Акуна заз ахварай

    Алкьвадар Гьасан-эфендидин 185 йисан къаршидиз
Экуь йиф тир. Цава вацран япагьан,
Гъетер кьула секин хьанвай нур алаз.
Чилера ван гьатна гарун – сиягьан,
Гваз катзавай таран пешер зур алаз.

Мукьвал жезвай дагълар, хуьрер, кIвалерни.
Тек са кIвале лампа кузмай экв авай.
КIвалин къеняй къвезвай луькIуьр ванерни.
ДакIардани цIийиз ацай нек авай.

Сад тахтадин яргъи хьанвай меселай,
Сад къекъвезвай хура гьатна хиялрин.
Къизилар хьиз гафар кIвахьиз мецелай,
Къайгъудавай чи девирдин аялрин.

Садай ухшар къвезвай Етим Эминан,
Муькуьди тир Мирзе Гьасан эфенди.
Тестикь ийиз жеда завай тахминан,
Вуч суьгьбетар тиртIа гьа и йифенди.

-Мирзе Гьасан, гележегдин эллери,
Чакай гьикьван ийизватIа суьгбетар?
Берекатар гузматIа чи чилери,
ГьикI яшамиш жезватIа чи миллетар?

-Эмин, на ви рикI дарихмир, тарари
Бегьер гъида килиг тийиз вахтуниз.
ЦIийи тир рагъ хабайди хьиз Ярари,
Къагьриманар хкажда мад тахтуниз.

Диндин чиар Шейх Мегьаммед ярагъви,
Согратлида секин хьанва – пIир хьана.
Лезгистанда – хкахь тийир чирагъ ви,
КуькIвенвайди заз мукьвара чир хьана.

-Девирар я, дегиш жезвай гьар жуьре,
Гагь гьахъ – винел, гагь гьахъ – кIаник акатдай.
Мирзе Гьасан, гьатай чIавуз тIал хире,
Дердер яни мегер рикIяй акъатдай?

Зи эл аку – экуь, михьин рикIерин,
Куьн иеси хьанватIа лагь абур заз?
Есирар хьиз жанавуррин сикIерин,
Гьелекзава, на гузва къе сабур заз.

Лезгистандин чилер аку Женнетдин,
Дагълар аку, Аран аку, булахар…
Тахсир заз лагь, вуч я тахсир миллетдин?
Аллагьди гьич эхдач чIуру кIвалахар.

-Зазни чида, гунагь квач чи эллерик,
ПIирер, шейхер – шагьидар я вирибур.
Жумартбур я мехъеррикни мелерик,
Гьахъ патал женг чIугвазни я дирибур.

Амма, са кар ава багъиш тежедай,
Садвал авач, ам Аллагьди ганайтIа.
Амай крар вири туьхкIуьр хъижедай,
Акьуллуйрихъ яб акалаз хьанайтIа.

Гьар девирди хазва вичин рухваяр,
Чил хуьн патал, кьил хуьн патал эллерин.
Бязибурухъ жеда багьа чухваяр,
Бул девлетни, нур тухудай вилерин.

Пул паталди намус, гъейрат маса гуз,
Эл алажда чилер, малар къакъудиз.
Фараш гафар гьар са цIийи йиса гуз,
Алахъзавай кIанерай халкь акъудиз.

-Дуьз я, Гьасан, мус югъ жеда йифекай?
Гьикьван эхин, тIал къачузва хирери?
Къазанфара ракъурна чай къагьве квай,
Ухарна зун хуравай цIирери.

Кьил кьадай кас аквазвач зи вилериз.
Къара жемят – чубан гвачир суьруь тир.
Бахаварвал гун паталди эллериз,
Рекьер-хуьлер герек къведа куьруь тир.

Ханлар амач, ама анжах игитар.
Аламатдин крар жеда дагълара!
Ша, чун кьведни жен, азиз дуст, шагьидар,
Муштулухдин нурар жеда дагълара!

-ЧIехи-гъвечIи лазим къведа чир хьунухь.
Герек къведа анжах вилик тамашун.
Мумкин кар туш регьберрикай пIир хьунухь,
Гьарам кар я чарадан затI тарашун.

Тамаш, Эмин, хуьрер, кIвалер чкIана,
Къачагъар хьиз шумудни сад къалдик ква,
Са миллетар, чIижер хьтин ккIана,
Чпин куьнуь, эмир хуьдай тIалдик ква.

Чи лезгияр мус аватда ахварай?
Жаваб це заз, зи дуст Эмин, сабурдив.
Гьикьван цIаяр акъатна чи накьварай?
Мус жаваб гун гуьлледивни гапурдив!?

-Гьар са фикир, гьар са хиял ийидай,
ЦIудра дуьз я йифендалай – пакагьан.
Пара дердер амазма чаз хъийидай,
Дагъдин патав къвезва вацран япагьан.

Хъсан лишан къалурзава цавари,
Сад Аллагьни чи паталлаз жеда, дуст.
Лезги вата назад хьайи чIавариз,
Мубаракар ийиз чуни къведа, дуст.-

Экв жедайла, гьарайзава кIекери,
Садлагьана авудна зун ахварай.
Гимиш кIусар - йифиз къвайи чигери,
Заз хъвер ийиз, нурар гузвай накьварай.

Кьейибурни секин жезвай «ахвара».
Чан алайбур, бес хьуй тIун куьн секинвал!
Азадвилин кIвач амай кьван ракьара,
Четинвилин кIула жеда четинвал.

Чеб – Женнетда, кьилихъ галаз гуьмбетар,
Кьил акъудиз кIанзава чи « азаррай».
Кьве дустуни ийидайла суьгьбетар,
Яб гун хьана, цIай акъатна пIузаррай.

Гьич садани лугьумир хьи дустарин
Мугьман хьана, кIвалериз фин – зарар я.
Им Мурадхан хьтин михьи къастарин,
Касдин кIвале за кхьенвай цIарар я.
«Самур» 2.1997 йис, Ноябрь, 1996.