Жыццё працягваецца

Перш здарыцца сварка, бойка,
потым вайна  - ідзе разлік,
лютасць, ненавісць і порка,
і помста за язык язык.
Мсцівец Дабрыня  - меч і шчыт
Уладзіміру гартуе.
Так разыграўся апетыт,
вака к Кіеву кіруе.
Прывабны Кіева прастол,
Днепр нясе магутны хвалі.
Жыццё буяніць навакол,
подых-віхр гарачай далі.
А як Рагнеда? Сорам, боль,
выйсця мабыць не шукала,
шэпт князя ласкавы – анёл -
штось душу яе кранала.
Не дапаможа тут выццё,
пакута не дапамога,
трэба працягаваць жыццё,
у жыцця крута дарога!
А князя знявага муціць,
занадта з гонарам душа,
цягнула век каламуця
і забаронная мяжа.
Неабыякавы князь быў
да прыгажосці і ўчынкаў,
Рагнеду з часам не забыў,
перавага другім жонкам.
І, безумоўна, не інакш,
дарадчыцай слыла ўмелай,
карыснай, ведаў добры князь,
Яго сэрданька трымцела.
Ён пакахаў,  Цяпло вяло .
Каханне сапраўды поруч,
якое дзіўна прарасло
палына густую горыч.
Каханне – сэрцу адкрыццё.
Князю многа даравалі.
Без гарачага пачуцця
прыхільнасць расла не справе.
Бо таму раней павага,
дзяцінства больш шчаслівы лёс,
не мела, як князь знявагі,
дзіцячы жах у скронь не поўз.
Каханай расла дачушка,
бацькоў, братоў паважала.
Без варожасці, як птушка,
ўсе пытанні вырашала.
Наражаецца дзіцяці,
Уладзімір не пакахан
і Гарыслава ўжо маці.
Дзіцяці зараз першы план.
Князь абласкаў і пакахаў.
І Гарыславаю назваў.
А як Рагнеду атрымаў,
доўга аб тым не размаўляў.
Сумленне сп іць, сумненне тож.
Два-тры ласкавыя словы.
Быццам па сэрцы востры нож.
Калі дойдзе да размовы.
Полацк уласна пакарыў,
князь Уладзімір поўны сіл.
Трон Кіева бел-свет закрыў.
Узняў дарожны едкі пыл.

Паход на Кіеў
У паходзе Уладзімір,
войска на Кіеў кіруе.
Шэпты Дабрыні, гнеў не мір,
помсту здалёка рыхтуе.
К Рагнедзе літасці не меў
і Ярапока не шкадуе,
тварыў ва ўладзе, што хацеў,
сіл спакуса, князь лютуе.
Моц воінства, ўвесь дазвол,
толькі сіла вырашае:
каму кіеўскі прастол?
Жыць па праўдзе моц мяшае.
Уладзімір ідзе ў паход,
вабіць прыстыжны бацькі трон.
Замах ужо на кроўны род.
І Яраполк знік,нібы сон.
Ліслівасць, хітрасць і мана
зброя ўся Уладзіміра.
Мажліва не яго віна,
не цікавіць князя ліра.
Выхавала не жанчына,
цвёрдая рука Дабрыні.
Падышла ліха-гадзіна,
гаркота жыццёвай плыні.
І ашуканства,і падкуп,
не к добру пачатак сваркі,
а Яраполка прадаў Блуд,
увага – два канца ў палкі!
Князь Яраполк жыве ў пастцы,
аркан жа Блуда, яўны згуб,
крадзе дабро па частцы,
смерць Яраполка, здрадзіў Блуд.
Яраполк знішчыў Алега,
Яраполка - Уладзімір.
Паміж роднымі братамі
жаль! Не заўсёды згода, мір.
Яраполка ўдавіцай,
яе кіеўскай святліцай,
князь не можа надзівіцца,
дзень і ноч грачанка сніцца.
Забаўка  новая, палоп,
атрымаў зазнобу , трон.
Уладзімір не Яраполк,
у каханні знае толк.
А грачаначка-вясёлка
не была пільна і зорка,
Уладзіміру сваволка,
нарадзіла Святаполка,
празваў народ”сын двух бацькоў”,
ад двух сапернікаў-братоў.”
Народ заўжды кажа трапна,
не прыемна, але зграбна.
Гандаль нястомны, базары,
гандляры вядуць размовы?
Пра сусвет сёняшнi і стары.
Прайшлi  годы і стагодзi ,
час цячэ i жывуць людзі ,
мінула тысячагоддзе,
час цячы  і далей будзе.

 Гарэм
“ Наложниц у него (Владимира)
было 300 в Вышгороде,
300 в Белгороде и 200 на Берестово
в сельце.” 
“Повесть временных лет”

Сонейка крачыць па вадзе,
на прызбе курну кот вядзе.
Сакавік сталы гамоніць.
Не сядзіцца дзецям дома.
Наглядчык – сонейка ў гары,
прамень у гурту дзетвары.
Просіць літасці ручэй
і паспяшае ўсё хутчэй.
Збянтэжан нават верабей
няскладнай песенькай сваей.
Дрэў пупышкі чырванеюць,
сорам у любоў паверыць.
Аднак з усіх вуглоў і стрэх
каханне пачынае бег.
Нарэшце трон бацькі дабыў
і званне воя заслужыў,
задавалёны князь на справе,
марыць аб пашане, славе.
Жонак, наложніц, як грыбы,
раслі ў палацы, малады
быў нецярплівы, палкі князь
і пачуцця азарт не гас!
Сярод жонак Гарыслава
ярчэй зорак засіяла.
Княгіняй стала, хоць куды!
А час ідзе, бягуць гады.
Князь кахае Гарыславу
на бяду, як і дзяржаву.
Няма сумнення, кахае.
Уладзімір аб ёй дбае.
Жонак век заўжды кароткі,
сярод гарэма малодкі.
Квітнее Рагнедзь сярод іх,
розных, смелых,маладых.
Дні будзённы, калісь святкі,
нараджаюцца дзіцяткі,
адно прыгажэй за другiх,
такі шчаслiвы жыцця мiг.
Ах! Развязаўся на грэх мех!
Дзецi з яго, як той арэх,
пакацiлiся з прыпола,
сыны князю  i апора.
З суму не была карысцi,
працавала, як калiсьцi .
Бо даўно памерла мацi,
а парадак трэба ў хаце.
Панядзелак цi  субота
дзеляць радасцi, турботы.
Вянец трымае залаты,
побач Амма ўсе гады.
Так жыццёвы воз цягнула,
да сэрца бяду гарнула ,
дапамагала проста жыць,
як тую вернасць не любіць?
Праз стагоддзі пяе нота,
князя ўвагай i заботай
не абдзелена Рагнеда .
Грае ветрык – мiласць гэта,
ён кажа пра тое, сёе,
i пра жыццё неблагое.
Два дзiцяцi на руках .
Гарэм князя шыр, размах.
У палацы жонкам цесна,
неўтульна, не пачэсна.
А Рагнедзе-Гарыславе
з княгiнь княгiне слава.
Розум яе i прыгажосць
сярод гарэма злосць, зайздросць.
Спрэчкi, рэўнасць ды інтрыгi,
лiтаральна пiшы кнiгi.
Паміж жонак i наложнiц
у той час нямнога моднiц.
Спрэчкi, плёткi, бача бог.
Змагаўся кожны, хто, як мог.
Вока рэўнасцi вялiка.
А тут безлiч, вот улiка!
Тут падліза, а там махляр
 i гаспадар не гаспадар.
Па гарадам i вёскам звон .
Князь сэрцаед, як Саламон.
Таму , пэўна, ў Рагнеды
свая цэль i свая мэта:
выхаваць дзiцяцi князю.
А наложнiц за абразу
не лiчыць. Не бачыць iх
прыгажэйшых, маладых.
Цячэ рэк вада да мора...
Радасць. Побая кроча гора.
Бо хварэюць дзеткi малы,
цi завiтаў князь усталы.
А княгiнюшка, княгiня
шапацiць, нiбы асiна.
Князь заверыў, што кахае,
сум з вачэй хутка знiкае.
Доўгi час шляхi вiлялi ,
але гэта ўжо дэталi.
Моцна трымае дзяржаву,
князь запэўнiў Гарыславу.
Адназначна, што кахае.
Любай жонкай называе.
Пяшчоты словы шаптаў князь
жонцы на вушка ў цiхi час.
Пасля такiх ахвяр i страт.
Хто пачуць добрае не рад?
Словы – важкi аргумент,
што засцiлае дрэнны след.
Уладзiмiр сярод жонак,
цяжка зразумець з прасонак
дзе наложнiцы, дзе жонкi.
Натоўп жанчын , гоман звонкi.
Цяжка жылося, ведаў бог.
Уладзiмiр рабiў, што мог.