Рассыпаныя журавiны

(на белорусском языке -
мужественному человеку,
земляку-хлебопашцу
Терентию Яковлевичу Шушкевичу,
ответившему на все вызовы НКВД
одной фразой: "Не признаю!")
 

Тарэнтава гара –
З дзяцiнства успамiны:
Дзе свецiцца зара –
Чырвоны куст калiны.

...Сцяжынка пралягла
Ад роднага парога,
А у канцы звiла
Гняздзiлiшча трывога.


Жыў дзядзька-беларус
З карнями, як то дрэва,
Зжымаў кулак у хруст,
Калi тужылi нэрвы.

Святло чарпаў з зарнiц,
Што паўстаюць над лесам,
I пiў ваду з крынiц,
А водар браў з пралесак.

I на гару хадзiў,
Каб жыта там пасеяць,
Бо шчасце старажыў,
Каб не зышло на смецце.

I па карчах вадзiў
Каня i плуг разорны -
Узняць, амаладзiць
Кусок зямлi засорны.

З разлапiстых ялiн
Яму спявалi птушкi:
«Тарэнта, ты адзiн
Гару падняць уздужыў.

Збiраеш каласкi,
Нясеш - напоўнiць хату,
Але чаму вiскi
Ужо бялеюць ватай?»


...Не птушка – чалавек,
Каму зайсцiла вочы,
Што нехта супраць рэк
Iсьцi наверх ахвочы.

Замест жыцця хвiлiн,
Адпушчаных прыродай,
Ён лье на хлебны млын
Палыннай квецi воды.

I вось ужо грачы
Расселiся на пашнi.
Пашто, мацi, крычыш,
Гасподзь святло не кажа?

Дык гэта не грачы, -
Ганцы з ураднай зграi:
Тырана палачы,
Прыхiльнiкi расправы.


...Над вёскай дзецкi плач:
«Вы не чапайце бацьку!»
Смяецца услед палач –
Яму жыццё, як цацка.


...У Оршы, у турме
Тарэнту расстралялi,
З гадамі палыхне:
«За што жыццё укралi?»

Навешалi сабак
Дзеля якойсьцi мэты,
Што ён збiраў не злак –
Пёк на гары сакрэты.

А потым  з-за мяжы
Прыносiў  цыгарэты,
З палякамi дружыў,
И шлюб трымаў з Анэтай.


...Адзiны меў сакрэт
Зямлi сваёй араты:
За iм уворны след
У лёс, да роднай хаты.


...Цяпер на той гары
Вiтае дух Тарэнты -
У каранях, жывы,
Яго ступнёй сагрэты.

I ходзiць ды маўчыць -
З гары, праз лес, к калiне,
Пад ногi не глядзiць:
Там слёзы - журавiны...


P.S. Рассказ "Тарентова гора" читайте в "Прозе.ру", там же - статья о трагедии 37-го года под названием "Хлебное вино и лошадь для "шпиона".

На снимке: сосна на Тарентовой горе - из одного корня четыре стройных прямых ствола, именно столько человек насчитывала семья крестьянина, когда случилась трагедия.
Фото Владимира Шушкевича.

14.10/12