Къелемдин женг хци яз...

 E-mail Печать PDF
Сажидин Саидгьасанов - шаир, драматург, публицист, муаллим, жегьилрин лайихлу насигьатчи, гьи хуьре, гьи районда гьихьтин межлисда хьайитIани башчи - 1933-йисан 2-майдиз Сулейман-Стальский райондин Агъа СтIалрин хуьре зегьметчи хизанда дидедиз хьана. Ина тамам тушир, гуьгъуьнлай Кьасумхуьруьн юкьван школа акьалтIарай жегьил кьисметди Юкьван Азиядиз акъудна. Туркменистан ССР-дин Мары шегьерда хуьруьн майишатдин училищеда кIелна. Механизаторвилин пеше къачур дагъвиди В.И.Ленинан тIварунихъ галай Къаракъумдин къаналдал зегьмет чIугуна. Кьве йисалай хайи хуьруьз хтана. Ина Сажидин Саидгьасанов дидединни бубадин нафакьадал акъвазнач. Ада хайи хуьруьн колхозда, Кьасумхуьруьн консервиярдай заводда, “Сельхозтехникада”, Инкубаторный станцияда... кIвалахна. Гьа са вахтунда, зегьметдивай къерех тахьана, ада Буйнакскдин хуьруьн майишатдин техникум ва 1974-йисуз ДГУ-дин филологиядин факультетни акьалтIарна. Муаллимвилин пеше къачур адаз хайи хуьруьн юкьван школадиз теклифна. Инани ам тек са тарсар гунал машгъул хьанач, ада школадин аялар СтIал Сулейманан, СтIал Саядан, Ватандин ЧIехи дяведин женгера телеф хьайи СтIал Мусаибан, Балакъардаш Султанован ирс, гьакIни халкьдин сивин яратмишунарни кIватIунал желб ийиз хьана. Саки 25 йисан девирда Сажидина кардик кутур “Чешме” тIвар алай кружокдин кIвалахрикай чи газетризни журналриз цIийи-цIийи материалар акъатиз хьана. СтIал Сулейманан юбилейдиз Киевдин са куьчедиз “Гомеран” тIвар гайидалай инихъ 30 йис хьайи мярекатда иштирак авунин кьисметни хьана адаз. Гьелбетда, райондай фейи делегациядик кваз. Ингье гилани кьве уьлкведин аялрин арайра кхьинрин алакъаяр хуьзва. Сажидин Саидгьасанов шиирринни прозадин 10 ктабдин автор я, адахъ гьакIни тарихдикай, чIалакай кIватIна гьазурнавай гзаф делилар ава. Абурни чап авун патал гьазурвилер аквазва. 1993-йисуз адаз РД-дин Верховный Советдин Президиумдин Гьуьрметдин грамота, 1994-йисуз РД-дин халкьдин образованидин отличникдин тIвар, 1996-йисуз РД-дин культурадин лайихлу работникдин, 2003-йисузни РД-дин жегьилрин лайихлу насигьатчидин гьуьрметдин тIварар гана. Адан иштираквал аваз районда “Куьредин ярар” тIвар алай культурадин макан, “СтIал Сулейман” фонд, “Билбил” тIвар алай газетни тешкилна. Ам “Вун накь вучиз атаначир?”, “КIватIи-кIватIаш”, “Аламатар”, “Ни гуда заз жавабар?”, “Зуьрнедин ван алаз”, “Риваятрин камари”, “Шииратдин ялавар”, “Зи СтIал Сулейман”, “Куьн патал, чан аялар” ктабрин, “НуькI хала” пьесадин, “Ашукь Уьзден” повестдин автор я. “Куьн патал, чан аялар” ктабдалди ада вич аялар патал лап хъсан эсерар яратмишунин алакьунар авай шаир яз къалурна. Аялар патал кхьенвай шиирар гьам кIелзавайбуру, гьакIни критикри хушдиз кьабулна. Чаз малум тирвал, Сажидина аялриз бахшнавай пара эсерар “Кард”, “Дагъустандин дишегьли”, “Самур” журналриз, “Лезги газетдиз” акъатна, абур школайрин учебникрани гьатнава. Гьа са вахтунда аялриз бахшнавай адан шиирар, гуьзел шикиларни галаз, Москвада “Крокодил”, “Колобок” ва “Дошкольное воспитание” журналрани чапнава. Сажидин Саидгьасанов гзаф кьадар манийрин авторни я. Адан шиирриз тIвар-ван авай композиторри - Сейфуллагь Керимова, Зейнал Гьажиева, Мегьамед Гьуьсейнова, Омар Аюбова, Падишагь Киберова, Халил Халилова, Маина Абдулмуталибовади, Къагьриман Ибрагьимова ва масабуру - гьаваяр кхьенва. Сажидин муаллим вич вичикай бизар жедай кас туш. Вичи лагьайвал, адахъ я киш авайди туш, я базар, вич вичикай туш ам бизар, хайи хуьрелай эгечIна, гьар са районда, шегьерда, республикадилай къецепатарани кьиле физвай саки вири мярекатра иштиракиз агакьзава. Гзафбуру лугьуда хьи, Сажидина мани кхьин тавур руш амач жеди, агъакIан 100-лай виниз рушарин тIварариз манияр - шиирар кхьенва. 1990-йисуз, Ярагъ Мегьамед хайи югъ (юбилей) къейдзавай вахтунда, чIехи муршидди гваз къекъвей шейхдин аса жагъурунин карда Сажидина гьихьтин зегьмет чIугунатIа чаз виридаз чир хьана. Шаирди а кIекIецдин шикил “Лезги газетдизни” акъуднай. Сажидин Саидгьасанович РФ-дин писателрин ва журналистрин, Лезги писателрин союзрин член я. Ам “Лезги газетдин”, райондин “Куьредин хабарар” газетрин штатдик квачир виридалайни бегьерлу корреспондентни я. Адан далудихъ 68-йисан яратмишдай кIвалахдин стаж гала. Агъа СтIалрин ирид йисан школада кIелзавай ученик яз, 14 йисан яшда авай Сажидина райондин “Колхоздин пайдах” газетдиз СтIал Сулейманан юбилейдиз бахшна “Азиз Сулейман” шиир акъуднай. А чIавуз адал акьалтай “жегьил шаир” тIвар къенин юкъузни алатнавач. Пенсиядиз экъечIай юкъуз ам школадайни экъечIна, бес я, лагьана ада, гила ял яда, къуй зи чкадал са жегьилдиз кIвалах хьуй. Амма секинвал Аллагьдин патай гьарамнавай адаз кIвале кьарай атанач. Хайи хуьряй кIвачи-кIвачи къвез, Кьасумхуьрел культурадин управленидин начальникдин заместителвилин везифаяр тамамариз, хуьрерин культурадин маканра кар вилик кутадай рекьер жагъуриз хьана. Алай вахтундани районда чкадин телевидение кардик акатай сифте йикъалай ам инин кар алай журналист я. “Эдебиятдин ким”, “Хуьрерин тарих”, “Квехъ галаз гуьруьшмиш жезва” ва жуьреба-жуьре маса передачаяр тухузва ада. И мукьвара, НуьцIугърин сергьятда 360 йисан чIуру шабалатдин тарциз Россиядин чилерал алай яшлу тарарикай сад яз сертификат гайи чIавуз, Сажидин муаллимди чпин хуьруьн Латар мезреда авай чIуру шабалатдин тарцин тандин яцIувал 8 метрни 22 сантиметр я лагьана, талукь тир документар гьазурна, РФ-дин тIебиат хуьнин рекьяй комитетдиз рекье тунай. Ингье, и мукьвара адаз ва райадминистрациядиз 196 нумрадин сертификат ва тебрикдин чар хтанва. И кардини Сажидин муаллимдин бажарагъдинни алакьунрин хъсан терефар гзаф тирди субутзава. Чна къе са кар тIалабзава: “Вун накь вучиз атаначир”? лугьуз тахьуй къе чаз, дуст, Хкяй некни серг кьилеллаз хинкIар хьурай хкудай, Дуст - душмандиз акурай чун экъечIиз ви къапудай. Зурба тIуьнар тIалабдач къе, луьле-кабаб, шиш хьурай. Ваз алахьай гуьлуьшан (йи)сар гзаф ваъ, са виш хьурай!..

Шагьабудин Шабатов