Восеньскi крык ястрэба I. Бродскi
шызай, ліловай, пунсова-пунсовай
далінай Канэктыкута. Ён ужо
не бачыць прынадны променад
курыц па двары струхлелай
фермы, сусліка на мяжы.
На паветраным струмені распластаны, адзінокі,
усё, што ён бачыць - граду пакатых
пагоркаў і срэбра ракі,
павойнай быццам жывы клінок,
сталь у шчарбінах перакатаў,
падобныя на пацеркі мястэчкі
Новай Англіі. Падаючыя да нуля
тэрмометры - нібы скрынi ў нішы;
стыгнуць, ўтаймавываючы пажар
лісця, шпілі цэркваў. Але для
ястраба, гэта не цэрквы. Вышэй
лепшых намераў вернікаў,
ён парыць у блакітным акіяне, с замкненай дзюбай,
з прыціснутымі да жывата плюснамi
- Кіпцюры ў кулак, нiбыта пальцы рук -
адчуваючы кожным пяром поддув
знізу, бліскаючы ў адказ вочнай
ягадай, трымаючы на Поўдзень,
да Рыа-Грандэ, у дэльту, у распараную натоўп
букаў, які хаваецца ў магутнай пене
травы, чые ляза вострыя,
гняздо, пабітую шкарлупіну
у пунсовую крапінку, пах, цені
брата ці сястры.
Сэрца, аброслае плоццю, пухам, пяром, крылом,
трапечучае з частатой дрыжыкаў,
нiбы нажніцамі сячэ,
уласным рухаючы цяплом,
восеньскую сіняву, яе ж
павялічваючы за кошт
ледзь бачнай воку карычневай плямы,
кропкі, слізгаючай над верхавiнай
елі; за кошт пустэчы ў твары
дзіцяці, які замер каля вакна,
пары, якая выйшла з машыны,
жанчыны на ганку.
Але узыходзячы струмень яго падымае ўверх
вышэй і вышэй. У подбрюшным пер’е
шчыпле холадам. Гледзячы ўніз,
ён бачыць, што на гарызонце памеркла,
ён бачыць як бы трынаццаць першых
штатаў, ён бачыць: з
труб падымаецца дым. Але як раз лік
труб падказвае адзінокай
птушцы, як паднялася яна.
Ек куды мяне занесла!
Ён адчувае змешаны з трывогай
гонар. Перавярнуўшыся на
крыло, ён падае ўніз. Але пругкі пласт
паветра яго вяртае ў неба,
у бескаляровую ледзяную роўнядзь.
У жоўтым зрэнку ўзнікае злы
бляск. Гэта значыць, сумесь гневу
з жахам. Ён зноў
звяргаецца. Але як сценка - меч,
як падзенне грэшніка - зноў у веру,
яго выштурхвае назад.
Яго, які яшчэ гарачы!
У чортi што. Усе вышэй. У іёнасферы.
У астранамічна аб'ектыўнае пекла
птушак, дзе адсутнічае кісларод,
дзе замест проса - крупкi далёкіх
зорак. Што для двухногіх высь,
то для птушак наадварот.
Ня ў мозачкe, але ў мяшочках лёгкіх
ён здагадваецца: не выратавацца.
І тады ён крычыць. З сагнутай, як крук,
дзюбы, падобнай на віск Эрын,
вырываецца і ляціць па-за
механічны, нясцерпны гук,
гук сталі, учапіўшыся ў алюміній;
механічны, бо не
прызначаны ні для чыіх вушэй:
людскіх, рухнуўшай з бярозы
вавёркі, цяўкаючай лісы,
маленькіх палявых мышэй;
так не могуць паквiтацца за слёзы
ні з кiм. Толькі псы
задзіраюць морды. Пранізлівы, рэзкі крык
страшней, кашмарней рэ-дыез -
алмаза, рэжучага шкло,
перасякае неба. І мір на імгненне
як бы ўздрыгвае ад парэза.
Бо там, наверсе, цяпло
абпальвае прастору, як тут, унізе,
абпальвае чорным мурам руку
без пальчаткі. Мы, ўсклікаючы " вон,
там! " бачым уверсе слязу
ястраба, плюс павуцінку, гуку
ўласцівую, дробных хваляў,
разбегаючыхся па небасхіле, дзе
няма рэха, дзе пахне апафеёзам
гуку, асабліва ў кастрычніку.
І ў карунках гэтых, падобна зорцы,
бліскаючы, скаваная марозам,
інеем, у срэбры,
опушыўшым пер’е, птушка плыве ў зеніт,
у ультрамарын. Мы бачым у бінокль адсюль
пэрл, зіготкую дэталь.
Мы чуем: нешта уверсе звініць,
як разбіваецца посуд,
як фамільны крышталь,
чые аскепкі, аднак, не раняць, але
таюць на далоні. І на імгненне
зноў распазнаеш кружкі, вочкі,
веер, вясёлкавую пляму,
Шматкроп'е, дужкі, звёны,
каласкі, валасінкі -
былы Прывольны ўзор пяра,
карту, якая стала жменяй юрких
шматкоў, якія ляцяць на схіл пагорка.
І, ловячы іх пальцамі, дзятва
выбягае на вуліцу ў стракатых куртках
і крычыць па-ангельску "Зіма, зіма!"
Свидетельство о публикации №112020605991