Риваятрин камари

Автордин патай               
 
  Гьар са халкьдихъ вичин Ватан, вичин тарих, вичин чIал ава.  Инсанри къвезмай несилриз ирс яз пуд затI тазва: чил, чIал, ва намус.  Ирс яз тунвай затIарикай сад тир дидедин чIалал ашукь кас яз, зун адан сирерай кьил акъудиз алахъна.  ТупIарихъ галаз алакъалу мисалар кIватIуни ва а риваят Лезги газетдиз акъудуни - зак еке тир ашкъи кутуна.  Кьвед лагьай риваят за гъилериз бахшна.  Икьван чIавалди, тарихда авачир цIийи къайдада, кьилди - кьилди, гьар са тIварцIихъ ва инсандин бедендихъ галаз алакъалу затIариз талукь риваятар - мисалар кIватIниз аферинар лагьай алимрикай: А. Гуьлмагьамедован, А.  Агъаеван, Р. Гьайдарован, А. Шихсаидован, Б. Талибован, А. Магьамедован, Гь. Гашарован, А. Къурбанован, М. Мехтиеван, Н.  АбдулмутIалибован, руководителар тир И.  Яралиеван, Б.  Агьмедован, Н.  Гьайдарован ва цIудралди масабурун тIварар еке тир гьевесдив кьаз кIанзава.  . ТупIарилай башламишай зун инсандин кьилин кукIвалай хкечIна.  Яваш - яваш, зун инсандин уьмуьрдихъ ва яшайишдихъ,. тербия - насигьатдихъ, ацукьун - къарагъунихъ, салам - каламдихъ галаз алакъалу шейэрикай мисалар кIватIунив эгечIна.  Лезги халкьдин.  кхьин тавуна, сиверай - сивериз физвай законар ва тербия - насигьатар риваятар кIватIайла, зун и куьне кIелзавай кIватIалдин иеси хьана.  Заз и кIвалахда куьмек гайи, материалар чап авур Лезги ва "Куьредин хабарар", "Эренлардин сес" газетрин, "Дагъустандин дишегьли", "Кард" журналрин коллективриз, шаирриз, писателриз (Н.  Мирзоеваз, Ш Исаеваз, А. Рамалдановаз, муаллимриз, кIватIал гьазурунин карда еке пай кутазвай ва месляар къалурзавай Сулейман - Стальский райадминистрациядин кьил Низами Ниязович Бутаеваз, образованиедин управлениедин начальник Майрудин Бабаханович Бабахановаз, "Куьредин хабарар" газетдин редектор Мирземет Къарибович Наджафоваз ва ктаб кIватIуна зегьмет чIугур оператор Эльбрус Мевлидинович Бабаеваз, зи " Риваятар" кIелайбуруз рикIин сидкьидай чухсагъул лугьуз кIанзава. 
                Сажидин.


Гьуьрметлу Сажидин муаллим! "ТупIарикай риваятрай" аферин.  Адакай чIалан пешекарар патал риваятрин риваят хьанва.  Мадни агалкьунар хьурай Вахъ.    
Профессор, Агьмедуллагь Гуьлмагьамедов.  ДГУ, Махачкала.    


Шаир Сажидинан риваятрикай

ЧIалан тажубардай хьтин кьетIенвилерикай сад ам я хьи, неинки са касдин, гьакIни тамам са несил къачуртIа, гьадан рахунралдини я са пособиядивайни, я туш хьи, художественный эпопеядивайни чIалан ажайибвал, кьиле физвай дегишвилер, иллаки лексикадинни мана - метлебдин жуьрейрал, дуьм - дуьз ва я кирс, куьчуьрмишнавай манайрал гьалтайлани, - вири ибараяр(компонентар) къалуриз жедач. Идахъ галаз сад хьиз гьич са лингвинист илимдивайни, шаирдивайни ва я а чIала рахазвай чIехи несилдин векилдивайни чIалан вири ресурсар сеслу авунин мумкинвилер азаддиз, фасагьатдиз ишлемишиз алакьдач, я вири чирни хьун мумкин туш.  ЧIал халкьдин ирс ва шумудни са несилдин къанажагъдин, фагьум - фикирдин продукт я.  (макъала куьруь авуна гузва) ИкI, ва гзаф кьадарда гафар - чIалар, ибараяр, келимаяр (оборотар) кIватIник, ишлемишуник, чап авуник кьил кутунвай шаир Сажидинан башламишун, гьерекатар ва нетижаяр тебрикзава.  Гафарин надир сергьятар, терефар, жуьреба - жуьре манаяр ачухарзавай мягькем ибараяр квай, нагьакьан крарикай тагькимарзавай, абурухъ гьакIни культуралогиядин ва тербияламишдай еке метлеб ава.  А оборотар касди вичи туькIуьрнани, хайи нугъватда ишлемишзавйбур яни ва я маса чIалал рахазвайбурун сиверай ван хьанани - идал кар алач.  Инал регьят тушир суал арадал къвезва: им гьикI авуна кIани кар я, и жуьредин материалар, делилар гьикI кIватIайтIа хъсан я? Чна фикирзавайвал, вичикай ихтилат физвай авторди мумкин тир ва менфятлу(продуктивный) тек са къайда ишлемишнава - ч!алан "кIусар", халкьдин камаллувилин, рахунин тикеяр, шумуд са несилдин виш йисарин тежрибадин элементар кьилин кьилин дибдин асул лекземайриз, манайриз килигна, кьилди - кьилди группайра - кIватIалра сад авунва.  Инанмиш я хьи, шаир Сажидина кIватIнавай риваятар газетрин подшивкайра амукьна кIандач.  ЧIал гъвечIи ва чIехи халкьдинди хьунилай аслу тушиз, хци ва фасагьат (къешенг) гафар кIандай, гьи чIала хьайитIани ихьтин ибараяр арадал атунин сирер чирунал машгъул тир гьар садав герек абур агакьин. 
 Р. И. Гьайдаров, профессор. (Л. Г. )

Мад сеферда мисалрикай
  (куьруь авуна гузва)
Чахъ халкьдин мецин яратмишунар,хци келимаяр, мисалар кIватIна, тартибда тунвай кIватIалар акьван гзаф авач.  Ихьтин кIватIалрикай сад яз, чавай " Лезги газетди" дурумлудаказ, саки ирид йисан къене вичин чинриз чап авур шаир Сажидинан "Риваятрин куамридин" тIвар кьаз жеда.  Сажидин муаллимди еке, къиметлу кIвалах авуна. Ада чаз теклифнавай мисалрин кIватIал словарар туькIуьрзавайбуруз, словообразованиедал, этимологиядал, чIалан илимдал машгъулбуруз гьазуран материалар я. . . . Дидедин чIал чир хьун - им са и чIалал рахаз, кхьин туш, им адан адан вири таъсирлу такьатарни, дуьздаказ, ачухдаказ, гъавурда акьадайвал жуван фикирар лугьунни, жуван гафунин къуватлувили инсандиз таъсир ийзватIа, гьамни чир хьун я.  Мисалар халкьди кьабулни авуна, абур чинни ийизва.  И кIвалахди чи рахун гуьрчегарзава.  И жегьетдайни "Риваятрин камари" чи рахунрин, фикиррин нетижаяр яз ишлемишиз жедай ктаб я.   Н.  АбдулмутIалибов, филологиядин илимрин кандидат.

Гьуьрметлу Сажидин муаллим! И мукьвара чи "Дагъустандин дишегьли" журналда куьн "Риваятрин камаридин" экуь къашарикай сад тир "Дишегьлийрикай риваят" чна еке ашкъидалди чапзава.  Редактор П. Фатуллева.

Кьиликай

Авамвилин тахсиркар - кьил туш - рикI я къаст авачир.
Акьуллудаз дуьньядин кьуд кьиликай хабар жеда.
Ахмакь кьили - кIвачериз ял ягъдай мажал гудач.
Ахмакьдан кIвалахрай я кьил акъатдач, я кIвачер.
Ахмакьдазни кьил герек къведа кьван?
Ахмакьдахъ галаз кьил кьадайди - кьведра ахмакь я.
Ахмакьдан кьил - са вичихъ, акьуллудан - виридахъ тIа жеда.
Ахмакьдан кьили - Малладин туьфенгди хьиз геж ван ийида.
Акьуллудаз - кьил, ахмакьданкьилиз - куг лугьуда.
Авачир кьил чарадавай буржуна къачуз жедач.
Ахмакь кьиликайни бегьемсуз гъуьлуькай Аллагьди хуьрай.
Азарлудал кьил чIугун - сувабдин крарикай сад я.
Ахмакь кьве кьилелай, акьуллу са кьил хъсан я.
Акьул - кьиливай, берекат - чиливай тIалабда.
Ахмакьдазни вичин кьил тамамди яз аквада.
Ахмакьдан акьул - дабанда жедалда.
Акьул - ам кьилин кIалубдиз, хамуниз, килигна гудач.
Авайди - ви кьиле, авачир акьул - чарадан кьиле амукьда.
Ахмакьдан гъавурда фад гьатда, акьуллудан - геж.
Аданди - кьил хьана, види - кIвачер туш кьван?
Ахмакь мез - кьилиз, ахмакь паб - гъуьлуьз бала я.
Бармакдал - ваъ, кьиле авай акьулдалди дамахна кIанда.
Бегьемсуз хизанда кьил жедалди - дахьун саламатвал я.
Буба - хизандин, пачагь - гьукуматдин кьиер я.
Бендедин кьил садрани квахь тавурай.
Бедендиз - кьил, гьуьрметдиз - гъил герек я.
Бегьемсуз кьилелай кьацIар кими жедач.
Бязибурун кьилерал яхцIур кукIуш жеда.
Бегье м кьил авайди - бегьемсуздал хъуьредач.
Бязибурун, тамам кьилер авачтIани, бахтуни атIуда.
Бяс кIуфалди ваъ - кьилелди чIугуна кIанда.
Бубад бармак - хцин кьилел жедай адет я.
Вири няметрин кьил - ризкьи я.
Вилериз акуртIани, кьили кьатIун тавунамаз - аквадач.
Виридан кьил - са чантада, ви кьил - маса чантада.
Види - кьил , масаданди - гетIе хьиз жемир.
Вахтунихъни бахтунихъ - я эвел кьил авач, - я эхир.
Вирида крар кьилелди, сикIре - тумуналди туькIуьрда.
ВацIун кьил - чешме я, гьуьлуьн кьил - вацI.
Гадад кьиле - хабар авач, рушан кьиле - мехъер ава.
Гиртдан кьил вине кьунни - мешреб туш.
Гарун кьил - цава жеда, кIвачер - чиле.
Гада - гачал ятIани, кьил - камал я.
Гьикьван кьиллипацар ая, кIвачерал акъвазна кIанда.
Гьар садаз - вичин кьил акьуллу яз аквада.
Гьуьжетар кьилелди, минетар - мецелди авуна кIанда.
Гьардаз вичин кьил - акьулдив ацIанваз аквада.
Гьар са кеспидиз - кьил кутадай устIар герек я.
Гьар са гьукуматдин кьилин шегьердиз - меркез лугьуда.
Гьар са кьилихъ - вичин иеси авайди я.
Гьар са кьилиз - вичин тIал ава.
Гьар са кьилихъ вичин кIалуб ава.
Гьар са кьилел вичин бармак ала.
Гьамиша туп ядай кьилни жагъидач.
Гьахъ - кьилинди я, амма рехъ - кIвачеринди.
Гьардахъ - кьилин са мурад ава.
Гьамиша дишегьлидин кьилни - зайиф жедач.
Гьар са аркестрадихъ - вичин кьилин алат ава.
Гьар са эсердихъ - вичин кьилин игит жеда.
Гьайиф бармак - кьилиз килиг тавуна къачур.
Гьай - и кьиле лагьайла, гьарай - атIа кьиле хьана.
Гьай авачирдаз, гьарайдай кьил гьинай атана?
Гьарда вичин кьилелди алцумда.
ГъвечIи рапунизни - чIехи кьил жеда.
ГъвечIи рапуниз - кьил, чIехи рипиниз тум ава.
ГъалатIар ахъаюнизни, багъишуниз - атIа кьил ава.
Дуьньядал кьил акъудиз четин сир - инсан я.
Даш - баш - ви кьил къванерик, заз - ришвет лугьун я.
Душманди игитдин кьилихъ намусни маса гуда.
Дуьз эгечIай кар - фад кьилиз акъатда.
Дуьз ятIа - гьуьжет кьилиз акъудна кIанда.
Епинихъ сад ваъ - кьве кьил жеда.
Епинин кьве кьилни сад жедач.
Епинихъ кьве кьил аватIани, акьул авач.
Жафа кьилинди, кужумун кIвачеринди.
Жафа хьана кьилиз - кIвачери яб гузвачтIа.
Жува кьил кутур кIвалах - жува кьилизни акъуд.
Жувакай кьил хьайила, кIвачер рикIелай алудмир.
Жуван - кьил хвена, чарабурун - кIвачер атIумир.
Жувандайни чарадай кьил акъудиз чир хьухь.
Зегьмет гъилералди чIугу, фагьум - кьилелди ая.
Зирбадин буба - рипе я, хва - киле, кьил - ризкьи.
Ийидай кардин атIа кьил фагьумун хъсан я.
Итимдин дамах - кьил ятIа, папан дамах - гъуьл я.
Ирид кьил алай аждагьандиз - дишегьлидикай кичIе я.
Кар чIур хьайидаз - кьил эцигдай чка жагъидач.
Катин кьилни кацин кьил гафарин мана сад туш.
Крчар чIехи хьуникай кьилиз азият авач.
КIвачериз - кьил, кьилиз - кIвачер кефиник кваз аквада.
КIвач - кьил туькIуьн тавурдаз кьуьд - душман я.
КIизри - кьилелай чIур жез башламишда.
КIарасдиз - кьил жеда, амма тараз - кIукI.
Кьил Аллагьди - фагьамун патал ганвайди я.
Кьилелай башламишайди - кIвачерилай хкечIна.
Кьилин къадир авачирдаз - кIвачерни жедач.
Кьил тиртIа, кIвачер кьарада жедачир.
Кьил вине кьадайдаз - чил ахкваз амукьдач.
Кьил авачир кьушун, чIехиди авачир хзан сад я.
Кьил - кьамал ваъ, къуьнерал хьана кIанда.
Кьилиз килигай бармак алукIун герек я.
Кьилихъ галай къирдин жуна, адахли на вуж кьуна?
Кьил - кьилелай фейидан кьилел - балани къведа.
Кьиллихъди акъвазнавайдаз - дуьнья терсина аквада.
Кьиле авачир макьамар - гъилери гьикI яда?
Кьил авайдахъ - вири затIарни жеда, крарни.
Кьил кIандатIа хьурай, амма адахъ рикI авач.
Кьил - сад я, кIвачер - кьвед, ятIани тIем акакьдач.
Кьили - санихъ, кIвачер - масанихъ ялдай адет туш.
Кьилер - кьилера акIурна ялдайбур - яцар я.
Кьилел алукIайла - кIвачел хиялдай акъудмир.
Кьил авачир ихтилатдихъ - эхирни жедач.
Кьил ава лугьуз - лашунизни акьул жедач кьван.
Кьиляй хьиз - гъиляйни къвез хьанайтIа ажеб тир!
Кьилиз татай фикир рикIизни къведач.
Кьилихъ хьиз гелкъвейтIа, кIвачеризни акьул къведай.
Кьилик квай кIарас дуьз хьайил - вири дуьз жеда.
Кьил садрани - кьуьхве гьатдайвал ийимир.
Кьил - къалуриз, тум - чуьньуьхмир.
Кьил фейи чкадай - беденни фида.
Кьиле - сад, сиве - сад, амма рикIе - са масад жемир.
Кьилер кIеви - рухваяр, кифер яргъи - рушар хьурай.
Кьиляй акъатайди - рикIяйни акъатда, гъиляйни.
Кьиливай хьайи инсан - кIваливайни жеда.
Кьил гьикьван кьакьанз акуртIани, кукIуш - вине ава.
Кьил кутадай чка хьайила, кIвачеризни жегъида.
Кьилихъ - кьил - вуч хьайитIани дегишрун дуьз туш.
Кьил ава лугьуз - вири ава лагьай чIал туш.
Кьилел - кIвачел тахьун - дарвилин лишан я.
Кьилел крчар - кьулухъ, япар - вилик эцигнава.
Кьилин савда - виридалайни четин савда я.
Кьилихъ - кьилни гелкъведа, артухлама гъилерни.
Кьил алачир къабни сад я, гъуьл авачир пабни.
Кьилиз - кьил, гъуьлуьз - гъуьл лагьана кIанда.
Кьил ятIани, адахъ кьулухъ, вилик хьана кIанда.
Кьве кьилни - сад хьтинбур жедайди туш.
Кьил - буба ятIа, мез - диде хьана кIанда.
Кьил чIехи хьуналди адахъ пара акьул жедач.
Кьил - Аллагь я, беден - дуьнья, чил - инсанрин муг.
Кьил хуьнни, ам маса гун - мецелай аслу я.
Кьили авурди - мецив квадриз вугумир.
Кьилел чIугуна фидайдахъ - регъуьвал амукьдач.
Кьил - къван я, пеле - къан ава.
Кьили жагъурайди, рикIи - хуьнни авуна кIанда.
Кьил - бурандихъни ава, амма къене а вайди цилер я.
Кьил хьун - сад я, адал кIвалах ийиз чир хьун - масад.
Кьилер - сад я, амма акьулар - жуьреба - жуьре.
Кьилера - кьил хьайила, бейкеф хьана кIандач.
Кьил хуьн паталди - вуч хьайитIани ая лагьанвач.
Кьил авачирдан - бармак куьз я?
Кьил - виртIе, квачер - хъуьрте жеч эхир!
Кьил - садаз, кIвачер - масадаз гудай адет туш.
Кьил гваз кIвачер къекъвезватIани, кузвайди рикI я.
Кьилелди тахьай кар - кьуьлелди ийиз алахъмир.
Кьил авай вацI - гьуьлуьхъни агакьда.
Кьилни кIвачер хьайила, беденни жагъида.
Кьилин игит - гзаф бедбахтвилерин иеси жеда.
Кьиле, кIан хьуналди, газарар цаз жедач.
Кьил авайда - ацукьна, авачирда - къекъвена фу неда.
Кьилди тIуьр пипIишдилай, уртах афарди дад гуда.
Кьилихъ галамукьдайди - сурун къван я.
Кьил галай инсандиз - тум галай кIвалах кIан жеч.
Кьил - тум гатунни, тум - кьил гатун са гафар туш.
Кьил акъудиз тахьай кар - сир яз амкьда.
Кьин кьадалди - кьил кьуртIа хъсан жеда.
Кьиляй хьиз гъиляйни къвез хьанайтIа - пис тушир.
Кьил гачал свас ятIани, кIвалахар - къизилдинбур я.
Кьил кими туш, гъил кими туш,.  ам квел алчах я?
Кьил хуьн - къекъверагвал авун лагьай чIал туш.
Кьилел пехилди - квачерикайни хкатда.
Кьил ацIана кIанзаватIа - мехкIуьт неъ.
Кьил гъиле тагун - ам гьар са угъридин буржи я.
Кьил хкажун - суал, агъурун - разивал яз гьисабда.
Кьилихъ - къван жедалди, къванцихъ - кьил хьун хъсан я.
Кьилел алцумайди - кьилелди ичIирни ая.
Мекьи кIвачериз хьайитIани, тIа кьилиз жеда?
Михинин кьил кIутади - акьуллу хьун патал гатазватIа?
Мехъерин манидизни кьил кутадай устIар кIанда.
Михьи авур багъ - сусан эвягъай кьил хьиз аквада.
Мехъеризни кьве кьил ава: сад - гададин, садни - рушан.
Мугьмандин кьил - нин гъиле хьайитIани гун дуьз туш.
Нефс пехъида - кьил атIана руфуна тур лугьуда.
Ни - кьилелай къачуз башламишда.
Нянедин рекье - я кьил амукьдач, я абур.
РикI - кIвачерилай - кьилиз мукьва я.
Ракьун кьилиз - гьулдандин рикI герек я.
Саламатда авай кьил - аламатда твамир.
Са кьил хьун - адет я, кьве кьил - аламат.
Сад ава инсандин кьил, садни ава гьайвандин.
Сад ава - агъа, садни ава - вини кьил.
Са кьил тинидикай - са шумуд кьил фу жеда.
Сада гудай къиметдилай, жемятдин къимет еке я. 
Сад ава - кьилин къимет, сад ава - юкьван.
Са кьилихъ кьве чин хьана кIандач.
Сад ава - кьил хьун, сад ава - бахт - са гафар туш.
Са кьилихъ - хъуькъвен кьилер кьвед гала.
Суьруьдин кьилер - я кьунар жеда, я цIегьер.
Сад ава - жуван кьил, садни ава - хизандин кьил.
Сада - вада фу кьилелди, гзафбуру уду - будудалди незва.
Садбуру - гъилералди фу незва, садбуру - гъуьлералди.
Са кьил хуьн паталди - кьве гъилни, кьве кIвач ганва.
Сад ава кьил - сад ава - кIукI, садни ав - кIвенкI.
Садбур - кьил цла акьуртIани кьулухъ элкъведач.
Сагъ кьил - азарлудав гекъигмир.
Са кьил хизандик - диде - буба ва хизан акатзава.
Са кьиляй - къавумар, муькуь кьиляй душманар жедани?
Сад ава - кьил, садни ава - кьилера - кьил.
Туп ядай кьилни, туп кьадай кьил - са гафар туш.
Тум - кьил алачир ихтилат ийидалди - кисун хъса я.
Тахсир кватIа - кьил хух, квачтIа - кефини хамир.
ТIадай кьилин дарман - сенжефил я.
ТIа хьайи кьилиз - секинвал це.
ТIвар хьайиди - кьил хьана, рахайди - сив.
Угърийрин девлетдилай, дугърийрин дарвал хъсан я.
УстIардиз - эвел кьилни чида, эхир кьилни.
Фагьум тийидай кьил - бедендиз артухан пар я.
Фитнечиди вичин фитне - дуьньядин а кьилени ийида.
Фу нез чир хьун паталди я - кьил кIанда, я - мез.
Хатур авурдаз - кьилни алаз хатур хъия.
Хатур - кьве кьиляйни авуна кIанда.
Хуьрек тIуьр къапар - эхир кьил кьурда чуьхуьда.
Хизандин кьил - гъуьл, кIвалин кьил - паб хьана кIанда.
Хпен кьил алай жанавуррикай Аллагьди хуьрай!
Хайиди - кьил ятIани, атIайди - рикI я
Хъсандаз - кьилин вирт лугьуда.
ХъуьтIуьн эхирдайни, гатфарин эвелдай - кьил акъатдач.
Хъвадайдакай юлдаш кьурдан кьил - киме жеда.
Чубандин кьил - хийирдихъ, гьайван - чандихъ шехьда.
Чан - кьилелай, ажал - кIвачерилай акьалтда.
Чарадан кьилел авур кIвалахни, жува авурди сад туш.
Чуьруькдин - сифте кьил - къал я, эхир кьил - дяве.
ЧIуру крариз - атIа кьил авайди туш.
Шехьиз, кьил гатуналди - кьейидал чан хкведач.
Эвел кьил регьят, эхир кьил - четин тахьурай.
Эгер ам инсан ятIа - тIвар чIехи гьарфунилай кхьихь.
Эхир кьиляй кьил гатадалди - эвел фагьумун хъсан я.
Эхир кьил хъсан къведай ксарикай хьурай лагь.
Эхир кьил саданни пуч тахьурай, я Аллагь!
Эгер бахт аватIа, тамам кьил хьунни - бахт я.
Я кьиле акьул кIанда, я чанда - къват.
Я кьил тахана, я гъил датIана - угъридиз эсер жедач.
Я фагьумдай кьил кIанда, я аквадай вилер.
Я рахадай мез амукьнач, я экъисдай кьил.
Яб - кьилиган, кьил - хуьцуьган лугьудайбурни жеда.
Яс кьунвай кьил - тунвай чурудилай чир жеда.

Чиникай

Аллагьдин патай гьар садаз ганвайди - са чин я.
Аллагьди гайидаз - кьве папан чин аквадач.
Авур хъсанвал садрани чинал гъимир. 
Ам зи чинал кьейлани татурай лугьудайвал ийимир.
Авай кар викIегь инсанди - чинал лугьуда.
Авачир чин - пул гана къачуз жедач.
Бегьемсуздан чин аквадалди - сур акун хъсан я.
Биришар авай юхсул чин авайди - яшлу яз аквада.
Бавхт авай дишегьлидиз кьве гъуьлин чин аквадач.
Ви чин аквадай чкада берекат амукьдани?
Ви чин галай верчни тахьуй гьаятда!
Ви чин гваз вуч авуртIани жеда.
Ви чин аквазвай зун - икI амукьун аламат я.
Вири гафар чинал лугьун - са кьегьелвал туш.
Вилер - чинин чирагъар я, абур саламат хуьх!
Гуьзгуьдай аквазвайди ваз масадан чин хьиз жемир.
Гуьрчег чинив кьадай амаларни хьана кIанда.
Гъуьлуьн чина акъваздайдаз - паб лугьуз жедач.
Гьи чин ахъагъайтIа, гьана маса гафар жеда.
Гьи чинал вун кефи хайидаз тамашда?
Гьар садахъ - вичин чин, вичин кIалуб ава.
ДакIан ярдин чин аквадалди - кьиникь хъсан я.
Дугъри касдин чин, тапарардайла - яру жеда.
Дуьньядин винел сад хьтин чинар алай кьве кас жеч.
Дуьньядин чин пад кIаник хьун - эхир заман я.
Егъи инсан чин акурвалди чир жеда.
Жуван чиниз тамашна, ахпа масадаз тегьне ягъа.
Жува чин чIуриз, масабурувай хъвер кIан жемир.
Жуван чинив ктьадай партал алукIиз вердиш хьухь. .
Зи вилер ви чина кIандай, ви вилер - зи чина.
Зи вилер - зи чина, ви вилер - ви чина амукьрай.
Иервал хьана, чинал иситIа экъейзавай чка авач.
Иер чин туш кIанзавайди, иер къилихъ,ширин мез я.
Ихтилатзавайдан чиниз, хатурзавайдан - гъилиз тамашда.
КускафтIардин чинилай эйбежер чин авач.
Къуллугъдиз хкаж хьайила, чин чIурна къекъведа.
Къуллугъди чин тагай бахтсузар пара ава.
Къаракъулахдин чин галайбурукай Аллагьди хуьрай.
Кьулухъай рахадайбурал чин аламукьдач.
Кьулухъай чин хъуьрезвани, шехьзавани чир жедач.
КIвалер туькIуьрна, чинал къведалди - кьуьзуь жеда.
КIвалер - чинар кьибледихъ аваз эцигдай адет я.
Ламран чина жедайди - ламран хъвер я.
Ламу техилди - регъуьн чин кьада.
Мукьвабуруз кIанзавайди - ви ачух чин я.
Мус акуртIан - чин чIуру кас я.
Намуслубурун чинар - гьамиша уьзуьагъ я.
Пис къилихрин инсандихъ хъсан чин жедач.
ПIапIрусди чиниз - гумадин ранг гъида.
Регьимсуздан чини - берекат къакъажда.
Са чин алаз, кьве чинал рахадайбурни жеда.
Сад ава - регъуь чин, садни ава - хъурхъ алай чин.
Тапарардайбурун чиник - лацу гъал кумукьдач.
Таб квай касдин чинин кIалубни кваз дегиш жеда.
ТIуьна тух хьайидан чиниз хъвер илифда.
Угъридин ламатIвал - чиналлай вилери къалурда.
Уьфт ягъунал рикI алайбурун чинар гуьтIуь жеда.
Фагьгьумлу касдин чина авай биришар гуьрчегбур я.
Фирчиндин чин берекатдал уьзуьагъ я.
Фазни - чин, кIан авайди я.
Хандин чиниз хъвер гьарамнава.
Халудин чина акъваздайди - хтул я.
Хъуьруьни инсандин чиниз гуьрчегвал гъида.
Хъуьруьни чинни ачухзава, рикIни.
Хъуьрезвай чина - рагъ илифда.
Хьаран чин цIув вердиш жеда.
Цавун чинин мешреб - рагъ авай югъ я.
ЦIу кайи чинин дарман - семичкадин ягъ я.
ЦIалцIам чинихъ - цIалцIам кIвалахарни кIанда.
Чиз, амма чидач лугьудай чин - ламрахъни тахьурай.
Чин хьайила.  астIар жагъана, астIар гваз - чин жагъанач.
Чин ятIа - чин хьана кIанда - регъуьн кух ваъ!
Чиниз регъуь хьайитIани, руфуниз - регьят хьана.
Чин - чинал таб - анжах кьейидаз жеда.
Чин тагай кIваликай - кIвал жедач,гъуьлуькай - гъуьл.
Чин тийиз хьайи гъалатI Аллагьди гьалалда.
Чиз авур гъалатI - уьзуькъаравал я.
Чиз авурди - кIвалах я, муькуьди - тевекул.
Чин алатнавайбуруз - къияматдани чка авач.
Чина регъуьвилин шар авайбуруз фу авач.
Чинал хъурхъ алайбур - ягьсузар я.
Чин квай гуьнеда - дуьз акъвазиз жедач.
Чина дуьгуьр свас тирла жеда.
Чин тийиз шагьидвал авун еке гунагь я.
Чиз хайи садни авайди туш.
Чиник тIветIел кватIани, рикIиз хун кас я.
Чинал - са гаф, кьулухъай маса гаф жемир.
Чин - хъурхъ, рикI мурк жемир.
Чинал гъайи хъсанвал тавур мисал я.
Чин чIуру - хъсанвилелай, хъуьрез - ваъ хъсан я.
Чин хуьцуьгандихъни ава, ам пара хъуьтуьл я.
Чин вахчур некIедал гъери аламукьдач.
Чиниз килигна ваъ, кIвалахдиз къимет це.
Чин ачух касдин беденни сагъламди жеда.
Чин чIурудахъ галаз къекъуьн - азар я
Чина - экв, нав авай касди рикIиз чимивал гуда.
Чиниз руьхъ ягъдайбурукай яргъал акъваз.
Чиниз чичIекар куьткуьндайда, вунни куьткуьнда.
Чиниз вегьей нвех таквадай чIурубурни жеда.
Чин авайдаз - садра, авачирдаз - къадра лагь.
Чинар гьар жуьре ятIани уьзуьагъвал са жуьре я.
ЧIарари - чинин рангар дегишарда.
Шаклувили инсандин чиниз - суалдин ишара гъида.
Экуь чина хъилез чка жагъидач.
Эхиримжи сеферда - мейитдин чиниз тамашда.
Югъ хьайила, регъве авайдан чинни экуь жеда.
Яргъи уьмуьрди чина агъзур бириш твада.
Я чин кIанда, я ялдай чан.
Яд кас чин акурвалди чир жеда. 
Яру чин хьуналди - сагъламвал артух жедач.


Вилерикай

Аллагьдинни жуван вилик намус михьи жен.
Акатай квел хьайитIани вил ацукьдай затI туш.
Алидин вил - Велидал, Велидин вил - къуншидал.
Ашнадал вил алай дишегьли - гъуьлуькай хкатна
Ам заз - вилел эцигайла, гьуьлел алай хьиз я.
Ашукь Саид - вилеривай хьана, Мурсал хан эллеривай.
Аллагьди вилер - ашукь хьун патал ганвайбур я.
Аждагьан хъипрен вилерал ашукь хьаналдай.
Аялдин вил галамаз яд хъвайила - ирид булах кьурада.
Ахмакьдан виликай, напакдан гъиликай Аллагь хуьй!
Ахмакьдан вилик викIегьвал авун гьунар туш.
Буьркьуь вилел - нвагъ, экуь вилел - рагъ жеда.
Буьркьуьдан рикIелай вилер алатдач.
Буьркьуьди вилерилай - гъилерихъ ягъада.
Буьркьуьдан вилер квез я лугьумир.
Буьркьуьдан мурад - вилериз экв акун я.
Вил - вилихъ муьгьтеж тахьун патал, нер эцигнава. 
Вилиз акуна, гъилиз татун - берекатсузвал я.
Виридаз вил ахъайиз Аллагьдилайни алакьдач.
Вил ахъайна, акьалдалди квахьдайди - цIайлапан я.
Вилер - вилера акьур хеб - жанавурдин кьисмет я.
Вилиз - вил такваз кIвалахун - устадвал я.
Вил - нек агъурдай кварцизни ава, амма аквадач.
Вили - вилер авун - ашукьвилин лишанар я.
Вилер - вили яд, фу - баят тахьурай.
Вил экъяйдайди тахьайтIа, ахмакьрив рахаз жедач. 
Вили атIайдан дарман - вилин яд я.
Вилер вилик хьайила, жув кьулухъ жедай затI туш.
Вилер - вилик, япар - кьулухъ авунихъ себеб ава
Вун акур вилериз за вуч лугьун?
Вилин кIаник кваз такун - кьилиз хабар тахьун я.
Виляй аватунилай пис жаза авач.
Виляй экъисунни мешреб туш.
Вилер - руьгьдин къашар я.
Вилиз акур кар кьатIиз хьун - устадвал я.
Вичин вилевайди такуна, чарадал туькIуьрда.
Вил акьалун - ахмакьвилин лишан я.
Вилер аваз - буьркьуь, япар аваз - биши тахьурай.
Вили атIай рехъ куьруь жеда.
Вилериз такурдини амач, япариз ван тахьайдини.
Вил - кьил талгьуз гатадайдаз - вагьши лугьуда.
Вилериз акунач, япариз ван хьанач, амма рикIи гьиссна.
Вилер хъуьрез, рикI шехьун - сир маса тагун я.
Виле авай чIар - тварк хьиз аквада.
Вил пичIи хьун - буьндуьгуьрвал я.
Вилер ахъаз ксудайдаз - къуьр лугьуда.
Вилер буьркьуьдазни - югъ хьайила чир жеда.
Ви чина зи вилер авайтIа, ярдин гуьрчегвал аквадай.
Вилериз акур, рикIи чIурдалай хъсанди авач.
Вилер алахьун - девлетдивай я.
Ви гъилихъ вил галайбурун патахъай садакьа це.
Вилер яру хьун - са ичкидивай туш.
Вилер - сана хьайила, жув - масана жемир.
Вилерин яд - вили я, фири нек - мили я.
Вили атIанач, кьили кьатIанач.
Вилералди ицитIдайдаз - иблис лугьуда.
Вилериз руг кIвахдайдаз - фалчи лугьуда.
Виридалай чIехи вил - ракъинихъ ава.
Вилиз акуна, гъиле гьат тавун - гуж я.
Вил акъудиз - регьят, хутаз - четин я.
Вилериз такуна чIалахъ хьун - авамвал я.
Вилин хер геж сагъ жеда.
Виридалай гуьрчег вил - телевизордихъ ава.
Гъетер - цавун вилер я.
Гьакимдин - виликай, балкIандин - кьулухъай фимир.
Гьар са кас вичин вилерай тамашда.
Гьамиша масадал вил хьунни са кьегьелвал туш.
Гьарамда вил твамир - иливриз жедач.
Дуьньядихъай вил атIудач - ширин я. (Е. Эмин)
ДакIарар - кIвалерин вилер я.
Данадин вил - калел, къаридин вил некIедал жеда.
Жуван вилералди такурдан шагьидвал ийимир.
Жуваз жув виляй аватайдан чка - жегьеннем я.
За ам ваз гьич кIекрен виляйни къалур хъийидач.
Зилчидиз вилер акьалайлани сафуна авай пул аквада.
И патай килигайла - а патавайдай тIвек акъуда.
Кацин вил - къари буьркьуь хьунал жеда.
Кьифрен вилер - нехве,кацин вилер - регъве акIида.
Кьейидан вилера ишигъ амукьдач.
Кьулухъ вил ягъун - рикIи гъалаба къачун я.
Напакдан - виликай, небгетдин гъиликай хуьх.
Нвагъ алай вилериз са затIни аквадач.
Нвагъ - вилелай, гьякь - пелелай къведа.
РикI секин тахьайла, вил - вилик кяйна кусудач.
Руфун ацIана, вил ацIун тийидайдан - нефс пичIи я.
Са вил амайдаз фад аквада, бишидаз - фад ван къведа.
Садра вилериз акун, цIудра ван хьунилай хъсан я.
Са вил Рамда, са вил Шамда жеч хьи!
Тариф авуниз - маншаллагь, вили ягъуниз - яманшаллагь. 
ТIвек авай кьванди - вилинди, амайди - кIвалинди. 
Чина вил амаз къайгъу чIугуна кIанда.
Чарадал алай виле кьал акьурай.
Чиналди хъуьруьн - адет, вилерал хъуьруьн - пажвал я.
ЧукIулдин хер сагъ жеда, вилин хер - тагъ.
Шехь рикI авуртани, тIушун вилер ийида.
Эркверин вил " Аждагьанар"(гъетер) экъечIунал жеда.
Экуькъирав - вилер аваз буьркьуьди лагьай чIал я.
Экуьнахъ ийидай са вил ахвар - миллион я.
Яман виликайни, гъуьнтI квай гъуьлуькай хуьх.
Ягъай вил - ва акьуна, вун фена - цла. 
Ягъайди - виливай, кьейиди - кIваливай жеда.
Вилериз килигна, инсанар жуьреба - жуьре ава:
дакIур вилер авайбур, куьлуь вилер авайбур.
чапрас ва я цIидга вилер авайбур, дуьз вилер авайбур.
хъархъар хьтин - цIимилар хьтин, цIару гведгъвешар хьтинбур,
чIулав гьекьекьар хьтинбур.  ригай вилер авайбур, къацай
тамашдай мергъуь кацин вилер галайбур.
Мисалар ва мискIалар:
Зун ина, зи вилер - кала. Вилер мичIи, дергес - хци. 


Сивикай

Aхмакьдин сивел алцумдайди кьве сеферда ахмакь я.
Агъдабандин сивел кIекIедин хьиз кIвенкI жеда.
Акьуллудан сив - камалдин чешме я.
Амалдарри чпин кIвалахар сивелди туькIуьрда.
Ашукьдин сив манийри гуьрчегарда.
Ахъа сив тIветIерин яйлах я. 
Акъуд сивяй авуртIани.  нефес нерай къачу. 
Акьуллу инсанар сивел кап эцигна хъуьреда.
Ви сивин гьайбат акур кицI кичIе хьана катда.
Вири синихарни сад я, сивин синихни.
Ви сив - вав гва, зи сив - зав.
Види сив, чиди - таран хъалхъам туш.
Гзаф рахана - сив харчи авуникай менфят авач.
Гьардахъ авайди сад, вахъ кьве сив гьинай атана?
Гьар садан сиви вичин шегьердай хабар гуда. 
Гьар са сиви вичин макьам ягъда. 
Жувал сив кьванни элкъуьриз тамир.
Инсанрин танишвилер сивелай башламиш жезва.
Иблисвал гвай сиви ирид хуьруьк цIай кутада.       
Игитдин сив рахадач, амма гъил ер акъваздач. 
Кар авачиз сив ахъаюн - зурбавал туш.
Кьве гъил, са сив хьуналди вири туькIуьдач.
Кьисмет авачирди - сивяйни аватда, гъиляйни акъатда.
Кьве тIуб алай сив кап эцигна хуьх.
Къизилдин сарар авай сив кьейилани ахъаз жеда.
Лагълагъчидин сив - яд атIун тийир регъв я.
Нубат алачир сивни сад я, сагъ тежедай херни.
Пад алачир сивелай - пад хайи къабни хъсан я.
Рахадайди - сив я, фагьумдайди - кьил.
Рахадай сивинди - кIус я, секин жеда.
Рахадайла сивел - ч!иб, кIвалахдайла - цIиб. 
Сив элкъуьриз аквада, амма ацукьна фу недач.
Сив ацIана агь ийимир, кьулухъ элкъуьн мумкин я.
Сивин тахьун - кьисметдивай я. 
Сивел къвез, мецел татун - са гуж я.
Сад ава - сив, сад ава - кIуф, садни - тIиш.
Сиви къачунилай пис кар авайди туш.
Сиверай - сивериз, сиверай - хуьрериз фида.
Сивел вуч атайтIани лугьун - ахмакьвал я.
Сив ачухна, амма рикI ачухнач.
Сиве сав авайди хьиз акъвазун - мешреб туш.
Сивни - сив, цIай авайдини сив туш.
Сив квайдак мез жедач, - лугьур гафар дуьзбур я.
Сивелди жанавурар кьадайбурни жеда.
Сивиз къай гуз вердиш кас - азарлуди я.
Сивяй акъатиз.  ченедал алукьдайвал рахамир.
Сивер - келимайралди гуьрчег аквада.
Сив ахъайна, вилер акьална.
Сив къизилрив ацIурна - руфун тух жедач.
Сиви лагьана - гъили къачуна.
Сив - хьар туш - акьализни чир хьухь.
Сив тIанурдизни ава, нубат атайла ахъайда.
Сив ава, амма гъил авач.
Сивяй акъуддай келимаяр алцума.
Сиви ваъни лагьанач, гъили - маъни.
Сис - хъсан келимаяр акъудиз халкьнавайди я.
Сивик рак кутаз - хкудиз жедай затI туш.
Сив хуьнин вацра - сиверни верцIи жеда.
Сиве къванер кьуналди хъсан рахаз чир жедач.
Сивяй чIуру гафар акъуднатIа - чуьхуьн хъия.
Сив ахъагъайди хьиз, акьализни чир хьана кIанда.
Сив япарихъ къведайвал хъуьруьн мешреб туш.
Сив квай свас кьисмет хьайи хизан - лал жеда.
Са сив - кьве жуьре рахадай затI туш.
Сиве - сив туна, рахунин - эхир кьил къал я.
Сивикай хана авур хатур - кицIерин аш я.
Сивел атанач, рикIел хтун тавун - гуж я.
Сивяй акъатзавай гафарин гуьзелвал - чинай аквада.
Са сивяй кьве макьам ягъун - устIарвал туш.
Сивел атай вуч хьайитIани лугьун - кимивал я.
Сив япарихъ фида, амма япар - сивихъ фидач.
Сив кьакьунун - ахвар галайвилин лишан я.
Са тIур - цIудан сиве твамир.
Сиве - сара гьатдайвал ийимир.
Сивикай хунни, артух рахунни - хъсан туш.
Сивихъай атIана, тандихъ гилигиз жедач.
Тфу гудайдазни - сив лугьуз жедач.
Хъсан затIар недай сивяй пис гафар акъудмир
Хъипериз макьамар гзаф чида, амма яд фида.
Чилкин затIар сиве тунин атIа кьил - азарлувал я.
Чарада сиве турди нивай хьайитIани нез алакьда.
Чараданди я лугьуз сивихъ къведалди немир.
Чан кьена, амма сив рекьизвач.
Цавай аватуй - сиве гьатуй лугьудайбурукай жемир.
ЯкIун сивел ракьун пIузарар эцигна кIанзава.
Сив лугьудай гаф са шумуд манада ишлемишзава,
Сив - гафунихъ галаз алакъалу жуьтериз тамашин:
вацIун сив,фурун сив, рикIин сив,кварцин сив, варцин сив,
тIанурдин сив.  Сив - инсандинди я, тIиш - гьайвандинди,
кIуф - ничхирдинди . КIуф - тIиш. - сив гафунин синонимар я


Мецикай

Авамвал - мез аваз рахаз тахьун я.
Авайвал лугьуз кIанз, тежедай вахтарни ава.
Акурди - виливай, дад - мецивай хабар яхъ.
Амалдар меци - гъуьлягъни тIуьквендай акъудда.
Бегьемсуз меци - сив цвадай чкадал гъида.    
Бахтуни гудайла - мецикай пагьливан жеда.
Бахтсуз хьайила - мезни цIуьдгъуьнда, кIвачни.
Бязибурун мецери - тилисимда твада.
Бязибуруз лугьудай кьван мез сивяй аватда.
Вири синихарни сад я, мецин синихни.
Виртни гва мецив, зегьерни.
Ви мез - ви сиве ава, зи мез - зи сиве.
Вилериз такуна, мецин шагьидвал ийимир.
Вири - кьулухъ авуна, мез - вилик ийимир.
Гуж гайибур - гъилер, майданда авайди - мез.
Гьисаб - ктаб - кьилинди, жаваб - мецинди.
Гьамиша мезни рикIиз кIанивал рахадач.
Дидед мецин ширинвал маса затI я.
Дидеди велед патал ризкьи - мецик кутуна хуьда.
Еб - еб я, амма мейикай цIил ийимир.
Еб - яргъи авуна, мез - куьруь тахьурай.
Еб атIайла - тIвал, мез атIайла - лал хьун герек я.
Жаваб - мецивай - кьиф хабар яхъ кацивай.
Жакьвадайбур - сарар - сухвар, кеф - мециз.
Жуван мез - жуваз бала ийимир.
Зегьметди инсандин мез - майданда твада.
Ийидай хъсанвал - мецелай башламиша.
Инсан ятIа - адахъ са мез жеда.
Инсандин сиве рахадай мез тунвайди - Аллагь я.
Инсадилай вилик мез рекьидай вахтарни жеда.
Инсан гьайванрин алемдай акъуднавайди - мез я.
Инсандин зигьин - меци чирда.
Инсандик квай синихар хкуддай ранда - мез я.
Кайи мециз - дад чир жедач.
Къурна тIуьр затI - мецизни хъсан я, чандизни.
Кьадардилай яргъи мезни - са бала я.
Кьадай кицIни сад я, фитнечидин мезни.
Кьилин куьмек галачиз - мецивайни затI жедач.
Кьежей мез я - кIани патахъ рахада. (Е. Эмин)
КIвач цIуьгъуьрди хьиз - мез цIуьдгъуьрди къарагъдач.
Лазим чкадал рахан тийидай мез - лалди я.
Мез ава - калам хьтин, мез ава - шалам хьтин.
Мез ава - агуддай, мез ава - къакъуддай.
Мез - кьусу - рад - кашу хьана кIандач.
Мез - сад яз, са шумуд чIалал рахаз жеда.
Мецер чIагъандиз пара ава, амма рахаз жедач.
Мецелди лагьай гаф - ширин,хъилелди - тIуькьуьл.  я.
Мецелай рахадайдал - хъуьруьн гунагь я.
Мез такунамаз - шагьид жемир.
Мез - гъвел янатIани, дерди туькIуьрнач.
Меци - лагь, рикIи - лугьумир лугьуда.
Мецин ширинвал - гафарив, рикIин ширинвал - крарив.
Меце авайди - заз чида, рикIе авайди - Аллагьдиз.
Мецин азар - таб авун я.
Мез ава - фу неда, мез авач - гишила амукьда.
Мецин иесивал тежедайдан ам квез я?
Мез - кIараб, тан - кIарас ийимир.
Мецяй акъатай гаф - кьаз кьижедач.
Мецикай къизилар кIвахьана, амма кефи хана.
Меци - лагьана, гъили - къачуна.
Мецикай - кьусу жедайвал ийимир.
Мецинди - зарафат я, гъилинди - ягьанат.
Меци чIурайди - гъилеривай туькIуьр жедач.
Мез - сарарик, кьил - тарарик кутамир.
Меце авайди - заз, рикIе авайди - гьарда вичиз.
Мецин синих - алачиз рахун я.
Мез - чав.  рикI - душмандив гвайди - шейтIан я.
Мез - секин хьайила, рикIни архаин жеда.
Мез - фитнеда, кьил - фитеда.
Мез хуьзни чир хьана кIанда.
Мез - на хуьда, меци - вун.
Мез яргъидан, гъилер - куьруь жеда.
Мецяй акъатна, ченедал аватна.
Мез чIурукIа рахазвайди - вилерай чир жеда.
Меци "чан" лугьуз - чан къачумир.
Мез ава - фу недай, мез ава - тIуьрди гьарамдай.
Мез ава - дустар кьадай
Мез ава - душманар кьадай.
Мецелай - сарал, саралай - сухвал вегьемир.
Мез - кьезил, кар - къизил инсан хьухь.
Меци "Эхь" , рикIи "Ваъ" лугьумир.
Мецел сараринни пIузаррин къаравулар ала.
Напак виликай, яман мецикай - Аллагьди хуьрай.
Нубатсуз гаф мецяй акъуддалди - каф акъуда
Писни - хъсан течирдан меяй вирт акъатдач.
Пара рахадай мецел - куркурарни пара жеда.
РикIивай тахьай хъсанвал - мецивайни жедач.
РикIе - сад, меце - масад - фасаддин жеда.
РикIе авайди - иесидиз, меце авайди - миресдиз.
РикIиз - агадун кIан хьанач, мециз - къакъудун.
РикI туш аквазвайди - мез я.
РикIин куьлег - мез я.
РикIел гъвез, мецел татун гуж я.
Са мез кьве жуьреда рахадайди - инсан туш.
Сив - сад хьайила - мез кьвед вучиз жеда?
Сив квайдан мез - кьве чихел я.
Садбурун мецер - майданда, кьил - чайданда жеда.
Са мез авай зуьрнеди пара макьамар ягъда.
Севе авайди мез туш - са кулак я.
Тапарариз вердиш мецяй дуьз гаф акъатдач.
ТIазвай сарал мез алтада.


Гъилерикай

Аллагьди муьгьтеж тахьун патал - кьве гъил ганва.
Акурди - вилер я, къачурди - гъилер, тIуьрди - сив.
Адан тIвар - гъилер чуьхуьн гватIа яхъ.
Алчахдан гъилик жедалди - чиликни хъсан я.
Ахпани кьий, пакани, - чан гъиляй - гъилиз.
Ахъади - гъил я, акьалайди - гъуд.
Вилиз акуна, амма гъилиз атанач.
Ви пешекарвилин шагьидар - гъилер я.
Ви кьисмет - ви гъиле ава.
Ваз Аллагьди - кьве гъил хьиз ганай, нез чир хьухь.
ВикIегь папари - гъилерал дамахда.
ВикIегь тушир папари - гъуьлерал дамахда.
Вичин гъилерал атIай фуруз - вич аватна.
Вилер - сана, гъилер - сана,рикI - са масана.
Вири - са виляй, са гъиляй кьуна кIанда.
Гзаф ички хъвайидан - гъилер зарзада.
Гафуниз - гаф, гъилиз - гъил вахкумир.
Гузвайди - эрчIи гъил яз, зарзадайди - чаплади я.
Гъилери - къакъудзавач, рикIи - агудзавач.
Гъил - гъил чуьхуьда, кьве гъили - чин.
Гъилел алай вад тIуб я, макьамар пара яда.
Гъил - гъиле кьуна авурди - кар я, тавурди - инкар.
Гъилиз - гъилин, папаз - гъуьлуьн къадир жен.
Гъил - гъуд авун - тарашун лагьай чIал я.
Гъил михьи кас - малаик, сив михьиди - женнетэгьли.
Гъиляй аватна - хана, виляй аватна - кьена.
Гъил - гъил атIана,.  кьилвай абурун суд жедач.
Гъилер - сад ятIани сад хайиди я сад - дахайди.
Гъиляй аватайди - вахчуда, сивяй аватайди - гадарда.
Гъилер - эчIе, кIвалахиз - кичIе, чуьнуьхиз - гъуьрче.
Гъилер - стхаяр ятIани, гьардахъ вичин муг ава.
Гъили - гъил хуьда, кьве гъили - кьил.
Гъилер ава - къизилар, гъилер ава - дабакьар.
Гъилер - вибур ятIани абурук - виридан пай ква.
Гъил - яру зар, кьил - кIавузар, рикI - агьузар тежен.
Гъилер маймундихъни ава. кьил авач кьатIудай.
Гъилер хкажун - есир я, кар тавун - тахсир.
Гъиляй - гъилиз, кьиляй - кьилиз хьана кIанда.
Гъилерай - гъилериз, кIвалерай - кIвалериз .
Гъилералди цIай къечягъиз тIуьрди фу туш.
Гъилер - жуваз, жув гъилериз муьтIуьгъармир.
Гьарам авай гъилин кьисмет - вагьрам я.
Гьарда вичин гъиляй къведайди авур чка - кIватда.
Гьар гъилиз - вичин жибин, амма къултухар - уртах я.
Гьар гъилелни кIвачерал - вад - вад тIуб ала.
Игитдиз - гъилер, хаиндиз катдай кIвачер герек я.
И гъилера деведиз - хун, ахпа кафанр дере.
Кьве гъилелди недайдаз - каш акъатайди лугьуда.
Кьилиз яб тагайдан гъилер - кьуьчIуьк жеда.
Кьиляй акъатайди - гъиляйни акъатда, кIваляйни.
Кьил авачир кьушунни сад я, гъилер галачир - руфунни.
Кьве хали - са гъили кьуна, ахпа кьил - кьве гъили.
Кьиллихъди акъваздайдаз - гъилер кIвачер хьиз я.
Кьасабчидин гъил - терез я.
КIвалер - кьве гъилелди - фагьум - кьилелди авуна
Лугьуниз - сив, кIвалахдиз - кьве гъил герек я. 
Мез хвена - хуьр, гъил хвена - кIвал ая.
Недайла - сив, чуьхуьдайла - кьве гъил.
Патан гъил квайдан чка - дустагъ я.
Рак - гъили ахъайдай адет я.
Рапунихъ гъал акализ - кьве гъилни герек я.
РикI туш аквазвайди, гьуьрметзавай гъил я.
Сад ава - сивин,.  сад ава - гъилин салам.
Сиви лагьана - гъилини авуна.
Сивяй хьиз - гъиляйни атана кIанда.
Са сив, са гъил хьуналди - вири туькIуьдач.
ТупIарал ваъ, сур - гъилералди атIуда.
Тахсирдилай - гъил къачуда, ришветд - кьил.
ТIуб галачир - гъил, паб галачир гъуьл хьиз я. 
Чаплахъан ятIани тIур - эрчIи гъиле яхъ.
ЧIру кар авурди - гъил, яру хьайиди - чин.
ЭрчIи гъил - сенят патал, чапла гъил - сят патал.
Югъурайбур - гъилер - уьзяйбур - кьилер хьана.
Я чиниз - регъуь, я гъилер гъуьргъуь хьанач.


Имуч - мучаяр:

Имуч - муча, муч халича, кIвалахдайла - дустар,
Бейкар чIавуз - чарабур ? (гъилер)
Виниз хкажайла - есир,
ХъуьчIуьк кутурла - сир?
Гьар са гъилиз - вичин бегьле,
Гьар са кIвализ - вичин тевле?


РикIикай:

Аллагь - хъсан ксарин рикIе авайди я.
Бендедин рикI веледдикай датIурай.
Бегьемсуз веледди диде - буба сурани секинардач.
Веледрикай рикI тIар дахьайди - кьуьзуь жедач.
Веледар ятIани - вири сад хьиз кIан жедач.
Вири ксайтIани - рикIиз ахвар авач.
Ви рикI кана - чарадаз чим гуз жедач.
Гъилери тади къачуртIани - рикI секин хуьх.
ГъвечIи рикIин къват - бедендихъ авач.
Гьар садан рикI - вичин гъуд кьванди я.
Гьар са михьивал рикIелай башламиш.
Гьар вуч рикIел атайтIа - лагь лагьанвач.
Дарвили - рикIиз,булвили - чандиз гуж гуда.
Жуван рикI балкIандихъ куг - ада вун хуьда.
Жувандахъ рикI кана - чаради - цIа твамир.
Жуван рикIиз такIанди - масадазни ийимир.
Жуваз велед тахьана - диде - бубад къадир жедач.
Жув рекьиз, рикI веледрихъ куда.
Жуваз кIамаз - рикI чарадаз багъшмир.
Жуванди - рикI хьана,масаданди - тухул туш.
Жув ксайтIани - рикI уях жеда.
Заланвал гвай суса - къаридин рикI неда.
Ичкидал рикI алайдаз - фа дад гудач.
Ичкиди - рикI неда, рикIи - къен.
Кар кIеве гьатайла - рикI чIугуна яхъ.
Къуьрен рикI авай аждагьанарни авайди я.
Къуй гьа садаз вичин рикI тирвал гурай.
Къаридин рикIикай яд дахъвайди - свас туш.
Кьилел бала къведайла - рикIиз аян жеда.
Кьасабчидин рикI - хийирдихъ, гьайвандин - чандихъ.
Кьве рикI хьуналди - пагьливан жедач.
КIанида - рикIни гуда - дакIанда - са затIни.
КIанидан рикIин сир маса гумир.
Ламраз - ламвал чир хьайитIа - рикI хъиткьинда.
Мукьвабур - рикIини чIугвада, якIуни.
Пис кар рикIик жемир - экечIда.
Пис гафуни рикI атIуда.
ПIапIрусди - рикIни чIурда, жигерарни.
РикI шехьуни - хажалат кьезилардач.
РикI туькьуьлди - фад харапI жеда.
РикI - жувандахъ,вилер - чарадахъ шехьда.
РикI шедайдаз - чарадан накъвар аквадач. .
РикIи - агудни авунач, меци - къакъудни.
РикI - гьар са касдин кардай аквада.
РикI алачирдакай - Аллагьди хуьрай.
РикIиз - хуш, чандиз нахушди ийимир.
РикI михьидан - сурал нур къвада.
РикIел къвез - мецел татун - яшаривай я.
РикI акъудна къалур жедач.
РикIи - рикIиз тади гуда, рикIи - бедендиз.
РикI авачир затI дуьньядал алач.
РикI ава, амма лекь авач.
РикI - сана, вилер - ксана.
РикI авай деведи - гатун мухахъ чан гуч.
РикIи чIугурла - синихар квахьда.
РикIяй рикIиз кIан туширди - муьгьуьббат туш.
РикIе авачирди - мецел гьинай къведа?
РикI - дуркIун гуналди - тух жедач.
РикIин куьлег - кIанидав жеда.
РикI алай кар - кьилинди, амайбур гьакIан.
РикI алай тарс - аялдин, амайбур - муаллимдин.
РикI - инсандин вири я.
РикI - рикI ава, вири рикIер сад туш.
РикIиз кIани - дакIан хьун - жувалай аслу туш.
РикIелай алатдайда - ягълухдиз тIвал яда.
РикIе чка авайдахъ - вири жеда.
РикI дар касдин - хур дакIвада.
РикI - руфунилай вине хьунихъ - себеб ава.
РикIяй татайди - гъилерайни къведач. 
РикIи - санихъ,беденди - масанихъ ялун пис я.
РикI алай къаб - фад хада.
РикIяй - рикIиз, гъиляй - гъилиз.
РикIни кIир - гьарфар - сад, метлебар чара я.
Сабур - рикIин даях я , абур - кьилин - дамах.
Сивяй экъуьгъни ийимир, рикIяй - къаргъишни.
Сад ава рикI гишин яз кIвачерихъ агалтун.
Сад ава - кичIе яд рикI - дабандиз аватун.
Сад ава - рикIиз кIан хьун,сад ава - гъиляй татун.
ТакIанди - рикIик кутуртIани чими жедач.
Тай - таюнин патав фена, рикI - жигердин.
Ферли велед - рикIин хиял я.
Ферсуз веледди - виридан рикI неда.
Халис инсандин хура - игитдин рикI жеда.
Хиве кьур кар рикIелай ракъурмир.
Хъсанвилиз чухсагъал лагь.
Чарадан рикIикайни яд хъухъ.
ЧIуру рикIе - чIуру хиялар жеда.
Элкъвей кругдин юкь - рикI я.
Эгер къене рикI авачтIа - ам як я.
Эгер вахъ рикI авачтIа - затIни авач.
Ясин - Къуръандин рикI я.
Язух - рикIяй - хатур - гъиляй къведа.


МискIалар ва мисалар:

Им муч муча, муч халича, жув акъвазна -
 кIвалахдайди?
Гафариз - кьери, метлебдиз дерин гьуьл?
Ширин - туькьуьл какадар тийидай къаб?
Вилик физ куьмекда,
Кьулухъ хтайла - галкIида? (РикI - КIир)


КIвачерикай

Ацукьнавайдаз - кIвачеллайдакай хабар жен.
Амай са кIвачихъ - кьведахъ кьван гелкъведа.
Бубадин кIвалихъай рушан кIвач атIудач.
Бегьемсуз кьил авай кIвачерин язух я. .
Бязибуру - кIвачер квай тапарарда.
Ви рикIиз кьван - ам зи кIвачериз кIанда.
Вини кIвачевай туьфенг ви патав са затIни туш.
Ваз кIвале кIвач куда - кьулухъ садани лагьанач.
Вун чи кIвализ гъайи - ви кIвачериз зун кьий.
Вили атIай рехъ - кIвачери фад атIуда.
Гатун дагъдилай цIегьрез кIвачни хана аран хуш я.
Гъилер - вадра, кIвачер - садра кьванни чуьхуьх.
Гъилерик - берекат, кIвачерик - гьерекат кIанда.
Гъилерин куьмек - кIвачерзни герек я.
Гъилери авур кар - кIвачеривай хабар кьамир.
Гъил вугайдав - кIвач вугумир. .
Гьар са кIвачи - вич вилик кутаз алахъда.
Диде - бубади кIвач эцигай чкадал - кьил эцига.
Дишегьли - кьилелай кIвачел гуьрчег жен.
Дуьз кIвалахдайдан кIвачера къван эцяймир.
Дуст - чиниз, душман - кIвачериз тамашда.
Дуьнья кIула кьурдан кIвачер чилиз фена.
Жанавур хуьзвайди - кIвачер я.
За кIвач эцигайла - на анал кьил эцигда.
Камаллубур - дидейри кIвачерал шаламар алаз хада.
Къуншидин руш кIвачинарна - жуваз гъуьл акъудмир.
Къул тирвал - кIвач гадарна кIанда.
Къарагъайла - кIвачер, ацукьайла - къуьнер гатамир.
Къекъвей кIвачиз - цаз акьахда.
Кьве кIвачи чил гатаз - гьуьжетун зурбавал туш.
Кьи хуьрек - руфунин, жими хуьрек - кIвачерин ем я.
Кьил рекье турла, кIвачер кьулухъ элкъуьрмир.
Кьилихъай - кIвачерихъ, кIвачерикахъай - кьилихъ.
Кьил хунал рази тахьана, кIвачерни хаз туна.
Кьилиз - вирида, кIвачериз - сад - кьведа къуллугъда.
Кьилиз акур экв - кIвачеризни къалура
Кьилиз дуьнья къалурзавайди - кIвачер я.
Кьил таханамаз - кIвачер рази хьанач.
Кьве кIвачел къекъвей кьванбур - вири инсанар туш.
КIвачериз - кьил хьиз, кьилиз - кIвачерни лазим я.
КIвачин кIаниз - нивай хьайитIани темен гуз жедач.
КIвачел залан дишегьлидиз гьуьрмет ая.
КIвачел залан дишегьли - кьве касдай я.
КIвач цIуьдгъуьрди - къарайна, мез цIуьдгъуьрди - ваъ.
КIвачин къапарикай - сад дарди жеда.
КIвач - кьил туькIвейдаз - кьуьд - мехъер я.
КIвачихъ шалам галай верч хьиз жемир.
КIвачер чIехиди - девлет, кьил чIехиди - небгет я.
КIвачерал шаламар алайдаз фенач.
КIвачерал чекме алайда - тухванач.
КIвачерин михьивал - гъилерилай гуьгъуьниз.
КIвачин хьайила - рекье гьат.
КIвачин рекье хьун - азарлувал я.
КIвачер це туналди - кIизрияр кьаз жедач.
КIвачер кьежир тавунани кIизри кьаз жедач.
КIвачер чIехи я лугьуз - кIалубра тваз жедач.
КIвач "хайи" патахъ - физ регьят я.
КIвачерал аламаз - кьилелай хтIундай адет туш.
КIвачин кIаникай. чир тавуна руг къачу.
КIвачер ацукьайлани герек къведа кьван?
КIвачерин мешреб - кьил я.
КIвачерихъай атIана - кьилихъ гилигич хьи!
КIвачин кIан ква хьайила - рехъ акъатда.
КIвачер кватIа - чан ала, кикер кватIа - ваъ.
КIвачеризни чпин чин - кIан ава.
КIвачин чин тир чка - гъилин далу я.
КIвачIи чил кьурдалай кьулухъ ада рикI тIарна.
КIвачерин кьецIивал - синих туш.
КIвачер куьруьбуруз залан затI хкажиз регьят я.
КIвачер яргъибуруз -  гьерекатиз хъсан я.
КIвачер гадарна ксуз регьят я.
КIвач кьецини, вил - буьркьни хьуй - ахмакь тахьуй.
КIвачер авайтIа - за дуьнья сара кьада лугьумир.
КIвачел алайдахъ - ацукьайдавай агакьиз четин я.
КIвачин къапаризни - гелкъуьн герек я.
КIвачин къапар - жува, абуру вун хуьда.
КIвач - эрчIиди - гъил - чаплади вилик кутур.
КIвач - уьзенгда, патрум - туьфенгда.
КIвачерилай кьилелди тамашна масадан синих ая.
Ламракай.  кIвачер чуьхуьналди - шив жедач.
МетIерал - кIвачер галамачирди акъвазда.
Мирги кIвач кьурла,кицIин кIвач гьатна.
Михьивал - эрчIи гъилелайни кIвачелай ая.
Мекьивал - кIвачерилай башламишда.
Мугьман - кIвачеллайбур михьна рекье хтур.
Мал - кIвачелламаз це, як - кьасаб аварла.
Малдин кIвачериз кьуру цур герек я.
Мехъер башламишдайда - кIвачер тIарам яхъ.
Са кIвачелди - мензил атIуз жедач.
Суфрадихъ - кIвачер кучудна ацукьдай адет я.
Сарубугъдадикай - цекврен кIвач тефидай фу жеда.
Сагъ кьиливни кIвачив суруз фин - са бахт я.
Сагъ кIвач - вичихъни шехьда - атIайдахъни.
Са кIвач - меле, муькуьди - мехъерик жеч эхир!
Сусар ава - кIвачихъ девлет галай.
Сусан кIвачихъ бахт ахъа хьайибурни ава.
Сад ава - вили атIун, сад ава - кIвачи атIун.
Туьфенгни гьамиша вини кIваче тамир.
Хайи кIвач - я яргъи жеда, я куьруь.
Хъсан ксар - кIвачи женнетдиз фида.
Хьайи затI - квачел, тахьайди - метIерал акъвазда.
Фитнечияр - са кIвачихъай куьрсарна кIанда.
Чан алаз - кьилел, . кьейил а - кIвачерал пехил я.
ЧIуру кIвачелай - къени кардив эгечIмир.
Цаз акьахай кIвачиз - девлетни аквадач.
ЦIийи сусан кIвач - булахдин рекье жеда.
Эхир кIекрен кIвачиз леэн ядай чкадиз акъатна.
Юргъунвили - кIвачер галатарда.
Ялунар - кIвачеринбур - тIуьнар - кьилинди.


Дабандикай

Аллагьди дабанар - чиз кьулухъ авунва.
Агъдабанди - ви туьквей кIвалахни - чIурда.
АтIай кIвачин дабан ква хьун - аламат кар я.
Бегьем инсандин дабариз ханцI ягъич хьи!
Бендедал - агъдабан дуьшуьш тахьурай
Вакай заз - абанда цаз хьана хьи
Гунагь чуьнуьхайдак,лаш дабанрихъ галукьда
Гуьлуьт - кIуфалай - дабанда.  ахпа кухунал фида
Дабанар сад хьуналди - кIвачер сад хьтинбур жедач
Дабанар - анжах инсанрихъ жеда
Дабан ква хьайила - рехъ акъатда
Дабанар - вилик.  жув кьулухъ жеда
Дабанраллаз яргъаз физ жедач
Дабагъавун - хам лигимарун я
Дабанар галукьдайдан шалвардин кикер царада
Дабанралди чргъалди акъвазизни жедач
"Девед дабан" хъчар авайди я
Дабандик мих хкIур балкIан кьецIи жеда
Дуст хьайила - дабан атIудани?
Дуьз акъвазиз - дабанарни герек я.
Жинерар - дабанар вилик кваз къекъведа.
Зав ви дабанар акъашиз вугумир!
Заз ви дабанар къалура - лугьун ахлад лугьун я.
Инсандин заланвал - дабанрал пара гьалтзава.
Ихтилат кIуфарикай хьана, хкечI - дабанрикай.
Къекъвей ни дабандиз хьайитIани цаз акьахдач.
Кьил гатайла - дабанриз хабар гуда.
КIвачин къапарин дабанар фад цIарада.
Леэнар - дабанриз ваъ, кIвачериз ядай адет я.
Ламраз ялдайла дабанар ваъ - кIвачер герек я.
Мукъаят къекъведайла - дабанрилай кIуфар герек я.
Пар ялдай кьван - далуни акъатда - дабанарни.
Ракьун кIвачериз,гьулдандин дабанар кIанда.
Садбуру кьакьан дабанар квай къапар алукIда.
Са - садбуруз - аскIан дабанар квай къапар кIанда.
Терсина къекъуьн - дабанривай туш.
ТIварни - тIвар - Дабаналини тIвар жеч эхир!?
Угърияр кIвачин къапарин дабанрин кьаз куьмекда.
Уьзуькъарада - кIвачин дабанар къалурда.
Фагьумлуди - дабанда мих аваз къекъведач.
Хуьз тежедай чкада - дабан тур. - лугьуда.
Хъуьтуьл дабанри - кIвачерин назиквал къалурда.
ЦIаз - дабандиз акьахайтIани - тIар рикIиз жеда.
Цаз - сада аваз, кьецIи - маса кIвач хьана. 
Шад хабар гвайдан - дабанар япаривай фида.

МискIал:

Иммуч муча, муч халича: вилик фидайла -
кьулухъ кьил кьадайбур, кьулухъ фидайла -
вилик кьил кьадайбур?

Шиир:

Хабар нивай гун за квез. . .    Мани ягъиз, кьуьл ийиз,
Жагъуналлай цацунвай.      Къугъвадайла кIубандиз,. .
Кьасухдай хьиз чи НуькIрен ,  Ягъалмиш яз чи НуькIрен,
Гуьлуьтдин кIан къазунвай.    Цаз акьахна дабандиз
                "Нуьк - хала" Сажидин.
Тарих.


Грекрихъ - " Алилесан пята" (дабан) ава,
 лезгийрихъ - агъдабан - кьведахъни са мана ава.
Мани:

Эмирханан тек шаламар,     Яр кимелай гуьзет ийиз.
Тик дабанрал илигзава.      Чи СехитI свас килигзава.


ТупIарикай

Аллагьди, пис касдин, тIуб туна вил акъуддач.
АтIаIди - тIуб я, тIар хьайиди - рикI.
Ажал - тупIарилай къвез эгечIда.
Ахъа хьайила - тупIар я, акьалайла - гъуд.
Ажал агакьайла - тупIукни рекьида.
АтIайд и - тIуб я, шехьайбур - вилер.
Базар хьтин свас - чуьхвей тIуб хьиз рекье туна.
Бязибурун тупIариз - вилерилайни хъсан аквада.
Вил , гъил, тIуб - чеб чпихъ муьгьтеж тахьурай.
Вунани цавук тIуб кягъай чка авач.
Ви тIуб квачир чIуру кар ава жал?
Виле акьур тIуб - тварк хьиз аквада.
ВикIегьдаз - тIуб юзурунихъай кичIе жедач.
Ви амалар акурла, тIуб сара кьуна амукьна.
Гапурдин хуруз фидайбур - тупIар я.
Гам - тIупIарал, нехишар - рикIелди храда.
Гардан - тIуб хьиз атайди - гъвар авуна хъфена.
Гъил - сад ятIани - тупIар чарабур я.
Гъил кIанидаз - тупIарни кIан хьана кIанда.
Гьар са тупIухъ - вичин буржи ава.
Гьар са тупIухъ - вичин кьисмет ава.
Гьар са тIуб - вичихъ, рикI виридахъ шехьда.
Гьи тIуб атIайтIани - тIар жеда.
Гьар са тупIал - вичин лишан ала.
Гьар са тупIал - вичин тIвар ала.
Жуван тупIар - жуваз бала ийимир.
Жуван тупIукай - жуваз кичIе хьана.
Зигьин авачирда - тупIаралди гьисабда.
Зи тIуб галукьайла - адал чан акьалтда.
Заргардин тупIар - къизилар я.
ИситIа тIуьр тупIариз - мез гумир.
Йигин тупIар макьамдаррихъ жеда.
Кар авурди - са тIуб, уьзуьагъди - масад.
Къад тIуб хьун патал - инсан хьана кIанда.
Къадир авачирдаз - тIубни сад я, гъилни.
Къекъведайдан тупIарал куркурар жеда.
КьацI алачир тIуб жедач.
Кьел тупIалди неъ, кIандатI - мекелди са гафар я.
Кьве тIуб алай сивин иесивал хьанач.
Кьве тIуб алай меци - кьил чиле туна.
КIвачик затI тахьайди,тупIук кьена.
Макьам - тупIари - кьуьл - кIвачери авуна.
МичIи чкада - вилерилай тупIар герек я.
Низ дерт авай - атаIйди са тIуб тиртIа?
Нубат алатIа - кьил хух, алачтIа - тIубни кягъмир.
Пис ксар - тIуб туькуьрна къалур жедач.
ПIапIрус кьадай тупIар - чIулав жеда.
РикIи гьисс тавуна - тупIариз чир жедач.
РикIе авачир макьамар - тупIариз жагъидач.
Сусарин синихъар тупIаралди гьисабмир.
Сиве тур тIуб ни хьайитIани кIасда.
ТупIал акалай свас - тадиз гъваш.
ТупIар - вири сад туш.
ТупIарикай къизилар кIвахьайтIани кIандач.
ТупIукай кичIеда, гъуд гьикI эхна?
ТупIуз цаз акьах тавур дарамат жедач.
ТупIухъ - тупIал жеда, япарихъ - япагьанар.
ТупIу - тIуб хуьда, тупIари - кьил.
ТупIар чуькьведай къапар алукIмир.
ТупIал галай тIуб - багьаз аквада.
ТупIал галай тIуб фад атIуда.
ТупIалай эгечIна, кьилелай хкечIна.
ТупIар галачиз - кикеривай затI жедач.
ТупIуз агъбаш экъечIун - залум дерт я.
ТупIу авурди - гъили квадарна.
ТупIар галачиз гъилери вуч ийида?
ТупIар галачир гъил - члахъ я.
ТупIари - санихъ.  гъилери - масанихъ ялна.
ТупIуз - кек, кикез - тIуб герек я.
ТупIар фейи чкадай - гъилни фида.
ТупIар кIанида - гъилер цIа твадач.
ТупIаризни чпин пис - хъсан чида.
ТупIуз хабар авачиз туьфенг акъатда.
ТIампI - гьи тупIал хьайитIани ягъиз жедач.
ТIуб кутуна, гъил хкудна.
ТIуб туна - вил акъудна.
ТIуб жагъайди - кек авачиз амукьна.
ТIуб хкажна - " кьвед" къачуна.
Т!уб галай кекекай - къармах жеда.
ТIуб галукьна - йикь акъудна.
ТIуб - са тIуб я, вад тIуб - гъуд.
ТIуб - тупIувай гуьцIун хъсан туш.
ТIуб - тупIал эциг тавурди эркин я.
ТIуб датIанамаз эсер жедач.
ТIуб квек хьайитIани кутун мешреб туш.
ТIубни - тIуб,тупучIни - тIуб туш.
ТIупIар - вири сад хьиз герек къведач.
ТIуб атIана тахьай эсер - гъил атIанани жеч
ТIуб акурла хъуьруьн - кимивилин лишан я.
ТIуб атIуз киче яз - чан гана.
ТIуб хвена, кьил - хана.
ТIуб квачирдаз рикIин лугьудани?
ТIуб туькIуьрна, успат ийиз хьанач. 
ТIуб кяна, гъил эцигнач.
ТIуб атIуникай кичIеди - угъри туш.
ТIуб кяна - мярекат акъатна.
ТIуб - садан, атIай гъил - масадан.
ТIуб атIун - регьят, гилигун - четин я.
ТIуб галкIур тавунмаз - тфенг акъатдач.
ХкIурди тIуб я, регъуь хьайиди - чин.
Хер - тупIал, дерт - рикIел жеда.
Шаламриз ли жагъана, са тIуб канаб авач.
Угъри - тупIарин гелералди кьада.
Ярар - вилерай, хъутур - тупIарай къведа.
Ялайди - тIуб , . акъатайди - гъил.
Як кIанда лугьуз - тIуб жакьвадани?


МискIалар:

Имуча муча - муч халича, чан - сад,
рикIер - къанни сад ?
Имуча муча, муч халича,
са дидедихъ - къад аял. ?
Абурукай - цIуд гадаяр,.
цIудни - рушар?
Имуча - муча, муч халича,.
Са ракIарай вад стха физ - экъечIда?
Имуча муча, муч халича, са цлал 5 устIар?
Имуча - муча, муч халича,
Са тарал - вад кIукI?
Имуч муча, муч халича,
кьуд стха - санал,.  сад - чараз?


ТупIарин тIварар:

Араб чIалал - Хинсир.  Бинсир, ВустIа,
Саббаба, Ибмгьам.
Туьрк чIалал: Балажи бажи . Бильтун бажи,
Узун гьажи, Башалум, Баш бармагъ
Урус чIалал: Мизинец ,Безымянный, Средний,
Указательный, Большой палец.
Лезги чIалалди: БицIи тIуб, ПIенцIепI (ЗакIал)
тIуб, Кьулан тIуб, Шагьид (ШанкIал) тIуб,
КIанчIал ва я (ЧIехи) тIуб.
Дерзичийри: Ан тIуб, Ман тIуб, Къуба тIуб,
Дерзи тIуб, КIанчIал тIуб.
Халкьди: (чIехи тупIалай башламишна)
Сад - Аллагь, Кьвед - Дидени Буба, Пуд -
хизан, Кьуд - мугьман, Вад - амайбур вири.


Чандикай

Аллагьди тагай чан - азраилдимз кIан дахьуй.
Аллагьди багъишай чан - Вичи вахчурай.
Аллагьди гайи чан - инсанвилин рекь твах.
Адал чан алатIа - кьейила чир хьана.
Берекат - чандик квачирди - азарлу я.
Ватандиз багъишай чан - гьайиф къвемир.
Гзаф хвейи чан - фад гъиляй акъатда.
Гунагь - бедендик.  кваз - азаб - чандиз гуда.
Гъурбатда чан - гъафил жеда.
Гьардаз вичин чан - багьа я.
Гьамиша чандиз - къулайвални жагъидая.
Диде - бубадал алай чан - веледринди я.
Диде - бубади тагай чан - на гьинай къачуда.
Дуьньядал чан алай затIар пара ава.
Еке бедендик - гъвечIи чан квачни?
Жендек - филдин, чан - кьифрен.
Зи чандикай - заз хабар ава.
И чан, а чан, чан - базаран - кьил газаран.
Йифиз хвейи чан - юкъуз герек къведа.
Кайиди - беден я, акъатайди - чан.
Къастунал кIевидан - чан къачун четин я.
Кьве чан алай са касни авач.
Кьена, чан хтайбурни ава.
КIани чан - дакIандан гъиле гьикI тван?
Ламразни - вичин чан ширин я.
Масадал алай чан гзаф аквамир.
Нубат алачиз - чандивай авун гунагь я.
Пис ксариз чан къачудайла - тади гуда.
Ракьун беденда - якIун чан жедач.
Са чандик - виридан пай ква.
Са чан я, вуч кIандатIани авурай!
Садазни - чандиз гуж тагана суваб авач.
Тарифри - чан вара - зара ийида.
ТIал - ямандавай чан хуьз жедач.
Угъриди - вичин чандилай гъил къачуда.
Уьмуьр - тек са чан хуьз ганвач.
Фагьумсуздан чан - хатадик жеда.
Хвейи чан - хазина я.
Цавай аватна садазни чанар жагъизвач.
ЦIуру яцран чан - цIару хамуна ава.
Хъсан ксарал - кьейилани чан аламукьда.
Хьайивал - хьурай лагьана чан пучмир.
Чан акьалдарна Аллагьдикай наразибур ава.
Чан - хуьзни чир хьана кIанда.
Чан саракай кватдайвал ийимир.
Чан - чанда авай уьмуьрдин юлдашар жен.
Чан алай як жедалди - къван хьурай.
Чан - чан лугьуз - чан къачумир.
Чан аламаз - сувабар къазанмиша.
Чан авачир чкада - къизиларни аквадач.
Чан рагъ лугьумир, чан мурад рагъ лагь.
Чан - диде, чан - буба лагь.
ЧIарчIелни кваз - чан ала.
Шаз кьейи чандихъ - цIи ишемир.
Эбеди яз чан - садазни багъишнавач.
Юкьваз тIар тавуна чан хуьз алакьдач.
Я Аллагь, Ваз шуькуьр.  чал чан гъайи!


Инсанвиликай

Аллагьди и гуьзел дуьнья - инсанриз яратмишнава.
Аллагьдихъай кичIе туширди - инсан туш.
Бахтлувал - инсандин кар туькIуьниз лугьуда.
Бегьемсуз инсанрикай Аллагьди хуьрай.
Вагьши инсандилай - гьайванни хъсан я.
Гудайла - Аллагь хьана кIанда, къачудайла - инсан.
Гафар - инсандибур, крар - шейтIандибур тежен.
Галатун течир инсан мурадрив агакьда.
Гъам чIугуни инсан - авайдалайни пис ийида.
Гъуцарин рикIинал кьван кайи инсанарни ава.
Гъавурда авачир инсан, гъавурда тун - суваб я.
Гъавурда гьатиз дакIан инсан - гъавурда тваз жедач. .
Гъавурда авайбуру - дуьнья тIуьна куьтягьзава.
Гьуьжет гвай инсан - са межлисдани кьадач.
Гьарам квай инсан - кац хьиз - чIарчIелай чир жеда.
Дуьз инсанрихъ галаз - кIвалахизни регьят я.
Дугъри инсанар - кIамайбурай кьадайбурни жеда.
Еке тIварцIин инсан хьайила.  дамах къачуна кIандач.
Ем - гьайвандин ризкьия, тIуьн - инсандин.
Жегьил чIавуз викIегь инсандик кьуьзуьвал агатдач.
Жаваб - инсанди гуда, кьил - балкIанди агъурда.
Жуваз жув хъсан инсан яз акун - кутугнавач.
Зегьметди инсан гуьрчегни ийида, акьуллуни.
Зайиф инсандиз куьмек авун - сувабдин кар я.
Ирид яц авай кас - гвейин тIвалунихъ магьрум я.
Инсанвал - я буржни гуз жедач, я къачузни.
Инсаф авачир инсандал кар гьалт тавурай.
Инсанрин арадани - инсан хьана кIанда.
Йифиз ахварал алай инсан - кьейи мисал я.
Кесиб хьуналди инсан синихлу жедайди туш.
Кайи - хъукъвай инсандиз - рикI - дуркIун це. .
Къанажагъ авай инсанри - хуьрел аферин гъида.
Къаст рикIе авай инсанди вичин кар тамамарда.
Кьисметар - Аллгьадин, зегьметар - инсанрин гъиле ава.
Кьисас вахчудай инсандихъ - таъсиб жеда.
Кьили кIвалахдай инсан - садрани гишила амукьдач.
Кьил - инсандиз дамах патал ганвач.
КIанивал течир инсанарни ава кьван!
КIани инсанди - вири гуда, дакIанда - куда. .
КIамай инсан - эвелимжи - вичиз бала я. .
Ламракай - гьикьван алахъайтIани инсан жедач.
Лал инсандал хъуьруьн кутугнавач.
Лампа хьиз куз - ишигъ гудай инсанарни ава.
Луьткве гвай инсан - кьусу гвайдахъ муьгьтеж я.
Мал квахьна, чIал чидайдал гьалтнайтIа.
Мугьман галай инсан - са чIавузни дарда гьатдач.
Михьивал бедендиз - ризкьидилайни чарасуз я.
Мекьивилини чилкинвили инсан - харапI ийида.
Писвилиз гьи инсандивай хьайитIани хъсанвал жедач.
Пашманвили инсан - зайифарда.
ПIузарри пIах гуз, кIасдай инсанар авайди я.
ПIирерни - са девирдин хъсан ксар тир.
Рекье - хвала юлдаш хьайи инсан - мукьвади жеда.
Регьятвили чIурай инсанарни ава.
Руьгь вачирдаз - инсан лугьуз жедач.
Таб квай инсандай дуьз гаф акъатдач.
Тапарралди кьил хуьдай инсанарни пара ава.
ТIуруни нез - тумуни вил акъуддайди - инсан туш.
ТIиш кьацIана.  гъилер михьдай инсанарни ава.
Угъривал гвай инсан - угъривиле рекьида.
Уртахар тир инсанар - стхаяр хьиз хьана кIанда.
Уьмуьр инсандиз - бахтлу хьун патал ганвайди я.
Уьлкве - вири инсанриз сад я.
Фагьумна кIвалахдай инсан - ягъалмиш жедач.
Фурс квай инсанди - акьулдин кьеривал чирзава.
Хатурар авур инсанар - кимибурай кьамир. .
Хам инсанди вич амалралди чирда.
Хажалат такур инсан.  кайидан гъавурда акьадач.
Хъсан инсанар кьейила - гьайифар чIугвада.
Хъсан кас хуьряй рекьидалди, писди - кIваляй кьий.
Хьайиди - хьуй, . фейиди - фий лугьудай инсанарни ава.
Хьел цавуз ахъайна,бахтунихъ къекъведай инсанарни ава.
Цавуз къван гадарна, кьил кутадай инсанарни жеда.
Цав - кьакьан, чил - кIеви хьун - инсандин - ажиз югъ я.
ЦIун хуруз фидай инсанар - гьулданар я.
ЦIувад йисузни акьул татай инсандиз - ахпани къведач.
Чандин къадир авачир инсандиз - саданни къадир жедач.
Чидай инсандиз - ветIни чуьнгуьр я.
Чан хуьнал рикI алай инсан - цIару сериндик жеда.
Чан акьалдарна - Аллагьдикай нарази инсанарни ава.
ЧIуру рекье авай инсандиз, дуьз рехъни патахъ аквада.
ЧIал течир инсандихъ галаз рахаз четин я.
Шад инсанар - геж кьуьзуь жеда.
Шагьидар - дин патал чанар гайи инсанар я.
Шагь хьуналди - инсан акьуллу жедач.
Эркек инсан - гьамиша викIегь хьана кIанда.
ЭрчIи пад течир инсандивай - чапла пад жузамир.
Юкъуз - инсанар яз аквада,йифиз - гьайванар.
Югъ маса гана, йифиз кIвалахдай инсанарни ава.
Ягьсуз инсандай акъат тийидайди авач.
Я - инсан хьана кIанда, я гьайван.
Ягъай чка - ракь, амайди - макь,лугьур инсана пис я.
Яс гвай инсандиз - рикI - дуркIун гана кIанда.
Я ягь, я намус авачирдаз - инсан гьикI лугьун?
Яраб зи риваятар кваз такьадай инсанар жедатIа?


Акьулдикай

Акьул - гьар садахъ жувахъ аваз кIанда
Акьуллудахъ хьиз ахмакьдахъ рахаз жедач
Акьуллуда - дуьз,ахмакьда - чIуру рекье твада
Акьуллуда - чилелай,ахмакьда - вичелай чешне къачуда
Акьул - геж къведа, амма фад фида
Акьуллу хьуникай менфят къачуз чир хьухь
Акьуллу къекъвена жагъурна кIанда
Ахмакьда вич алай чка къалурда
Акъулдив барабар затI авач
Акьул маса къачузвайтIа,.  кесибрин язух тир.
Акьуллудан кьилиз - келле лугьуда.
Ахмакьдан кьилиз - киле лугьуда.
Акьуллу - цIийидахъ, ахмакь - фейидахъ къекъведа
Акьуллудаз - акьуллу гьинай хьайитIани жагъида
Акьуллудан мефт - келледа жеда.
Ахмакьдан мефт - дабанда.
Акьулдихъ галаз - бахтни жагъанайтIа хъсан тир.
Акьуллу веледар хьун - мурад я
Акьулдиз текъведай кар авач
Акьуллудан - кьили.  ахмакьдан - далуди ванда
Акьуллуда - ахмакь кар ийидач.
Акьуллудикай фад хъел къведа.
Ахмакьдакай хъел къвемир, - жаза це.
Акьулди - пул ийида,пулуни - ахмакь.
Акьулар гунал кар алач, кар - кьунал ала
Акьул гуз регьят,къачуз - четин я
Акьуллувилиз - диши - эркек.  чIехи - гъвечIи авач.
Акьуллу галаз - кIвачер тIа жеда.
Ахмакьдихъ  галаз - рикI тIа жеда.
Акьуллуяр тамам краралди чир жеда.
Ахмакьар - кьилел хайи кварарал чир жеда
Акьуллудан гъиле кар, ахмакьдан кьиле - гар
Акьуллувилихъ гзаф тIимил ава.
Ахмакьвилин - тIимилни сад я. гзафни.
Акьуллудахъ я "эхь" жеда, я "ваъ".
Ахмакьдахъ - я эхь жедач я ваъ.
Акьуллудаз - ахмакьрини акьулар гуда.
Акьуллудахъ чандиз гуж гайи девлет жеда.
Ахмакьрихъ - чандиз гуж тагай девлет жеда.
Акьулар гудайбурулай, къачудайбур - тIимил.
Акьулар къачудайбур - сад - кьвед жеда
Акьуллуни ахмакь - ичкиди чирда.
Акьуллудан - чин,ахмакьдан - япар яру жеда.
Акьуллу - шерикдин, ахмакь чуьруькдин гара жеда.
Акьуллуда - хийирдихъ, ахмакьда - шийирдихъ ялда.
Акьулди кесибни - девлетлу ийида.
Акьулдикай пай авачтIа - ахмакьдан - тайни жемир.
Акьуллу - кисда,ахмакь - хкисда.
Акьуллуда тарс - мектебда къачуда.
Ахмакьри тарс - дустагъда къачуда.
Акьуллуда - эвел, ахмакьди - эхирдай кьатIида.
Акьуллудан сир рикIе, ахмакьдан - меце жеда.
Акьуллуда - цIал яд иличда.
Ахмакьда цIал - нафт иличда.
Акьуллу диде - бубадиз ахмакь велед дахьурай.
Ахмакьриз ахмакь велед хьун - мусибат я.
Акьуллуда - акьул пулдихъ къачуда.
Ахмакьри акьул - гьаваяни къачудач.
Акьуллуда - зегьметдихъ ялда.
Ахмакьри - туьгьметдихъ ялда.
Акьуллуйри - хийирдикай хийир къачуда.
Ахмакьри - шиийрдикай менфят къачуда.
Акьуллуда зегьметдал дамахда.
Ахмакьда - девлетдал дамахда.
Акьуллувилин терездин хилер ацIуда.
Ахмакьдин гьебеяр ичIи я.
Акьуллуда кар - меслятдал ийида.
Ахмакь - вичин гьуьжетдал кIевиз акъвазда.
Акьуллуди ятIа чириз пара вахт герек къведа.
Ахмакьди вич са декьикьада чирда.
Ахмакьриз чпин ахмакьвал чир жедач.
Ахмакьдиз - вичин патав - вири ахмакь аквада.
Ахмакьдинни кимидан арада кьелечI жуна ава.
Ахмакьдилай - гьайванни хъсан я.
Ахмакьар авачиртIа, акьуллуяр чир жедачир.
Ахмакьарин терефдарарни - ахмакьар я.
Ахмакь итимдал акьуллу паб кьванни гьалтуй.
Ахмакьдахъ - Азраилдини кьил кьадач.
Бахтлувилихъ галтугна - акьул гадармир.
Буржуна акьулар гуз жедайтIа, ахмакьар жедачир.
Вири аваз, акьул тахьун - затIни тахьун я.
Гунагьар - акьуллуйрин хиве фад гьатда.
Гунагьар ахмакьрин хиве гьатдач.
Гъиле аваз хиве такьун - ахмакьвал я.
Гьардаз вич акьуллу яз аквада.
Еке акьулдин иеси - еке жавабдарни я.
Йикь - йикь, - лугьуз гьавалат хьун - ахмакьвал я.
Кьилни ава,кIвачерин ава,амма акьул авач.
Лам ахмакь ятIа - иеси акьуллу хьана кIанда.
Ламрал къазанмишайди - ламраз гудай ахмакь жеч.
Низ хьайитIани пачагь жедач бахт жагъидач.
Пабни гъуьл ахмакьар ятIа - къуншийриз гуж хьана.
Пачагьарни акьулдихъ мегьтежбур я.
Рапуни гайи акьул кьадай гъални кIанда.
Сабурлувал - акьуллувилин лишан я.
ПIирерал - акьуллувилин тажар жеда.
Сад акьуллу,.  муькуьди ахмакь хьана кIандач.
Тарифри акьуллубурни кими ийида.
ТIебиатди тагай акьул гужуналди къачуз жедач. .
Угъривилин рехъ хкяйдайдаз - акьуллу лугьуз жедач.
Уьмуьрдин татугайвилери акьулар гъайибурни ава.
Халкь - виридалай акьуллу тирди рикIелай алудмир.
Халкьди гайи акьул кьурбур - бахтаварар я.
Хъунал рикI алай акьуллуни - кими жеда.
Хьайи "гад" - акьуллу аялдиз лугьузвайди я.
Чарада гудай акьулдал вил алаз ацукьна кIандач.
ЧIехида гайи акьул - гъвечIида кьуна кIанда.
Цавай аватна акьулар жагъидай затIар туш.
ЦIу кайила - акьулар къведайбур жеда.
Эрекь - чехирди акьул - - кубут ийида.
Яшлу хьайила акьул зайиф жеда.


Уьмуьрдикай

Алчах уьмуьрдилай - афериндин декьикьа багьа я.
Бахтлудаз уьмуьр гьикI атана, фенатIа чир жедач.
Ватан ва халкь патал гайи уьмуьр кьейидай кьадач.
Вун дуьньядал атун - уьмуьрдин бахтлувал я.
Ваз багъишай уьмуьрдик - гзафбурун умуд ква.
Гишин уьмуьрдилай - тух ажални хъсан я.
Гуьрчег уьмуьрди гъетини хьиз ишигъ гуда.
Гъам чIугунал уьмуьрдин терез кьезил жедач.
Гьахълубурун уьмуьрар - хаталувилик жеда.
Гьар садавайни уьмуьрда авур хъсанвал жузада.
Гьар са уьмуьрдихъ - эвел хьиз эхирни гала.
Гьида уьмуьр гуьрчегда - гьам уьмуьрди гуьрчегда.
Девлетлудиз кесибдин уьмуьр кефиник кваз аквада.
Жегьил уьмуьр гарув гана, яшлу хьайила кьенятда.
Жуван уьмуьрдикай гузни жедач, чарадавай къачузни.
Жув рази хьайиди хьиз, уьмуьр жувакайни рази ая.
Зегьметди уьмуьр яргъини ийида, бахтлуни.
Инсан ятIа - жуван уьмуьрни инсанвилел тухуз алахъ.
Ксана акъатайдазни - уьмуьр лугьуз жедач.
Камаллуйни уьмуьрар абурун крари давамар хъийида.
Къунши галачиз уьмуьр бахтлу жеда лугьумир.
Кьиникь - уьмуьрдин уламрикай - эхиримжиди я.
Кьуьзуьбурун уьмуьрдин куьлегар - жегьилрив гва.
Ламран уьмуьрдин яргъивал - иесидилай аслу я.
Незвай фан уьмуьр куьруь я, тIуьрдан яргъи. .
Писбурун уьмуьрар - яргъи ятIани - бахтлу туш.
ПIирерин уьмуьрар - чеб амачтIани яргъи я.
Сабурлувили - уьмуьр яргъи ва бахтлу ийида.
Садбурун уьмуьрар - куькIуьнна, хкахьда.
Са - садбурун уьмуьрар кьуьтIер хьиз яргъи жеда.
Садбурун уьмуьрдикай "хана" ва " кьена" амукьда.
Са уьмуьр кьве сефер тикрариз жедач.
Судьядин уьмуьр - Аллагьдин гъиле ава,
Тахсиркардин уьмуьр - судьядин гъиле.
ТIал - квал галачир уьмуьрар садазни жагъидач.
Угъридин уьмуьр угъривиле акъатда.
Уьмуьрдин къадир рекьидайла чир жеда.
Уьмуьрдикай амукьдайди - хъсанвални писвал я.
Уьмуьрар дуьз рекье твадайбур - пайгъамбарар я.
Уьмуьрдин хъсан вахт - муьгьуьббатдинди я.
Уьмуьрдин гъал саданни атIун тавурай, я Аллагь!
Уьмуьрдин юлдашдихъ - бахт вилик кваз къекъуьгъ.
Уьмуьрдин халис юлдаш тахьайди бахтсуз я.
Уьмуьррихъ - кIаламар жеда.  вацIарихъ - уламар.
Уьмуьр - кечирмишишиз ваъ, яшамиш жез ганва.
Уьмуьрда - садра - кьведра ягъалмиш жеда.
Уьмуьрди - чин гайибурни ава, кайибурни.
Уьмуьрди вичин гатфар - кьуьд авхтар ава.
Уьмуьрдин кьил - кьилел атунал - бахт жагъидач.
Уьмуьрди - цавуз акъудайтIани - секинвал чилел ала.
Уьмуьрдихъ - вичин эквер ва вичин мичIерни ава.
Уьмуьрдик берекат акатна кIан ятIа - жува гьерекат.
Уьмуьрдин атIа кьиликай хабар авайди - Аллагь я.
Уьмуьрдин цIвегь - уькIуь, амма ниси ширин я.
Уьмуьр яргъи хьуналди - акьулни яргъи жез кIандай.
Уьмуьр лукIвиле тухунни - кутугай кар туш.
Уьмуьрдихъ - тарцихъ хьиз, бегьердин вахт ава.
Уьмуьрни дуьз тухуз чир хьана кIанда.
Уьмуьрдин кьел туьтIуьна, цин дад чир жедач.
Уьмуьрдин мешреб - хизандин чинай аквада.
Уьмуьрдин эвел - масабуру, эхир - жува гуьзетда.
Уьмуьр - куьруь ийидай затIар - пара ава.
Уьмуьр яргъи ийидай затIар лап - тIимил я.
Уьмуьрдин яргъивал - бахтунал алцумда.
Уьмуьрдихъ кIвалахдай вичиз хас сят ава.
Уьмуьрдални - ярдал хьиз ашукь хьана кIанда.
Уьмуьрни - бахт хьиз садра гузвай затI я.
Уьмуьрдихъ фидай къени рекьер - тIимил ава.
Фейи уьмуьр - види я, къвезмайди - Аллагьдинди.
Фейи уьмуьрдихъ - гьайиф чIугвамир, дуьз твах.
Фейи уьмуьр - чараданди хьиз жеда.
Хайи диде - бубади гайи уьмуьр - хуьзни алахъ.
Хъсан ксарин уьмуьрар - виридаз чешне я.
Хъвадайдан уьмуьр - ичкидин гъиле жеда.
Хьайибурун уьмуьрар - тахьайбурун гъиле твамир.
Четинвилери уьмуьрдиз цIийи рекьер жагъурда.
ЧIехи уьмуьрдихъ - чIехи четинвилерни гала.
ЦIару яцран уьмуьр - цIару хамуна акъатда
Шуьрбетдин дад гала - чи уьмуьррихъ.
Эркекрин гъиле дишегьлийрин уьмуьрарни ава.
Югъ - уьмуьрдин - дири вахт я, йиф - ксай.
Яшни уьмуьр - гафариз - чара, метлеб сад я.
Яру яцран уьмуьр - яру хамуна фида.


Гьуьрметдикай

Акьуллуйри - вирибуруз гьуьрмет ийида.
Акьуллуйри - садаз цIуд гьуьрмет ийида.
Авур гьуьрметдай - багъиш тIалабмир.
Ахмакьриз гьуьрмет - кичIевилинди хьиз я.
Бурж - къуьхуьнрун - гьуьрмет тавур мисал я.
Бегьемсуздан гьуьрметдикай гьич хкатдач.
Беьемсуздан гьуьрметдилай - дустагъ хъсан я.
Вирида ваз гьуьрметиз, жув - гьуьрметсуз жемир. 
Ви гьуьрметди - вун уьзуьагъ ийида.
Веледар гьуьрметсуз диде - буба - уьзуькъара я.
Вуна садан кефи хана къачур гьуьрмет - гьарамди я.
Ви чуьнгуьрдихъ гьуьрмет авач - макьам къведач.
Вакай пачагь авур халкьдиз гьуьрмет ая.
Вири куьтягь жеда - гьуьрмет эбедлух я.
Ваз гьуьрмет ийизватIа - жувани ая.
Вав ви дин гватIа.  масадазни гьуьрмет ая.
Вун дардай акъудиз авур гьуьрмет - рикIел хуьх.
Гунагьрилай гъил къачуз пара гьуьрмет герек я.
Гужуналди къазанмишайди - гьуьрмет туш.
Йиса къазанмишай гьуьрмет - декьикьада квахьда.
Гьуьрметдинни лянетдин арада цацар ава.
Гьуьрмет патал - цадай тум гьайиф къвемир.
Гьуьрметди - садакай агъзурни ийида.
Гьуьрмет - чир хьунни - инсанвал я.
Гьуьрметлувал - хуьзни чир хьана кIанда.
Гьуьрмет - чан алайдалайни, амачирдаз герек я.
Гьуьрмет - ирс туш, къазанмишзавай затI я.
Гьуьрмет - ашкъидалди авуна кIанда. .
Гьуьрметди - вичизни гьуьрмет авун тIалабда.
Гьуьрметди садавни чIуруди ийиз тадач.
Гьуьрмет авачир кIвале - берекат, девлет жедач.
Гьуьрметлувили - вири агудиз алахъда.
Гьуьрметсузвилелди тIуьр аш - зегьерлу я.
Гьуьрмет - чандал цIай кана ийизвай затI я.
Гьуьрмет - халкь, жегьмет ийизвайди я.
Гьуьрмет къазанмишун - жувала аслу я.
Гьуьрмет - инсанар авай чкада жеда.
Гьуьрмет - женнетдин багъдин емиш я.
Гьуьрметди - намуслувал истемишда.
Гьуьрмет - пара кьадар назик затIни я.
Гьуьрмет авачир кIвализ мугьман къведач.
Гьуьрметдин къадир - аялзамаз чирна кIанда.
Гьуьрметдикай магьрумдаз - виртIедини дад гуч.
Гьуьрметдин тумуни - ник берекатлу ийида.
Гьуьрмет авуна - цIуз, вацIуз вегь - затIни жедач.
Гьуьрметлудан - гудай гъил вилик жеда.
Гьуьрмет ийиз вердишдаз.  тавуна кьарай къведач
Гьуьрметсуз кIваляй свасни гъимир.
Гьуьрметдинни лянетдин сергьят чIурмир.
Гьуьрметлуди кьейитIани - гьуьрмет амукьда.
Гьуьрметлудаз кьейила къведайди - рагьмет я.
Гьуьрмет - кIвалелай, хуьрелай башламиш жеда.
Гьуьрметлуйри - уьлкведални кваз аферин гъида.
Гьуьрметдинни ришветдин арада - еке тафават ава.
Гьуьрмет авайди са дуьньядални муьгьтеж жеч.
Гьуьрмет - инсанвилин, ришвет - кицIвилин лишан я.
Гьуьрмет - жувалай ийизвай садакьа тир мисал я.
Гьуьрмет ийиз виридалай алакьда.
Гьуьрмет гъалиб хьайила - душманар дустар жеда.
Гьуьрметлудан чин - узуьагъ я,ришветчидин - кIеви.
Гьуьрметдин вилик - дяве метIерал акъвазда.
Гьуьрметдин къадир - Сад Аллагьдиз пара ава.
Гьуьрметдин гъавурда акьунни - гьуьрметлувал я.
Гьуьрмет рикIяй туштIа - гунагь къазанмишзава.
Гьуьрмет хуш туштIа - туьгьметни къазанмишмир.
Гьуьрмет вучиз авунатIа ахтармишунни гунагь я.
Гьуьрметсуз дустунилай - душманни хъсан я.
Гьуьрмет авачтIа - ам бегьем дуст туш.
Гьуьрметдив кутур сив - туьгьметдив хкудмир.
Гьуьрметлу сивяй гьуьрметсуз гафар акъудмир.
Гьуьрметлу инсандик - виридан пай жеда.
Гьуьрметсуздак - диде - бубадин пайни жедач.
Гьуьрметдив къазанмишна, туьгьметдив немир.
Гьуьрметлувили - ракъинив экъечIиз вугузва.
Гьуьрметсузвили - рагъ фад акIурда.
Гьуьрмет - вири девлетрилай багьа затI я.
Гьи касди гьуьрмет ийида - гьадазни гьуьрмет ава.
Гьич садавни гужна жуваз гьуьрмет ийиз тамир.
Гьар са чIехидаз вичиз гьуьрмет авун хуш я.
Гьич са чIехидазни тапан гьуьрмет кIан тахьурай.
Гьуьрмет вини дережада аватIа - кар вилик физва
Гьуьрметдай багъишай бацIи - цIегьряй яхъ.
Гьич саданни гьуьрмет квахьзавайди туш.
Гьуьрмет рикIе аваз ксайла - ширин ахвар къведа.
Гьуьрмет авачир кас - дустарихъ магьрум жеда.
Гьуьрметсузвили уьмуьр куьруь ийида.
Гьарамда - ви вири гьуьрметар чилкинарда.
Гьар са гьунарди вичиз гьуьрмет авун тIалабзава.
Гьуьрметар авунивай, мад хъийиз кIан жеда.
Гьуьрмет авай кIвализ - мугьман къведа.
Гьуьрмет авачир кIвале кацизни акъвазиз кIандач.
Гьуьрмет авуниз я яш, я эркек - диши авач.
Гьуьрмет авай гьуьлериз - вири вацIар илифда.
Гьуьрмет - зегьметдалди къазанмишзавайди я.
Гьуьрметдив эцигай кIвализ гьарам гъимир.
Гьуьрметдин юкьвалай элкъвемир.
Гьуьрмет ийидайла - затIни гьайиф къвемир.
Гьуьрметдизни - тIимил - гзаф авач.
Гьуьрметсуздан кIваляй - гишила хкведа.
Гьуьрмет авуна девлетлу хьайибур пара ава.
Дишегьлиди гьуьрмет тийизвай кас хъанди туш.
Дуьзвилиз - гьуьрмет, дуьзенавилиз - туьгьмет.
Дуьнья - алемдин гьуьрметди хуьзва.
Дагъдинни арандин гьуьрмет - вацIарив гва. 
Дустарин гьуьрмет - пайдахди - душман тергда.
Дуствал ава - гьуьрметни ава, берекатни.
Дуьньядин низамлувал - гьуьрметдилай аслу я.
Девлетди - гьуьрметдин рекьер дар ийида.
Дидедиз веледдин гьуьрмет - чигедин стIал я.
Дуьнья къени хьун патал - гьуьрметлу хьухь!
Жуваз гьуьрмет тавурдазни гьуьрмет ая.
Жув амачирлани гьуьрмет амукьдайвал ая.
Жувалайни гьуьрмет - ви несилриз герек я.
Жув татугайла - Аллагьдив гьуьрметсуз жемир.
Жува гьуьрмет авурдаз - къуьхуьнамир.
Жуван сифетдиз гьуьрметдин гуьзуьдай килиг.
Женнетдин къапуяр - гьуьрметди ачухзава.
Жув зурбаз кьун - гьуьрметсузвал я.
Жув патал чIугур жафа - гьуьрметдай кьамир
Жуван гунагьдилай гъил къачунни - гьуьрмет я.
Инсан яз дуьньядал атунни - еке гьуьрмет я.
Инсанрин рикIерал гьуьрметлубур аламукьда.
Къуллугъчиди авур гьуьрмет екез аквада.
Къавумар - гьуьрметлубуруз лугьузвайди я.
Къунши гьуьрметлудав - душман эгечIдач.
Къунши гьуьрметсузди дяведа жеда.
Кьейила эцигдай гуьмбет - гьуьрметдинди я.
Кьадарсуз гьуьрметди - лувар кутада.
КIан хьунал - гуж тагай гьуьрмет жагъидач.
КIанда лугьуз гужан гьуьрмет тIалабмир.
Лянетдив амукьдалди - гьуьрметлу яз кьин хъсана я.
Лежбердинни чилин гьуьрмет - берекат я.
Масада гьуьрмет авунатIа, жува кьведра ая.
Мугьмандиз гьуьрмет авун - виридан буржи я.
Малдиз авур гьуьрмет - як, нек, гъери я.
Машгьурвал гьуьрметдин рекьяй кIанда.
Машгьурвал ава - гьуьрметсузвилин рекьяй.
Пара гьуьрметар къазанмишна - вили ягъдач.
Писвал авурдаз - гьуьрмет авуна регьуь ая.
Писвал тавунни - еке гьуьрметлувал я. .
РикIин къеняй тавурдаз - гьуьрмет лугьудач.
РикIиз хуш авачир гьуьрмет - къум яд я.
РикIин михьи гьуьрметди - женнет агудда.
Сада - садаз салам гунни - еке гьуьрмет я.
Садаз писвал авунни - гьуьрметсузвал я.
Садбуруз - са гьуьрмет ийимир - вири квахьда.
Тапарар тавунни гьуьрметлувал я.
Таб ийиз чир тахьунайни - гьуьрмет ава.
ТIебиатдиз вуна, ада ваз гьуьрметда.
ТIебиатдив гьуьрметсузвили - аламат къалурда.
ТIуьрдалай гуьгъуьниз Алгьем гъун - гьуьрмет я.
Фагьумна, дуьз рахунни - гьуьрметлувал я.
Хатур тахана яшамиш хьунни - гьуьрмет я.
Хъуьтуьл къилих хьунни гьуьрметлувал я.
Хъелдай хесет тахьун - гьуьрметдиз лайихлу я
ХьайитIа - гьуьрмет, тахьайтIа - кефи хамир.
Чинал - гьуьрмет - далудихъ - лянет ийимир.
Чарада авур гьуьрмет - кичIевиля кьамир.
Чарадан гьуьрмет чIурукIа ишлемишмир.
Чаради маса гайи гьуьрмет - зегьер я.
Чарадан гьуьрметдин бурж тамир.
ЧIехидаз гуьрмет авун - буржи я.
ЧIехида - гъвечIидани гьуьрметна кIанда.
Шадвал - гьуьрметдилай гуьгъуьниз жеда.
Эгер гьуьрмет авачтIа - туьгьметни ийимир. .
Эхирдай гьайиф чIугвадай гьуьрмет ийимир.
Эхиратда шагьид - ви гьуьрметар я.
Эгер гьуьрмет  ийиз хьаначтIа - къаза ая.
ЭрчIи гъил гьуьрметдиз, чаплади - жуваз.
Эгер гьуьрметар аватIа - аферинарни ава. .
Эгер тIварцIиз гьуьрмет авачтIа - гьайиф.
Эгер гьуьрметдай рикI амачтIа - чанни амач.
Эгер ви терез дуьз туштIа - гьуьрметни авач.
Экуь дуьнья гьуьрметлубуруз гавай пай я.
Эрекь - чехирдал авур гьуьрмет - писвилинди я.
Эсер авачирдаз - ви гьуьрметни аквадач.
Юкъуз авур гьуьрметар йифиз гьисабмир.
Юкьваз гуж тагайди - гьуьрмет туш.
Яргъал яшамиш хьун - гьуьрметлувал я.
Я гьуьрмет кIанда, я къимет.
ЯхцIур гьуьрмет - са чIруда квадарда.
Як кIандатIа - гьайванриз гьуьрмет ая.


Дуствиликай

Аллагьдин дустар - дуьзвал гвайбур я.
Ара физ - дустарал кьил чIугуна кIанда.
Аманавидилай - дуст букара къведа.
Алчах дустунилай - душманни хъсан я.
Аваран дустунихъ - пис къилих жедач.
Амалдарри - виридакай дустар кьада.
Бахтлудаз - душманни дуст жеда.
Бубадин дус - хцин дустни я.
БатIул дустунилай къунши хъсан я.
Ваз дустар кьван - дустариз вунни хуш я.
Вири дустар - сад хьтинбур жедач.
Вири къуншияр - дустар жедайди туш.
Гужалди кьурдакай - дуст жедач.
Гафни кар - дустуниз кIандайди ая.
Гайиди - дуст, тагайди - душман жемир.
Гъавурда гьат тийидайди - дуст туш.
Гьардахъ - вичиз килигай дустар жеда.
Гьуьрмет авай чкада - дустарни жеда.
Гьар хуьре са дуст - са кIвал я.
Гьар сад вичин дустунин патав жеда.
Дустар авайдахъ - дустар кьериз жеда.
Дар чIавуз дустарикай куьмек жеда.
Дустари куьлуь - шуьлуьяр кваз кьадач.
Девлет - дустарин кIвачихъ жеда.
Дустунин рикI - дустунихъ куда.
Дустунилай элкъуьрдай затI авач.
Дустуниз - аялни ваъ жедач.
Дустарихъ галаз чIугур кеф мехъер я.
Дустар пара хьун - шадвал я.
Дустарихъ галаз яван фуни ширин я.
Дустарин арада дишегьли - къал я.
Дустунихъай чуьнуьхайди - квахьда.
Дустунин чиник серин дахьурай.
Дустарик - гъвечIи, чIехиди авач.
Дуст - дуст я, къунши - къунши.
Дустунин дуст - ви дустни я.
Дустарин арада - шейтIан тахьурай.
Дустуникай къавум хьун - са мурад я.
Дуст авачирдаз - инсан гьикI лугьуда?
Душмандикай - дуст жедайди туш.
Дустарин арада - мензил куьруь я.
Дуст авачирди - цIудра етим я.
Дустарин чарар хуьх - абур тарих я.
Дустарин арада жув вине кьамир.
Дустариз тарсар гуз алахъмир.
Дустариз гуз - чанни гьайиф туш.
Дуст - дагъ ятIа, вун адан рикI хьухь.
Дустаралди - дамах авуна кIанда.
Дуствилив къведай са затIни авач.
Еке девлетдилай - тIимил дустар хъсан я.
Жанавуррикай дустар кьаз алахъмир.
Зегьметда - дустар, зиллетда - даях кIанда.
Итимрин дуствили - хизанар мукьва ийида.
Йиса са дуст артухриз алахъ.
Кар кIеве гьатайла дустарин патав фида.
Къадир авайдакай дуст яхъ.
Къуллугъди - дустар пара хьурда.
Кьаз - регьят, хуьз - четинди - дуст я.
Кьегьелрихъ пис дустар жедач.
КIанивили.  дуствилин вилик акъваз жедач.
КIусунин дустар - дар хьайила чир жеда.
Лашунин - гъиле кьадай кьил дуст я.
Мус хьайитIани - дустуникай жеда.
Меце - сад, рикIе - сад авайди дуст туш.
Намуслу дуст - стхадилай артух я.
Пул - дустар авай чкада - са затIни туш.
ПIирерин дустар - регьимлубур я.
Ришвет гана - дустар кьамир.
Сабурлувили - дустарин алакъа мягькемда.
Сад - дуст, кьвед - стха, пуд - хизан я.
Салам гайи кьвандакай - дуст кьаз жедач.
Тапан дуствал - яргъал фидач.
Течирдакай дуст кьаз гьерекатмир.
ТIебиатдихъ дуствал хвена кIанда.
Умудлу дуст - стхадив барабар я.
Уьмуьр - дустариз багъишна кIанда.
Фу нез чидайбурун дустар - чIехибур я.
Халис дустунин рикI михьи я.
Хъсан дустунихъ - пис ният жедач.
Хьайи гъалатI багъиш тийир дуст туш.
Цава гъетерихъ дуствал ава.
ЦIун дуст - кьурай кIарас я.
Чан - чанда авай дустарни жеда.
ЧIехи дуствилери - еке крар ийида.
ШейтIандикай дуст кьурди - йикье жеда.
ЭрчIи гъил - дустунин рекье хьурай.
Югъ - хизандиз, йиф - дустуниз багъиш.
Яд фидай патахъ пер я дайди - дуст туш.
 

Бахтуникай

Авачир бахт пул гуналди жагъидач.
Аллагьдикай наразидан - бахт фида.
Акьуллувал - бахтлувиин са лишан я.
Амалдарвилер - сикIериз ганвай бахт я.
Алим хьунилай бахтлу хьун - четин я.
АкьалтIай бахт авачтIа,.  бахтсузни ийимир.
Аламдиз жув герек атунни - са бахт я.
Бахт - Аллагьди инсанризавунвай багъиш я.
Бахтлудан чIуру гафни къенидай кьада.
Бахтлудавай цаварайни лув гуз жеда.
Бахтуни атIайла.  къванцяй цуьк экъечIда.
Бахт авай кас - чарадан гъуьнтIуьник жедач.
Бахт вилик квай веледар хьун - са мурад я.
Бахт вилик фидайла, жува иглешармир.
Бахт авайбурун диде - буба фад рекьидач.
Бахт авайдаз дахай диде аквадач.
Бахтсуз велед жедалди - дахьун хъсан я.
Бахтлубур дустагърай девлет гваз хкведа.
Бахт авачтIани - яшамиш хьана кIанда.
Бахсуз хьуник жуван пай гзаф жезва.
Бахтунал вил хьухь,.  зегьметни чIугу!
Бахт авач лугьуз са тике фу недачни?
Бахтни рагъ хьиз экуь патай экъечIда.
Бахтлудаз - веледрин дерт аквадач.
Бахт югъвайла - гачалакайни пачагь жеда.
Бахт ахъа хьайила, нефс ахъа ийимир.
Бахт гайила - вахчуникайни кичIе хьухь.
Бахтуни - цавуз акъудда, нефсини - чилиз.
Бахтуни гайидак - гзафбурун пай ква.
Бахт авайди - мутIлакьбурун тай жедач.
Бахтунин вилик дагълари кьил агъузда.
Бахтлубурун тIварар халкьдин рикIе жеда.
Бахтни багъиш - кьветхверар я дидедин.
Бахт авайдан кьве паб аквач вилериз.
Бахтунинни садакьадин тIимил - гзаф авач.
Бахт юзайла.  жувни уях хьана кIанда.
Бахтуникай атIай кIус алцуммир.
Бахт авайдан гъиляй эхират акъатдач.
Бахт - кьуд гьарф яз, гьунарар пара я.
Бахтунихъай атIана - уьмуьрдихъ гилигмир. .
Бахтлу стхадиз - бегьемсуз вах жедач. 
Бахтлувилихъ са девлет туш галайди.
Бахтуни гайила, жувни мутIлакь жемир.
Бахт авай къиб гъуьлягъдин сивиз фидач.
Бахт авай руш - дакIандаз кьисмет жедач.
Бахтлу папан аслан жеда гъуьлуькай
Бахтлу кIвали шегьер хьурда хуьруькай.
Бахтлу гада ярдихъ яргъа къекъведач.
Бахт авайдан муьгъ жеч вацIун а папа.
Бахт хьайила.  ахмакьни акьуллудай кьада.
Бахтлувилел наразибур - ахмакьар я.
Бахтлубурал пехил жемир садрани.
Бахт буржуна пул туш гудай кIанидаз. .
Бахтлу хьайила - къванцикай къизил жеда.
Бахтсуз хьайила - къизилдикай къван жеда.
Бахт кIани кас кIараб жеда Ватандин.
Бахт жагъуриз кур хьайибур пара ава.
Бахтар - къалин.  фу жен - къуьлуьн!
Бахт авайдаз тахай аялар аквадач.
Бахтлу касди - ахмакьни бахтлу ийида.
Бахт - медаль туш хурудал.  алкIурдай.
Бахтлу касди кьуьл ийида лепедал. .
Бахт авачтIа, Аллагьдивай тIалаба!
Бахтуни алакь тийир карни ийиз гуда.
Бахтунивай кIан хьун - айиб туш.
Бахтунивай багъиш тIалабмир.
Бахт къалиндан - ахвар кьери жеда.
Бахт авачир тахтни кьий, вахтни.
Бахтаварвал жагъин тийир мурад я.
Бахт - д евлет туш ирс яз тадай.
Бахтлудан гуьгъуьна къаргъиш жедач. .
Бахтлу хьанай, амма чир хьанач.
Бахт паталди цIуз фейибур пара ава.
Бахт акурбурувай хабарар яхъ.
Бахтлубуруз цавай фидай лувар гуда.
Бахтлуда бахтникай - кеф кеф хкудда.
Бахтлу я лагьана.  чархалай хкадармир.
Бахтуни чин тагайбур пара ава.
Бахтикъар - къара бахт я.
Бахтаварвал - пара бахт хьун я.
Бязибуруз бахтарни гуда кьван.
Бахлу хьайила кицIикай аслан жеда.
Баркалла алай бахт - кьилел - тахт я.
Бедбахтвилин тахт Азраилдив гва.
Ватандин бахт - гьар ватанэгьлийрив гва.
Виридахъ галаз фу нез чир хьунни бахт я.
Вун бахтунихъ - бахт вахъ къекъуьрмир.
Ви гъавурда акьунни са бахт я.
Ватанда сур кьисмет хьунни - бахт я.
Ваз бахтунин къадир тахьун гуж тушни?
Виридалай бахтсуз малаик - Азраил я.
Ватандин бахт - кьегьелрин гъиле хьурай.
Гуз гайитIа - Аллагьдихъ бхтар пара ава.
Гъиле гьат тавур бахт - алатай вахт я.
Гьайванрин алемда инсан хьунни бахт я.
Гьар садаз бахт - вичин рикI тирвал гурай.
Гьар ни кьилел хьайитIани бахт къвадач.
Дагъдин бахт - кьакьанвал я.
Ерли такурдаз бахт - ахварай аквада.
Жанавурдин бахтни кьий, къуьрен тахтни.
Жуван бахт - усал, чарадан - куьк аквамир.
Зайиф ятIани - бахтунин къадир чир хьухь.
Зуьрнечидин бахт - пулунив гва.
Зегьметдиз гьуьрмет авачтIа - бахт фена
Инсанриз - бахтар къвез - хъфидай вахтар ава.
Икьрардал атун - кьве патанни бахт я.
Инсаният дуьз рекье тун - пайгъамбарвал я.
Инсан яз дуьньядал акъатунни - са бахт я.
Ислягьвални сагъламвал - жагъин тийир бахтар я.
КапI авун - бедендин михьивални я - бахтни.
Касдин вил - бахтунал,бахтунин вил - касдал ала.
Кар квахьвайдаз бахтуникай хъел къведа.
Кесибдал атайла - бахт ахвариз фена.
КицI галаз гъуьрч авуна бахт жагъидач.
Квар - цин рекье хунни са бахт я.
Къизилдин кифералди дишегьлиз бахт жеч.
Къурбатда - девлет, Ватанда - бахт жеда.
Ламра кIуру яна женнетдин бахт гудач.
Масада вил аваз, жуван бахт ахъаймир.
Нихъ бахт аватIа - адахъ тахтни ава.
Низ хьайитIани бахт кьисмет жедач.
Фуахъ - къафун, уьмуьрдихъ бахтни кIанда.
Харат устIардин бахт - тахтадив гва.
Хъсан Аллагьди пис ксариз бахтар гудач.
Чарадакай атIай бахт кIан жемир.
Чил - къизирив, цав - бахтарив ацIанва.
Чан аламаз гайи бахт - види я.
Чепелукьдиз вичин бахт - цIа аквада.
Чарадан бахтунай кьил акъудиз жедач.
Чан аламаз тачагъай бахт - кьейидан квез я?.
Шехьуналди бахт жагъидач, сабур хуьх.
Цавай аватна бахтар жагъидани?
Эгер бахт пулдихъ тиртIа, кесибри вучдай?
Я Аллагь - вуна бахтар вуна це чаз бахт!


ВикIегьиликай, кичIевиликай

Аллагьдикай кичIеда чIуру кар ийидач.
Аллагьдикай кичIеда - жув дуьз тухуда.
Алдатмишуникай кичIеда - савда ийимир.
Ахмакьдаз - вичелай фейидахъай кичIе я.
Айибдикай кичIеда - вич беябурдач.
Агьдикай кичIеда - писвални ийидач.
Бурж гайидаз - хиве такьуникай кичIе я.
Бахт авайда вич викIегь тухуда.
ВикIегьбурун тIварар баркалладив кьада.
ВикIегьда эркиналди це лугьуда.
ВикIегьдаз - Аллагьдини куьмек гуда.
ВикIегь - четин вахтуна хьана кIанда.
ВикIегьдак гуьлле акатдач.
ВикIегь кьейиди халкьдин рикIел жеда.
ВикIегьда - вични хуьда, масабурни.
ВикIегьдаз - акьулни кIанда, къуватни.
ВикIегь дишегьли - цIуд эркекдай я.
Гзаф викIегьвилери инсан игит ийида.
Гафарал - зирек, карда - зайиф жемир.
Гъавурда авачиз викIегьвал ийимаир.
Гьавая пуч хьуникай кичIе хьухь.
Гьар садаз намусдихъай кичIе жен.
Гьарам акахьуникай кичIе хьухь.
Гьар садаз - вич викIегь аквада.
Диде - бубадиз викIегь велед кIанда.
Дуьз рекье викIегь хьана кIанда.
Душмандихъай кичIеди - есир жеда.
Ерли кичI авачир кас тек - туьк ава.
Женг викIегьбурун сегьне я.
Женгина викIегьбур лигим жеда.
Жанавурдихъай кичIеди тамуз фидач.
Жуван кичIевал масадаз чирмир.
Зегьметда кичIеди - недайла викIегь я.
Инсанриз писвал авуникай кичIе хьухь.
Йифекай кичедакай - угъри жедач.
Куникай кичIеди - цIув агатдач.
КичIеда - вичин кьилиз чара ийида.
КичIе хеб - жанавурдин ем я.
КичIе къиб - гъуьлягъдин сивиз фида.
КичIедаз чIарни вагьрам хьиз жеда.
КичIеди вичин хъендикай катда.
КичIевал - женнетдай атанвалда.
КичIеди - гьамиша кицIи кьада.
КичI гана къачурди - гьуьрмет туш.
Къачагъвални - викIегьбуру ийида.
Кьил авайдаз, кIвачерикай кичIе туш.
КIанибуру викIегьвилер къалурда.
Лазим атайла - викIегь хьана кIанда.
Масад бейкеф хьуникай кичIе хьухь.
Нубатсуз гьуьжетдикай кичIе жен.
Нубатсуз тарифдикай кичIе хьухь.
Паб гатаз викIегь жемир.
Рекьидай йикъакай кичIе жемир.
Сабурлувал хуьн - кичIевал туш.
Туьнт къилих - викIегьвал туш.
Угъридиз - экуьникай кичIе я.
Уьмуьр - викIегьбуруз бахшнавайди я.
Фур атIайдаз - вич аватуникай кичIе я.
Хуьнни кьиникь - викIедан гъиле жен.
ХъуьтIуькай кичIеда - гатуз кIывалахда.
Хьараз - цIукай кичIе хьана кIандач.
Чешне - викIегьбуралай къачу. 
ЧIижрекай кичIеда - вирт немир.
Шадвиликай ерли кичIе жемир.
Цайи затI - пуч хьуникай кичIе хьухь.
ЦIа - викIегьбур лигим жеда.
Эрекь хъвана викIевал кутамир.
Юкъуз гамишрикай кичIе угърияр ава.
Яшлувиликай кичIеди - кьуьзуь жемир.


Хъсан - писвиликай

Авур хъсанвал къуьхуьнарун айиб я.
Авур хъсанвал гьайиф къвемир.
Авур хъсанвал Аллагьдиз чир жеда.
Алчахда писвал тавунни - хъсанвал я.
Бахт фейила, хъсандакайни писди жеда.
Вичиз вич хъсан акун - кимивал я
Гвайла - хъсанди, гвачирла - писди.
Гъамлу хьайила, хъсан - пис квахьда.
Гьамиша хъсанвал - Аллагьдивайни гьатдач.
Гьалтай пис сусан - къари хъсанди хьурай.
Дуьньяда хъсанвилерилай писбур пара ава.
Душмандин хъсанвал - шейтIанвилинди я.
Жуваз хъсанди, чарадаз писди ийимир.
Жуваз авур хъсанвал - жувани хъия.
Жув кьабулайдилай - хъсан кьабула.
Зиян авачир - писвал жедайди туш.  !
Инсандикай инсан авурди - хъсанвилер я.
Къари хъсанди хьайила - свас писди дахьурай.
Кесибрин хъсанвилер кваз такьадайбур жеда.
Кьудкъанни цIекIуьд хъсанвал - сада квадарда.
Кьасабчидин хъсанвал гузвай якIу лугьуда.
КIан хъсанди ийиз - писдал аватда.
Мугьманрик - хъсан - писди жедайди тш. .
Намус квайда садрани писвал ийидач.
Пис башламишай кар - хъсанди жедач.
Писвал ийиз зурбавал герек къведач.
Пис - хъсандай ахмакьрин кьилни акъатда.
Писвал авурбур - халкьдини пислемишда.
Писвал - хъсанвилин гуьгъуьнавай шейтIан я.
Писвилери - гьайванрин алемдиз хутахзава.
Писвилиз - декьикьа вахт герек я.
Писвал ийидайди - анжах душман я.
Писвал туба авурдаз Аллагьди регьимда.
Писвал - рикIелай алат тийир хер я.
Писвилихъ - хажалатдин деринвал ава.
Писвал авун патал чирвал лазим туш.
Писвиликай къачур хийир - къиямат мал я.
Писвал тавун - хъсанвилелай артух я.
Писвиликай хъсанвал - жагъидач.
Писвилин гуьгъуьна агьузар ава. .
Писвал - гуьзлемиш тавуна къведа
Писвилизни - тIимил - гзаф авач.
Писвал ийиз гъиляй гьикI къведа?
Писвилин дережа - чиле ава.
ПIирер - хъсан ксар тирди чир хьухь.
РикIе хъсанди аваз - писди акъудмир.
Руьгь хъсандахъ - пис кIалуб жедач.
Сифте жува хъсанвал ийиз алахъ.
Суфрад кьилихъ - хийирдин гафар лагь.
Тежедай хъсанвал кIандайди - ахмакь я.
Тади анжах хъсанвал ийиз алахъ
ТIуьн - хъун - иливриз хьайитIа хъсан я.
Фагьумсузвилел авур кар хъсанди жедач.
Хайида тавур хъсанвал - масада ийидач.
Хийир авачир са хъсанвални авач.
Хъсанвал ийиз вахтни кIанда, гужни.
Хъсанвилин къадир течирбур пара ава.
Хъсанвилихъ шуьрбетдин дад жеда.
Хъсанвал авурбур - гьуьлени рекьидач.
Хъсанвилиз - хъсанвал авун - буржи я.
Хъсанвилер нелай хьайитIани алакьдач.
Хъсанвиляй гьахъ тIалабун - гунагь я.
Хъсан Аллагьди пис кар ийидач.
Хъсанвилер чидайбур - тIимил ава.
Хъсандалай эгечIна - писдалай хкечIмир.
Хъсандаз - писди гьикI лугьуда?
Хъсанвилер пара хьайила - къимет жедач.
Хъсан Аллагьди вакай инсан авунва.
Хъсанвал жез, тавун - инсансузвал я.
Хъсанвал авун патал - ялна кIанда.
Хъсанвални писвал ви къуьнерал ала.
Хъсанвал - къадир авайдаз авуна кIанда.
Хъсанвал - алцум тежер девлет я.
Хъсанвилин буба кьенва лугьумир.
Хъсанвал авуна - душман хуш жедач.
Хъсанвилинни писвилин арада дагъ ава.
Хъсан къаридихъ пис сусар жедач.
Хъсанвилел - вил алаз жеда.
Хъсанвал ийиз рикIяй атанач.
Хъсанвал - вахтуни - къиметдай вигьидач.
Хъсанвал - рикIелай алатна кIандач.
Хъсанвилихъ - кьилин дережаяр ава.
Хъсанвал ийиз - фад вердишара.
Хъсанвал - хъвер, писвал - хер я.
Хъсанвал дакIанбурни жеда кьван?
Хъсанвал буржуна гуз - къачуз жедач.
Хъсанди кьейила - виридаз гьайиф жеда.
Хъсанвал - рагъ, писвал - вилел нвагъ я.
Хъсанвилихъни - тIимил - гзаф авач.
Хъсанвили - шад, писвили - пашманарда.
Хъсанвилер авурла - рикI ачух жеда.
ХьайитIа - хъсанди амаз - писди ийимир.
Чехир хъсанди хьана - пиян тавуна тадач.
Четин касдин вил хъсанвилел жеда.
ЧIехидавай хъсанвал кIан жеда.
Цаву гайи хъсанвилер садазни пис туш.
ЦIал ашукьни хьухь, цIукай - кичIени.
Эгер хъсанди жезвачтIа писдини ийимир.
Я хъсанди хьанач, я писди.



Садвиликай

Аллагь - Сад я, амайбур вири къве - кьведар.
Аллагьди гайибур - садахъни муьгьтеж туш.
Аллагьдиз - вири инсанар сад хьиз кIан я.
Аллагьди тагайди - садавайни къачуз жедач.
Ажугълу кас садални дуьшуьш тахьурай.
Авай са велед - кьванни камаллуди хьурай.
Бахтуни гайиди - садавайни вахчуз жедач.
Вири - вилик, сад кьулухъ жедайди туш.
Веледарни - вири сад хьиз кIан жедач.
Гаф - сад, кар масад хьана кIандач.
Гун - садаз авуна, кьисмет масадаз хьана.
Гьар садаз - вичин кьисмет тирвал гуда.
Гьарам - садазни гьалал жедач.
Г*ьар садаз вичин диде - буба азиз я.
Гьар садаз - вичин Ватан багьа я.
Гьар сада - жувал дамахна кIанда.
Гьар садахъ - намус, гъейрат кIанда.
Гьич садакайни кичIе туширди - пис я.
Диде - сакIа, буба - масакIа кIан жемир.
Дуьньядал садни гьамишалугъ туш.
Етим - есир - садни тахьурай.
Жуваз дакIанди - садазни ийимир.
Зуьрне - сад я, макьамар - пара.
Итимни паб - са сивяй рахун герек я.
Инсан - сад я, мурадар - къанни сад.
Ийидай кар - садал кьванни алукьна ая.
Йикъан кар - сад я, йифен кар - масад.
Кар - сада ийиз, кеф масабуру чIугуна.
Кимибур - сад - кьед жедайди я.
Къад гайила - сад гьайиф къвемир.
Кьведав - са гаф тахьай кар туькIуьдач.
Кьил - сад, кIачер, гъилер - кьве - кьвед я.
Кьведахъ галтугна - садакайни хьанач.
Кьвед сад хьтинбур дуьньядал алач.
Кьвед - са виляй туширбурни ава.
КIвал - сад, хизан - масад хьана кIандач.
Ламраз - садра лагьана ван къведач.
Муьгьуьббат - гаф - чIал сад хьун я. 
Пабни гъуьл - сад - садаз вафалу жен.
Рекьидай югъ - садазни чидач.
Рехъ - сад ятIа.  юлдашарни - сад хьухь.
Сад - Аллагь, диде - буба - кьвед я.
Садаз хъел атайла, муькуьди кис.
Сад - Ватан ва Намус я.
Садахъ галаз - муькуьдини ахмакь жемир.
Сад - кьвед хьиз пияндаз аквада.
Сад ава - лагь, муькуьди ава - лугьумир.
Сад - масадал пехил хьана кIандач.
Садахъ галтугна, кьведакай хкатда.
Сад - Аллагьдивай, масад - пачагьдивай.
Сад кими хьайила, адаз виш лугьудач.
Сад кьейи чкада - вири кIватI жеда.
Сад - сабур я, кьвед - абур.
Садавай хьайи гъалатI - муькуьда эха.
Сад ава - Аллагьдивай, сад ава - жувавай.
Сад лагьана затIни жедач.
Сада эверайла, муькуьда - гьай лагь.
Са кьил - хъ\сан я, кьве - мадни.
Са кIус фуахъ намус маса гумир.
Са паб хуьз тежедайди - итим туш.
Садан тахсирдай - масад ацукьна.
Сада - гъуьр регъвезва, муькуьда - рикI.
Сад квай цIук - муькуьбурни кутамир.
Садра атай леке - алат хъийидач.
Сад - за, сад - на лугьун дуьз туш.
Садаз гьазурай хуьрек - кьведазни жеда.
Садвал авачир хизан - фад кIватда.
Садвал авачирбуруз - дустар лугьудач.
Са вил ахвар - миллиондай я.
Са вил авайбур - аждагьанар я.
Са иблисди - дуьнья барбатIда.
Сад - вирт ятIа, муькуьди - гъери хьухь.
Садакай - садак къведай азар - хаталу я.
Сада "алиф", муькуьда "бей" лугьумир.
Са сивяй - кьве жуьре рахамир.
Садакай чIехид хьайила - гьуьрмет ая.
Са гьукуматда - кьве пачагь жедач.
Са кIарцIелди далдам ягъиз жедач.
Садахъ авачирла, амайбуру куьмек це.
Са фу хьуналди - вири туькIуьдач.
Са булахди вири тухарда.
Сад зегьер, муькуьди - гъуьлягъ жемир.
Садакай - шагьид жедайди туш.
Са гъилелди - кап ягъиз жедач.
Сад багъишайла - кьвед тIалабмир.
Садан салам - муькуьда кьабул ая. 
Садра тIуьна - тух жедайди туш.
Сад - яц, сад - гамиш жедайди туш.
Садра кIула кьурдаз - эвичIиз кIандач.
Сада - садан - дабан эгъуьнмир.
Сад - нубат алаз, муькуьди гьакI рахана. 
Сад рахадайла, амайбуру яб це.
Садазни яб тагудайдан чка - дустагъ я.
Са таракай - там жедач.
Таб - садра авун бес я, вахъ - агъазмач.
ТIвар - садан, кар масадан хьана.
Угъри - сад, дустагъда - масад туна.
Уьмуьрда са хата - жедай затI я.
Фитнеди садан кIвални туькIуьрнач.
Хата - садра жедай адет я.
Халкьдихъ халаз - сад хьана кIанда.
Хатур - садра, кьведра жедай затI я.
Хъсан сад - пис пудахъ гудач.
Хьайи сад - амал ислягь хьурай.
Цавук тIуб кягъай садни авач.
ЦIун хуруз садавани физ жедач.
Чидайдаз садни - сад я, къадни.
ЧIехиди - сад жедай адет я.
Шадвал - сад.  вад йикъанди жедайди я.
Эвер - садаз авуна, атун - масад.
Юлдашар - са гафунал алайбур я.
Якни - сад хьана кIанда, ивини.


Диде - бубадикай

Аллагь - Сад я, диде - буба - кьвед. .
Амал салигь велед диде - бубад - бахт я.
Алчах велед - дахьун - саламатвал я.
Бязи диде - бубадиз велед - азраил жеда.
Бязибуруз диде - буба абедлух хьиз жеда.
Веледар - диде - бубадизни ватандиз буржлу я.
Веледар къакъатна, диде - буба сефил жеда.
Велед гадрайди - я диде.  туш я буба.
Велед динж дахьай диде - буба - секин жедач.
Веледрин жаваб - диде - бубади гуда.
Гатайди - велед я, рикI диде - бубадин куда.
Гъам такур диде - буба кьузуь жедач.
Диде - кIан хьана,буба гадар лагьанвач.
Диде - буба хуьн - веледрин буржи я.
Диде - бубадиз гьуьрмт авун са бахт я.
Диде - буба течирдаз - Аллагь авач.
Диде - бубадин арадани гьуьрмет аваз жен.
Диде - бубади гьуьрмет - кIвалин берекат я.
Диде - бубадин пис аял - куьчебасан я.
Диде - бубадиз килигай саф - веледрив гума.
Диде - буба такурда - чилелай амал къачуда.
Диде - бубадин къаргъиш - яман затI я.
Диде - бубадилай - абурун пенсия кIан жемир.
Жанавурди тIуьр мал - садакьадай кьамир.
Иран диде - дидедилай алатайла - диде я.
Иран диде - аман, жуван диде - яман жемир.
Намуслуда диде - бубадин кефи хадач.
Сусахъ хьтин диде - буба - гъуьлуьхъни ава.
Тахай диде - буба кьисмет тахьурай.
Фурс гвай диде - бубадиз - ахмакьар жеда.
Чеб жегьилар хьайиди диде - бубадиз чида.
Чеб амаз веледар кьин диде - бубадиз гуж я.
Чан алаз фу тагай диде - бубад садакьа гана.
ШейтIанди - диде - буба чара ийида.
Экуь дуьнья веледриз диде - бубади къалурна.
Эверайла - дидедиз, ахпа бубадиз гьай лагь.
Ягь экъичайдаз - диде - буба чиз амукьдач.
Яшдиз чIехибур - диде - бубадай яхъ.


Дишегьлийрикай

Амал авачир дишегьлидиз яшамиш жез четин я.
Ахьтин дишегьлияр ава хьи - дережа кьакьан.
Абурлу дишегьлидал аферин къведа.
Ар - дишегьлидизни герек я, эркекдизни.
Абурлу дишегьлидал бармак алукIна кIанда.
Асуллу хизандай - асуллу дишегьлини акъватда.
Арачи дишегьлидилар - сад - кьвед жеда.
Аферинни айиб - дишегьлидин ценцик ква.
Ахмакь дишегьли хьун - гужарин гуж я.
Ахвар ширин дишегьли - къуьхуьн - къафун я.
Ашкъи дуьньядал - дишегьли сесеб акъатнава.
Аялриз - дишегьли диде, ахпа буба кIанда.
Аламатрикай сад лагьайди - дишегьли я.
Аждагьанризни дишегьлийрикай кичIе я.
Бахтлу дишегьлидикай паб хьун - еке бахт я.
Бегьерлу багъ - дишегьлидиз тешпигь я.
Буьндуьгуьрвал дишегьлидиз гьич кутугнавач.
Буй - бухах авай дишегьли рикIиз чими жеда.
Бахтсуз дишегьли жедай чкадал - къван хьурай.
Балайрин дерт такур дишегьли - рехи жедач.
Бубад кIвале гежай дишегьлиди рекье гьерекатда.
Виридалай ширин нямет - ишегьлидин мез я.
Вафалу дишегьлиди - кIвални къени ийида, хуьрни.
Вацрахъ сефил ишегьлидин чин гала.
Вахт хьайила - . сифте дишегьли эвлелмиша.
Вилер цIару дишегьлияр сад - кьвед жеда.
Вири ава, амма дишегьли авач - кIвал ичIи я.
Гунагьар дишегьлийрал фад къведа.
Гуьзелар яз - вири дишегьлияр бахтлу жедач.
Гуьзел - дишегьли викIегь - эрекек жен.
Гъуьлягъдин мез гвай дишегьлиярни ава.
Гъуьлуьз къуллугъ авуна - дишегьли айибдач.
Гъетер акуна кIан ятIа - дишегьлийриз тамаш.
Гъуьлуьз тефейдаз - дишегьли гьикI лугьуда?
Гъуьлуьн кIвал дишегьлидиз - бубадин кIвал туш.
Гьуьрмет - эвелимжи дишегьлидиз авуна кIанда.
Гьуьжеткарвили дишегьлидин эхир кьил пучда.
Гьуьруьят - дишегьлидиз кутугнавай тIвар я.
Гьуьрс къарагъай дишегьли - пара яман кас я.
Гьуьруь - женнетдин, дишегьли - чилин мелекар я.
Гьуьрмет авачир дишегьлидиз дуьнья дар жеда.
Дишегьлирикай кхьей ктабрикай - дагъ жеда.
Дишегьли - рекьелай алудиз лап регьят я.
Дишегьли кIвалин берекатни я, гьерекатни.
Дишегьли - вилерин нурни я, рикIин хиялни.
Дишегьлидал ашукь хьайида - дагъ муьтIуьгъарда.
Дишегьлидал ашукь кьегьелри - къелеяр эцигда.
Дишегьлияр ава - агъзур эрекекдик квай.
Дишегьлияр ава - кепекдикни квачир.
Дишегьлияр себеб яз мукьвабур жезва.
Дишегьлияр себеб яз - чарани жезва.
Дишегьлидин къадир авачирди - инсан туш.
Дишегьлийрин вилик чун вири буржлу я.
Дишегьлияр авачир - дуьнья кепекдик квач.
Дишегьлияр - эркекри хкяйзавабур я.
Дишегьдин къуллугъда акъвазна - эркек айибдач.
Дишегьлияр ава - Аллагьдиз ухшар.
Дишегьлийрик - иблисдиз ухшарбурни ква.
Дишегьли - атирни я, чехирни.
Дишегьли багьаз кьуникай - айиб авач.
Дишегьлидин вилик ажиз югъ - яманди я.
Дишегьлиди рикIив кьаз тур пи - цIарадач.
Дишегьлидин акьул кваз такьадайди - ахмакь я.
Дишегьли - кIвалин гьуьрметни я, берекатни.
Дуьнядилай дяве дишегьлийривай акьвазриз жеда.
Дишегьлиди дахайди - хадач, декьейди - рекьидач.
Дшегьли хьайи чкадал - цуьквер экъечIуй.
Етим - дишегьли амачир итим я.
Езне - дишегьи себеб яз жагъизвай мукьва кас я.
Жувандини чаради чидайбур дишегьлияр я.
Женнетни жегьеннем - дишегьлийрин гъиле ава.
Жавабдин ишара - эркек, суалдин - дишегьли я.
Зар - зибадиз лагьйихлубур - дишегьлияр я.
Итимдин къадир течирда дишегьли туш.
Иервал - дишегьлидиз ганвай бални я, балани.
Итимдин митIелай пине кими тийирди - дишегьли я.
Итимсузди - дишегьлидин далудилай пая кими ийич.
Иблисар - я дишегьлияр туш, я эркекар. .
Квел хьайитIани рикI ацукьдай дишегьли жедани?
Къагьбевилелай чилкин леке дишегьлидал къведач.
КIанивал себеб яз дишегьлийри зулумарни эхда.
Лишанлу дишегьлидин - чан сана, рикI масана жеда.
Маниярни лайлаяр теснифнавайбур - дишегьлияр я.
Мурад авачир дишегьлидивай са карни жедпач.
Муьгьуьббат вири дишегьлийрихъ жедач.
Нефсерал гьалтайла, дишегьлияр сад лагьайбур я.
Паб - гъуьл, аял - хизан - дишегьлиди арадал гъизва.
Пата вил авай дишегьлидих ъ - кIвал - хзан жедач.
ПIузарар дишегьлийрин - гьайифдилай акъатда.
Рагъ - эркекдай, варз - дишегьлидай кьада.
Руьгьдиз мукьва дишегьлидикай паб хьун - бахт я.
Сив квай дишегьлиди вири чIалал гъида.
Суьгьуьр арадал гъанвайбур - дишегьлияр я.
Сиве цIай авай дишегьлидиз - кIвале пич я.
Сабурлу дишегьлиди кIвални ислягь я, хуьрни.
Са кIвал, са гъуьл - хьун дишегьлидин мурад я.
Тарифди рекьелай алуд тийир дишегьли  авач.
Таб авун - дишегьлидиз кутугнавай кар туш.
ТIурфадилай дишегьлиди гзаф куьцIуьрда.
Убадикай - кIвал, хуьр - ийидайди - дишегьли я.
Уьмуьрдин бахтлувал - камаллу дишегьли я.
Фитне - дишегьлидиз иблисдивай жагъанва.
Фендигар дишегьлидихъай аждагьандиз кичIе я.
Фурс авун дишегьлийривай эркекриз чир хьана.
Фитедин майил - дишегьлидин мукьвабур я.
Халис дишегьлидин хурудик - рабни гъал жеда.
Хъварсни алатда, амма дишегьли алатдач.
Цанар дишегьлиди цана.  эркекрив гуьз тада.
ЦIайни гва дишегьлийрив - хкадардай ядни.
ЧипIер дишегьлийри, юкIвар - эркекри яна.
Чан акьалдариз - Аллагьдивай, хаз - дишегьли.
ЧIуруди - дишегьли авачир кIвализ лугьуда.
Шал галай кьванбуруз - дишегьлияр лугьудани?
Шаирар дишегьлийрихъ галаз шиирралди рахада.
Шуьрбет арадал гъайибур - дишегьлияр я.
Эвленмиш жезвай дишегьлидин бине чира.
Эркекрин бажарагъдин куьлег - дишегьли я.
Эрекек авачир кIвализ - дишегьли къведач.
Эвлелмиш дишегьлидал жезвайди я. .
Юлдаш - уьмуьрдин юлдаш дишегьли я.
Эркекар - дишегьлийри хуьда, абур - эркекри. .
Ягь - эркекдизни герек я, дишегьлидизни.
Ягьанат къачудайдаз - дишегьли лугьудач.
Япарихъ къизилар - дишегьлийрин жеда.
Япуз къени ван тефидайди дишегьли туш.


Аялрикай

Аялдиз кIамаз яд хъвайила - булах кьурада.
Аялар - зегьметдал рикI алаз тербияламиша.
Аял саймиш тийидай амалар ийимир.
Аялдихъ галаз - жувни аял жемир.
Аялдин рикIел писвал яргъалди аламукьда.
Аялар авай чкада - маса ихтилат жедач.
Аялрал - чIехи хьайила дамахар ая.
Аялрин арада тереф тун тербиясузвал я.
Аялдин гъавурда гьат тийидайди - диде туш.
Аялдикай хабар такьадайдини буба туш.
Аялрилай диде - бубадин бурж алатдач.
Аяларни - аялар я, амма вири сад туш.
Аялрал ихтибар ая, жувни гуьзчи хьухь.
Аялар - аялар тирди рикIелай ракъурмир.
Аялриз дидедин чIал чир тавун - писвал я.
Аялрин тариф чеб алай чкадал ийимир.
Аялар авай кIвал - мехъер я.
Аялриз лугьурни ава далгьурни.
Аялрин чIар пад къенемаз тарифмир.
Аялар ватандашар яз тербияламиша.
Аялар авачирдан пай - чилик, цавук квач.
Аялар - межлисрихъ вердишармир.
Аялар кичI гуз вердишармир. .
Аялривай - аялвал къакъудмир.
Аялрив - барабарбур кьуна рахух.
Аялрин чIалар ахъайиз, хъуьремир.
Аялар алдатмишун пис кар я.
Аялар таб авуни - чIурукIа вердишарда.
Аялриз диде кIандани? Буба? - суал гумир.
Аялриз - дидени сад хьиз кIан я, бубани.
Аялр гьамиша муьтIуьгъ яз вердишмир.
Аялар - вири сад хьтинбур жедач.
Аялар гайи Аллагьдиз къурбанд хьурай.
Аялар хуьзвай пачагь - эбедлух хьурай.
Аялар авачир кIвал - яд галачир регъ я. .
. Аялар вири са гъиляй - виляй яхъ.
Аялар - чи гележег тирди хиялдай акъудмир.
Аялар дуьз рекье тун - виридан буржи я.
Аял кIула кьурла, пака - кьамални акьахда.
Аялрай къведай ухшарар диде - бубадинбур я.
Аялрин кIвалахриз дуьз къимет гуз алахъ.
Аялрин алакьунар дуьз рекье тваз алахъ.
Аялар - гъвечIи чIавуз - балаяр я, балаяр.
Аялар писбур хьайитIа - хата - балаярни я.
Аялрикай архайин диде - бубадин рикI секин я.
Аялар хайиди хьиз, хуьзни чир хьана кIанда.
Аялар - чпиз кIандайвал вердишармир.
Аяларни сад я - яшлу хьайи инсанарни.
Аялривай течир затI хабар кьамир.
Аялриз - гъвечIизмаз къайда чириз алахъ.
Аялриз кьенят вуч затI ятIа чира.
Аялар михьивилел рикI алаз вердишара.
Аялрихъ галаз мукьуфдалди кIвалах ая.
Аялрал - дурумлудаказ зегьмет чIугу.
Аялрикай - къени - чIуруди - тербияди ийизва.
Аялар пара ваъ, инсанар хьунал кар ала.
Аялрин патахъай къал жедайбур - ахмакьар я.
Аялрин ихтияр - куьн гъиле ава.
Аялрин гъиле куь ихтиярарни гьатдайди я гьа.
Аялдикай инсан ийизвай чад - зегьмет я.
Аялар хьун - бахт, тахьун - бедбахтвал я. .
Аялар тахьун - са пай атIун я, техуьн - кьве пай.
Аялрин япар кьаз хкажун - еке зиян я.
Аялриз пакаман ахвар ширин жеда.
Аялар - гъвечIи - гъвечIиди кIан жедай адет я.
Аман салигь аялар хьун еке тир бахт я.
Амалар чидай аялдиз - акун бес я.
Амал авачир аял - вирида алдатмишда.
Бегьемсуз аялди рикIив пи кьаз тадач.
Бахт авайдаз - аярин дерт аквадач.
Бахтар галай аялар хьурай лагь.
Ви намус, ви гъейрат - ви аялар я.
Вун тамашай сафунай - аяларни тамашда.
Вунни - ваз, ви аяларни ваз лугьумир.
Вафасуз аял - виридаз бала я.
Вафалу аял - жуванди хьиз кIан жеда.
Гунагь квачирди аял вахт я.
Гада - бубадин, руш - дидедин эрчIи гъил я.
Гъилел алай тупIарни сад я - аяларни.
ГъвечIи аялариз - цIирхни кваз багьа я.
Гьамиша аялризни кIандайвал акъакьдач.
Гьар са аялдихъ - вичин мурад ава.
Девлетлуйри аялар - кстах вердиш жеда.
Диде - буба - багъманчияр, веледар - емишар я.
Епинин са кьил - диде - буба, са кьил - аялар я.
Жегьил сусариз - ахварал кIеви аялар кIанда.
Жувахъ галаз аялни кимерал тухумир.
Жуваз кIани хъсанвилер - аялризни ая.
Жуван аял вахтар кьатIана, аялрикай рахух.
Зарпанд алачир балкIан хьиз аялар.
Зегьметда лигим тахьай аялдиз четин жеда.
Инсан яз хайидикай - кицI яз чIехи ийимир.
Ирсиникай пай къведайбур - аялар я.
Йисахъ - I2 аял, гьар садахъ 30 дердини ава.
Каци хайида кьиф кьада,.  аяларни гьакI я.
Камаллу аялдиз - садра лугьун бес я.
Камаллу аялри амалар - чилелай къачуда.
Къадир авачирбуруз - са кIвал аялар жеда.
КIвалин хабар - аялдивай, хуьруьн - чIехидавай.
КIвале мугьман авайла - аялриз сувар жеда.
КIанивал хвей аялдикай - бала жеда.
Лампаяр куьн я, аялар - куь ишигъ.
Мурад авачирди я чIехиди туш, я аял.
Пул гуз вердиш аялди, пака - жибин атIуда.
Пис аялар ваъ, пис диде - бубаяр жеда.
ПицI датIайдакай аял жедач.
ПицI авачирди са Иса пайгъамбар я.
Регьимлувиликай - аялризни пай це.
РикI гвачир папа - тум квачир аял хада.
Садбурунбур - чIехи хьайилани - а ялар я.
Суал гайи аял жаваб амачиз тамир.
Тербия жува къачу, ахпа аялриз це.
Таб ийиз вердишрай аял - виляй аватда.
ТIуьрди ви пай, амайди - аялринди я. 
Ферли аялри чебни хуьда, масабуруни.
Фагьумсуз аялди - сивел атайди лугьуда.
Хзандин бахтлувал - аялрилай аслу я.
Хъсан - пис аялриз - уьмуьрди чирда.
Чарабурун тарифиз - жуванбур гатамир.
Чаз авачтIа - аялриз чи къадирни жедач.
ЧIехидан - рик!е жеда, аялдин - меце.
Шехь тавурдакай  аял жедач.
Шехь тавур аялдиз нек гудач.
Эхирдал кьван аялрин къайгъуда хьухь.
Юкьваз гуж тагана хвейидакай аял жедач.
Язух текъведай аялдикай - хаин жеда
Яшариз килигна - аялариз гьуьрмет артухра.


Салам - каламдикай

Аллагьди халкьнавайбурухъ - салам - калам ава.
Бахтлубурун салам - ислягьвал лаьай чIал я. .
Виридалай вилик - салам гун герек я.
Вири салам - калам гафуна ава.
Гунагь - салам тагайла жезвайди я.
Дуствилин дараматдин сифте къыван - салам я.
Гъавурда авайдаз салам гун - дуьньядай я.
Гьамиша жуваз салам гунал вил жемир.
Ерли салам тагудайдаз - инсан лугьудани?
Женнетдин ракIарин куьлег - салам я.
Зияратдин рак саламдалди ачух ая.
Инсанвилин шартI - салам гунни, кьабулун я.
Йисан гьар са югъ - саламди къаршиламиша.
Келимайрин шагь - салам хьана кIанда.
Къадирсузрихъ я салам жедач, я калам.
КIанивал - саламдилай башламиш.
Лалдан, салам - калам - кьилин ишара я.
Мусуманрин адет - саламдилай эгечIун я.
Пакни напак - салам - каламдилай чир жеда.
Саламатвал кIанида - салам гана кIанда.
Тазиятдал атайда дуьа - салам гана кIелда.
УстIардиз - салам гана, къуватлу лугьуда. .
Уьмуьрдин гьар са кам - салам гана вегь.
Фендигардин саламни - фендигарди я.
Хийирни - шийир - саламдилай башламиш.
Хъсанвал кIанидан мецел салам гаф жеда.
ЦIийи югъ - саламдив къаршиламиша.
ЧIехидаз салам гун - гъвечIидан буржи я.
ЧIехида гъвечIидаз салам гун - суваб я.
ШейтIандихъ - салам жедач.
Эдеблу инсан - салам гуни чирда.
Юлдашар хьайила - салам - калам жеда.
Ялвар авун - Аллагьдиз гузвай салам я.


Мугьмандикай

Аллагьди гайи мугьман кьабул тавун - гунагь я.
Авайдал рази кас - мугьман я, наразиди - душман.
Аялар авай кIвале мугьмандикай - кIвалинди жеда.
Аялрин кстахвиликай кичIеди - мугьмандиз фимир.
Багьа кас кIвале - мугьман я.
Виридалай чIагай кIвал - - мугьмандинди я.
Вуна мугьмандиз авурди - Аллагьди вазни ийида.
Бейхабар мугьманни дуьшуьш - са гафар я.
БалкIанни лам гвайбур - кьведни мугьманар я.
Гуьзлемиш тавур мугьман - хушдаказ кьабул ая.
Девечи мугьман авайда - чIехи варар кутур.
Девлетдал ваъ, мугьман кьабул унал дамах ая.
Жув патал тефена, мугьмандин къадир жедач
Жувни и дуьньядал мугьман тирди чир хьухь.
Жув - чими, мугьман - къайи кIвале къаткурмир.
И мугьман дуьньяда жуван тIвар инсан яз тур.
Къведайла - мугьман я, хъфидайла - кIвалинди.
Мугьмандизни кьий, мугьман гайи Агъадизни.
Мугьмандин тIвар лап чIехи гьарфунилай кхьихь.
Мугьманни ажал - бейхабар къведайбур я.
Мугьмандивай хъфидай вахт пуд йикъалай жузуз.
Мугьмандив гваз атай балкIандизни къуллугъ ая.
Мугьман ви кIвализ гваз атайди - балкIан я.
Мугьман - мугьманханадиз рекье твамир.
Мугьман кьабулдай кIвал тахьун - азият я.
Мугьмандин къадир авачирди - гьайван я.
Мугьманрин ужуз - багьа авач.
Мугьман кьабулунин жуьреяр пара ава.
Мугьманрикни - азизбур сад - кьвед жеда.
Мугьман - кIвалихъ галай берекат я.
Мугьман - патал акъатайла, фидай кIвал я.
Мугьман галачир кIвал - яд атIай рвегъ я.
Мугьман - чиниз, тIалабчи - гъилиз килигда.
Мугьман - эверна къведа, тIалабчи - кисна.
Мугьман кIвализ атун хзандиз шадвал я.
Мугьмандикай пакадин юкъуз хизан жада.
Мугьмандихъ - вичин ризкьи галайди я.
Мугьман авай кIвалив - угърияр эгечIдач.
Мугьмандиз фейи угъридикай - "пIир" жеда.
Мугьманда жувни кутугай къайдада твах.
Мугьмандиз ичIи гъилди фидай адет туш.
Мугьман ичIиз атайла пис кьабулмир.
Мугьман - кьабулайди хьиз, рекьени хтур.
Мугьманар эркек - диши, чIехи - гъвечIи авач.
Мугьман яз атайди - пашман яз рахкурмир.
Мугьмандиз буйругъар гудай адет туш.
Мугьмандин къуллугъда акъваздайди - дагъви я.
Мугьмандиз ийизвай харжи пара аквамир.
Мугьмандихъай атIайди - жегьеннемдин цIа куда.
Мугьмандин вилик дердияр эцигдай адет туш.
Мугьмандиз лугьудай гафни ава, далгьудай гафни.
Мугьмандихъ галаз жедай суьгьбетар - шадбур жен.
Мугьманни - жугьман галачир кIвал жедач.
Мугьмандайни душмандай кьил акъатун лазим я.
Мугьман мад хтунихъ вил жедайвал ая.
Мугьмандикай рихшандар авун - гунагь я.
Мугьман - хванахадин кIвализ хъфида.
Мугьман - хванаха авачтIа, гьалтайданди я.
Мугьмандикай атунин хабар - муштулух я.
Мугьмандикай - кIекре хабар гуда.
Мугьман галамаз - сафрадихъй къарагъмир.
Мугьманар пара хьана - кIвале дар жедач.
Мугьман - кIвализ илифнавай бахт я .
Мугьман атуникай кичIе кас - бегьемсуз я.
Мугьман атай ичIи кIвал - ацIана аквада.
Мугьманар авачирдахъ дустарни жедач.
Мугьман пиянриз алахъмир.
Мугьсман - пиян ятIа - ам секин ая.
Мугьмандин иеси - кIвал жагъайди я.
Мугьмандивай бурж тIалабмир.
Мугьман - хзандилай вине яхъ.
Мугьман кIвале, туна, хуьруьк фимир. .
Мугьман рази хьайила, Аллагь рази жеда.
Мугьманар - Аллагьдин векилар я .
Мугьман кIваляй чилкин акъудмир.
Мугьмандив гвай гъвечIиди - чIехиз яхъ.
Мугьман атай рекьикайни хабар яхъ.
Мугьман кIвализ къведа, акьул кьилиз.
Мугьман ам ви кьисметдин нямет я.
Мугьмандиз гайиди - никIиз вегьей тум я.
Мугьман кьабулиз чир хьунни - устадвал я.
Мугьмандилай - ада гъайи затIар кIан жемир.
Мугьмандиз кIанзавайди - къулайвал я.
Мугьмандин суфрадихъ аялар ацукьармир.
Мугьманда - галай юлдаш маса гумир.
Мугьман илифай кIвалел мешреб къведа.
Мугьмандиз рикIин дарвал къалурмир.
Мугьман атайла - кIвале авай къални акъатда.
Мугьман атайла къал акъуддай паб - пис кас я.
Мугьмандихъ галаз гуьжетар ийидай затI туш.
Мугьманда галаз чарарал къугъун - къал я.
Мугьмандин вилик итим папа уьзуьагъ ийида.
Мугьмандин вилик итим виляй вигьин - гуж я.
Мугьман патал чан гайиди - женнетэгьли я .
Мугьмандилай - къуллугъдиз гьуьрмет ийида.
Мугьман нинди ятIани - гьуьрмет ая.
Паталай атай гьар са кас - мугьман я.
Писди - жуваз,хъсанди мугьманиз гуз алахъ.
Свас ятIа - свас хьухь, свас туштIа - мугьман.
Са мугьмандиз гьузурай затI - хзандизни жеда.
Саилни мугьман са гафар я, хатур ая.
Сивел пад алачир мугьман тахьун хъсан я.
Сивел атайтIани лугьудайди - мугьман туш.
Тадивал - мугьман кьабулдайла, акатна кIанда.
ТIалабзавай мурадрикай сад - мугьман жен.
Фурс гвай мугьманрал мукъаят акъваз.
Фитне гваз атайдаз мугьман гьикI лугьуда?
Хатурсуз мугьманни - хатурлу душман сад я.
Хъелдай мугьмандикай - Аллагьди хуьрай.
Хьайи мугьмун - дахьайдал гьалт тавурай.
Чун вири инсаният - дуьньядин мугьманар я.
ЧIехивал - гьамиша мугьмандин пата жеда.
Ша лугьун - ви пата, атун - мугьмандин пата.
Эгер мугьманар квачтIа - дем цицIе жедач.
Югъ - йиф талгьана, мугьман кьабулдай адет я.
Юлдаш - юлдаш я, амма мугьман - мугьман.
Юкъуз атай мугьман - йифиз рекье твамир.
Ягь авайда мугьман кьабул тавуна тадач.
Яхдиз атай мугьман - балкIандаллаз рекье хтур.
Яд уьлкведай атайдини - мугьман хьиз кьабула.
Як вун ятIа, ви кIараб - мугьман я. 


Тербиядикай

Амалдар аялри тербия чилелай къачуда.
Абурлу чешне дуьз тербиядив гва.
Аялзамаз тагай тербия геж гуз чатин я.
Аял - кьепIина амаз, дана епинамаз вердишра.
Акьуллу аялди - чIехибурни тербияламишда.
Аяларни хух, дуьз тербияни це.
Амайбуруз тербя гана, жува чIуруди ийимир.
Акьуллудани ахмакьда гузвай тербяяр - сад туш.
Бегьемсузда гузвай тербияди - рикI тIарда.
Багъманчидин тербия - емишрив гва.
Виридалай четин ва жавабдарди - тербия гун я.
Виридахъ галаз сад тахьун - тербиясузвал я.
Гузвай тербия - тум хьтин михьиди кIанда.
Гунагькардикай тербиячи авун хата я.
ГъалатIар ахъайиз вердишди тербиячи туш.
Гьар са диндихъ - вичин тербия ава.
Гькар са аялдиз хизанди тербия гана кIанда.
Гьар са илим вилик тхузвайди - дуьз тербия я.
Гьар са чан алайда - вичин тербия гуда.
Гьарсада - инсаниятдин дуьз тербия гана кIанда.
Дарвили - тербиялу, булвили - тербиясуз ийида.
Дуьз тербиячи къунши хьун - бахт я.
Дуьньядин девлет - тербиядин гъиле ава.
Диде - бубади тербиядин сергьят гегьеншзава.
Епинал цуцIрух хьун - зегьметдин тербиясузвал я.
Ерли тербиядикай такурдавай тIалабни ийимир.
Емиш - таран, тар - зегьметдин тербия я.
Жемятдин тербия къачузни чир хьана кIанда.
Зегьмет такур тербия - бегьемди туш.
Илимдин бинеламиш тербия - халисанди я.
Йифен тербия - юкъуз лазим къведа.
Камаллудин тербияни - камаллуди я .
КичIен тербия - вахтунинди я.
Къачур дуьз тербия Аллагьдизни хуш я.
Къени тербиядихъ - къени рекьерни жеда.
Кьуру тербияди - квай кьежни хкудда.
КIвалин тербия - гьукуматдиндаз муьтуьгъ я.
Лашунал гудай тербия - лашунинди я.
Мягькем тербия авайди - гъалибни жеда.
Пара аялар тербиясуз тун - гьукумат тахсирлу я.
ПIапIрусдин тербяди - къалиянчияр гьазурда.
Ракьун тербиядив - муьрхъ кьаз тамир.
Сабурлувал тербиядин эвел кьил я .
Тербиялу гьайванар вагьшивиляй акъатзава.
Тербиясуз хзанни чкIида, гьукуматни.
Тербиядин кьенерар тIарам кьуна кIанда.
Тербиядиз ийизвай харж гьайиф къвемир.
Тербиясузри хийирдилай - зиян пара гузва.
Тербия къачурди хьиз, хуьзни чир хьухь.
Тербия - кьадай ва такьадайбурузни це.
Тербия жагъун тавур таран емиш чIуруди я .
Тербия къачудай кьилни кIанда, хуьдай рикIни.
Тербия къачунивай кIан жедай затI я.
Тербия такIандаз ам кьабулун са гуж я.
Тербиядин рехъ гьамиша четинди я .
Тербиядиз вахт герек къведа.
Тербия гайиди - квадарни ийимир.
Тербия гуникай вучда - кьадай кас авач.
Тербиядин никIе эчIелр дахьурай. .
Тербия къачуз яд уьлкведизни алад.
Тербиядин рекье - таб, фашалвал кIандач.
Тербия гузвай кас вич чешне хьана кIанда.
Тербиячи вич уяхди хьун лазим я .
Тербияди акьуллуни ийида, девлетлуни.
Тербиячи - келимайрал рахана кIанда.
Тербия къачунал пашманди ахмакь я.
Тербиячияр - эркекни жеда - дишини.
Тербиядикай хийир къачун тавун - зиян я.
Тербиялу аял хайи велед хьиз кIан жеда.
Тербиячидихъ еке устадвални кIанда.
Тербиячивал - ивидик кваз кIанда.
Тербиясуз жуван аялни дакIан жеда.
Тербиясуздал - гуьзчи хьухь.
Тербиядин хандакI - дерин, цал - дуьзди я.
Тербиядин рехъ - залан, бегьер ширин я.
Тербиядин рехъ - цIил я, муаллим - пагьливан.
Тербия кьабуллунни зурбавал я.
ТIвар - тербиячидинди я. кар - диде - бубадин.
Терсеба тербияди - керсеба нетижа гуда.
Устаддин тербия - кьилин вирт я .
Уьмуьрди рекьи - тербялувал истемишда.
Фагьумлу кьили тербия - гъери хьиз кужумда.
Хзанди гузвай тербия - кIвалинди я.
Чпиз хас тербия авачир са затIни авач.
ЧIехида гузвай тербия дуьзди хьана кIанда.
ЧIуру тербия - садандини герек къведач.
Школада гузвай тербия - кьилинди я.
Элдин тербия са чIавузни чIуруди жедач.
Югъ ракъини гузвай тербиядин иеси я .
Юлдашрин арада дуьз тербия хьана кIанда.
Яш гъвечIибуруз - тербияни гуз регьят я.


Факай

Амайбурукай хьиз, факай, цикай туба жедач.
Аллагьди гайи - фу вахчунни мумкин я.
Адан кIвале - фал кафан алайди я.
Анай фуни жагъидач,хъвадай ядни.
Алчахвилел тIуьрди - фу туш - зегьер я.
Алгемдуллагь - фу тIуьрла лугьудай адет я .
Амай затIар - гьич, фу багьа авун - гунагь я.
Бегьемсуз ихтилат - кьел вачир фалай шит я.
Биллагь - бисмиллаг авач - кIвале - фуни авач.
Веледар патал - ивид фурал фу неда.
Вилерал накъвар алаз тIуьрди фу туш.
Вуна фу кьван - за кьел тIуьна.
Фан тарай аватун еке гуж я.
Вири квахьда, гайи фу квахьдач.
Ви бурди фу гун я, кьабулдайди - Аллагь я.
Гишиндан дарман - фу я, фан дарман - тIуьн.
Гуьнуькъара чIугур  фад къадир хьухь.
Гайи фу къуьхуьнарун еке гунагь я.
Гишила кьейидан кьилик фу кутамир.
Гъери алай фу дакIан кас авани - жагъиз хьайитIа?
Гъуьр хьайила - фу жеда, фу хьайила - вири.
Гьарда вичиз кьван фу авачир вуж ава?
Гьич садан фуни Аллагьди къакъаж тавурай лагь!
Гьуьрметсузвилелди фу недалди - гишилани хъсан я.
Гьалалвилелди фу тIуьр кьегьелар халкьди чида.
Гьикьван хажалат авуртIани - фу тIуьна кIанда.
Гьар садаз вичин фан къафун чир хьана кIанда.
Дидедин гъилелай тIуьр яван фуни кваз ширин я.
Дарвили - фу недей рекьер чирда.
Дустар авайдан фу - йикъалай - юкъуз артух жеда.
Дишегьлияр - фанни цин рекье жеда.
Жезмай кьван фан кьилихъай къарагъармир.
Жуван веледриз фу недей рехъ жагъуризалахъ.
Жува къазанмишай ичIи фуни дадлу жеда.
Жува къазанмишай фу ни незватI аку!
Жува фу гайибурукай - жуваз бала хкатна.
жувахъ авачир фу гана, чир хьанач.
Зегьмет чIугун тавуна, фу нез кIандайбур пара ава.
Инсандин ризкьи - фу, гьайвандин - алаф я.
Къуьлуьн фал кутур фу - силиндал хкудмир.
Къачагъвилелди тIуьр фу - вилерай хкведа.
Кьейидаз - фан - цин кьисмет амач лугьуда.
Къазанмишиз - четин, нез регьятди - фу я.
Къуншиди тухвай фу вахчуз тади мийир.
Къуьлуьнфу недайдахъ ракьун руфун кIанда.
Кьве жуьредин фу - тахайбурун арада
КIвачел фу тIуьн - буьндуьгуьрвал я.
Ламраз фу гуналди акьул къведач.
Мугьмандин вилик авай фуни.  яд эциг.
Мугьмандиз фу гайиди Каабедал фейи мисал я.
Мугьмандиз фу гана дарда гьатдач.
Мугьмандивай фу кIандани жузамир.
Накь тIуьр фу рикIел аламаяирбурни жеда.
Недайла фикир - фаз гун - кифетлу я.
Нез кIамаз суфрадихъайкъарагъмир.
Недай фахъ муьгьтеж девир татурай.
Пис касдин фу - Аллагьди къакъажда.
Садбур ава - фу аваз, ама гуз такIан.
Садбур ава фу авачиз, гуз кIандай.
Тухдалди фу жагъин тийизвайбурни ава.
ТIанурдин фахъ къафун кIан хьун дуьз туш.
ТIалабчи фу тагана элкъуьрмир. 
ТIуьр фу вилерай хкиай адет туш.
ТIуьр фанни фейи йикъа иесияр жемир.
ТIуьрди ви фу я, айиди - садакьа.
ТIуьр фу квадардайбурукай тахьурай.
ТIуьр фаз килигай кIвалахни авуна кIанда.
Фу недай са шумуд чIав ава.
Фан - цин кьисмет авай чкадиз акъатда
Фу тIалабиз - регъуь жеда, папIрус тIалабиз ваъ?!
Фу хьайила, къафундихъ къекъвемир.
Фахъ галаз недай къафунни кIанда, еке руфунни.
Фу - дидедин, кIвал - бубадин, ватан - хайиди хъсан я.
Фу туьтуьна акIайла - циз, яд акIайла.  суруз гьарай.
Фу хьайила.  вири жеда.
Фу туьтIуьна акъваз жеда.
Фу хьайила - дамах акатдайбурни жеда.
Фу тIалабиз регъуь жеда - папIрус тIалабиз ваъ.
Фу хьайила - къафун, къафун хьайила - нез хьанач.
Фу нез - нез - кая - кьея лугьумир.
Фу тагана.  гафаралди тухарна.
Фуни - ниси, нисини - фу - гафар сад, метлеб чара я.
Фу тахьун - са гуж, нез тахьун - гужарин гуж.
Фа кайи инсанарни авайди я.
Фа кайидал цIун кар аламукьдач.
Фу хьайила: мух, кIах лугьун - гунагь я.
Фан кьенят чир хьунни - гьунар я.
Факай - къафун авуна, къафундтикай - фу.
Фу недай суфрадихъ - хзан ацукьдай адет я.
Фун гара гьамиша жедай затI туш.
Фазни - вичиз эцигдайчка хьана кIанда.
Фу - жува, амма фави - жув нез тамир.
Фан къафун иштягь я лугьуда.
Фу ваъ, - пул це лугьудай тIалабчи жедани?
Фу вирида незва, са - садбуру - масакIа.
Фу аваз, намус тахьун - беябурчивал я.
Фу тIалабиз атай душман - рекьиз алахъмир.
Фу тIалабиз атай югъ - душмандин кьиникь я.
Фу - вуч хьайитIани авуна неъ лугьузвач.
Фу гудайдакай виридаз хванахва жеда.
Фан кьилихъ кутугай ихтилат хьана кIанда.
Фу недай гьалал рекьер - тIимил ава.
Фу кIанз - фу гудайди - дакIанз жеч хьи.
Фал гьеле - меле кьин кьадай затI туш.
Фаз - дуст - душман чидач, вирда неда.
Фу нез течиз кьейибур пара ава.
Фу кIанз - кIандач лугьудайдаз - гунагь ава.
Фанни цин рекье зегьмет чIугун - баркаллавал я.
Фу чарадайдаз - хзандин кьадар чир хьана кIанда.
Фу - баят жедайвал чарадай адет туш.
Фу - мугьманни рикI аваз чрана кIанда.
Фав эгечIдайдав михьивал хьана кIанда.
Фу недайла михьивал авун - инсанвилин шартI я.
Фу недайла - ихтилатар - кьери ийин.
Фахъ галаз суфрадал - кьелни кIанда, ядни.
Фу - кьве гъили атIудай адет я.
Фаз гьуьрмет авачир кIвал кесиб жеда.
Фав эгечIдайла - Бисмиллагьир Рагьманнир Рагьим лагь.
Фалай кам яна фидай адет туш.
Фу - Аллагьди чаз ганвай ризкьи я.
Фу - женнетдин нямет я.
Фу - къазанмишизни, незни чир хьухь.
Фаз чин - кIан аватIани - кьве патазни гьуьрмет ава.
Фу - чин кIаник авуна эцигмир.
Фу - са гъилелди атIайла - еке гунагь ава.
Фу хьайила, ам гудай рикIни хьухь.
Фу чаразни чир хьана кIанда.
Фу туьтIуьна дурум гуз жеда, яд ваъ.
Фу гваз хкведайла.  гьалтайдаз буюр ая.
Фу гудайла.  кьейибурулай садакьа яз це.
Фан къадир авачирдаз - саданни къадир жедач.
Фу - сифте гъвечIидан гъиле гана.  секинра.
Фу чарай хьрак фан пай тур.
Харчи я лагьана - фаз тегьне ямир.
ХъапI атайла - фу бес я лагьай чIал я.
Чал алай чан - тIуьр фанни, хъвайи цинди я.
Чанда аман амаз фу тIалабдач.
Чарадан фал чIехи хьайбурув фурсар жеда.
Юлдашар хьайила - фу са суфрадал вегьедай адет я.
Яц кьейитIа - як. . . . .  лугьудайдахъ галаз фу нез жедач.
Я итимвилелди фу тIуьна кIанда, я кьегьел яз - кьена.
ЯхцIур эркекдин юкьва фу недай дишегьлиярни авайди я.
Я Аллагь,вуна фу гудайбурукай хьурай лагь.
Я Аллагь - Вуна фу бул, дуьнья - ислягь ая.


ЦIукай

Алпандин цIай галукьайдаз садакайни чара амач.
Ам акун са цIай я, рахун - кьве цIай.
Адахъ галаз яшамиш хьун - жегьеннемди цIай я.
Багьа къашари чпин чанда даиман цIай хуьда.
Вилик фейитI - цIай,кьулухъ хтайтIа - вацI хьана.
Ви рикIин цIай, зал рекьизвани?
Ви гъилер цIа тур, заз каба ягъа лугьумир.
Ви кIвале цIай гьатайла, гум зални агакьзава.
Гад цIай я, кьве гъиликай кьуд ая.
Гужарни заз хьайила, цIаярни заз язавани?
Гъалибвилин цIаяр - рикIиз чимибур я.
Гьамиша цIа авайди - лигим жеда.
Гьина гум аватIа - гьана цIайни ава.
Дуьньядин цIай хкахь тийизмай дявеяр я.
Дяведин цIай галукь тавур кас амач.
Еке тир цIаяр - хаталубур я.
Жува - жуваз цIай ягъайдаз - къиямат авач.
Жувахъ галукь тавунамаз - цIукудатIа чидач.
Зегьер къайиди ятIани - адан цIу куда.
Ирид хуьре цIай тур къари хьиз жемир.
КIвале цIай твадайбурукай жемир.
Квачир цIук акат тавурай, квайдакай хкатни.
Кар - кIвалах авуниз - и свас - цIай я.
КуькIуьр цIуз уф вучиз гуда?
Къати цIа - ракьар, кванерни куда.
Къаридин къула цIалай гум пара жеда.
Кьурайбура фад цIай акьада.
КIуфа цIай авай туьфенг акурла,Куругъли шехьна.             
Ламмпади чандал цIай куз - чаз экв гузва.
Магьледа цIай твадай папарни авайди я.
Пара девлет хьунни - са цIай я.
Регъуь тушир чиниз цIуни кар гудач.
Сиве цIай авай папаз - хкахь тийир цIай лугьуда.
Тадивилик цIай акатуй, - лагьана Маллади.
ТIал - квал галачир са цIайни авайди туш.
Уьзуькъара чин цIуни кудач.
Уьмуьрдин цIай саданни хкахь тавурай.
Фаз, хъсанчурун патал цIай герек я.
Фелекдин цIайни - залум цIай я.
Хайи арабадин цIал, яцракай шиш яна.
Хъуртак - хкат тийир цIай жеда.
Хъархъун тарак цIайлапанди яда.
Цавай акваз тавуна кIвалах ийизва.
ЦIай - Аллагьдин са багъиш я.
ЦIун фул акатайдаз парталди чим гудач.
ЦIукайни вацIукай вакьадай кицIикай хуьх.
ЦIуз - Аллагь лугьудайбурни авайди я .
ЦIун гул хьиз атана,хъфимир.
ЦIал гайитагъ алатдач.
ЦIай ава - уф гудай,цIай ава - кIуф кудай.
ЦIун кIвал - хуьрекдинди я.
ЦIухъни вацIухъ галаз гьужетмир.
ЦIегь тIуьрдан кьилел цIай жеда.
ЦIайни цIай, буьркьуьвални са цIай хьана.
ЦIай авай пич - жегьилвал я.
Чимивал - цIунди, къенивал - вацIунди жен.
Чаз такур цIаяр ама жал?
ЧIехи цIай - рагъ я.
Шадвилин цIаярикай хата авач.
Элуьхай цIай шиш ягъиз хъсан я.
Юргъадик акатай цIай хкахьда.
Яран цIаяр - яру жеда, яран цуьквер - цIару.
 МискIалар:
Имуча - муча, муч халича:цIу кудач,
вацIу тухудач? (хъен)
Имуча - муча, муч алича:цIун азар я,
къана лугьуз зарзада? (Яд)
Имуча - муча, муч халича:цIай куькIуьрла -
хуьреда, хкайхьайла - ишеда? ( лампа)
Имуча - муча, муч халича:цIу кайитани.
эсер жедач. ? (пилте)
Йисан вахтар:Гатфар - чим я,Гад - цIай,
Зул - чIим я, Кьуьдни - къай.


Таб - керчекдикай

Аллагь - керчек гвайдан тереф я, таб гвайдан - жаза
Аллагьдиз Иблис малаик Адамаз табна дакIан я.
Ацукь чIурукIа авунатIани, рахун дуьз авуна кIанда.
Авур таб - черчек хьайи вахтарни ава.
Бегьем инсанди чин чинал табдач.
Бязибурун тапаррал ругур вечрез хъвер къведа.
Бязибурун керчекни табдиз элкъведа.
Вири синихар сагъар жеда, тапарар ваъ.
Веледриз таб авун еке гунагь я.
Виридаз таб ийиз алакьда, жуваз ваъ.
Вун керчек къазмада ава, зун таб гваз - дворецда.
Гзафбур тапарри вини дережайриз акъуднава.
Гъавурда авачиз таб авун - еке гунагь туш.
Гьамиша табдайдан керчекни - таб жеда.
Гьамиша авур керчек - са тапарри шаклу ийида.
Душмандиз таб авун - чарасуз я
Дуьнья икI амукьунин себеб - керчекрилай аслу я.
Дуьз кар таб авуниз - къиямат авач.
Данарбандин таб - вичин кьилиз хьана.       .
Ерли таб тавур кас авач жеди.
Жез хьайитIа - таб тийиз вердишра. 
Жегьилри тапаррин"тупар"яда.
Жегьеннем - тапархъанрин меркез я.
Зарафатни таб - са гафар туш.
Зиянкаррин уьмуьр тапарариз акъатда.
Инсантиз таб ийиз чирайди - Иблис я.
Инсан - керчеквал гвайдаз лугьун лазим я.
Йикъа таб тавуртIа - крчар экъечIдайбур жеда.
Керчек инсанар - Аллагьдиз хуш я.
Керчек тестикьариз - шагьид герек я.
Керчек - зегьметдал тестикьна кIанда.
Керчек тапарриз элкъуьриз регьят я.
Керчеквал гвай Гачал - лапIашрин иеси я.
Керчеквал гвай кIвализ - таб мугьман дахьуй.
Керчекдайни тапаррай кьил акъудунлап четин я.
Керчекдан замин - судья,тапаррин - ришве.
Керчекрал - тIимил, тапаррал агъзурар тухар жеда.
Керчекдан чин - уьзуьагъ я,тапаррин - уьзуькъара.
Керчекни таб гьар сада вичиз ийизва.
Керчеквал гвай пайгъамбарди тIуьр фу муханди я.
Кпулдиз - темпел, ичкидиз кимиди,таб авуниз алчах хуш я.
Къалгьамиша таб авай чкадин мугьман я.
Кьезил тапаррилай - залан гьахъ ялиз регьят я.
КIанз - керчек лугьуз тежедай вахтарни жеда.
Лугьузвайди тапархъан ятI - яб гузвайди - дуьз кас жен.
Махарини - вири тапарар туш.
Пара яб гайитIа - тапарри чпин чIалахъ хьурда.
Писни хъсан тапарривни керчеквилив гва.
Сада тапаррал - алдатмишда,сада вичин кьил хуьда.
Сад ава - сад ава - тапаррин таб
Тапарар ийидай хесет хкуддай дарман - ажал я.
Таб авун патал - намуссуз хьана кIанда.
Таб гьар сада, сифте вичин, ахпа садаз ийизва.
Таб ийизни - алакьун герек я.
Тапарар ийиз виридалай алакьдач.
Таб авунилай еке гунагь авач.
Таб авуна хъуьредалди, керчек лагьана - шехь!
Таб - шейтIандин шагьадатнама я.
Таб ихтилат вич чкIида, керчек - жува.
Таб авур сивни кваз чилкин жезва.
Таб - гьар садал къвезвай чIулав хъен я.
Таб ава - кIвачер квай, таб ава - лувар квай.
Таб авачиртIа, керчекдиз къимет жедачир.
Таб ише физвай базарда, керчек къиметсуз я.
Табни леэнар квачир балкIан яргъал фидач.
Тапаррин иесидин кIвачерни мез куьруь жеда.
Тапаррин куькдилай - керчекдин яхун хъсан я.
Тапаррив хвейи кьил - керчекди хада.
Тапаррив кьил хуьдалди - тIалабчивални хъсан я.
Тапарриз - я сергьят.  я дуст - душман авайди туш.
Тапарар куьруь кIвачерал яргъариз фида.
Тапарри ви къуьлуьн фу - зегьримар ийида.
Тапарардай хзанда - я гьуьрмет, я берекат жедач.
Тапаррал кIватIай хазинадиз - керчекди цIай яда.
Тапарардайбуруз - рекье - хвала юлдашар жагъидач.
Тапарардайбур чеб - чпел гьалтайла - цIай акъатда.
Тапаррин терезрив дуьз мизам жедач.
ТIар жедай рикI авайда - табдач.
Фагьум - фикир авайдаз - таб ийиз кIандач.
Хатурлу инсанрин арада къал твазвайди - таб я.
Хъсан инсанар - керчек гвайбур жеда.
Хьар - тапаррин макан я.
Чанда мумкинвал амаз - таб ийимир.
ЧIехи тапарри - гьукуматар чкIурда.
Шад межлиз тапарри - йикьез элкъуьрда.
Эрекедазни дишидаз керчеквал мешреб я.
Юкъуз керчек - йифиз - таб авуна кIандач.
Ягь авачирда вичин кьил тапарарнани хуьда.


Арзайрикай

Аллагьдиз виридан арзайрин ванер къвезва.
Аллагьдилай арза авун - еке гунагь я.
Амалдарри чпин крар - арзайрал тамамарда.
Арза - дерди туькIуьриз ийизвайди я.
Арза - ийида къайда ва чка авайди я.
Арза ийидалди - иридра алцумна кIанда.
Арза ийиз ва кьабулизни чир хьана кIанда.
Арзада - фашалвал хьана кIандач.
Арза - михьи рикIелди авуна кIанда.
Арза кхьей чар гьайиф къведайвал ийимир.
Арзадин гуьгъуьна арза жедайвал ийимир.
Арзадин гуьгъуьна - инсан авайди чир хьухь.
Арзаяр авуртIани - яб тагудайбур ава.
Арзайринни - гьахъ ва батIулди ава.
Арза - гъавурда гьатдайдаз авун лазим я.
Арзайрин гьахъ - батIул ахтармишна кIанда.
Арзайриз чара тахьайбур пара ава.
Арзадиз вахтунда жаваб гун лазим я.
Арзайралди - цавуз экъечIай садни авач.
Арзайриз яб тагуни - къаргъишар кIватIда.
Арзаяр кваз такьадай гьакимарни ава.
Арзайрикай кичIе гьакимарни ава.
Арзайрикай чпиз хийир къачудайбурни ава.
Арзачидин пата - Аллагь авайди чир хьухь.
Арзачияр - садазни хуш жедач.
Арзадиз килигдайдахъ - адалат хьун лазим я.
Арза - кхьизни чир хьана кIада.
Арза ийиз алакьун герек я.
Арзачияр авачир са чкани авач.
Арзайриз - тапан жавабар гудайбур жеда.
Арзадиз жаваб гун - буржини я, сувабни.
Арза ава - тIалабдин, арза ава - фитнедин.
Арзачияр - са няй ятIани кьамир.
Арзаяр - нарази хьайила арадал къвезва.
Арзаяр ийиз регъуь инсанарни ава.
Аялди - шехьуналди арза ийизва.
Аялрикай диде - буба арзачияр тахьурай.
Ажизда викIегьдалай арза ийида.
Бахт авайбур - арзайра гьатдач.
Балугъдин кьилелай - тумуни арза ийида.
Бегьемсуз арзади - иесидин кьил тIарда.
Бинесуз арза ийиз - утанмиш я.
Вири арзайриз Аллагьдини жаваб гудач.
Вилерал нвагъ алаз авур арза - гужанди я.
Виридаз сад хьиз тахьайла - арзаяр жезва.
Гужарикай сад - арза ийиз тахьун я.
ГъвечIибуру - чIехибуралай арзаяр ийида.
Гъуцариз - кайила арзаяр ийизвайди я.
Гьикьван арзаяр авуртIани - види кьисмет я.
Гьина арзаяр пара ава - гьана гьахъ авач.
Гьакимрин душманар - арзачияр я.
Гьахъ арзадиз килигнани кIанда.
Гьахъ арза - батIул авун - еке гунагь я.
Дуьньядин чIехи пай - арзачияр я.
Дуьз кIвалах тавурла - арзайра гьатзава.
Еб - тIвалар ийизвайбуралай арзада ава.
Жув таканамаз - арзачидин гъавурда гьатдач.
Зарафат патал - арзаяр кхьидай затIар туш.
Захъ амукьзавайди - арза авун я.
Инсанар - арза ийидай чкадал гъимир.
Иблисдин арзади - са шумудан кIвал чIурда.
Йиф - арзаяр кхьин патал халкьнавач.
Карчийри - арза гьакимрин кIвалера ийида.
Къуллугъни - кIанз, арзани дакIанз жеч хьи.
КIелиз - кхьиз тежедайда арза - мецелди ийида.
КIани касдилай арза садани кхьидач.
КIвалахзавайдаз - арза кхьидай вахт жедач.
Лагьайдалай - кхьей арза къуватлу я.
Лалбурухъ - арза ийидай мецер авач.
Ламравай - иесидилай арза ийиз алакьдач.
Муьгьуьббатдин рекье арзаяр герек къведач.
Наразивилери - арзаяр арадал гъида.
Начагъда - тIалдилай арза ийидай адет я.
Пачагьри халкьдилай арза ийидай вахтни ава.
ПIирерилай арзаяр ийимир - ягъда.
Ракъинилай арза авурди - куда.
РикIиз кIанз - арза гъиляй текъвезни жеда.
Сабурлу инсанар арзайра гьатдач.
Садра арзайра гьатайла - акъвазиз жедач.
Туп ядай кьиле авайбур - арзада жедач.
Угърийри - уяхбуралай арза ийида.
Уьмуьр - арзаяр ийиз ганвайди туш.
Фагьум - фикир авада - арзаяр ийидач.
Фитнекардин гужлу яракь - арза я.
Хесет квади арза тавуна акъваздач.
Хъиле - арзаяр арадал гъида.
Хъсан гьакимдилай арзаяр жедач.
Хьарак жедайбур - арзаярни фирзеяр я.
Чарадалай арза авуна, вич фурузаватна.
Чарари - арзаяр эхда кьван.
ЧIехибуралай - гъвечIибуру арзаяр ийида.
ШейтIан арзаярни авайди я.
Эсер авачирбур - арзайрикай акъваздач.
Юкъуз - фитнеда, йифиз - арзада.
Я арза авуна кIанда, я - къаза.
Я Аллагь.  зун арзайра твамир.


Афериндикай, лянедикай

Аферинни ляне - Аллагьди эцигнавай сергьятар я.
Аферин - зегьметдал къазанмишна кIанда.
Афериндин таж - пак инсанрин кьилел жеда.
Аферинни ляне - сад - садаз акси терефар я.
Аферин - рагъ я, ляне - тIурфан.
Афериндив тIуьрди - фу я, лянедив тIуьрди - зегьер.
Афериндив тIуьр мухан фу - къуьлуьндалай артух я.
Аферинди инсан - хкажда, лянеди - чиле твада.
Афериндини лянеди машгьур авун - сад туш.
Аферинди - жегьил хъийида, лянеди - кьуьзуь.
Афериндив садра рекьида, лянедив вишра.
Афериндилай багьа савкьват авач.
Аферин къазанмишизни четин я, ам хуьзни.
Афериндинди - гуьтIуь рак я, лянединди - ахъа варар.
Ахмакьриз - аферин патал вахъ, Аллагь патал куьмек ая.
Афериндал къурбандни хьун - гьайиф туш.
Афериндин яван фуни ширин я.
Афериндин рехъ - жннетдин рехъ я.
Аферинни кIанз, чанни кIан жемир.
Бегьемсуз веледди - хзандин аферин квадарда.
Бахт фейила - аферин - лянедиз элкъведа.
Багь - чан ятIани - фу афериндив неъ.
Ватан ва халкь патал къачур аферин багьади я.
Вафалу хьана,аферинар жагъун тавурбур пара ава.
Ватан ва хлакь маса гайибурулай лянет алатдач.
Гунагьдин тара гъидай бегьер - лянетдинди я.
Гъам чIугваз кIан ятIа - лянедин рекье хьухь.
Гьар са аферинди инсан виниз хкажда.
Дугъривал - афериндинди хьана кIанда.
Душмандиз кIандавайди - аферин туш.  гъалибвал я.
Душманди гъидай аферин садазни кIан жемир.
Душмандин лянет - афериндилайни багьа я.
Диде - бубадин веледди - вичел лянет гъидач.
Дуст - душман авайдаз, лянедикай кичIе жен.
Еке аферин - гъвечIи лекеди кIевда.
Жегьил чIавуз аферинар иллаки чарасуз я.
Зиянкар - лянедин рекье рекьида.
Инсанвилин рехъ - афериндинди хьана кIанда.
Камаллувал - аферинрилай аслу я.
Къазанмишай аферинар артухриз алахъ.
Кьисметнавай аферин къазанмишизни алахъ.
КIанида - аферин, дакIанда - ляне гъида.
Ляне къазанмишун патал - акьул герек туш.
Ляне къачур веледни тахсиркар я.  диде - бубани.
Ляне алаз амукьдалди - кьинни хъсан я.
Лянедин дараматрилай - афериндин кума хъсан я.
Ляне - са тахан цал я,аферин - ракьун пару.
Лянедини афериндин арада авайли са жагъун я.
Муьгьуьббат иллаки афериндал къазанмиша.
Мугьман рази яз амукьун - афериндин кар я.
Намуслуйрин рехъ - аферинринди жен.
Писни - хъсан - аферинрини лянейри чирда.
ПIирер - аферинрин сагьиаб хьайила жезва.
Регьимлу - аферинри ийизва.
Сувабри аферинар гъида.
Туьгьметралди аферинар къачуз жедач.
Тербиялу - афериндихъ фида,ахмакь - лянедихъ.
ТIуьрдаз - хийир ава, гайидаз - аферин
Угърийрин рехъ лянейринди я.
Уьмуьр - аферинар къазанмишиз бахшнавайди я.
Ферли аялар - аферинрин рекье аквада.
Халисан аферинар - хайи халкьди багъишда.
Хъсан ксар аферинар алаз рекьида, писбур - ляне.
Хьайи диде - бубадин пис велед лянеди гъида.
Цан цайиданди - афериня. тIамбулар ягъайдаз - ляне.
ЦIузни алад - вацIузни, амма ляне гъимир.
Чандал цIай кайи кIвалах - афериндинди жен.
ЧIехи афериндал - лянедин леке ийимир.
ШейтIанди къалурдай рехъ - лянединди я.
Эрекь - чехир пара хъвана къведайди - лянет я.
Югъ - йиф афериндин рекье акъудна кIанда.
Я юкъуз, я йифиз - аферин хьанач - уьмуьр фена.


Намусдикай

Аял чIавуз кутур намус - хкудиз четин я.
Аялар намуслубур хьун - диде - бубадин дамах я.
Авай намус хуьз тахьайда - цIийиди къачудач.
Авай намус маса гудай ахмакь жедан?
Бегьем дишегьлиди намус вичелайни вине кьада.
Вилик - намус хьана кIанда, гуьгъуьна - жув.
ВикIегьдахъни хьана кIнда намус.  зайифдахъни.
Веледриз гузвай гьар са тарс - намусдикай жен.
Ви тIвавр - ви намус я, адал леке гъимир.
Гужалди кутур намус - гуж тагана хкатда.
Гуж авай пата - намус акъваздач.
Гьина намус авачтI - гьана иблис ава.
Гьуьжеткарвални - намусдин рекье хьана кIанда.
Гьар садаз пис - хъсан чир хьун - намуслувал я.
Гьахъ авачир пата - намусдихъ къекъвемир.
Гьина чIехиди хкяйзаватIа - гьана намус кIанда.
Гьар садан намус - вичин кардай аквада.
Дуьнья - намусдин мизамда яшамиш жезва.
Дуст - намус кумачирда маса гуда.
Дишегьлидин намус - перемдин ценцик ква.
Ерли намус тахьун - инсан тахьун лагьай чIал я.
Четинда лагьай чIалалди намус маса гудани?
Жуван намуссузвилелди парабур чIулавармир.
ЖезватI - намусдив фу неъ, жезвачтIа - йикь!
Зурба жендекдик са кIус кьванни намус жен.
Зегьметдин багъдин бегьер - намулувилинди жеда.
Инсан кьейитIани, намус амукьда.
Инсанриз намус - Аллагди бахшнава.
Иблисдин намусдикай пай атIанва.
Йисан наму - декьикьадин лекеди квадарда
Кябедин рекье - намуслубур гьатна кIада.
КIвалах намусдив авурдаз - намусдив гьахъ це.
Лал намусдихъ рахадай мезни кIанда.
Лап намуслубур - пайгъамбараря.
Михьивал - намусдилай башламишна кIанда.
Намусдикай - Аллагь рикIел алайди рахух.
Намусдал къазанмишайди - нез регьят я.
Намус квахьай кас - гьайвандиз ухшар я.
Намуслу кьифрен вилик - намуссуз кац батIул я.
Намус маса гудай ихтияр садазни авач.
Намус - инсанвилин таж я.
Намуслувили - йифекайни югъ ийида.
Намуслуда - чIуру кар ийидач.
Намуслубур - фад балайрик акатда.
Намуслу садан кьилиз - цIуд намуссуз ава.
Намуслудахъ - ихтибар ийиз алахъ.
Намус маса гана хвейи чан - кицIери тIуьрай.
Намусдиз яр къведай са карни ийимир.
Намус квай бармак я фяле - лагьана Сулеймана.
Намусдин бармак вирибурухъ хьана кIанда.
Намус амачирдахъ - багьа са затIни амач.
Намус маса гуз жеда, къачуз жедач.
Намус - итимризни герек я. дишегьлийриз иллаки.
Намуссуз инсанвални жедач.  дуьзвални.
Намус квайди пехил жедач.  таъсиб хьухь!
Намусдихъ хкIидай ихтилат авун - гунагь я.
Намусдин леке - алудиз тежерди я.
Намусдал тIуьр фу гьалалди я.
Намус - дагъвийрин кхьин тавунвай закон я.
Намус квачир эркекни - эркек туш,дишегьлини.
Намус квайди саданни лукI жедач. ( Ярагъи)
Намус - ви пайдах, вун адан - аскер я.
Намуслувал - четин хьайила чир жеда.
Намус ахтармишиз кIанзаватIа - бурж гице.
Намус квачир мукьвадалай.  чара касни хъсан я.
Намус квай душмандихъни инсаф жеда.
Намусди - къандилайни гъил вахчуз тада.
Намус вилик фидайла, жува кьулухъ ялмир.
Намусди - вилик, нефсини - кьулухъ чIугвада.
Намус квайдаз - душманни язух къведа.
Намуслудан рикIелай хъсанвал алатдач.
Намуслу дишегьли - яхцIур стхадин вах жеда.
Намуслуяр авай хуьре - адалатсузвал жедач.
Намус квачир сада - хуьрел леке гъида.
Намусдин фу - кьелквачизни ширин я.
Намуслуда - намуссуздахъ гьуьжетдач.
Намуслудан кьисмет - намуссуздан гъиле твамир.
Намусдин терезрилай дуьзбур авач.
Намусдин мукIратIди дуьз атIун лазим я.
Намуслу зегьметдик - гунагь жедач.
Намус квайдаз - къекъвераг лугьумир.
Намуссуз мугьмандилай - тIалабчини хъсаня.
Намус квачирдаз - мугьман гьикI лугьуда?
Намус - девлетдал ваъ, зегьметдал къачу!
Намус паталди чун - Аллагьдин буржуник ква.
Намусдикай зарафатар ийидай затI туш.
Нефсинин къапунал - намусдин кьил ала.
Намуссуздакни намус кутаз алахъ.
Пис касдик хъсан намус жедач.
ПIирерни - намуслубуруз лугьузва.
Ракъинин намуслувал - вири са гъиляй кьун я.
Ракъини намусдал кIвалахзава.
Рагъ - намусдин пайдах хьана кIанда.
Са намуссуз кар туькIуьрзиз - цIуд уьмуьр кIанда.
Са тике фуад - намус маса гумир лугьуда.
Тербиядин дараматдин шиблитI - намусдинди эциг.
Темягькарвили - намус ахвариз ракъурда.
ТIар рикIиз хьана, амма хкIун намусдик авуна.
Фу - намус рикI аваз тIуьна кIанда.
Хуьруьн намус - жемятдин гъиле ава.
ХъуьтIуьн намус гата амаз гьазур ая.
Хьран намус - чаразвай фу я.
Чаз гьардаз жуван намус зурбаз аквада.
Чил - намусдин гигинал элкъвезва.
ЧIехи намусдал - гъвечIи лекени гъимир.
ШейтIандивай намус кIан хьун - шейтIанвал я.
ЭлячIиз тежер вацI - намусдинди хьана кIанда.
Эгер ваз гьуьрметзавачтIа - намуслу хьухь.
Югъ - намуслу зегьметдинди хьана кIанда.
Яшайишдин гьар са рехъ намусдинди жен.
Яшамишрай намус!!!


Нефсиникай

Аллагьди инсандиз ганвай нефс - кьенятдинди я.
Аллагьди - руьгьдилай вилик нефс халкьнаватIа,
Аялдин нефс - виридалай чIехи я.
Анжах - кьейила нефс амукьдач.
Акьул хьунар кар алач, нефс хуьнал ала. 
Акьул - келледа арадал къведа, нефс - руфуна.
Акьулни нефс са терездин хилера тун дуьз туш.
Азарлу хьайибурукай нефс пехъиди - фад рекьида. 
Адетдин нефс авайда,сад - вичиз,кьвед - къуншидиз лугьуда.
Бахтуни - гана, амам нефсини - къакъажна.
Бязи вахтара жувахъни нефс авайди хиялда жедач.
Бахт авайдаз - чIехи нефс гудач.
Багьа чан - нефсини - ужузарда.
Виридан кьил - са чантада, нефсинин - са чантада.
Виридалай чIру лишан - нефсинин къанихвал я.
Вичелайни гъил къачуна, нефс хуьз хьанач.
Виш хеб авай нефс пехъидаз, кесибдин садни кIанда.
Гудайла - агаж, кIандайла акъаж жедайди - нефс я.
Гишинвилин нефс - харчиди я.
Гудайла нефс - кьулухъ жеда, къачудайла - вилик.
Гунагьар къазанмишиз тазвайди - неф я.
ГъвечIи аялдихъ - чIехи нефс жеда.
ГьакIани куьруь уьмуьр - нефсиниз багъишмир.
Гьамиша нефсиниз кIандайвал - садавайни жедач.
Гьиниз вун гъуьрч ийиз фейитIани нефс - ви тула я.
Гьар затIунихъ вичин уьлчме ава, нефсинихъ - ваъ. 
Гьуьлуьн нефс - вацIаривай ацIуриз жедач.
Девлет хьуналди - садан нефсни ацIайди туш.
Девлерин нефсер - бушлухар я.
Дявеяр - анжах нефсер къатибуру башламишзава.
Девлетди - нефс пичIи, вилер - буьркьуь ийда.
Девлетлуйрикай кесибарийизвайди - нефс я.
Ерли нефс авачир затI - дуьньядал алач.
Жуван нефсинин иеси - жув хьана кIанда.
Жуван нефсинал - балкIандин кьенерар акьалжа.
Жуван нефс - вилик, амайбурун - кьулухъ ийимир.
Жендек - са пата, жув - маса хьурмир.
Жув нефсиниз ваъ - нефс жуваз муьтIуьгъра.
Жегьилдин нефс - кьезилди хьана кIанда.
Зиянкар жанавурдин нефс - суьруьдай ацIудач.
Зегьметди нефс - кIалубра твада.
Инсан ятIа - адан нефсинал куьлег жеда.
Инсанвал чирдай чIехи терез - нефс я.
Кесиб - вичин нефсинал мукъаят жеда.
Камаллу инсанрихъ - кьениятлу нефс жеда.
Къаних нефс авайда - вичин кьил регъведа.
Къачудайла - нефс, гудайла - нефес хьана.
Къати нефс авайдаз - пили лугьуда.
Кьезил нефс авайдаз - Аллагьди гуда.
Кьадар - на незва.  кьадардилай артуханди нез тазва.
Кьилел бала гъидай затIар: сад - мез, садни - нефс.
Кьил - вине турла, нефсини - руфун агъада тунва.
Кьенер алачир нефсинин балкIан кьаз жедач.
КIан - кIукI текъведай затI - нефс я.
КIан квачир гьуьлни - сад я, - нефсни.
Ламран нефс - газарда,иесиндин вил - базарда.
Лап къаних неф авайдаз - аждагьан буба лугьуда.
Малаикар - нефс авачирбуруз лугьуда.
Масабурухъ авай нефсер - къаних яз аквада.
Нефс пехъидан - кIвал ичIи жеда.
Нефсини - кьил атIана, руфуна тур лугьуда.
Нефес амай кьван - нефсни амукьда.
Нефс авачир ракъини чан цIа кузва.
Нефсинин пичIивал - сагъар тежер тал я.
Нефс - такваз къведай азраил я.
Нефс ахъабурун - вилер акьал жеда.
Нефс - къена, адан вилер къеце жеда.
Нефсинни инсан - абурлуни ийида, абурсузни.
Нефсни инсандин рад - са гафар я.
Нефсни - дуьньядин бушлух хьиз я.
Нефсинилай яман хьана кьейибурни ава.
Нефс анжах са кьейидахъ амукьдач.
Нефс - хийирдилай - шийирдин гуьгъуьна жеда.
Нефс ацукьдайбуруз - напакар лугьуда.
Нефс - Азраилдин уьлчме я.
Нефсини гъайи бала эхдай чанни кIанда.
Нефс къати жанавурди - суьруь акIадарда.
Нефсиниз - ял ягъун чидач.
Нефсиниз - гьалал, гьарам чидач.
Нефсини, сад жагъайла, мад, мад лугьуда.
Нефс къатидан девлет - чарабуруз кьисмет жеда.
Нефсиниз такIан затI - чукIул я.
Нефсини вун - гару пеш хьиз тухуда.
Нефсинин лукI хьун - пис кар я.
Нефсинивай - уьзуькъара яз, вичин чин къалуриз жезвач.
Нефс пехъибуруз чилерихъ галаз цаварни кьаз кIан я.
Нефсини вичихъ, инсанвили - виридахъ ялда.
Нефс цава ава, кIвачер ирид юкIунин чиле.
Нефс артух хьуни - къанихвал артухарда.
Нефсини - кьил атIана руфуна тур лагьанава.
Нефсер пехъибуруз кьарар амукьдач.
Нефсинин кьеривал - намуслуйриз ганва.
Нефс авачир ракъини - вири патал вич кузва.
Нефсинин пичIивал - сагъ тежер азар я.
Нефс са рекье жеда, намус - маса.
Нефсини тагъай бала - кьилел къведач.
Нефсини - садални баркалла гъидач.
Нефс - дапIар алаз хъсан затI я.
Нефсини вичин мурадар кьилиз акъудиз тада.
Нефс пехъи кал - зиянда рекьида.
Нефс - кIан квачир гьуьл я алахь тийидай.
Нефсини хвейибурулай - кьейибур пара ава.
Нефсер пехъибур - сурани секинз акъваздач.
Нефсини вакIаз буба лугьуз тада.
Нефсиниз - вири вичелай гъвечIиз аквада.
Нефс - галтIам алачир балкIан я.
Нефс - цава жеда, адан иеси - чилел.
Нивай нефс хуьз жезвачтIа - ам баладик ква.
Пачагьрин нефсер - океанар я.
ПичIи нефсинин вилер - буьркьуь, япар - биши я .
ПIирерин нефсер кьери, чеб регьимлубур я.
Руфун ацIана, вил ацIун тавун - нефсинивай я.
Регьятвилел жагъунивай - нефс пехъи жеда.
Регьимлувили нефс - кIалубдиз яда.
Регъуь тежербурун нефсер ахъа жеда.
Сабурлувал - нефсинал алай къаравул я.
Са нефсиниз дуьнья - гегьенш, кьведаз - дар я.
Садакьа гудайла - нефсиниз ваъ - нефесдиз килигда.
Сергьят алач: вахтунал,бушлухдал,нефсинал.
Тади квай нефс - ерли ацIудач.
Тух хьанатIани, нефс ацIун тийидайбурни ава.
ТIуьрди тIимил акун - нефсинивай я.
ТIурунин нефс гъвечIи ятIани, кур - ичIи ийида.
ТIалаб - сад ийида,нефсиниз кIан - пара.
Угърийрин нефсер йифиз ахварай аыватда.
Уьмуьр кьери нефсини гуьрчегзава.
Фагьумсуздан нефс - чуьллема - чуьл я.
Хатур - нефсер кьерибуру ийида.
ХъуьтIуьн нефсини гатфар, гад,зул неда.
Хьран нефсинин пехъивал - цIув гва.
Чилин нефсини рагъ туькьуьмда.
ЧIарчIихъни вичин нефс ава.
Цвег кьвандахъ - дагъ кьван нефс ава.
Цав - нефс пичIи бушлух я.
ЦIун нефсини - ракь - къванни неда.
Шаиррин нефсер шиирривай тухриз жедач.
Эгер нефсер хьаначиртIа, зегьметни чIгвадачир.
Эркекрилай дишегьлийриз артух нефс ганва.
Юкьваз гуж гайидахъ еке нефс жедач.
Ял на авайртIани - ннефсини кеф чIугвада.
Яман нефсер авайбурукай - Аллагьди хуьрай.


Тахсирвиликай, жазадикай.

Аллагьдихъай кичIеди - тахсирдив эгечIдач.
Аллагьдин рекье тахсир авурдан чка - жегьеннем я.
Амалдар тахсиркарри чпихъ дугърияр желбда.
Авур тахсир хиве кьурдаз - регьим ава.
ВикIегьдан вилик ажузди - тахсиркар я.
Гзаф тахсиррин иесияр - вара - зара хьана.
Гъавурда авачиз авур тахсирдизни жаза ава.
Гьар са тахсиркардиз дуьз жаза гана кIанда.
Гьар са аялдин тахсир - диде - бубадин хиве ава.
Гьар са судьядиз вичи гузвай жаза - гьахъ аквада.
Дуьз рекье аваз - жазаламишайбур пара ава.
Дуьз рехъ такIанбуру жазаяр фад къачуда.
Дуьз Аллагьди - гьахъсуз жаза гудач.
Епинал тIвал хьунни - адан жаза ятIа?
Жувак квай тахсир хиве такьунни - гунагь я.
Жаза гун сад я, туьгьмет авун - масад.
Жазадикай къурхуда - жув дуьз твах.
Жезмай кьван тахсиркар жемин,хьанани - хиве яхъ.
Жанавурдиз - тIуьн тавуртIани - жаза ава.
Жуван тахсир жанавурдин хиве твамир.
Законар буш хьайила_тахсиркарар пара жеда.
Закон - кIеви хьайила, рикI архаин, кьил секин жеда.
Законар акъудзавайбуруз - чпин тахсирар аквадач.
Законар - жаза гуз ваъ,дуьз рекьиз хкиз акъуднавади я.
Законар гвайбуруз - тахсиркарвилерикайни менфят ава.
Инсафсузда гузвайди жаза туш - кьиникь я.
Ислягьвилин кьил тахсиркаррин гъиле вугумир.
Инсанвилин рекье авайдаз жаза гун дуьз туш.
Инсанвал чIурайбурузни жаза авайди я.
Йиф тахсиркаррин рикI алай вахт я.
Квачир тахсир хивез къачуз тун - гуж я.
Къанихвили - тахсиркарвилиз чIугвада.
Кьабулнавай законрални амал тавун - тахсир я.
КIамайриз тахсирни жаза аквадач.
Лянетлудаз жаза гуз гьайиф къвемир.
Мажиб къачузвай тахсиркарар тIимил авач.
Намус михьи туширбур - тахсиркарар я.
Пачагь тахсиркар яз - гьукумат чкIида.
Пачагьри чпин тахсирар хиве кьадач.
Пиянди - кьве сеферда тахсирлу я.
ПIирел тахсир хиве кьурдаз регьим ава.
Регьятвилинкъадир авачирдан дарман жаза я.
Руьгь амачирдаз - жазадихъай кичIе туш.
Сад - дуван - Аллагьдин гъиле хьана кIанда.
Садни вичиз гайи жазадал рази хьайиди туш.
Са тахсир - фекьидивайни жеда.
Судья ава - тахсиркар жазаламишдай.
Судья ава - ришвет къачуна, жазадикай хуьдай.
Тахсиркар хвена, масад дустагъун - ришветдивай я.
Тахсирдинни жазадин арада ришвет гьат тавурай.
Тахсиркаррикай дуьз рекьел хтайбур тIимил я.
Тахсир авун - регьят, успат авун - четин я.
Тахсирар парабуру ийиз, жаза тIимилбуруз гузва.
Тахсиркардин далудихъ халу галайла гьикI я?
Тахсиркарри чпи - чеб хуьдай вахтарни ава.
Тахсиркарри - чпи - чеб масани гуда.
Тахсирдилай гъил къачун - суваб авай кар я.
Тахсиркакарри чпи - чеб кьазни тада.
Тахсир тавуна акъваз тежедайбурни ава.
Тахсиркарриз - масабурувай регьим кIан жеда.
ТIуьрдалай - туьтIуьрда жаза пара къачуда.
ТIуьн тавуна къачур жаза - залан я.
Угъридинди - угъривал я, судьядинди - жаза гун.
Уьмуьр тахсиркар яз акъудайдан жаза дустагъ я.               
Фагьумсузвили - тахсиркар ийида.
Халудин тахсирдай - хтулди жаза къачуна.
Хъсанвал авуна - жаза къачурбур гьикьван ава?
Хьайи тахсирдилай Аллагьд гъил къачурай.
ЦIай туш тахсиркар, ам ягъайди я.
ЦIунни вацIун жазадикай кичI туширбур ава.
Чарадак тахсир кутаз регьят я.
Чпелай шак алуддай тахсиркарар пара ава.
ЧIехи тахсирдиз - чIехи жазани ава.
ШейтIанди тахсирар ийиз вугуда.
Юлдашдин тахсирдик ви пайни ква.
Ягъалмиш хьунайни - жаза ава.
Ягъун - кьин - тахсиркарвал я.
Яшайишдин татугайвилери тахсикарар бул ийида


Ичкидикай

Аллагьди гьарамнавай затIарикай сад лагьайди - ички я.
Ажалдилай - ички себеб кьейибур пара я.
Акьуллдикай ичкиди - кими кас ийида.
Амай яракьри - къецелай, ичкиди - къеняй рикьида.
Бязи духтурри, чпи хъваз - масабурув гадриз тада.
Буьркьуь жедалди хъвадайбурни ава.
Бязи дишегьлийриз тахъвадайбур - итмар хьиз аквадач.
Бахт фейила - ичкидин есирда гьатдайбурни ава.
ВикIегьвал акатун патал хъвадайбурни жеда.
Гзафбуру - чпин папарин хъиляй хъвада. .
Гъамунилай хъваз эгечIайбурни ава.
Гьамиша хъвазвайбур - документ гвачир кимибур я.
Дустар агудзавайдини - ички я, къакъудзвайдини.
Ерли ички ишлемиш тавурдални хъуьредайбур ава.
Жез хъвазвайбурулай, тежез хъвазвайбур гзаф ава.
Зегьерди - сад лагьана рекьида, ичкиди - яваш - яваш.
Ичкидихъ недай затI галачтIа - кьведра пиянарда.
Ички хъвана - саданни кьут - кьутдал атайди туш.
Ичкидикай "гъуьл" кьурдаз - я паб герек амач, я хзан.
Ичкиди - къуьрекайни аслан ийида.
Ичкиди - вичин душман вав рекьиз тада.
Ички хъвадайла - туькьуьл,хъвайила - ширин жеда.
Ички хъун къадагъа авуни - хъвадайбур артухарда.
Ички - дарман хьиз ишлемишна кIанзавай затI я.
Ички алачир мехъер - мевлиддиз ухшар я.
Ичкиди вилер - мичIи ийида, нефс - пичIи.
Ички хъвана рульдихъ ацукьун - тахсиркарвал я.
Ичкидин са стIалди - ивидин цIуд стIал чIурда.
Ички хъуна вил аваз къвезвайди - мугьман туш.
Ичкиди туькIуьрзавай крарилай - чIурзавайбур пара я.
Ички ишлемишзавай паб - "буьркьуь" гъуьл я.
Ичкидин са хупIни - зегьер я, къад хупIни.
Ички алай межлисдал - иблисдивай татайтIани жеда.
Ичкидилай кIанивилин пиянвал залум я.
Ички хъвайи кас са версинайни чир жеда.
Итимдихъ галаз папазни хъвадай ихтияр гайи закон авач.
Йисан къене хъвайи ички - са юкъуз вилерай хтана.
Кимидакай ичкиди - дилиди ийида.
Къагьриманвал авун патал - ички лазим къведач.
Кьан тийиз хъвазвай кас - вич - вичин душман я.
КIанзни - дакIанз хъвазвайди - къаних инсан я.
Ламра тахъвадай ички - инсанри гьикI хъвазватIа?
Межлисдин шагь - ички хьайила, тамада - кIачерик аватда.
Мусурманри ички тахъунихъ - еке тир метлебар ава.
Пиянвал хкатайла, ламралай аватайди хьиз жеда.
Пияндаз гьуьл - метIерай ядай вир хьиз жеда.
ПIпIрус - агъу ятIа, ички - агъуйрин агъу я.
ПIапIрусдин кьиле авай цIай - ичкиди пияндан кьиле жеда.
РикIе авай сирер чирдай дарман - ички я.
Сабурлу инсандик ичкиди - къалабулух кутада.
Тахъвайла - уъри, хъвайила - бандит.
Тахсиркарри - чпивай кьейибурун сиве ички цада.
Тахъвайдаз - садра лугьудайди, хъвайидаз - къадра лагь.
ТIуруни нез, тумуни вил акъуддайбур - хъвайибур я.
Угъридикай ичкиди дугъриди ийида.
Уьмуьр куьруь ийиз кIанзаватIа - ички ишлемиша.
Хъун дакIандаз - ички вучиз кIан жеда?
Хъваз жез хьанайтIа, кьейибурални чан хкведай!
Хъун тавуна акъваз тежедайбур - бураз кумачирбур я.
Хъвадайдан рикIелни сивел техъведайди авач.
Хъвайидахъ агъадайди - тахъвана пиян я.
Хъвайидахъ галаз - вичи вичел хтайла рахух.
Хъвайидахъни дилидахъ галаз кьил кьамир.
Хъвайидаз дуьз рехъни - кирс кваз аквада.
Хъваз - виридавай жеда, амма иливриз - сад - вадавай.
Хъвадайди кIвале - цIай я, патал - къал.
Хъвадач лугьуз - кьинер кьаз, хъвайила - кьилер тIаз.
Хъун гадариз кьин кьун - ахмакьвал я.
Хьайи кас ичкиди - дахьай мисал ийида.
Чехирди начагъарна, эрекь дарман яз ишлемишзава.
ЧIехи - гъвечIи рикIелай алуддай затI - ички я.
Шадвал патал ички хъун - са багьна я.
Шаирар - ички тахъвай пиянбур я.
Эрекь авай каркундин кIан хкатна.
Югъди - хъваз, йифди - тIаз жедани?
Яшар хьайидан ички квез я?


Хийирдикай, зияндикай

Аллагьди авур хийирдални рази хьухь,шийирдални
Аллагьдивай гужуналди хийир къачуз жедач.
Бахт авайди - зияндин иеси жедач.
Вирибуруз хийирар гуз - Аллагьдайни акъакьдач.
Гунагьдин рекье хийир къачуз жедач.
Гъавурда авачиз хьайи зияндилай гъил къачун.
Гьар садаз - сифте вичин хийир кIан я.
Гьарам зиян са чIавуз вилерай хкведа.
. Гьар садахъ хийир - зияндин терезар хьана кIанда.
Диде - бубадин хийир течирди ахмакь я.
Еке хийиррин гуьгъуьна гьатна - кумир.
Жуваз - хийир, чарадаз - зиян гумир.
Жуваз хийир гайидаз - цIуд хъия.
Жегьилар масадаз хийир гузни вердишра.
Зиян тахьай вах - еке хийир хьайи вахт я.
Зиян чарадаз гуз кIанз, чпи къачурбурни ава.
Зияндихъ авур кар - хийир хьун - муьгьтел кар я.
Зияндин кьулалай элкъуьн саламатвал я.
Инсанар хийирдин крар ийиз халкьнавабур я.
Йифиз ял ягъунилай хийир авач.
Кар - хийирдини, тIуьн - верцIиди хъсан я.
Квар хун - пис лишан, яд экъичун - хъсан.
Къал акъудун - са патазни хийирлу туш.
Кьил - хийирдин кIвалахрал хуьз алахъ.
Кьинекай кичIеди - зиянди рекье жедач.
КIелун хийирлу я, кIвалах авун - мадни
КIекре гьарагъун - хийир я, пехъре - зиян.
Лугьун - хийирдихъ хьана кIанда.
Масадан зияндикай хийир къачумир.
Намус михьи хьун патал - хийир це.
Пис касдин хийирдал вил жемир.
ПIапIрус чIугуникай авайди са зиян я.
Ракъини вич хийирдин рекье кузва.
Сив харчи хьун - зиян я.
Са хийирдин карди - цIуд гунагь алудда.
Сабур - хийир я,сабурсузвал - зиян.
Тубастахфирди - хийирдихъ ялда.
ТIалаб хийир авуна,зиян къачумир.
Угъривиляй атай хийир кIан жемир.
Уьмуьр - хийирдин рекье серф ая.
Фагьумсзвилелай зиян кар авач.
Хийир - зиян - са дилидаз чидач.
Хийирдин рекье геж ийимир.
Хийир - Аллагьдивай тIалаб.  ахпа инсанривай.
Хийир сифте жува це, ахпа тIалаб.
Хийирар хьунивай - къаних жемир.
Хъсан ксар - хийирдин рекье жеда.
Хьайи хийирдал гаф эцигмир.
Хьайи хийир - вав гва, жезмайди - Аллагьдив.
Цан цун - хийир я, вахтунда кIватIтавун - зиян.
ЦIуд хийирдиз - сад садакьа це.
ЦIукай хийир къачуз чир хьана кIанда.
Чубан - хийирдихъ, гьаван - чандихъ шехьда.
Чарадаз зиян хьайила.  шадвалмир.
ЧIар акьалтун - хийирдиз, фин - зияндиз.
Шадвилин чамар - хийир я.
Эхир хийир хьурай лагьана дуьа ая.
Югъ - хийирдинди хьурай, йиф - ял ягъунинди.
Яру ранг - хийирдинди хьурай.


Дугъривиликай, угъривиликай

Аллагьди гайидакай угъри жедач.
Алакь тавур угърияр - дустагъда ацукьда.
Амалдар угъриди - дугъридал вегьеда.
Акваз - акваз угъривал авун - ягьсузвал я.
Аваран угъриди вуч хьайитIани тухудач.
Азраил - руьгьерин угъри я.
Архаинвал - угъридихъ жедач.
Бедбахт угъри - кIваливай - йиккъвай жеда.
Бязи угърияр чеб - чпел элкъведа.
Бурж атIуз угъривална, дустагъ жагъана.
Бегьемсуз угъри - вичизни виляй аватда.
Вири угърийрин буржи - угъривал я.
Вирибуру угъривал негь ийизва.
Ватандин бурж вахкун тавунни - угъривал я. 
Гила - дугърийрилай угърияр пара хьанва.
Гзаф угърияр авай гьукумат чкIида.
Гунагь квачир угъри жедани?
Гъери тIуьр кацерни сад я - угъриярни.
Гьар са хуьруьхъ вичин угърияр жеда.
Гьамиша угърийризни гъуьрч жагъидач.
Гьар са угъридиз - вичин къайда ава.
Гьарам туьтIуьртIа - угърияр рекьида.
Дуьз рекьел хкведай угърияр сад - кьвед я.
Дарвили - чарасуз угъривал ийиз тада.
Дуьньяда девлет авайбур - угърияр я.
Дуьз дуванди - угърияр тергда.
Далу яцIу угъридин кьам - куьк жеда.
Еке угърийри куьлуь крарал - херде ийидач.
Жинжиз - ракь, угъридиз - дапIар дакIан я.
Женнет - дугърийрин макан я.
Жегьеннем - угърийрин - дустагъ я.
Законни угъри - чеб - чпин душманар я.
Зегьмет чIугун тавуна - угъривал жедач.               
Икьван чIавал сад - кьве угърияр жедай.
Иблис угърийри - гьакимрикай даях кьада.
Ички хъвайи угъри кьаз регьят я.
Иесивал тийидайдан дарман - угъри я.
Йифиз - угъриди, юкъуз - дугъриз къалурда.
Кар кIеве гьатайла, дугъридин гардан хада.
КичIедавай угъривал жедач.
КичIе угъри - кицIини кьада.
Къуншидин девлетди угъри дили ийида.
Къуншидин пай квачиз угъривал жедач.
Кьаз тахьайдаз - угъри лугьун дуьз туш.
КьуртIа - угъри я, такьуртIа - дугъри.
КIан хьуналди угъривал виридавай жедач. 
КIвалин угъри кьаз четин я.
ЛакIаб алачирди - бегьем угъри туш.
Лам - вилик, угъри - кьулухъ жеда.
Милицадикай угъридиз дуст жедач.
Милицаяр - дугърияр хуьз кьунвайбур я.
Машинар гвай угъриярни авайди я.
МичIи йиф - угърийринди я.
Намус квайда - хуьре угъривалдач.
Низ хьайитIани - угъри лугьуз жедач.
План авачир угъри - ракьара гьатда.
Пешекар угъри кьун четин я.
Регъуьбурукай угърияр жедач.
Рагъ алай йикъан угъривал - тарашун я.
Садазни вичин велед угъри хьана кIандач.
Сада кIанз,сада дакIанз угъривалда.
Саламат затI угъриди аламатдиз акъудда.
Свас чуьнуьхун - угъривални я, къачагъвални.
Садра гьалалай угъридивай акъвазиз жедач.
Са - угърийриз Аллагьди вахтуналди рехъ гуда
Сергьят авачир угъривал авач.
Тумунал гел шткидай угъри - сикI я.
Табдайбур - угърийризни хуш туш.
Тавур кардал угъри я лугьунни дуьз туш.
ТIвар - угърийрин,тIуьн - къуллугъчийринди.
Угърийрин дережа - ацукьай йисар я.
Угърияр хьаначиртIа - вири девлетлу жедай.
Угъривална ваъ - алакь тавуна дустагъда.
Угъри сад, ацукьарайди - са масад?
Угъридин затI - дугъридизни гьалал туш.
Угъри веледди - кIвалевайбур динж тадач.
Угъривал фу недай рехъ яни?
Угъривал кIанда, жаваб гуз кIандач.
Угъивални кьий - а бахтни.
Угъридин девлет - чкIида хевлет.
Угърийри вилел нвагъ алаз фу неда.
Угъридиз йифиз ахвар къведач.
Угъриди хиве кьаз - чуьнуьх вучиз авунай?
Угъридин чина ягь амукьдач.
Угъриди вичин гъалатIар дустагъда чирда.
Угърийрин ахварарни - тарашуникай я.
Угърийрин мурад - амайбур буьркьуь хьун я.
Угърийрихъ - угъри папарни жеда.
Угъривал тавуртIа - жанавурар рекьида.
Угъридизни вич беябурун хуш туш.
Угърийрин вилериз юкъуз экв аквадач.
Угърияр кьун тавуникай хийир авайбур ава.
Угърияр тахьайла - милицадиз кIвалах авач.
Угъридин муг пата жеда.
Угъривили вахтарни авайди я.
Угърияр - шартIари арадал гъизва.
Угъривал бедендик квайбурни жеда.
Угърини кьий, адан уьмуьрни.
Угъриди - кьин кьада, дишегьли - шехьда.
Угъри - шак алудиз алахъда.
Угъри кек яргъи хьана рекьидач.
Угъридиз гайидалай.  кайи вахтпара я.
Угъривилел кIватIайди - нез жедач.
Форма алукIнавай угъри - виридалай писди я.
Фагьумсуз угъриди вич кьаз вугуда.
Халисан угъридиз - мажиб кIандач.
Халис угъридиз - дустагъни кIвал я.
Халисан угърийриз - дустагъ - школа я.
ЧIехи угърияр виридаз машгьур я.
Шагьид - угъридин душман я.
Эсер авчир угъридиз кичIе туш.
Эркекдалай, дишегьли угъри пис я.
Югъ - угърийриз ял ягъиз ганвай вахт я.
Яракьлу угъри - душмандилайни пис я.


Бармакдикай

Акьуллудаз - бармакдин намус жеда, ахмакьдаз - пулунин.
Акьул бармакда ваъ, кьиле хьун лазим я.
Бармак цава амай кьван ханвал тIалабна.
Бармакдин чичIера рагъ акьунач, нехир хкана.
Бармак кIаник кутуна ацукьдай адет туш.
Бармак кIвачерик аватай вахт чIуруди я.
Бармак ятIа - бармак хьана кIанда, киле - киле.
Бармакди ярх тавур руш гъуьлуьз гудай.
Бармакдал далдамар ягъич хьи.
Бармакдал - "хъурхъ - лаш" къугъвадани?
Бармак - итимдин кьилин алат я.
Бармак алкIуниз лайихлу папарни жеда.
Бармак усал акуна, итим буш аквамир.
Бармакар алай дишегьлийрин кьиле гар ава.
Бармакда тIвал туна къекъуьн - дамах я.
Бармакдал - зар, жув - азар жемир.
Бармак патал алукIдайбур - фурсухъанар я.
Бармак - жуван кьилиз килигна къачу.
Бармакдиз килигай партални кIанда.
Бармакдиз килигай итимни кIанда.
Бармак хкваш лагьайла - кьил хкана.
Бармак - кьил кIевдай алат туш.
Бармакдиз пем вегьин - зарафат туш.
Бармак алукIуна - дишегьли - эркек жедач.
Виридалай четин месэла - бармак хуьн я.
Гададал - бубадин бармак жеда.
ГъуьчI кткай бармакди - иеси чирзава.
Гьавая гузвай бармакдин къимет - пуд кепек я.
Душмандиз кIанзавайди - бармак туш - кьил я.
Есирда гьатайдан бармакдал ашукь жемир.
ЖезватIа - бармакдилай иесидиз хатур ая.
Зар алай бармакар жедач,зар - жува гъваш.
Иесидиз килигай бармак жеда.
Йис цIийизмаз бармак - кьилел жеда.
Йис куьгьне хьайцила - кьуьнцIик гадармир.
Йисан кьиле цIийи бармакар жагъидач.
Йифиз бармак алаз ксудай адет туш.
Куьгьне хьунал - бармакдин намус сур жедач.
Къан хивевайдан бармак алукIна къекъвемир.
Кьилел бала къведайла, бармакни алатда.
Кьисметдай атай бармак - гьуьрметдив алукI
КIан - кIукI авачирдаз - бармак лугьудач.
Ламран кьилел бармак алукIдади - итим туш.
Масадан бармакдал дамах ийимир.
Намус квай бармак я фяле. (С. Сулейман).
Намус - бармакдилай башламиш жезва.
Папан кьилел бармак алукIдай крар ава.
ПIипI - шапкадинди, кар - бармакдинди жеда.
Рехи бармакар кьадайбурни ава, такьадайбурни.
Садакьа яз бармак багъишун - суваб я.
Са юкъуз бармак - пакадин юкъуз - шапка жеч хьи.
Тахсиркардин бармак алукIмир.
ТIвар - бармак яз, кьилелай вине жеда.
Угъридиз вичин бармакдал - цIай аквада.
УстIарди цвайи бармакдик синих жедач.
Уьзуькъарадан бармак - вилера жеда.
Фагьумсуз кьил бармакдивай акьуллу жедач.
Фендигарри, ксудайла.  бармак кIвачерал эцигда.
Хажалатди - кьил рехи, бармак чIулав ийида.
ХтIур бармак гилигдай хак кIанда.
Хайи кьилиз - бармакдикай чара жедач.
Хцин бармак бубади алукIдай адет туш.
Хперин бармакар алай жанавурарни жеда.
Хъурхъуниз элкъвейдаз - бармак лугьуз жедач.
Хьайидан бармак - дахьайдан кьилел тахьурай.
Цфер - дагъларин бармакар ятIа?
ЦIегь тIуьрдан бармак цIа жеда.
Чергес чухвадив - бухари бармак кьада.
ЧIехи бармак алукIунал - чIехи жедач.
ШейтIандин бармак алай угъри кьаз жедач.
Эркекдин кьилел - бармак хьана кIанда.
Юлдаш хьуналди - дишегьлидал бармак алукIдач.
Ягьсуздан кьилел бармак алукIиз гьайиф я.
Яхул бармак чIулав рекьел пIир хьана ( Кь. Саид).


Сувабдикай

Аллагь рикIел хуьн - сувабдин кар я.
Акьуллудахъ яб акална - дуьз рекьиз хъша.
Азарлудал кьил чIугун - сувабдин кар я.
Авай гаф чинал лугьун - суваб я.
Виридан пай квай мискIиндиз куьмекун суваб я.
Вал ихтибарнавай сир хуьн - суваб я.
Вал авур ихтибар кьилиз акъудунни - суваб я.
Вучиз ятIани сувабар - кесибри гзаф къазанмишда.
Гунагькар дуьз рекьиз хкун - суваб я.
Гъавурда авачирди - гъавурда тунни суваб я.
Гьар сад вичи къазанмишай сувабрин иеси жеда.
Гьакъи авачиз ийизвай кIвалах - сувабдинди я.
Гьар са касди жемятдиз ийизвай кар - сувабдинди я.
Диде - бубадиз вафалу хьун - буржни я, сувабни.
Дустар пара хьун - девлет я, дуствал хуьн - суваб.
Дуьз гафунал къул чIугунни суваб я.
Ерли суваб къазанмиш тавур инсан жедач.
Жегьил чIаван сувабар яш хьайила жагъайбур хьиз я.
Жувал гьалтайдаз салам гун - сувабдин кар я.
Жувакай а патал алайди инжикели тавун - суваб я.
Жувалди, физвай яд - чилкин тавунни - суваб я.
Жуваз такIан кар - чарадаз тавунни - суваб я.
Жува акIурай таран емиш масада тIуьн - суваб я.
Йифиз къазанмишай суваб - юкъуз герек къведа.
КапI - тIеат - гьар са мусурмандин ферзни я,сувабни.
Кьейбур - чан аламайбурун сувабрихъ муьгьтеж я.
Кьейи кас вахтунда фаракъат авунни суваб я.
Сувабар цавай аватзавач.  жува къазанмиша.
Намуслудаказ са тике фу тIуьнни - суваб я.
Пис касдихъ галаз кьил кьун тавунни суваб я.
Пис ксарихъ ислягьвал хуьн - суваб ва бахт я.
Ризкьидив михьивал гваз эгечIун - суваб я.
Сувабар къазанмишун патал - чандал цIай куг.
Сувабар къазанмишиз михьи рикI ва ачух жен.
Сувабар, жув амачирла амукьзавай савкьватар я.
Сувабар, гьам жув, гьам мукьвабур патал къазанмиш.
Сувабар къазанмишиз - еке игитвал лазим туш.
Сувабри - бала - кьададикай хуьда.
Сувабар пара къазанмишай садни дарда гьатнач.
Сувабар къазанмишунивай ашкъилу жеда.
Сувабар - хъсан ксарин кьилел алай нурар я.
Сувабдин рекье кечмиш хьайиди - женнет эгьли я.
Сувабар къазанмишайдал - небгетдин вил алукьдач.
Сувабар гьисабиз ацукьунни - гунагь я.
Сувабдин кардал дамах авунни - гунагь я.
Сувабар - гьарда вич патад къазанмишзава.
Сувабар къазанмишиз яргъариз фимир.
Сувабдин рекье - затIни гьайиф къвемир.
Сувабар къазанмишиз садрани геж туш.
Суваб - Аллагьдиз хуш кар авун я.
Сувабрин дуьнья - ксана гьакI акъудмир.
Тапан шагьидвили - вири сувабар квадарда.
Хзанда чешнелу хьунни - суваб я.
Хъсанвал авун - сувабдин кар я.
Хъсан ксарин сувабрик акатрай лагь.
Хьайи сувабрал рази яз ацукьмир.
Цан цун - сувабни я, ризкьини.
ЦIуд суваб са гунагьди квадарда.
Чарадан пай квайдал суваб къачуз жедач.
Чуьруькчияр ислягь авунни - суваб я.
Чарадан агь гуьгъуьна тахьунни суваб я.
Чарадан бурж вахкунни суваб я.
Чилиз къуллугъ авунни суваб я.
Эверайдаз - гьай лугьунни суваб я.
Юкъуз - гъилерал, йифиз - кьилел сувабар къачу.
Язух - анжах сувабдин рекьевайдаз къведа.


Эвел ва эхир кьилерикай

Аллагь - эвел я,амайбур - эхир.
Аллагьдин гъиле - эвелни ава, эхирни.
Акьуллуйрин эхир кьил фагьуна кIвалахда.
Ахмакьри - эхир кьиляй фагьумда.
Бахтунихъни - вичин эвел - эхир ава.
Вахтунихъ - я эвел авач.  я эхир.
Ватандиз эхир кьилелди вафалу хьухь.
Гьич саданни эхир кьил пуч тахьурай.
Дуьньядин эхир хьунал вил жемир.
Душнманрин вил - ви эхир хьунал ала.
Жережайризни - вини кьил ава.
Дагъдихъни вини ва агъа кьил ава.
Дуствилерихъ - атI кьил авайди туш.
Жегьилри - эхир кьиликай фагьумдач.
Залан кьил и - кIвачер муьтIуьгъарда.
Епиниз - эвел ва эхир кьилер ава.
Инсан - дуьньядин атIа кьилизни фида.
Иеси авачир малдин эхир жанавурдив гва.
Къалияндин са кьил - цIа жеда.
Кьил кьуртIа - дяве, катайтIа - къуьр.
КIан - кьил авачир хизандиз четин жеда.
Ламран кьилин чIехивилиз тамашмир.
Мурадрихъни атIа кьил авайди туш.
Пейгъамбаррин эхиратдикай хабар я.
Рекьидай кьиляй эхират рикIел къведа.
Сифте - чIурна, эхир кьиляй пашман жеда.
Сергьятдихъни - эвел, эхир кьил ава.
Тарифрин атIа кьил - ягьанат я.
Тарихдин - эвел.  эхир чирна кIанда.
ТIуьрди хьиз - атIа кьилиз экъечIна кIанда.
Фагьумсуз кьили - эхир кьил пуч ийида.
Хатурдин - эвел хъсан я. - Эхир пис.
Цанихъ - и кьилни ава - атIа кьилни.
ЦIийдахъ - эвел кьиляй гелкъведа.
Чандихъ эвелдалай - эхирдал къелкъуьгъ.
ЧIуру кардин - эвел ава, эхир авач.
ШейтIанвилин эхир кьил чIуру я.
Эвел авачир кIвалахдихъ - эхирни жедач.
Эвелдай ийидай акьул - эхирдай авуна.
Эвел ахъайна, эхирдихъ галтугна.
Эвелдай - алцум, эхирдай - атIутI.
Эвел - Аллагьдивай, - эхир духтирдивай.
Эвел - кефи хана, эхирдай минетмир.
Эвел - уф це, эхирдай - хъухъ.
Эвелдай - туьнт.  эхирдай - буш хьана.
Юкь - эвел, эхирди чирда.
Яман югъ - я эвелни тахьурай, я эхирни!


Гафарикай

Аллагь вири гафарин гъавурда акьадай кас я.
Аллагьди авур кардал гаф эцигмир.
Аллагьди гафар рахадай мез сиве тунва.
Акьуллудан сивяй - акьуллу гафар акъатна кIанда.
Амалдарри гаф - ваз кIандайди ийида, кар - чпиз.
Авачир гаф лугьунни, авайди - чуьнуьхун - гунагь я.
Аялриз чирдай гафар - метлеблубур хьана кIанда.
Аялдиз гайи гаф кьилиз акъудиз алахъ.
Аялдивни гайи гаф кьилиз акъудиз тур.
Ацукь чIурукIа авуртIани гафар дуьзбур лагь.
Ахмакьрихъ галаз гафар элуькьармир.
Аман - минет авурдан гаф атIана рахкурмир.
Аваран гафар акъуддай сив михьиз хуьх.
Бегьемсуз гафуни кьилел бала  гъила.
Буш гафарални, буш киледал гьамбар ацIудач.
Багьнайрихъ къекъвейди - гафаринни чIаларин иеси жеда.
Бахтлу жедайла - хъсан гафар чир жеда.
Бахт физ эгечIайла - рахадай гафар жагъидач.
ВикIегь суса - къаридин сиве гаф амай кар тамамда.
Вишекай са гаф кьванни дуьз талгьдайбур ава.
Вичин гаф винел кIандайбур пара ава.
Гаф - рахунин ва чIалан са уьчме я.
Гафарин куьмекдалди чун рахазва.
Гаф - дуьз ва вичин чкадал ишлемиз алахъ.
Гаф лагьанамаз авуртIа - регьят жеда.
Гаф лагьайди - сад, кар авурди - масад хьана.
Гаф ава - хъвер гъидай, гаф ава - шел гъидая.
Гаф - нубат атай чкадал лагьайла - къиметлу я.
Гафар кьадайвал ишлемиш тийидайди - шаир туш.
Гафар бейтериз элкъуьрна - шиир жедач.
Гаф - яракь ва куьмекчи хьана кIанда.
Гаф - яракь я, чIал - аскер.
Гаф тагунни - гунагь я.
Гафар чIурунни гунагь я.
Гаф атIун, сес атIн лагьай чIал я.
Гаф - садра жедай адет я.
Гаф къачуз кIан тахьайда - кар къачуна.
Гаф - керпич я, ч!ал - дарамат.
Гаф - агъдабандин сиве - нянедин къван я.
Гаф - кIаниди патал - сир я.
Гаф - душмандин сивяй терсина акъатда.
Гаф - ваз, кар - вичиз кIандайди авуна.
Гаф - иблисди ваз якъут язкъалурда.
Гаф - кIеве гьатайла - шагьид я.
Гаф - чIал сад хьун хъсан я.
Гафар хьана, крар тахьун пис я.
Гаф - чIал галачиз кар ая.
Гафар - гарув гудайбур рахъамир.
Гаф - чIалан девлет я, абур кIватIала.
Гафар кутугай тартибда тваз алахъ.
Гафар лугьуз регьят я, кхьиз - азият.
Гафар - санай, крар - масанай тахьурай.
Гафуни - гаф хада, гафари - чIал.
Гафни - гаф хьана, амни гаф жеч хьи.
Гафар - а паталлайди гъавурда гьатдайбур жен.
Гафаринни - чIаларин иеси жедайвал ийимир.
Гафарал - хвена, крарал - кьена.
Гафарикай келимаяр ийидайбур - устадар я.
Гаф сиве амаз - кар акъатна.
Гафар гзаф рахадай сивиз - къай фида.
Гафар чIурукIа рахуни - чIал херде ийида.
Гафунин кьилиз - са гаф тикрармир.
Гафунал туькIуьдай карни ава, пулуналдини.
Гафунал туькIуьдай кар - пулунал вегьемир.
Гафаралди тухуз тежедайбурни жеда.
Гафуни туруни хьиз - жув чIехиди хьайила атIуда.
Хафарик харчибур хьайила - чIалак - эчIелар жеда.
Гайи гафунин иеси хьана кIанда.
Гафар хьаначиртIа, са бязибур фад кьенай.
Гафунихъ - гаф,керпичдихъ - керпич гилигиз чир хьухь.
Гафунин къадир авачирдаз - чIаланни жедач.
Гафарихъ агъун - иесидилай аслу я.
Гафарикай - аламатдин сирер арадиз къведа.
Гафарикай - шад мани ва пашман шел жеда.
Гафунин хцивал - чIаланустаддилай аслу я.
Гафар алцумиз къекъведай затIар туш.
Гафариз - масан, метлебдиз - деринбур мисалар я.
Гафара тIуб атаддайбур - фитнекарар я.
Гафар - цавай.  крар - чиляйни тахьун пис я.
Гафар - папариз, крар - адахлийриз кIандабур авуна.
Гафарикай суьретар чIунвадайбур - устадар я.
Гафуни - гаф, гъуьруь - саф хада.
Гафуни - гапурдилай пис атIуда.
Гафар - вири сад хьтинбур жедай адет туш.
Гафарихъ агъаз тежербурни авайди я.
Гафариз - яб гун герек я.
Гафунихъ яб акализ чир хьана кIанда.
Гаф хуш атун - рахазвайдалай аслу я.
Гафарик синих квач, эгер вичи синих квачтIа.
Гафарихъ галаз - крарни хьун чарасуз я.
Гафари - шадна, крари - пашман тавурай.
Гафар гваз къекъведайдан тIвар - чанта я.
Гафар - жуван фикир лугьузвай затIар я.
Гафар ава - дуьз лугьузвай,гафар ава - таб квай.
Гафарай кьацIар акъуддайбурукай яргъаз хьухь.
Гайи гаф кьилиз акъуддай касни кIанда.
Гъавурда такьур гафуникай хъел къвемир.
Гъавурда авачиз лагьай гаф - нуькI яз катда.
Гъавурда гьат тавур гаф - 0 тикрар ая.
Гьар садаз вичин гафар - гегьверар хьиз я.
Гьар садаз вичин гаф гъалиб хьана кIанад.
Гьар са чIуру гафуни - иеси дакIанарда.
Гьар чIалаз - вичин гафарин уьлчме ава.
Гьар садаз вичи гаф лугьудай чка чир жен.
Гьар са чIуру гафунин гуьгъуьна - тIурфан ава.
Гьай гафунилай гъейри - амайбур таб ксарни ава.
Дидед чIалан гафар - аялдин сиве хьана кIанда.
Дерин манадин гафар - куьгьне жедач.
Дуьз гафунихъ - нин хьайитIани - яб акал.
Диде гафунихъ - метлебар пара ава.
Дидед чIала - кар авачиз маса гафар твамир.
Дуьз ишлемиш тавур гаф - гранат я.
Дугъри гафунин иеси - угъри ийимир.
Еке межлисрал - гаф тагана рахамир.
Ерли рахаз чир тахьун - - биши яз хунивай я.
Жуван гьахъ гафунал - мягькем акъваз.
Зарафатдин гаф лугьудай чка ва вахт ава.
Инсандин къилихар - рахадай гафари чирда.
Ише тефидай гаф лугьуз алахъмир.
Инсанрин чIалар - гафар - сесерикай жезва.
Инсансуздай инсансуз гафарни акъатда.
Инсан ятIа - хъсан гафарал рахада.
Йифиз гайи гаф, пакамаз ваъ лугьумир.
Кар - кIвалах - гаф текъверди ая.
Камаллу духтурдин гафни - дарман я.
Къимет тагудай гаф - базардиз акъудмир.
Къуллугъ - жувал гаф текъведайвал ая.
Къени гаф - гужалди акъатда, чIуруди вичи - вичиз.
Кьве гаф сад - садахъ гилигиз течирбур ава.
КIанида - кIани гаф лугьуда, дакIанда - дакIан.
КIанибур манийрин гафарал рахада.
КIанибур гафарин пиянарда.
КIанидаз гайи гаф - кьилиз твах.
Лалдайвай - кIан хьуналди гафарал рахаз жедач.
Лалбуру - гафарин чкадал - амалар ишлемишда.
Лагьай акьуллу гафуниз къимет це.
Лагьай гафунин иесивал ая.
Метлеб авачир гафар куьз рахада?
Маса чIалан гафар чIурукIа ишлемишмир.
Маса чIаларин гафар квачиз рахун четин я.
Нубатсуз гафуни - кьилив ван ийиз тада.
Нубатсуз чкадал лагьай гаф - гуьлле я.
Папарини гафар гъуьлериз кIандайбур ийида.
Пис гафар акъатдай сив михьиз амукьдач.
Пис гафунин гуьгъуьна - пис карни ава.
Пис гафар акъатай хъсан гафни - синихлу я.
Патав гвайбурувни са гаф лугьуз гице.
Пара гафар - гимишар ятIа, тIимилбур - къизилар я.
Пара гфарилай - тIимил крарни хъсан я.
Патан гафарихъни яб акална кIанда.
Пабни гъуьл хьайила - гаф - чIал сад хьана кIанда.
ПIузал пих алуддай гаф лугьумир.
Рахадайдаз - гафни жагъида,кIвалахдайдаз - карни.
Рахаз чида лайгьайла, вуч гаф хьайитIани лугьумир.
Рахазвайдан гаф кьулалай атIумир.
Рахадай гафар - дуьз лугьуз алахъ.
Рахазвайдак синих кватIни - гафар гьахъбур я.
Рахунрик гуьчег гафар кутурла - чIал девлетлу жеда.
Рахадай гаф тагун - марифатсузвал я.
Рагьимлудан гафар - к\енибур жен.
Рагьмет - гафунихъ кьадарсуз еке метлеб ава.
Сад ава - гаф атIун.  сад ава - гафуни атIун.
Сабурлу гафари - абурлувал гъида.
Сивяй акъатзавай гафаринкъимет чир хьухь.
Са гафунал акъваздай алакьунни кIанда.
Са алчах гафуни - инсан виляй вегьеда.
Са гаф - цIудра тикрарун мишребсуз я.
Санал - са гаф, масанал - маса гаф жемир.
Са тике фаз килигна - чIал квадармир.
Турунин хер - сагъ жеда, гафунин - ваъ.
ТIар тийидайдаз - гафни сад я, - лашни.
Угърияр ава - шейэр чуьнуьхдай.
Угърияр ава - чарабурун чIалар чуьнуьхдай.
Фагьумна акъудай гафуни - дяве - ислягьарда.
Халкьдин гаф - виридалай хци я.
Халкьдин тIварунихъай гаф гумир.
Халкьдин гаф - халкьди гурай.
Халкьдин гафарихъ агъуна кIанда.
Хуш гафуни - шадвал кутада.
Хатадай акъатдай гафни акьуллуди хьурай.
Хъилен гаф - рикIе цаз я.
Хьра - фу чарада, сиве гафар.
Чарадан гаф - чIал - ви кIвале дахьурай.
ЧIалан устаддиз - гафар пара чир хьана кIанда. .
ЧIуру гафунал кIевиз акъвазун - акьуллувал туш.
Цайи гафар - пичIибур, экъечIайбур - эчIелар жеда.
ЦIуд гаф са гаф туширбурни ава.
Шаир,писатель - гафарин заргар хьана кIанда.
Эркинал лагьай гаф - серкедал тIушунмир.
Юлдашар - гаф - чIал - садбуруз лугьуда.
Я хъсан гафар, я хъсан крар хьана кIанда.


Дарман гафарикай

Авур хатур тийижирдан дарман - ичIиз рекье тун я.
Акьулдин къадир авачирдан дарман - авамвал я.
Алачиз рахадайдан дарман - сивиз дапIар ягъун я.
Ахмакьдан дарман - кал хьиз нехирдиз ягъун я.
Багьнайрихъ къекъведайдан дарман - тагъ эцигун я.
БалкIан кIанз - цап дакIандан дарман - кесибвал я.
Ватандин къадир течирдан дарман - гъурбат я.
Вуч лагьатIани тийидайдан дарман - лаш я.
Гунагьрихъай кичIе туширдан дарман - бала гун я.
Гъуьлуьн къадир течирдан дарман - рахкурун я.
Гьуьрметдин къадир течирдан дарман - писвал я.
Диде - бубадин къадир течирдан дарман чара авун я.
Дишегьлийрин къадир авачирдан дарман - тек тун я.
Дуьз гафунихъ ягъан тийидайдан дарман - гатун я.
Езнедин къадир авачир ярандидедин дарман - тIал я.
Жегьилвилин къадир авачирдан дарман - кьузуьвал я.
Зегьметдин къадир авачирдан дарман - дарвал я.
Инсанрин къадир авачир пачагьдин дарман - алудун я.
Яран диде - бубадин къадирсуздан дарман. руш хкун я.
Йифен къадир течирдан дарман - юкъуз кIвалахиз тун я.
Кая - кьея лугьудайдан дарман - авайдини квахьун я.
Ксунал рикI алайдан дарман - каш гун я.
Къаридин къадир авачир къужадин дарман - субайвал я.
Къужадин къадир авачидан дарман - купулри кьун я.
Къуншидин къадир авачирдан дарман - баябан чуьл я.
Къуллугъдинкъадир авачирдан дарман - алудун я.
Ламран къадир авачирдандарман - парцик кутуня.
Михьивилин къадир авачирдан дарман - буьркьуь къари я.
Нубатсуз рахадайдан дарман - лал хьун я.
Памбагдин месел кьецIивалдайдан дарман - керпич вир я.
Пата вил авайдан дарман - чапрас хьун я.
Папан къадир авачирдан дарман - хендедавал я.
ПIапIрус чIугвадайдан дарман - жерме я.
Регьимсуздан дарман - виляй аватун я.
Ришветбаздин дарман - къекъверагвал я.
РикIел акьалтай кар ийдайдан дарман - кьил цла акьун я.
Сабур авачирдан дарман - чархалай ракъурун я.
Тапарардайдан дарман - си патахъ хьун я.
Таб квайдан чинин дарман - хъурхъ акьалжун я.
Табна, чин яру тежедайдан дарман - цагъ ягъун я.
Такур ахварар ахъайдайдан дарман - сив куьн я.
ТIадай сухван дарман - хех я.
ТIуьрди вилерай хкидайдан дарман - хийиррикай хкудун я.
ТIуьна хиве такьадайдан дарман - вилерай хкун я.
Угъридин дарман - жазаламишун я.
Уьмуьрдин къадир авачирдан - гатун я.
Фад къарагъ тийидайдан дарман - физзарядка я.
Фаз тегьне ягъдайдан дарман - гишила тун.
Фитнечидин дарман - мецел цIай эцигун я.
Хуьрекрин дарман - кьел я.
Хъвадай пиянискадин дарман - мекьи тундра я.
Хьайидал рази туширдан дарман - вара - зара хьун я.
Цавуз къванер гадардайдан дарман - кьил хун я.
Цавай аватунал вил алайцдан дарман - гваз агахьун я.
Цуькверин къадир авачирдан дарман - къалгъанар я.
ЦIун къадир авачирдан дарман - мекьи кьуьд я.
ЦIегь тIуьрдан дарман - кьилел цIай къурун я.
Чуьньуьхунардайдан дарман - гъил атIун я.
ЧIурудандарман - къениди илигун я.
Шаирдин дарман - шиирар кхьиз тун я.
Эркекрин къадир авачидан дарман - вири рушар хьун.
Ягьсузрин дарман - къазаматда тун.


ТIварарин алаваяр

Аллагьди гайиди нез течирди - вара - зара я
Аллагьдин рекьел алайда - пуд жуваз - сад масадаз гун.
Ахвар - пул тагана, тамашдай кино я.
Ахвараллайди - чан алай як я.
Ахмакьриз акьуллу кIвалахар авун четин акъвазда.
Бурж чидайдав це, течирдаз - далу къалур.
Бедбахтдаз - цав кьакьан, чил - кIеви яз аквада.
Веледрикай рикIиз регьят тахьайди - йикье жеда.
Гад - инсандин - жегьил вахт я.
Гададин мехъер - куьнуьди кул авур мисал я.
Гъетер - хъсан ксарин руьгьер ялда.
Гъавурда авачирди - гъавурда тваз жеда.
Гъавурда гьатиз дакIанди - тараз акьадардай вак я.
Гъуьлуьн мукьвабур - папан - чарабур я.
Дамах авун - жув артух къалурун я.
Дуьнья сара кьаз алахъмир - протезрал аватда.
Дустар - ни хьайитIани кьада.  хуьз алакьдач.
Дуст - мукьвадай, мукьвади - чарадай кьамир.
Дустариз килигна - мукьвабур гадармир.
Дустар - вахтунинбур.  мукьвабур - гьамишалиг я.
Жуван уьмуьрдин юлдаш пис аквазвайди - буьркьуьди я.
Зул - акьулдин камаллу вахт я,бегьердин бул вахтни.
Итим - патан лашунай кьада.
Йисан вахтарикай - гатфар - аял вахтни я.  шад вахтни.
Кая - кьея лугьудайдан мал акваз - такваз терг жеда.
Къужа - къайи къванцяй кьадай къариярни жеда.
Къари - къужадиз - авачир сарар я,сусаз - як.
Къуншияр - писни хъсан кхьизвай "малаикар" я.
Къуншидал пехилди - Аллагьдиз виляй аватда.
Къунши кIандайбур - халис малаикар я.
Къуллугъ - нек квай кал гвай мисал я.
Кьил - кьилин чкадал алай хзан артух жеда.
Кьуьд - инсандин яшлу вахт я.
Кьве рикIин жедалди - са дакIарни хьун хъсан я.
КьелитI - атIайла , кикIин тийидай як я лугьуда.
Кьев - чан кьаз атанвай азраил я.
КIвал - хзандин мугни я, къелени.
КIвалин къене къал - - залзала хьун я.
Лагьай гафар - чараданбур,лугьузмайбур - вибур я.
Мектеб - илимар чирдай ясли я.
Мугьман - таквадай девлет я.
Намус - маса къачуз тежедай девлет я.
Папан вилик мез куьруь итимдин - кьилни гъвечI я.
Писвал - рикIелай алат тийир хер я.
Писдазни хъсанди авун - инсанвилин дережа я.
Пашманвал - ялиз тежедай пар я.
Пабни гъуьл - пуд гафунин мукьвабур я
Папан мукьвабур - гъуьлуьн мукьвабур жеда.
Паб - кIвалин кIараб хьана кIанда.
Паб дамахда турла - адан сиве кьве мез жеда.
Пис яран диде - акваз къвезвай азраил я
Руш - артухан са хажалат яз гьисабда.
Рушан мехъер - чIурай куьнуь хьиз я.
Рищвет - туьтуьна акIидай кIараб я.
Рагъ - виридалай мукьваллай гъед я.
Руш - дидедин рикIин хиял я. .
Свас - цIийиз кутазвай багъ я.
Таб - кьулухъди акъатдай ружа я.
Уьмуьр - пачагь квачир мах я.
Хайи стха - жуван мукьвади - папан - яргъади я.
Хайи вах - стхадихъ рикI кузвайди,сусан тIал я.
Хзан - гъвечIи гьукумат я - адахъни кьил кIанда.
Хва - бубадин - эрчIи гъил я.
Хатурдиз - хатур хъийидай адет я.
Хтулар - дигмиш тахьай - емишар я.
Хъсанвал - квахь тийидай девлет я.
Чам сусан - алад - хъша я.
Чара дишегьли гуьрчег акун - вилер алахьун я
Чил - диде я, цав - буба.
Чара хьанвай хва - кьвед лагьай хзан я.
Цавуз экъечдайла - чил рикIелай алудмир.
Чилел кьуьл тежердавай - цавун пагьливан жедач.
Чарадаз писвал кIан жемир,вунни Аллагьдин вилик ква.
Цав - ерли уьцIен тийидай къав я.
Цавуз экъечIз кIандайди - чилел мягькем акъваз.
Шадвал - сагъламвилин лувар я.
Эвленмишнавай руш - къавум - къардаш я.
Эркек велед - далдам алачир мехъер я.
Яран диде - жуван дидедилай алатайла - диде я.
Яран буба - авачир акьул я.
Яран стха - артухан са чарх тир мисал я.
Яран вах - къуншидай къведай къаб я.


Къарийрикай

Къаридиз свас кIанда - рикIин хиял хьтин.
Къаридиз хва кIанда - хъел атайла.  свас гатадай.
Къаридиз къужа кIанда - вичи лагьайдал къул чIугваз.
Къаридиз руш кIанда I5 йис жедалди гъуьлуьз гудай
Къаридиз кIвал кIанда къал авурла ван текъведай.
Къаридиз къал кIанда вичик квай хъел хкуддай.
Къаридиз квал кIанда къужади гатаз хкуддай.
Къаридиз тал кIанда - дарман жагъин ийидай.
Къаридиз чIал кIанда - тилимда твадай.
Къаридиз пул кIанда шегьерар къачудай.
Къаридиз къавум кIанда - девлетар гвай.
Къаридиз къавумдин паб кIанда - лал
Къаридиз къуншияр кIанда яб гудай.
Къаридиз сандух кIанда - куьлег алай.
Къаридиз куьче кIанда - фитнеяр ийиз. 
Къаридиз куьмек кIанда дакIанбур гатаз.
Къаридиз хьар кIанда махар ахъагъиз.
Къаридиз рикI кIанда дуьнья сара кьадай.
Къаридиз ажал кIанда эхиримжи яз рекьиз.
Къаридиз яргъал рехъ кIанда дердер ахъагъиз
Къаридиз дакIанди - вичикай пис рахун тавун я.
Сажидиназ вуч кIанда - къариди авур хинкIар


Сасарикай

Сусаз гъуьл кIанда вичи лагьайди ийидай.
Сусаз къари кIанда - вилер буьркьуь ва биши.
Сусаз къужа кIанда рахаз тежезмай.
Сусаз балдуз кIанда вич ксана, кIвалахардай.
Сусаз гъуьлуьн стха кIанда - алад - хъша.
Сусаз кIвал кIанда - дуванхана хьтин.
Сусаз йиф кIанда тухдалди ксудай.
Сусаз югъ кIанда дамахарна къекъведай.
Сусаз диде кIанда верцIи затIар гвай.
Сусаз аялар кIанда чарабуру чIехи авур.
Сусаз кисе кIанда - пул куьтягь тежедай.
Сусаз булушкая кIанда - сад - садалай багьа.
Сусаз къаравуша кIанда - кIвалахар ийидай.
Сусаз лам кIанда - гьаятар къизилив ацIурдай.
Сусаз шегьер кIанда - вири вичиз тамашдай.
Сусаз ахвар кIанда - мисик иситIаяр недай.
Сусаз пул кIанда - къизилдив барабар.
Сусаз мехъерар кIанда кьуьлер ийидай.
Сусаз лаш кIанда - бугъ кутур хьиз гатадай.
Сусаз къари кIанда. кьел хьиз регъведай.
Сажидиназ вуч кIанда бажарагълу сусар.


Хъуьруьнрикай

Аллагьди гайила - хъуьруьхъ, тагайла - шехь.
Амалдарар - ахмакьрал, девлетлуяр - кесибрал хъуьреда.
Авурбур хъуьруьнар тир - хьун рикIивай авуна.
Ажугъдин хъуьруьн - душманвилинди я.
Айгьамдин хъвер галачиз - тамадавал жедач.
Акурдал хъуьрейтIани такурдал гьикI хъуьреда?
Бишибур - кьведра хъуьредалда.
Бязибурун гафарал - ругур верчерни хъуьреда.
Бахтлубур хъуьруьн тавуна вуж хъуьреда?
Бахтсузбурун хъверни - шелдиз ухшар я.
Вири - вичел, вич - масабурал хъуьрезва.
Вилик кваз, таквадайбурал гьикI хъуьредач?
ВацIарик - хъел жеда, булахрик - хъвер.
Вилер хъуьредайбуруз - гьарамзадаяр лугьуда.
Галачиз ийизвай хъуьруьн - шейтIандинди я.
Гужан хъуьруьн - чара авачирданди я.
Гъавурда авачиз ийидай хъуьруьн - кимиди я.
Гьар гьинал хьайитIани хъуьредай затI туш.
Гьамиша хъуьруьн - кимивилинди я.
Дидедин вил аялдин хъвердал жеда.
Душмандин вилик ягьанатдин хъвер ийида.
Душмандин вилик лукIвилин хъуьруьнни ава.
Ерли хъуьрен тийидай кас жедач.
Жуван чIехидал хъуьредай затI туш.
Жуваз тамашна, чарадал хъуьруьхъ.
Жув вине кьадайбурал - вири хъуьреда.
Жувакай итим авурбурал хъуьруьн дуьз туш.
Жува лугьуз - жув хъуьредай адет туш.
Зарафатдин хъуьредай чка ава.
Зегьметди - хъвер гъила, темпелвили - хъел.
Идалай вилик авамрал хъуьредай адет тир.
Йифизни - юкъуз кусудайбурал вири хъуьреда.
Кутуг тавуна хъуьруьнни - кимивал я.
Кимибурал хъуьруьнни - кимивал я.
Кимел хъуьрез, кIвале хъелдайбурни ава.
Къанихбуруз хъуьредай вахт авач.
Къайи циз уф гудайбурал хъуьречни?
Кьурайдахъ галаз ицIид кунал хъуьреда.
Кьве кIвач квай ламарал хъуьреда.
Кьве ламраз мух пай тахьун - хъуьруьн я
КIандайвал хьайила - вири хъуьреда.
Ламрал иеси хъуьредай вахт - сад я.
Лам иесидал хъуьредай вахт - масад.
Милиз хъуьруьн - ачух рикIинди я.
Муштулухди хъуьдай хъвер - бахтлуди я.
Малла Нисредин - хъвер туна, кьена.
МискIиндикай муьгъ авурбурал хъуьреда.
Нубатсуз хъуьруьн - бегьемсузвилинди я.
Пара хъуьруьнни - чандиз зиян я.
Пиянвилин хъуьруьн - масад я.
Пашман касдиз хъвер къведач.
ПIупIни - шпIупI течиз хъуьреч хьи.
Рехъ физвайдан гуьгъуьниз хъуьремир.
РикIин сидкьидай хъуьруьн - шадвал я.
Сагъламвилин хъвер - дарман я.
Сагъламвили - чинал хъвер гъида.
Са вил ишез, муькуьди - хъуьрена.
Сад ава - хъвер, сад ава - хвеш.
Сивел - хъвер, кIвале - мехъер я.
Сагъ свах акъудайдал - хъуьреда.
Тамамдал хъуьруьн - ахмакьвал я.
ТIазвай свах акъуд тавурдал хъуьреда.
ТIуб къалурайлани хъуьре хьи.
Угъри - бегьемсузрал хъуьреда.
УстIардин гъиле - кIвалах хъуьреда.
Уьмуьрдин нур - хъуьруьнни шадвал я.
Фурс гвайбурал вири хъуьреда.
Хийирдин рекье хъуьрена кIанда.
Хъвер инсандиз - дарман хьиз лазим я.
Хъуьруьниз вичин адет, себеб ава.
Хъвер авай чина - биришар аквадач.
Хъуьрез кIанзаватIа - хъуьруьхъ.
Хъвер кьаз тежедай вахтарни жеда.
Хъуьруьнин гъиляй - рахаз хьанач.
Хъуьруьнрихъ чпин жуьреярни ава.
Хъвер - анжах инсандиз хас я.
Хъуьруьн текъвезвайди - азарлу я.
Хъвер - Аллагьдин багъиш я.
Хъуьрез тIуьр яван фа - дад гуда.
Хьар - фу чаразвайла - хъуьреда.
ЦIуьвер - ракъиниз хъуьреда.
ЦIу - хъверни багъишда, шелни.
Чапрас - акун са хъуьруьн я.
Чаравдан синихрал хъуьремир.
ЧIуру кар авурла - хъуремир - шехь.
Шад хъверди - инсандик лувар кутада.
Экуьни - чиниз хъвер багъишда.
Югъ - зегьмет дакIанбурал хъуьреда.
Яд хъвадайдак хъуьруьн кутамир.
Ягьанатдин хъвер - кваз такьун я.


Жуьреба - жуьре лакIабрикай

Папакай кичIе итимдиз - паб - халим.
Гъуьлуькай кичIе папаз - гъуьлуьбан.
Ичкидал рикI алайдаз - тияниска.
Фитнекардиз - фид.
Ахмакьдиз - буран.
Руфун чIехидаз - пикI.
Кимидаз - чартух.
Авамдаз - яб атIай.
МутIлакьдаз - атIай кек.
Девлетлудаз - карада авай нет.
Фагьумсуздаз - алад - хъша.
Дамахчидиз - цIалцIам.
Табдайдаз - киле.
Лагълагъчидиз - гъедгъетI.
КикIидайдаз - кIек.
Ягьсуздаз - цIегь.
Къужадиз - кIекIец.
Къаридиз - кихел.
Азарлу папаз - къарасу.
Азарлу гъуьлуьз - мурк.
Къаридиз свас - дабанда цаз.
Къужадиз свас - иситIа.
Сусаз къари - мукIратI.
Сусаз къужа - як.
Сусаз гъуьл - гьач - вач.
Сусаз балдуз - сухван тIал.
Сусаз гъуьлуьн стха - хемир.
Сусаз гъуьлуьн мукьвади - къураба.
Сусаз вичин мукьвади - мураба.
Бубадиз хва - эрчIи гъил.
бубадиз руш - кьилел карч.
Дидедиз хва - эрчIи вил.
Дидедиз руш - рикIин хиял.
Итим папан - патан лаш.
Паб итимдиз - кIвалин кIараб.
Итимди - кIализ гъида.
Папа итимди гъайиди - хуьда.
Хъсан къунши - жагъай стха.
Пис къунши - дакIан кIус.
ТуькIвей къавум - вирни гъери.
Пис къавум - якни чукIул.
Къавумриз къавумар - чара авачир кьуьл.
Дустуниз дуст - кьвед лагьай чан.
Дустуниз душман - мичIи йиф.
Шеври дишегьлидиз - вакьфа.
Кьуру дамахчидиз - руьц.
Зегьметкешдиз - цвег.
Кефчидиз - цIицI.
Чуьруькчидиз - риб.
Пакадал вил алайдаз - мирг.
Пара рахадайдаз - эхиримжи хабарар.
ЧIурукIа рахадайдаз - патал алукьдай динг.
Кьве гаф гвайдаз - гъуьлягъ.
Регъуьвалдайдаз - цIеме.
Гъуьл паб патал - йифиз экъечIдай варз.
Папаз ашна - хъуьрез акъвазнавай рагъ.
Гъуьл - халис папаз - ганвай ризкьи.
Ашна - тапан кIанивал.
Паб гъуьлуьз - гьалал ризкьи.
Гъуьлуьз ашна - гьарам ризкьи.
Авара кас - гьайван бахтавар.
КIеве гьатайла катдайдаз - чурчул.
Кисна кIвалахдайдаз - кьиф.
Вич алдатмишиз тадайдаз - верч.
Сив квай папаз - хкахь тийир цIай.
Сив квай гъуьлуьз - регъуьн гъедгъетI.
Сис квай къаридиз - хъуртук квай цIай.
Сив квай къужадиз - къавук квай тIили.
Чин чIуру гъуьлуьз - гьалчIай цав.
Эверайдаз - гьай, гьагъайдаз - лаш.
Заз риваятар - шииррин шиир


КЬИЛЕР:

Сифте гаф.
Чарарай цIарар

  1

Кьиликай
Чиникай
Вилерикай
Сивикай
Мецикай
Гъилерикай
РикIикай
КIвачерикай
Дабанрикай
ТупIарикай
Чандикай

  2

Инсанвиликай
Акьулдикай
Уьмуьрдикай
Гьуьрметдикай
Дуствиликай
Бахтуникай
ВикIегь ва кичIевиликай
Хъсан - писвиликай
Садвиликай

  3

Диде - бубадикай
Дишегьлийрика
Аялрикай

  4

Салам - каламдикай
Мугьманрикай
Тербиядикай

  5

Факай
ЦIукай
Таб - керчекдикай
Арзайрикай
Аферин - лянедикай
Намусдикай
Нефесдикай
Тахсир ва жазадикай
Ичкидикай
Хийир - зияндикай
Дугъри ва угъривиликай
Бармакдикай
Сувабрикай
Эвел - эхирдикай
  6

Гафарикай
Дарман гафарикай
ТIварарин алаваяр
Къарийрикай
Сусарикай
Хъуьруьникай
ЛакIабрикай