***

Ф;н;вис Д;;л;тбаев
Берни д; ;мет итми яса яхшылыкны.
Этеп еккан т;гел, ярд;м кулы сузган кеше к;чле.
К;т;ренке к;еф д;ртл;ндереп яш;т;че тормыш эликсеры.
Карга булып тугач каргылдарга гына кала.
Тормыш капма-каршылыклары бел;н ген; т;гел, охшашлыклары бел;н д; гыйбр;тле.

Битарафлык – ;зе; тел;п тормышта к;р;шт;н читл;ш; диг;н с;з.
Мине чынлап а;лый торган кеше – ул мин ;зем.
;зе тотып эшл;м;г;н кеше гад;тт; акыл сатарга ярата.
Без ;;мм;без д;ньяда берд;нбер.
Эшенд; т;б; кыегындагы боз с;;гесе шикелле ген; эленеп тора.
Шапылдап килеп т;шк;ч кен; егылганын а;лады.
Алманы; авызы;а ;зелеп т;шк;нен к;тм;, ;зе; урелеп ал.
Тау биегр;к булган саен ераккарак к;з ташлап була.
;пк;л;; – к;чсезлек билгесе.
М;х;бб;т давыл сыман – к;тм;г;нд; кил;.
К;н к;рке – кояш, к;;ел к;рке – уйлар.
Б;хет бар кешег; д; елмаймый.
Батканда й;зг;нд;ге берг;лек тиз онытыла.
Кемне; кемлеге авыр чакта к;рен;.
Б;ркет куян барда тычкан эзл;п маташмый.
Р;х;т тормыш булса булыр о;махта гына.
Кеше ;лешен; кереп яш;; х;рамчы кеше эше.
Икей;зле б;нд;г; динд; урын юк.
Ходай ихластан ;зен; табынганнарны гына ярата.
Тел;с; н;рс; тутырырга к;;ел ч;п савыты т;гел.
Й;кне кертеп батыргач атны т;гел ;зе;не с;к.
К;зне ачып карамау артык эш тудыра.
Ашыкма, ;мма вакытка сыеш.
Аннан моннан гына эшл;г;нче эшл;м;ве; х;ерле.
Барсын да вакыт юклыкка гына сылтап калдырырга ярамый.
;зен; тиешне ген; бел;.
Шулай да алу бир;г; караганда к;;еллер;к.
Тау т;б;сенн;н купкан таш т;шеп ;итми туктамый.
Тау биегр;к булган саен аннан егылып т;ш; куркынычы да арта.
Нинди юлдан барырга кир;кне ;;ркем ;зе сайлый.
Син начар дип уйлаган кемг;дер яхшы булып тоелырга м;мкин.
Саксыз булса; барып каплану озак т;гел.
Безне; тормыш ;зе чын батырлык ;рн;ге.
Тормыштан гел алу турында гына уйлап япа-ялгызы калды.
Кеше уйларга с;л;тле берд;нбер ;ан иясе нинди ген; ахмаклыклар кылмый д;ньяда.

Кеше хайванга караганда к;пк; м;керлер;к булуы бел;н куркыныч.
;иде кат т;гел еш кына бер кат ;лч;п кисерг; д; ирен;без.
Тавыш кубармый гына а;латуга ни ;ит;.
Н;рс;г;дер иреш; ;чен тел;к кен; ;итми, м;мкинлек т; кир;к.
Со;арткан эш – ч;п ;стен; ч;м;л;.
Кыстасалар да к;;еле; тартмаган эшк; алынмавы; х;ерледер.
Акыл бел;н уйлап к;;ел сизгерлеге;; таян.
Эшне чикер; – ;зе; тел;п тартасы й;ге;не авырайту.
;тк;нн;р б;генг;, б;генге кил;ч;кк; тоташып гомер хасил ит;.
К;р;з;чел;рне; тормышы бер д; кызыкка охшап тормый.
;тк;нн;рен ген; т;гел кил;ч;ген д; сызып аткан кешел;р бар.
Тормыш к;рт уены кебек : отасы; да, оттырасы; да.
Язмышка ;зе; н;рс;л;рдер ;ст;п язса; гына гомер м;гън;ле була.
Кул кушырып утыру авыру яки карт кешег; ген; килеш;.
Эшл;се вакытта йокы симерт;без, ял ит;се вакытта эшл;рг; тотынабыз.
Со;ыннанга калган эшне вакыт к;теп тормый.
К;нне д;рес файдаланса; гына вакытка сыешып була.
Вакытка акча кебек ;к сак карарга кир;к.
Ни кызганыч, бушка ;тк;н гомерл;р д; була.
Тиешен сораса; гад;тт; киметеп бир;л;р.
Гаепне читт;н эзл;; – булдыксызлар эше.
Таза агач т;ртк;нг; ген; аумый.
Чил;ге; т;пт;н тишелс;, киб;не; очтан ишелс; бер д; ;йб;т т;гел.
Т;бе тишек чил;кт; су тормый.
;сте;н;н таптап ;т;л;рен тел;м;с;; – егылма.
Бар эчт;гене тышка чыгарып булмый.
Тел;г;н кешег; ;зен к;рс;терг; м;мкинлекл;р ;ит;рлек.
Тормышта ;зе;не ген; т;гел, эше;не д; к;рс;т; белерг; кир;к.
Кил;ч;кне тиз ген; таралмый торган билгесезлек томаны уратып алган.
Кайда ик;не;не белм;г;ч адашкансы; булып чыга.
Юл тузансыз булмас.
Яшь кеше ;иде юл чатында тора – кайсы юлдан кит;е ;зенн;н тора.
Яш;; м;гън;се – к;н ;тк;р; ген; т;гел ик;нен онытма.
;ырыннан ты;лаучысын чамалап була.
;лл; кем булып к;ренер ;чен н;рс;г;дер ирешерг; кир;к.
К;;ел ятмаган эш яратмаган к;л;ш бел;н бер.
Безд; к;чл;мил;р, м;;б;р ген; ит;л;р.
Явызлык бел;н кылынган батырлык данга лаек т;гел.
Чын ;и;; гадел к;р;шт; ген; була ала.
Арысланнар туенганда шакаллар да ;лешсез калмый.
Ялган санлы отчетлар уйдырма статистика тудыра.
Си;а кир;к башкаларга да кир;к булу ихтималын онытма.
Песи сыртына т;ш;д;н, кеше нахак с;зд;н курка.
К;нчел;рг; ;ич т; ;пк;л;мим, аларны кызганам гына.
Куркак кеше ;з хокукларын якларга с;л;тле т;гел.
Б;х;ст;н хакыйкать кен; т;гел, тукмашу да туарга м;мкин.
Т;р; - коллективта чикл;нм;г;н хокукка ия, ;аваплылыкны башкаларга ;и;ел аударучы ;стенлекле зат.

Уйда булмаганны эшл;п булмый.
Алдаша белм;с;; тотылырсы;, уйный белм;с;; отылырсы;.
Солыга ат кир;кми, атка солы кир;к.
;з башы; эшл;м;с; кеше ки;;шен; таян.
Хикм;т кайда яш;ве;д; т;гел, ничек яш;ве;д;.
Атлы ;;я;ле бел;н ярышмый.
Йончыган атка й;к ;ст;мил;р.
Юк артыннан куганчы барын б;пл;п тот.
Урманга адашам дип кермил;р.
Ис;псез ген; д;ньяны алып барып булмый.
Б;х;сл;шс;; – отылма, урлашса; – тотылма.
Ала белг;ч бир; д; бел.
Мактау артыкка китс; чынлыгына шикл;н; башлыйсы;.
К;нл;ш; – тынычлыкны югалттыра торган авыр хис.
Ташкын су ярны ;имер;, к;нчеллек ;анны кимер;.
;д;псез телл;шер, булдыксыз к;нл;шер.
Кемне; кемлеге авыр чакта белен;.
Каргылдаганчы сайрау яхшырак.
Капчыклап сораганда учлап, учлап сораганда б;ртекл;п кен; бирс; д; Ходай, алдым дип ш;кер итерг; кир;к.

Шикчел кешег; тонык су да болганчык булып к;рен;.
Адашкансы; ик;н чыгу юлын эзл;.
Тыкшынучылар к;п, ярд;м ит;чел;р аз.
Ялкау кыймылдаганчы эшч;н эшл;п куя.
Д;рес т;рбиял;м;с;; бала чага шул.
Кем к;чсез, гад;тт; шул зарлана тормыштан.
С;зд; бар да шома к;йл;нг;н, эшк; килг;ч кытыршылыклар еш чыгып тора.
Тырышып эшл;рг; чакырганны, ни хикм;т ишет;чел;р юк.
Уй с;з булып телд;н ычкынгач сер булудан туктый.
Кайгы;ны сиздерс;; дошманы; с;енер.
;з-;зе;не тота белм;с;; еш к;;елсезлекл;рг; юлыгырсы;.
Бирг;нне р;хм;т ;йтеп алырга онытма.
Елны; т;гел к;нне; д; ничек узасын белеп булмый.
Ч;йн;ми йотса; тамагы;а тыгылуы бар.
Башкаларны ахмакка санаучыны; ;в;л ;зен; ;итеп бетми.
Еланга шуышырга, б;ркетк; очарга язган.
Дусты; ;з ише; булсын.
;рсез артык ала, бирм;с;; тартып ала.
;зе; тудырган буталчыкны башкалардан чиштерм;.
Алда ни буласын белм;г;ч хыялланырга гына кала.
;;;т булса; гына тормышта ;з тел;ге;; ирешерсе;.
Тауны буйсындырмакчы иде д; ;рг; д; менеп ;ит; алмады.
Ташбака адымы бел;н ген; булса да алга баруы; х;ерле.
;ст;н кушканны ты;ла, ;зе;ч; башкар.
;йтк;нне ты;ламаганны м;;б;р итеп эшл;терг; кала.
Си;а ышаналар ик;н ;метл;рен акларга тырыш.
Ышаныч ике яклап та булганда гына у;ышка ис;п тотып була.
;зе; булдыра алмаганны башкалардан тал;п итм;.
К;;ел бушлыгын аракы бел;н тутырып с;рх;шк; ;верелде.
К;ефе;не бозасы; килм;с; с;з к;р;штерм;.
Бер;;л;р ни телил;р шуны эшлил;р, икенчел;р ис; бар яклап та чикл;нг;нн;р.
Гаделсезлек тигезсезлекк;, тигезсезлек ризасызлыкка китер;.
Ирекк; к;некк;н атны ;игерг; ;йр;т;е авыр.
Бирс;л;р алырсы;, бирм;с;л;р буш калырсы;.
Д;шм;ве; алтын – кайда ик;не;не сиздер;се; килм;г;нд;.
Берни а;ламаса да ш;п такылдый.
Кеше арбасына утырганчы ;;я;л;п т;пил;.
Белм;г;не;не ;йр;н, белг;не;не куллан.
Вакыт алга баруга гына к;йл;нг;н.
Юкка ымсынганчы барын кулдан ычкындырма.
Ходай ;зен; табындырып ;зене; ти;сез зат ик;нен ;;рчак иск;ртеп тора.
Ирек тел;неп т;гел, к;р;шеп яулана.
Ме; х;ерчег; ;итк;н бер комсыз байга ;итми.
Ялган чын тормышны к;залларга комачаулый.
Н;рс;г;дер иреш; ;чен н;рс;дер эшл;рг; кир;к.
Гади ген; м;сь;л;не катлауландырып чиш;е бел;н ;зене; компетентсызлыгын к;рс;т;.

Тормыш - ;ртисл;ре алышынып торучы зур с;хн;.
К;чк; осталык та кушылса у;ышка иреш; ;и;елр;к була.
;;ркем тормышта ;з урынын белерг; тиеш.
Ат урынына сыер ;игеп ерак китеп булмый.
Клон булмагае ;лл; н;рс; булсын, минем тормышны башка беркем д; кабатламаячак.

Т;мг;к ;стенд; басып торуын тауга менг;н итеп к;рс;терг; маташа.
Статистикага ышанса; безд; к;пт;н бар да ;иткелекле.
Тормышне ничек бар шулай кабул итерг; ;йр;н.
Ат булса; ;игерг; тел;;чел;р тиз табыла.
Властька ;стенлекк; иреш; ;чен кил;л;р.
Урлаганнар байга, намуслылар х;ерчег; ;верелде.
Иле; бай булу бел;нмени, ;зе; х;ерче булгач.
Хыяллар тулысы бел;н ;киятт; ген; чынга аша.
Савыты бар, н;рс; саласы гына билгеле т;гел.
Ты;ламаган тайны х;лд;н тайдырып, тукмап ;иг;рг; ;йр;т;л;р.
Этт;н туганчы, аттан туган булуы; х;ерлер;к.
К;т;д; читне тиз таныйлар.
Хыял кешене к;кл;рг; очырта, чынбарлык лап итеп к;те;; утырта.
Кеше такылдаганны ты;лап газапланганчы ;зе; с;йл;;г; ни ;ит;.
Сандугач сайрап, кеше с;йл;п к;;елен бушата.
Булганы ;итеп ашса да кан;гать була белми.
Б;хет – чишелеше табылмаган к;п билгесезле тигезл;м;.
Холыксыз кешене; к;ен; тору, песине; йонын у;айга сыпыру яхшы.
Ике яктан да тигез ярату булса гына м;х;бб;т чын була.
И;атта мин ирешк;нн;р кемг;дер ч;п кен;, ; кемг;дер мог;иза булып кына к;ренерг; м;мкин.

Ялкау т;земле – т;б;се ишелеп т;шк;нне к;т;.
Алыштыргысыз кешел;р юк. ;мма алмашка кемн;р килер – шунсы сагайта.
;стенлек к;ч к;рс;теп, абруй эш к;рс;теп яулана.
Тыелган ;имеш татлырак тоела.
Булганны ;р;м-ш;р;м ит;чел;рг; кытлык к;ренми.
Эшелонлап т;гел, капчыклап урлаган суд юлында й;ри.
Еш кабатлана торган “син тиеш” с;зенн;н сулыш кысылып кит;.
Ил х;ле м;шкел сырхауны х;терл;т;.
Безд; т;ртипк; чакыручылар к;п, ;т;;чел;р ген; к;ренми.
Й;з; тогач к;йм; комга тер;лде.
Барсы да т;ртипт; дип халыкны к;пмег; кад;р тынычландырырга була.
Халык барсын к;реп тора – тешен кысып т;зеп тора.
Шар ныграк кабарган саен шартлау ихтималы арта.
Безне; и; якын кешел;ребез ул – туганнарыбыз.
Уртак каннарыбыз – шу;а газиз туганнарыбыз.
Еш кына туганы; – со;гы таянычы;.
Читне ;з итк;нче ;з туганы;а сыен.
К;;ел юмартын юмарт та – тик ;л;шерлек ;йбер к;ренми.
Юха теллел;р, озын куллылар, ач к;злел;р берг;л;п илне савалар.
Халык – битараф, активлыгы буенча импотентка ;верелеп бара.
;аманда халык кемн;рдер килеп илд; т;ртип ясаганны к;т;.
Х;к;м;т кес;л;ре тишек булганга акчалар т;р;л;рне; кес;л;рен; к;ч;.
Илд; урлашып яш;; ;чен бар яклап та у;ай мохит тудырылган.
Татып кына карыйм диг;не мылкынганчы туену бел;н т;мамланды.
Кешене х;рм;т итм;г;нне; ;зен д; х;рм;т итмил;р.
Батырны; яш;ве ген; т;гел ;леме д; данлы.
Р;х;тл;неп ял итерг; м;мкинлек тудырганы ;чен эшен ;леп ярата.
Ат ;игелеп, кеше б;гелеп эшли.
Т;рт; арасындагы атны ты;латуы ;и;ел.
Эт кебек т;зем, ат кебек эшч;н булса; иде.
Татарга ат т;;ге м;х;бб;те кебек кадерле.
Татарга ;;йк;лне канатлы атка атландырып куярга кир;к.
Д;нья атлы татарны гына таный.
;тк;нн;р бел;н ген; горурланып яш;п булмый.
Егылса; имг;н; д; ерак й;рми.
;;р тамашаны; азагы була.
Таяк таяныр ;чен д;, тукмар ;чен д; яраклы.
К;бр;к белг;н саен д;ньяга сораулар арта гына бара.
Белг;нн;р с;зг; саран, белм;г;нн;р такылдый.
Кошлар к;п булса да сайраганнары сир;к.
;лем – туучыларга урын бушату.
Мат;м к;е урынына туу маршын ишет;се кил;.
Бар да бетте дип ;метсезлекк; бирелг;нче н;рс; д; булса эшл;п булмыймы дип уйлан.

Эш вакытын саклыйм дип тик утырып к;н ;тк;р;.
Ни эшл;ве;н;н бигр;к эш урыны;да булуы; м;;им.
Яш;вебез кебек ;к ;лемебез д; т;рле.
Без – Ходайны; вакытлыча ирекк; ;иб;релг;н коллары.
Чигенс;; кысырыкланачагы;ны онытма.
Узса; к;ен;л;р, калышса; с;ен;л;р.
Аз – б;тенл;й юк т;гел, бар диг;н с;з.
Юк чагында аз да ярап куя.
Безг; тиз кир;к, к;п кир;к. Ансы да бушка булсын.
Юкка ;метл;нг;нче булганын тартып-сузып булса да ;иткер; м;слих;т.
Дин тоту Ходай т;гал;г; т;гел кешене; ;зен; кир;к.
Корь;н – балачактан ук к;;елебезг; се;дерерг; тиешле тормыш ;лифбасы.
Байлык т;гел савап ;ыярга ашыгыйк.
Иманлы кешег; Ходай юлны ;зе к;рс;т;.
Ялгышларыбызга к;п чагында ;зебез гаепле.
Д;нья т;рлед;н т;рле – чуар булуы бел;н к;;елле.
;исем т;шен; ;теп керс;к т; ;анны т;нн;н аерып алу кулыбыздан килми ;;м килм;с т;!

;ненд; куян да тыныч.
Зурайткыч к;зге алдында к;рл; д; д;; к;рен;.
Акыл гына ;итми сизгерлек т; кир;к.
К;;ел карышса да со;гы сулыш котылгысыз.
Гомер ызаныны; чикл;ре бер Ходайга гына билгеле.
Ирт;р;к ;ле барабаннарны д;берд;терг;.
Б;ген т;рд;, ирт;г; г;рд;.
Ялгышны тану гына аз, аны т;з;терг; д; кир;к.
Ходайны; и; яраткан колы – дин тотучы б;нд;.
;т;ч быргысыз да я;гыратып кычкыра.
Эссед; салкын, салкында ;ылы тансык.
Абынса; егылырга да озак т;гел.
Гореф-гад;тен, динен, телен саклаган халыкка бет; янамый.
;зен кир;ксез итеп тойган кеше б;хетсезг; ;верел;.
Ярар, булыр диеп тор, т;р;; алдында биеп тор.
М;сь;л;не чиш; ;чен и; элек аны; асылына т;ш; кир;к.
Явыз кешед;н тел;с; нинди каб;хатлекне к;терг; була.
Сатуга куелган мал т;гел – мактама мине.
Намусны ;кият итеп кен; кабул ит;чел;р к;б;еп китте.
Иш;к а;гыра ;;м к;нд;м булганга ;зм;верд;й ад;мн;рне ;з сыртына атландырып й;рт;.

Эт бел;н м;чене ;зара килештер;м дип азаплану – чалбарны баш аша киерг; маташуга ти; юл;р гам;л.

К;;елд;ге бар ризасызлыкны да тышка чыгарып булмый.
Акыллы уйланып торганда акылсыз эшл;п ташлый.
Гомер сатылып алына торган булса и; ;темле товар булыр иде.
Тормыштагы вак-т;якл;р ;ыйналып зур проблема тудырырга м;мкин.
Проблемалар к;п, аларны чиш;рг; тел;;чел;р ген; к;ренми.
Проблеманы тудырганчы аны булдырмау ;стенд; эшл;; зарур.
Тотып эшл;;г; караганда акыл сату к;пк; ;и;елр;к.
Белг;не;не эшт; к;рс;т.
Эшен песи этне яраткан т;сле ярата.
Т;шемле эш булгач эшен; пенсияг; чыккач та ябышып ята.
Ирекне кыскан саен ;зе;не; кол ик;не;не ныграк тоясы;.
Кир;кле кеше янында б;терел;чел;р к;п.
Кир;ге; ген; бетсен – урамдагы ташландык эт син!
Кем булса; да горурлыгы;ны югалтма.
Горурлыктан батырлыкка бер ген; адым.
К;ч барда тел;к юк иде. Тел;к булгач к;ч калмаган булып чыкты.
Кояш яктысы ;т;лм;г;н урыннар да бар.
Й;гереп ;итеш;лм;г;нне атлап кына ;итеш;лм;ссе;.
Ходай кир;кне ;зе;; туры бирсен.
Юл;рл;р йорты шыр тилел;рне ген; т;гел артык акыллыларны да яшереп тоту урыны да.
Мактауны да, т;нкыйтьне д; тыныч ;тк;реп ;иб;рерг; ;йр;н.
;и;ерг; тел;;чел;р к;п. ;и;;че бер ген;.
Акыллы булып кыйланмакчы да килеп кен; чыкмый.
Хыялдагы принцын к;теп т;ки ;биг; ;верелде.
Бал т;гелс; чебен тиз ;ыела.
Чебенг; бал ни д; тиз;к ни – талымлап тормый.
Ирек бирс;; баш т;б;;н;н й;рияч;к.
Эшл;рг; ялкаулыгыннан башка берни д; комачауламый.
Эшт;н курыккан акчадан колак каккан.
Тышкы матурлыкка к;;ел матурлыгы ;ст;лс; ген; кеше чын матур була.
Й;зе;не акшарлап кына картлыктан котыла алмассы;.
;з-;зен яратуы шундый к;чле, шу;а башкаларны онытып торырга м;;б;р.
Дан-ш;;р;т ди;гезенд; й;зеп тончыгып ;л;чел;р д; бар.
Эшенд; еш ял итеп р;х;т таба.
;релеп буе ;итм;г;нне яткан килеш кен; алмакчы.
Буй ;итм;г;нг; уй ;ит;.
Б;ркет батырлык хакына т;гел тамак хакына корбан эзли.
Б;хет кояшы;ны кайгы болыты капламасын.
;зе; белм;г;нне кешег; ;йр;теп маташма.
К;;еле бозыкка шайтан с;зл;ре ф;решт;неке булып тоела.