизибур!
Эгер таб я лугьузватIа, на зибур,
Чир жедач квез аквадалди, гьарай гуж!

Лугьумир зун-сусаз акси къари я!
Чиди свас туш, женнетдин са гьуьруь я!
Сажидиназ вуч ийин, мез куьруь я!
Лугьуз тунач тух жедалди, гьарай гуж?

БАЗАР Я

Гьар затIунал - кьилин къимет,
Муьштерийри гатаз кьил-мет!
Вуч кесибди хьана кьисмет?
Эхиз жезмач - бизар я!
Мефтехурриз кIватIиз девлет,
Аламатдин базар я!

Жагьида квез карчни къуьрен,
Къизил балугь, къахни гьерен.
Кесиб-куьсуьб герен-герен,
Жедайди - бедназар я!
Дарман авай гьар са хирен,
Керематдин базар я!

Баку-лимон, Мары-кишмиш,
Агьзур нямет ава дуьзмиш.
Савдагарар хьана къизмиш,
Алверчивал - азар я!

Пул гвачирбур жедай пузмиш,
Къияматдин базар я!
Ни вичиз вуч лагьайтIани,
МетIер-кьилер гатайтIани,
АтайтIани, татайтIани,
Турпни чичIек, газар я!
Хъилер-путар атайтIани,
Гьукуматдин - базар я!!!

МУАЛЛИМ РУШАР

Урусат - Ватан муаллим рушар,
Аялриз тарсар гуз атай къушар,
Чебни жегьил тир лифериз ухшар,
Мугьман хьанай чи дагъдиз, арандиз.

Урус чІаланни маса илимар,
Чир ийиз атай рушар-малимар,
Чи аялрикай ийиз алимар,
Мугьман хьанай чи дагъдиз, арандиз.

ЧІехи паяриз – кьвед лагьай Ватан,
Хьанай дагъларин макан-Дагъустан!
Дишегьлияр хьиз халис чи патан,
Мугьман хьанай чи дагъдиз, арандиз.

Гьикьван четинбур тиртІани вахтар,
Пара кьванбуруз жагъана бахтар!
Дагъви халкьарив сад ийиз къастар,
Мугьман хьанай чи дагъдиз, арандиз.

Ниче шумуда гана чаз тарсар,
Пара четинбур тиртІани йисар,
Чи жегьилризни хьун патал сусар,
Мугьман хьанай чи дагъдиз, арандиз.

Сажидин, вуна ийиз тарифар,
Са чІавузни сес мийир зайифар!
Чирвилер дерин, халис арифар,
Мугьман хьанай чи дагъдиз, арандиз.

АХЬТИН РУШ ЖЕДАН

Фу чараз течир, ишинна тини,
Акьализ течир хинкІардин чкал;
Чанахъ вуч ятІа, чин тийир сини,
Ацаз чин тийир я гамиш, я кал,
Ахьтин руш жедан дидедихъ лезги!?

НатІуфа, мехкІуьт, хашилани тІач,
Буран кІаневай аш ийиз течир;
Кьурай як, хуьхвер, какадарна хъач,
Афарар чараз авун тавур чир,
Ахьтин руш жедан дидедихъ лезги!?

Дуьшпери, дулма, тІуб чІугур хинкІар,
Гатуз давугъа, цуру нек мили;
Зулун вахтунда кьуруриз якІар,
Гьар са кар фагьум тийидай кьили,
Ахьтин руш жедан дидедихъ лезги!?

Гьар са хуьрекдин, затІарин верцІи,
Кьаз хьайитІа тІвар жедач атІа кьил.
Фирчиндин винел кьуьл ийиз кІарцІи,
Гьар са кар чидай авачир кьве гъил,
Ахьтин руш жедан дидедихъ лезги!?

ТІанурдиз ягъиз, хьарак чараз фу,
Регъверик чІахар, расука течир,
Суфрадал гъидай гьар жуьре къафун,
Кьелни яд авай къапар галачир,
Ахьтин руш жедан дидедихъ лезги!?

КІвалер-къар михьи, дуьзвилин къайда,
Атай мугьманди лугьур аферин;
Артух рахункай авачир файда,
КІантІа шегьердин, кІандатІа хуьруьн,
Ахьтин руш жедан дидедихъ лезги!?

Сажидин, на куьз тІа ийизва кьил?
Ахьтин рушар чахъ хьайид туш ерли!
КІвалахда –зирек, демера шад кьуьл;
Вердишар тавур крариз ферли,
Ахьтин руш жедан дидедихъ лезги!?

ЗАХЪ АВАЙД СА МУРАД Я

Гьар са касдихъ ава чпин мурадар,
Захъ авайди са МУРАД яз, хъсан я.
Ам такурла дуьньяни кваз я заз дар,
Гьа кимяй ам виридалай масан я!

Квачир пеше авач адак-устІар яз,
Дагъустандин са пай адан дустар яз.
Мадни кьунукь адан михьи къастар яз,
Гьар са йикъан тестикьнавай план я.

Яшдиз гъвечІи, кардиз чІехи кІвалахар,
Музыкадин рекьяй авай булахар,
Къужахда кьаз къаних тир кас яйлахар,
Гьар са тІалдин дарман чидай лукьман я!

Дустарикай бахтар авай инсан яз,
Сажидиназ кІанда гьар сад масан яз.
Пара дустар кьун зак квай са нукьсан яз,
Заз Аллагьди ам багъишай мугьман я!

ЖАНАВУРАР ВА ГЬЗГУЬ

Жанавурриз са гуьзгуьдай,
Пудни санал чеб акуна.
КІелни галаз, багъ дигидай,
Гьерен вилик хеб акуна.

Сиверай къвез цІаран ятар,
Гуьзгуьдилай алатзавач.
ЯцІубуру шуькІуь ратар,
ФитІим ийиз галатзавач.

Са гуьзгуьдай пуд жанавур,
Кацер хьана аквазава.
Какадарна авур-тавур,
Целер хьана дакІвазава.

Хъел атана гуьзгуьдикай,
Гъиз са-сада къванер гьалчна.
Гуьзгуь амач чеб килигай,
Ам кукІварна, кьуьлер гьалчна.

Я кьей гуьзгуь, пудан кІвачер,
Алмасди хьиз гьикІ атІана?
Хпен, багъда незвай ичер,
Хъуьредай кьван рикІ ацІана!

Пуд жанавур, хайи гуьзгуь,
Садсадалай хъиле гьатна.
Гъуьрчехъандин, вични лезги,
Пудни санал гъиле гьатна!

ШИИРАТДИН ЕМИШАР

Гьикьван дадлу бегьер я,
Тара гъидай емшар?
ГьакІан багьа шейэр я,
Къизиларни гимишар.

Гьар са жуьре емишдихъ,
Вичиз талукь дад ава.
Къизилдихъни гимишдихъ,
Вучиз ятІан ад ава.

Тараз, гъун патал емиш,
ЦІикьвед вацран вахт ава.
КІватІдайдаз къизил, гимиш,
Са жуьредин бахт ава.

Сажидин – таран бегьер -
Шииратдин емиш я.
Адаз хуш тушир шейэр,
Гьам къизил, гьам гимиш я.

РЕГЪВЕР-РЕГЪВЕР

Регъвер, регъвер, къванци регъвер,
Шадзава куьн ванци, регъвер.
Регъвезвайди нехуьн чІахар,
Чи ашар нез, ша, чан вахар!

Регъвер, регъвер, гъилин регъвер,
Яд галачир кІвалин регъвер,
Регъвезвайди мухан сав я,
Нез ширин я вахан сав я.

Регъвер, регъвер, къванци регъвер,
Икрагьна чун тІанцІи, регъвер.
Дуьгуьд гъуьруьн нез иситІа,
Тум кьаз, жинерар ицитІа!

Регъвер, регъвер, куьн гьар кІвале,
Герек затІ я хьун хьар кІвале.
ТІунур хьурай, сачни хьурай,
Темес, инжи хъачни хьурай!

Сажидина куьн регъвериз,
Сас ягъайди я шумудра.
Звер це, зи вах,на гъилериз
Регъвер явашдиз алчудра!

БАРМАКДИКАЙ
             Намусдин бармак, Сулейман!
Бармакдикай за авурла сегьбет,
Хуьквезва рикІел къадим тир адет.
Ам михьи затІ яз гьисабна кьилел,
АлукІна, къевкъвез ава чун чилел!
 
Гьяждал фейила эркерин кьилел,
Сирих кутІундай бармакрин винел.
ЧичІам бапІах хьуй, бухари хицикь,
Ам алайбурухъ авай гьар къилих.

Эгер ятІа вун намус квай эркек,
Бармакдиз гьуьрмет авун я герек.
Бармак игитдин кьилел жедайд я.
Намус кваз тІуьр фу гьалал жедайд я.

Къачу Шарвили, Куьреви Мелик,
Гьажи Давудан бармакдиз килиг!
Ярагъ Мегьамед, чи Етим Эмин,
Алкьвадар Гьасан намусдин замин.

СтІал Сулейман ва Хуьруьг Тагьир,
Лезги халкь авур дуьнядаз загьир.
Гьар садан бармак намусдин пайдах,
Жуван кьил хьтин вине кьаз алахъ!

Бармак вине хьун патал кІвалахда,
Намус михьи жен яд хьиз булахда.
Къуллугъ ийизвай хайи эллериз,
Гьуьрметар ая пак тир кьилериз!

Сажидиназни кьилин гьар са затІ,
Багьа я бармак лугьур тІвар – са затІ.
Аферин лугьун патал инсандиз,
Анжах вафалу жен чун Ватандиз!

Елене Шафранской

Вах авачир стхадиз,
Вах я Еелена.
Велет лугьур стхадиз,
Бах я Елена.

Монна Луизадиз ухшар,
Ава Елена.
Адаз ухшар жеч рушар,
Цава Елена.

Къизилдинбур я гъилер,
ЧІугваз шикилар.
Муьгьуьббат ацІай вилер,
Акунриз жегьил.

Сажидиназ хайи вах,
Хьана Елена.
Александр галаз чахъ
Ша, чан Елена!

ЗАЙИФ Я

Зун гъед туш, я зун рагъ туш экв гудай
Я зун тІал туш, я зун хер туш кек гудай.
Я зун кал туш, кІан хьайидаз нек гудай,
ГьакІ ятІани, куьн паталди- гьайиф я.
Зун амачир дуьнья са кІус зайиф я.

И дуьньядал лазим тушир затш авач,
Герек тушир живед пилте, кІватІ авач.
Са-сад гьисаб авуникай дад авач,
Гьар вуч ятІан, амукь тавун – гьайиф я,
Сад авачиз, муькуьд са кІус зайиф я.

Амачир кьван гьисаб кьуртІа инсанар,
Гьи кьадардин жагъида квез нукьсанар?
ЧІуру крар тавуна хьуй хъсанар,
Гьар сад патал дуьзар тавун-гьайиф я,
Кхециндалай пакагьан югъ зайиф я.

Аллагь-Сад я, амайбур чун пара я,
Чаз гьар садаз кІанзавайди чара я.
Хаинрин чин шаксуз уьзуькъара я,
Инсанрикай пис ксар хьун-гьайиф я,
Гьабур себеб, дуьньяни кваз зайиф я.

Ракъини чаз экв гуз кьакьан цаварай,
Чили ризкьи гуз  цан цайи руварай.
Гьар экуьнахъ авудиз чун ахварай,
Уьуьр вара-зара авун гьайиф я,
Югъ-къандивай чун гьа кимяй зайиф я.

Квез зи гафар жемир гьакІан махар хьиз,
Шелни мехъер гьисаб кьамир вахар хьиз.
Садаз масад регъвез кІан хьун чІахар хьиз,
ЧІуру рекье уьмуьр пучун-гьайиф я,
Дуьз яшамиш жен тийиз чун зайиф я.

Я Сажидин, вун гьи кьадар рахада?
ЦІай къати тир къжгъанда яд ргада.
На лугьуда, ви гъавурда акьада,
Ви гъавурда акьун тавун-гьайиф я.
Гьа виляй чун югъ-къандивай зайиф я!

РУБАИЙРИН СА ЖУЬРЕ
Чарабуруз акьул гуз,
Жув ахмакь хьун са гуж я.!
Масадбуруз на кІул гуз,
Ятур ваз тун кьве гуж я!
+++
Югъ атай кьван магьледал чи алайди,
Гьикьван вахт я алайди са ван хьана.
Вичелайни гьарагъиз лап къулайди
Яз акуна, лал хьана лам къван хьана.
+++
Чарабуруз акьулар гуз, вич чІуру
Авай са кас, хъивегь ийиз гьатнава.
Жив хьиз рехи хьанватІани кьил, чуру,
Хизанни кваз чикІана, паб катнава.
+++
Чарадакай ийиз чІуру рахунар,
Хъсан кар туш, мумкин я сив патахъ хьун.
ГьакІ нубатсуз авуна жув яхунар,
Лугьуз жедач, вакай кьурай хъвалахъ хьун.
+++
Хъвана, садаз вегьин хьайи лапІашдай,
Вад виш манат пул атІана ахмакьдин.
Чара ксар кьаз кІан хьайи кІамашдай,
Шавлардаллай чІул атІана ахмакьдин.

Годжо Гусейноваз

Годжо хьтин духтирар,
ХьанайтІа чи гьар сана;
Акат хьанвай азарар,
Сагъ хъийидай ксана.

Я Аллагь,  чи духтирар,
Бахтлу хьурай чун патал.
Сагъар хъийиз азарар,
Чун сагъламбур хьун патал.

Сажидина гьар са цІар,
Багъишзава Годжодиз.
Ам хьтинбурун тІварар,
Раиж ийиз дуьньядиз!

ВУН, ГЕЛХЕН
И шиир за Нарима
Агьмедовадиз бахшзава.

Кьурагьа чахъ хуьрер ава - къелеяр!
Акур касдин элкъуьр ийир келлеяр.
Камбард цуьквер авай гуьзел дереяр,
Адалатдал машгьур хуьр я вун, Гелхен!

Кьуд пад дагълар-шивер къугъвай майданар,
Земзем ятар, хъчарни тир дарманар,
Хуш кьабулиз чидай атай мугьманар,
Парабуруз халис сир я, вун, Гелхен!

Шумуд куьлуь хуьрер санал кІватІ хьана,
Стхайрин хьиз, дуствилерин ад хьана.
Берекатлувал акурла шад хьана,
Хуш адетрал чаз магьир я вун, Гелхен!

Рухваяр ви лекьер хьтин ксар тир,
Рушар гуьрчег, бикеяр ви сусар тир,
Халис бине пара кьадар йисар тир,
Ниче шумуд са асир я, вун Гелхен?

Хуьруьн юкьвал ЧІехи булах - жегьилрин,
Гурлу ким тир, камаллуйрин-агьилрин,
Пак тир чка – шумудни са несилрин,
Шех Султан Агьмедан пІир я, вун Гелхен!

Сажидиназ кьимет хьана, мугьман яз,
Ви булахрай ятар хъвана дарман яз.
Вил галама, фад хъфинал пашман яз,
Лезгистанда лап загьир я, вун Гелхен! 

Эгер инсанди гьар са хъсанвал,
Сабурлувилел авуртІа кьабул;
Чир хьайи чІавуз вак квай инсанвал,
Суваб дуьаяр ийизва ваз бул!

Адалатдилай авач хъсан кар,
АлакьайтІа жув дуьзвилел тухуз;
Чарадан карар тавурдаз инкар,
ЦІудра аферин алкьда лугьуз!

ЛАТИФАДИЗ
Гуьрчегвалин тІебиатдин багъиш я,
Амма адаз халис къадир хьайитІа.
Гьар жуьредин цуьквер гьар сад-нехиш я,
Гьар садахъ са жуьре атир хьайитІа!